장음표시 사용
11쪽
Illud enim mihi est in votis, ut me tibi addictissimum et esse , et Videri perpetuo velle, tum ipse, quamquam id pro tua singulari judicandi prudentia iam animadverteras, tum caeteri omnes agnoscant . Cura
12쪽
A Fanti referat peculiarem de Asinita Dei Peri fectione insiluere tractationem ostenditAr, es quid eo nomine veniat exsticatur. , UM in ea Scientia, quae Metaphysicari dicitur , plurimae de maximis rebus reaedemque gravissimae con-' troversiae recentiores inter Philos phos agitentur, tum nulla meo quidem occurrir animo , quae eum ea, quam hoc libro , contra nefaricis Divinitatis hostes , explicandam, solvendamque suscepimus , pol sit ulla ratione comparari . Etenim de infinita
εὶ Vir doctissimus Huao Grotius Moeem hane minus latinam hahere visas est. cum illa scripsit i De Her. Rel. Christ. L. I. ρ. m. II. ιM Omne id, qtiod perfectionis nomine intelligi solet atamar nunc sane hoe νoeabuisis , quan o aliud Latina Lingua non omeditae Graecum est .. . ης ia Deo esse, hine tutellisitur ec. is Verum hac in. re certe fallitur. Saeptu, enim Cicero vorem eam hac ipsa ratione usurpavit; ut Lia. In de finibus si Sie uitur in homine perfectio ista in eo potismum , quod est ops, Mum , id es in virtuιe , laudatur .
13쪽
licet idoneis argumentis asseratur, vix error est in Scientiae de Deo naturalis faciem inductus, quin
facile dissipetur: sin autem ea causa oscitanter a nobis, aut negligenter agatur, verendum est, ne
parum de summa Religionis, atque pietatis, parum de ipsius Divinitatis honore solliciti esse vi
Plurimi quidem, aut plerique fortasse Philosophi , cum ea vertitur quaestio, nimium quan tum in ipsa causae bonitate confidunt , et vix argumentis in re tam evidenti atque perspicu is urendum esse arbitrantur. Sane, cum viri doctrinae laude, praestantes, ubi laudes Dei opti Max. persequuntur , nihil aut agnificentius , aut gravius dicere soleant, aut possint, quam neque vir lutem, neque felicitatem, neque perfectionem tan-ro nomine dignam iejus aeternaei deesse immor talique naturae, tum nihil aest, quod caeteri homines meque litteris, neque liberalibus exculti disciplinis, ipsa ' quodammodo monente ratione , aut facilius agnoscere, aut libentius concedere consueverint . inamobrem assensu fere omnium illa scripsit Augustinus i) m Cum cogitaιur Deus, ita cogitatur, ἰut aliquid, quo nihil melius sit, atque sublimius es: Sed quamvis ira sese res habear,
accuratius tamen a nobis istam de summa Dei Persectione controversiam tractandam esse decrevimus.
Neque enim hac aetate desunt impii quidam homines , atque nefarii, qui non modo Christia-
. nae is Lib. L de Doctri christ. c. 7.
14쪽
Divinitati bellum inferre non dubitent. Isti autem, cum libros de Religione scribunt scribunt autem multo saepius quam necesse fuerat) eo videntur oratione ferri. ut, quae Philosophi pietatis , religionisque cultores magnificentissimis profecto verbis de omnium optima natura praedicant, ad arbitrium potius conficta, quam ad restae rationis normam exacta, esse demonstrent. Qui non objurgandi modo , sed etiam convincendi sunt , ne forte animis imperitorum tam absurda fucun
Deinde ad ipsius Metaphysicae dignitatem aedecus perlibere putavimus, ut, cum de naturis corporea mole carentibus hac aetate accuratius agat , atque sublimius , etiam in earum rerum , aut 'proprietatum , quae conveniant in optimam, praestantissimamque naturam, diligentius, quam aliis
quibusdam aetatibus factum suerit , investigatione
Uerum, antequam argumenta, illustro, quaqprae reliquis omnibus infinitam Dei . Persectionem ostendere mihi videntur , breviter constituendum' est , quid et quale ur , quod quaerimus, ut ratione et via procedat oratio . . Quaerimus igitur, an Deus , quem consula qua dant ratione , quas ius prima rerum causa non carens intelligentia , jam existere , ac necessario quidem existere, cognovimus, sit infinite perfectus. Hoc est , quaerere , an Bonis, quae Naturae Divinae sunt vel maxime Α a Pro
15쪽
propria , fines ulli quaeumque tandem ratione constituti sint. Homo enim fidem de alia re qualibet a Deo distincta dicendum est nonnulla quidem bona, nonnullasque virtutes ipsa natura sua complectitur. Quis tamen homo est , qui plane
non videat, planeque non sentiat, quam exigui Sea omnia limitibus coerceantvry Nam et multa nos non intelligere quotidie querimur, et a multis excidere , et Permulta non posse, quae Vel maxime cupimus . Ut paucis omnia eomprehendam, nostrarum virium imbecillitatem, ac bonorum tenui
talem ita sentimus, ut nihil melius, quam, quid sit finiri, quid non esie omni ex parte perfectum, animo complectamur. Quaerimus igitur, utrum hoc in Deo locum habere queat, an potius ejusdem naturatam persecta sit , ut numquam assirmare liceat rhoc quidem Divinae naturae inesse, at illud deesse Bonum; seu, quod eodem redit, Dei virtutem ac bonitatem hos quidem habere , aut illos perfectionis gradus, ac modos, non autem alios , et alios , quOS per infinitum tempus , etsi nihil aliud ageres, numerare, Vel fingere animo, posses. Hac igitur ratione Deum esse infinite perfectum sentimus, idque jam ostendemus, ubi pauca primum de Potentia ipsius, pauca etiam de Sapientia disputaverimus.
16쪽
De Potentia, eι Sapientia Dei agitur, quae in
creatis rebus Huceut , et conrrariae quaedam ex Epicuri doctrina petitae ratiunculae com- veluntur .PRimo quidem esse maximam Deo Potentiam
atque Sapientiam eaedem rationes essiciunt, quae primam esse rerum causam intelligentia praeditam aperie declarant; de quibus prosecto rationibus si fui ius hoc loco velimus agere, Verendum est, ne saepius actum, quod Veteri proverbio prohibemur, agere videamur. Illud tamen profiteri debemus; rationem, quae petitur ex ordine mundi , atque ornatu , mirificaque tot rerum , atque tantarum , , varietate, ae pulchritudine, nobis maxime aptam, atque appositam inter omnes videri, ad id, quod volumus, declarandum. Nam si cum homini hus agimus , qui sedulam Philosophiae navaverint operam , ea maximi apud illos momenti esse putabimus , quae gravisauchcir in primis hurus aeraris Antonius Genuentis ornaras si s verbis persecurus est . Nullum esse,air, tu rerum uviversate casum , adbit fortu, tam , nihil peffluxoatum, cum naturae ist us comtemplaria , tum perspicuae ratio es demoustrant.... si testare aer, aqua, rex ae, argillae, arenae genera omuis , ber a. Irae erea , et plantae ,
17쪽
brutorum etiam Decies omnes, non majora tau- tum , sed minima quoque considerata . ac ad rationis lancem appensa sunt . Vel exiguae . earum partes microscopiis in examen adductae ; omnia mira harmonia esse coUructa compertum es a nullam esse in tantis corporibus particulam, quae non ad rationis, et conscii artem sit facta. Deinde , cum iu iis, quae detegere potuimus , vihil huc usque extra ordinis regulas positum deprehendere potuerimus: isque ordo nec ullo unquam
tempore, nec Iocorum varietate nutaυerit , magnae profecto elset dementiae ea , quae minus comprebendimus, velut casu jacta aut incon δε- rate posita accusare. Ex nstematis Planetarii ordine , ejusque ordinis legibus a. μυυtono enuis oleatis constat, nihiI in tanta magnorum corpo . rum congerie sine summa sare ratione; magna haec corpora motus suos peragere juxta aeternas Geometriae proportiones, idque tanta consantia, at nihil in tanta temporis antiquitate taxatum fit . nihil unquam a regula exorbitaverit. Analogiae ratio exigit, ut nihiI aliud de hae tota
mundana extensone teneamus. Vtiando ergo tu
magnis hujusmodi machinis nihil ess non ex roola, et ratione , necesse es, ut ne in prima quidem coagmentatione simplicium, ac primigenea-
sum Universi fηbsantiarum quidquam β, quod
non consantem ac eertam normam sequatur. Quod
18쪽
7chinis, ita in minimis illis, - et occultis seriebus nihil non sapientisme consitutum facile oculis videre liceret α Haec omnia sapienter a Genuensi animadversa, quin et alia permulta, quibus egregii nostrorum temporum philosophi libros compleverunt magno ingenio magna eruditione elaboratos, quid ille possit, qui brutae materiae particulas infinitas, easdemque inertes et condidit neque enim alia
causa erat, nisi divina virtus, a qua conderentur) et conditas tam varios atque tam certos ad
usuS coagmentavit , atque disposuit; quid ille sapiat, qui tam praeclarum in ipsas induxit ordinem , ex quo mirabilis haec tantarum rerum universitas existeret, doctis et acutis quibusque hominibus perspicua ratione patefaciunt. Sin vero, etiam remota subtilitate disputa di , pulchritudinem contemplemur earum rerum, quas vel ipsa sub Luna divina Providentia constitutas putamus vix erit aliquis etiam e vulgo, quin se magnopere spectaculo moveri dicat, quo
nihil ad speciem admirabilius, nihil melius ad usum
hominum fingere animo. possit. Quemvis profecto, modo non fuerit inter homines truncus , illa movebunt , quae M. Tullius in . secundo de Natura Deorum tanta orationis ubertate proposuit. m Aeprincipio , inquit, terra uuiversa cervatur locata in media sede mundi, Jolida, et globosa, et undique. ipsa in sese nutibus suis conglobata, ve- sita foribus ,. herbis, . ar oribus, frugibus; quorum omnium incredibilis multitudo insatiabili va
19쪽
8rietate distinguitur . Adde huc fontium gelidas
perennitates, sequores perlucidos amnium , riparum vesitus viridi mos , speluncarum concavas altitudines, immensiatmque eamporum; Adde e-ι iam reconditas auri argentique venas, in i-xam que vim marmoris. Quae vero, quam varia genera besiarum veI cicurum , vel ferarum pqui volucrum Draus, atque cautus ῆ qui pecu
dum pasius y quae vita μυωrium y uuid jam de
hominasu genere dicam, quι cultores te rae constituti non patiuntur eam nec immanitate belluarum estierari, nee sirpium asperitate -- sari, quorumque operibus agri, insulae, littora collucent diuincta tectis, urbibus p uuae fi ut animis sic oculis videre possemus, ctam intuens terram de divina ratione dubitaret . in vero quanta maris es stulchritudo f quae Becies universes quae multitudo et varietas infusarum s quae amoenitates orarum, littorum quot geuera quamque disparia partim submerorum . partim j uitantium, innantium belmarum , partim ad saxa nativis resis inhaerentium fIpsum autem mare se rerram appetens littoribus cludit , ut ex duabus naturis conflata videatur . Exin mari sinitimus aer die, et nocte diuin-gurtur , isque rum fusus et extenuatus sublime
fertur, autem concretus in nubes cogitur , humoremque colligens terram auget imbribus. tum luens huc, et Auc venios incit. Idem annuas
frigorum , et calorum facit varietates; Uemque
20쪽
et , volatus alitum fusinet, et spiritus o uctus alit, et sustentat animantes is caeteraque gravissime. Haec, inquam , aliaque innumerabilia si quis diligentius animo verset , doctrinam Epicureorum non ridere non poterit, his etiam temporibus a perditis quibusdam ac flagitiosis hominibus adamaritam re Nos beatam . vitam sita eam doctrinam .Vel .lejus . Epicureus apud Ciceronem explicat) in aviami securitate , et in omnium vacatione munerum ponimus. Docuit enim nos idem qui coetera Epicurus) natura effectum esse mundum, nihiI opus fuisse fabrica, tamque eam rem esse facilem, quam vos sui negatis sine divina posse solertia, ut innumerabiles natura mundos effectura sit, ejiciat,efecerit. Iuod quia quemadmodum natura . . iacere sine aliqua mente possis non videtis, ut tragici poetae , cum explicare argumenti exitum nompotesis , confugitis ad Deum , cujus operam profecto nou desideraretis , si immensam, et in
termiuatam in omnes partes magnItudinem regiovum videretis , in quam se injiciens animus et intendens ita late longeque peregriuatur, ut.
nullam tamen oram ultimi videat , in qua possis insistere. In hac igitur immensitate Iatitudinum, longitudinum , altitudinum, im ita vis innum rabilium volitat atomorum, quae interjecto ina ni cohaeresicunt tameu inter se, et aliae alias apprehendenter continuantur : ex quo e ciantur earrarum formae et figurae, quas vos e ci posse s Me follibus et incudibus non putatis Liae Ea cum