De dativi instrumentalis usu Homerico [microform]

11쪽

pra et ali 0.

uuum unam aut perraro duas c0mplexi linguas, qui studiis grammaticis in serm0ne Graec0rum pri0ribus sese imbuerunt tempestatibus, et 0rarent, ut legibus supp0nerent quibusdam, quae inter se diversa et repugnantia videbantur, tamen exigua modo et haud gravioris pr0secerunt momenti. Qu0d quum ad aliatum etiam attinet ad casus, qu08 origine null0 0d cognita prae significationibus tantum haustis ex sententiis parum aepe

acc0mmodatis, saepius etiam perversi grammatic0rum Alexandri-n0rum ut 0steri0ris temp0ris, et ex usu 0rum apud scriptores commixtis propriis explicand0s esse putabant sententiis. Sed etiam in e plerumque summa erat licentia, praesertim in eligendis script0ribus a quibus pr0mebant, quae viderentur. Hanc rati0nem sere omnes secuti sunt etiam grammatici inde a renovatis studiis literarum antiquitatis usque ad n0stram aetatem Tantum autem abest, ut pr0pterea tamquam iniquum judicem e0rum me praebeam, ut, quae sunt merita, summa V0luntate lubens agn08cam. Inter omnes, qui de his comp0siti sint libri, maxime commem0rabilis est Hariungi de casibus, attamen, quamquam magna industria atque ingeni usus est auctor, obsoletus. Qirum Vero linguae, quae eandem ducunt originem, coeptae sunt c0mpararia viris clarissimis, ut a Boppi0, ottio, Schlei her0, aliis illustrata quasi est caligo, qua et reliquae partes artis grammaticae et casuum disciplina usque erant inv0lutae. Hanc iam persecutiquum alii tum et brachius et indischius multa pr0secerunt, ille idem in casibus. Una igitur, quae similia in linguis ejusdem visa sint stirpis, tractata sunt, et exstiterunt sententiae iis saepe

12쪽

vestigia invenerunt ex memoria paullatim elapsorum casuum eorumque vim aliis additam, ut in Graecorum lingua ablativi, localis, instrumentalis, et tamquam vicari0s eorum genitivum et dativum, quos usque grammatici meros rati laustra hac ex opinions explicare elaborarunt. Qui casus tres m0d0 0mmem0rati, qu0- modo inter se cohaereant, subtiliter ac longe elegantissime illustravit B. Delbruchius in libro suo, qui inscribitur Ablati Localis Instrumentalis mollinessehen, Latelaischen, Griectischen undDeutschen. Berosini DCCCLXVII.

Postquam igitur ex comparatione linguarum ejusdem stirpis constitutum est, qu0modo casus sint orti et quae vis sit eorum principalis, in unaquaque lingua rec0gniti nequaquam negligenda est, immo nixus fructibus inde captis, quicunque excutiendae dat linguae alicui operam, partes ejus singulas tractare debebit. Hic

vero incipiendum erit a vetustissimis monumentis, quippe quae reservaverint etiam sormas quasdam genuinas. His mnibus per- cogitatis, de quo partim adhuc actum sit, usum dativi in Homeri carminibus, vetustissimo m0nument ex lingua Graec0rum re8e Vat0, explicare nobis in animo est, quare primum, qu0dras l0calivi dativi Optime disseruit C. Capesse, Τ nee locus aut tempus

fuit eadem cura de propri agere dativ0, instrumentalem statuimus eruere dativi apud Η0merum vim atque usum. Paullulum hic debemus qui in universum etiam de dativo scripserint grammaticis, quum quae ex comparatione similium linguarum secuta sunt, pr0pe omnibus fuerint incognita Confundit enim Rostius instrumentalem vim cum ablativi et addit dativo pr0prio, quae sunt instrumentalis, Matthiaeus vero quum in libro suo amplissimo multa praebeat nec multum etiam hic disponendi rationem vix adhibuit. Attulit n0nnulla commem0rabilia em-hardyus, item hieractius, ruegerus,' qui sub dativo, quem dieit de dynamista Dativ quaedam etiam H0merica, sed nulla ratione a mnsilio c0mposuit, pluria misit. Graviora in hac rei C. Capelle dativi localis quae sit vis atque usus in Homeri carminibus. mannoverae MDCCCLXIV. Rostii, Matthiaei, hierschi libros dico compositos de arte gram

matica.

13쪽

vir consecutus est summo ingenio G. Curtius, minus in libro noartis grammaticae in usum scholarum edito, quam in ceteris, praecipue in e0, qui inscribitur Erlinterungen 2 melae Schul-

grammatis', item . a Mehius, quum in libro de accusativo apud Homerum comp0sito, tum in iis, qui inscribuntur Be-obachiunge uber de Gebrauch 0 5etro et Homer', Η0mωristas exieskriti is Alterinum', et singula in actis, quae vocantur Zeilataris sur sterreichische Gymnasien. Deprompsi etiam nonnulla ex annotationibus quibusdam ouit, oppii, Schleicheri operum ad linguarum comparatimem pertinentium, minus ex sententiis, quas Gerlandus professus est in libello suo infra saepius commem0rato. At multo plurima debemus quum L. Meyero 3 et F. Lissneres' tum praessitis Delbrachio in libro suo egregio, qu0rum tamen hic, quod quidem consilium ejus fuerit, multas praetermisit locos, ceterum ut illi quibusdam locis in err0re versari mihi videtur. Ubi vero t0tum certis terminis circumscriptum n0bis datum est, dico carmina 0meri, ut ad leges principales progrediamur, certi aliquid c0ncludere, nisi omnes cujusvis generis perlustraverimus l0c08, persuasum habeo n0n licere. Valers enim hic illud Aristotelis videtur inductionem tum demum esse ratam, omnibus si contineatur exemplis. Ceterum suo loco et aliorum attulimus sententias nobis pr0batas. I. Instrumentiam asum inesse datis Graecorum.

Dativum quem v0eant grammatici casum n0 esse simplicem in lingua Graeca, sed cum aliis cohaerere casibus, quos in eiusdem originis alae0-Indorum et lavorum linguis localem et instrumentalem dicunt, jam omnium consensu erudit0rum virorum n0stra aetate long c0nstat.' Qui autem casus utrum in unam

14쪽

formam dativi 0aluerint, an haec formammiano dativi sit, contr0- versia etiam est dissicillima dijudicatu. ropius veritatem accedere videantur, qui l0calis Armam interpretantur, at in quasdam certe, praesertim c0ntra larma in a 3 et υ exeuntes, a L. Verotam graves allatae sunt causae, ut de e etiam dubitandum sit, et haud scio an, quas Meyerus datis tribui vult Drmas, dandae sint instrumentali, quibus demum instrumentali jam ex mem0ria elaps i dativi signum adscriptum sit 3 is enim ipsis lamis multo Dequentissime jungitur suffixum tu, pi, cuju8 Vis principalis a viris eruditis v. i. instrumentalis habetur, tum etiam restant formae apud Homerum in a et co exeunte8, qua c0mparatas cum similibus in ejusdem tirpis linguis, ut cum Arma in alae0-Ind0nim, cui addam', formas intol0norum lingua, fieri non potuit, quin vindicarint instrumentali Τ). Nequaquam autem Gerland assentiar, qui dativum et instrumentalem ex

locativo ortos esse existimat, neque enim causae, qua ad 0nfirmandam suam attulit sententiam, persuadere mihi p0tuerunt, id qu0d insta dem0nstraturus sum, et ali l0c0δ ipse c0nsessus est verisimiliter initi l0calem et instrumentalem certe pr0priose u fuisse, quum e0rum exsisterent suffixa pt et t. Utcunque res se habet, sine dubio pr0pria vis uniuscujusque trium h0rum casuum omnibus sermis inest, quas dativi appellare solemus ex parte h0 diei potest etiam de uino pi, cptu, qu0d praeter instrumentalem cum ablativ et 0cali 0 ungitur, dubit an cum dativ etiam, quum unum, quem attulit l0cum Delbructius, instrumentalem interpreter δ), qu0s autem commemorat Li88nerus',

recte ille et ablativo et instrumentali et locali mihi videtur distimbuisse. Fals ver judicat sch0l. A ad 488 p pro omnibus usitatum fuisse casibus' quod quidem ad Η0merum, p08te re

i est Leo eyer Gedr. Vergi pag. 3 sq. ubi nostrum Wie', So cum similibus compono Graecorum δε τῶ rectius δε, sis h. infra). Ceterum sormae ut νω, κατω vix aliter ac forma et vi instrumentales

explicari possint. Ierland De altgriechische Dati pag. 18: Wahrscheinlic WarenWol ansangs Localis und Instrumentalis enigstens gelbstandige Casus neben inander, da i su si nocti Sumx o und p erhiaten haben . , cla sub instrumentali sociativo pag. l. Fr Lissne Zur rhlarun etc. pag. 5. ch. Cranter Anecd. Oxon. . 293 akob L Roche, De Accusativim Homer initio.

15쪽

enim temp0re etiam pro accusativo adhibitum est. 3 Instrumentalem autem vim naturalem ac principalem fuisse indicat pluralis instrumentalis in hi-s exiens in alae0-Ind0rum lingua et singularis instrumentalis in ala00-Bulgarica et Lithuanica lingua inini'. Addo etiam in lingua 0l0n0rum m in singulari, mi in plurali numero lagnificare instrumentalem. Ceterum instrumentalis vis suffixi ptu, piciis etiam l0cis c0D0scitur, ubi junctum ablatis aut l0cali videtur. δ)

ΙΙ. Quomodo cohaereat instrumentalis eum Io ali et dativo.

Quum instrumentalis neque in serm0ne Latin0rum reservatus sit, ubi ablativus tenet maxime du8 10cum localis vero pr0priae larinae apud Graec08 et Latinos e0mplures inveniantur, verisimiliter jam ante localem exstinctum instrumentalis in utraque

lingua interiisse ejusque loco dativus et localis in lingua Ora c0rum ablativus et Drtasse etiam dativus videntur p0siti esso in lingua latina. ε Facillime autem l0calis vicem instrumentalis intercedere p0tuit, quum principalis ejus vis, quae est s0cietatis,

conjuncti0nis, si haec s0cietas l0cum qu0que spectarit, magis magisque c0aleseeret cum vi l0cali; nec minus agilis cum dativo fuit c0mmutatio, nam una cum Armis Sermoni c0ntinuo c0nsistentibus etiam vis singul0rum verb0rum eodem modo confirmata

ῖα χευ prachys und ine andere Psei schnellte e ab on de Sehnoi. e. mit, vermittetsi de Sehne nervus hic, ut supra χαλκος participes videntur actionis subjecti P 255 πάντες ἐπ αὐτοφιν elam alle mit inandersassenta ei. 3 cfr. Curtius Erlauterungen pag. 165.

16쪽

vero in Graecorum sermone instramentalis vis minus sit explicata, reliqtia Verba, quae significant par, c0mparare similia, ubique exstant cum dativo etiam apud Homerum. Adsunt talia in nostroqu0que Serm0ne praeter besteundet ei mit emandem ,-Jemandem Freund ela', et invenitur cum hac voce instrumentalis in linguis alae0-Indorum et Simorum. Idem valet in verbis παειν, δα Οεῖν, ἔπεσδat, quae apud 0merum cum in Saepius exstant, tum 2Erνυσθαι, ὁμιλεῖν, μάχεσθαι aliis in. Curtius Erlauterungen pag. 1733. ' Curtius autem proprio dativo hunc usum tribuens quod ad grammaticam in usum scholarum editam recte judicet, qu0 ad Η0merum, ut ipsum ab eo allatum docet exemplum, instrumentalis usus etiam multo viget, nec sacere possum, quin exempla saltem qu e cum ἄμα inveniuntur instrumentali annumerem dativ0. Hac in altissima s0cietate instrumentalis et cum l0cativo et cum datis tamen de principaliqu0dam c0nsen8u 0rum minime est c0gitandum, quantumque exl0cis cum praep0siti0nibus l0cativo c0 unctis c0ncludi liceat, tummodo quasi certant de principatu l0ealis et instrumentalis, quum istrumentum ipsum, aut pers0na et res aliis c0 unctae simul locum significant, ubi 80cietas intercedit. Sic invenitur localis una cum instrumentali maxime cum Verbis δέω δόδημι, εχ υ,

dermandiun War c0ntra m0nendum est primum, n08 Saepissime de arripiendo instrument non cogitare: hoc modo jam mittuntur, quae sunt animi instrumenta tum etiam corp0rum c0mpluria sunt, quae omnino manibus capessi n0n possunt, qu0rum e numero hoc tantum afferre v0lui ta 74 ἀὶ δὲ δύω σκοπελ ο μὲν οὐρανὸν

3 est. Delbruch blati etc. pag. 56. In lingua olonorum idem apparet usus in conjunctione apretnagni si et him. Curtius a. l. judicat de hoc usu: er sc de Dati de Gemelnsehast bilde liberhaupt,ohi das Bindeglied χWischen diesenaeide Casus sc Dati und Instrumentalis. η Gerland De altgriechische Dati pag. 2.

17쪽

εωθν ἱκάνει δεειον κορυφῆν. 0 in capessendo instrumento, sed in eo, quod particeps est actionis subjecti vis posita est instrumentalis et hic m0dus societatis. Eadem etiam Ροtti videtur sententia in). quam haud jure attulit sertandus, ut suam confise mare opinionem. Quamquam enim in exemplis, quibus usus est Potitus, locus simul significatur societatis, inter duodetriginta locos, ubi dativus v0cis es cum verb0 ώρέω apud Homerum invenitur, duo tantum intercedunt cum praep0sitione L et Odysseae quidem, qu0d jam mnium c0nsensu recenti0ri datur aetati quam Ilias carmen. Neque rigo in hae in c0 uneti0ne usquam apud Homerum ἐν secum habet praepositi0nem. Ceterum poetae multa licuerunt, quare ad depingendam rem aut pr0pter metri concinnitatem saepius eum alium Drtasse usum credendum est conservari88e, quam qui esset in c0nsuetudine h0minum Gerlandum si sequi velimus quo modo intellegamus et casus localem et i strumentalem per se ips0 juxta simul adesse in linguis Simorumetiatae0-Ιnd0rum, c0nfitemur nos plane nescire.' Habet autem suam ipsius naturalem vim s0gietatis instrumentalis aeque ac localis ad significandum l0cum et tempus adhibetur. Neque principalem illam vim, quam sertandus tribui vult instrumentali tamquam localis societatis praeter Se eligerum δ), quem secutus est auct0rem, quemquam qui putet adhuc inveni, tam uno consensu a viris d0ctis, qui huic rei peram dederunt, ea c0mitatus et societatis naturalis vis instrumentalis definitur', neque del000 aut tempore c0gitant, quae quum accedunt, invicem et instrumentalis et l0calis inveniuntur hic enim campus, in quo sibi

occurrunt.

Quamquam aegre tulerunt viri eruditi, quod confusa est ars phil080phiae cum grammatica, praesertim quum G 0d Hermann Κantii c0natus esset praecepta ei accommodare, tamen illud respiscientibus quod debemus in arte grammatica studiis phil0s0ph0rum

18쪽

antiquitatis liceat nobis verba afferre philos0phi 0strae aetatis

huc spectantia Quum enim linguam generis humani nihil aliud intellegere p0ssim quam clam ex mente40minis in die crescente, loci nimirum et temporis c0nditionibus nonnunquam intercedentibus, aegre abstineam, qui in universum ei assentiar. Sunt

v0n ingelv0rstellungen, Begrimn . . . uberhaupt ei allent0 schen operationen mit dem raumlich-geitlichen Bilde Elemente, die aus de innere Walirnehmun herstammen verssechte etc. i)Quo mod etiam explicem, quo sit actum, ut instrumentalis loco intercesserit Meativus et qui secum c0haereant maxime in c0ntinua explicati0ne significati0nis instrumentalis. Tantum autem abest, ut arti0rem c0mpositionem desiderem artis grammaticae cum phil0sophica, ut illud tantum de hac depromam, quod a singularum rerum c0gniti0ne adducat ad principalem veritatem. Ut vero complectar paucis quid censeam de c0nsociatisne instrumentalis cum locativo et dativ0, ante mnia hic tenendum videtur antiquissimis temporibus in c0nstituend 8e 0ne quum locum et tempus tum societatem respexisse h0mines. Neque hoc alienum a rerum natura. Quum enim lingua in societate hominum tantum ad0leverit et explicata sit ad significandam eam ipsam 80cietatem jam in cunabulis tamquam linguae exstitisse larmas licet divinare. lerumque autem cum 80cietate simul J0cus et tempus significabantur, quorum brevi magis magisque rati0nem habebant et praeserebant Drmas, quae pro his aderant. In singulis linguis omnino naturalis vis instrumentalis jam non perspicua fuit, ut ejus larmis alia qu0que significati0ne adderent.

III. Quomodo instrumentalis adhibeatur et quas secum habeat

praepositiones. Ρrincipalem vim instrumentalis ex c0nsensu eruditorum virorum n0strae aetatis illam s0cietatis, c0mitatus c0nstituimus. Quemi UeberWe System de Logi Bon 1868, 3. Aufi pag. 157 sq. h. etiam, quae idem de casuum origine judicavit pag. 162.

19쪽

instrumentalem nune 80ciativum aut c0mitativum y appellare s0lentesque annumerantur etiam l0ci, quibus aut qualitas aut modus et re conjunctae cum aliqua acti0ne significantur. Accedunt ei ια, sues, ξυν, μου. Hac ex principali vi instrumentalis exorta

est illa instrumentum significans u quid agitur. Neque hic dissicilis fuit oxplicatio, quum ipsum instrumentum qu0dRmmodo semper cum eo appareat 0 unctum, qui adhibet' est enim, ut supra diximus, ubique particep acti0ni8. Vere expre8Sae. In 08tr serm0ne hunc instrumentalem diversa ratisne vertimus et quae hic interesse inter singulo 1000 statuta sint, magis ex translatiun n08tra nobis emanasse videntur, quam re vera differentiae rerum, loc0 dico, ubi nos utimur talibus hinsichthch, an, gema88, Rus, V0r unter' etc. Liberi0re usu ridetur instrumentali causam indieans, ex qua aliquid persectum e8t, sed reserendum esse eum ad instrumentum significantem quum id, qu0d saepius cum e congruit, tum illud d0cet nusquam apud Homerum inveniri 0 unctum instrumentum cum causa, sed pro ill exc0nsuetudine intercedere praep08M0nem Detris cum genitruo, quem dicam genitivum- ablativum pr0pius ad instrumentalem accedentem.' De praepositi0nibus et adverbiis quae instrumentali 0njunguntur in universum c0mmem0randa esse videntur haec: In-Strumentali sunt μα, μετα ξυν aut συν, μου; meniuntur praeterea ἀμφι m, praepositiones, quae sunt locativi.

Sed nullo modo h0 est d0cumentum, ut ex l0catis exorius sit instrumentalis, sed hic quoque l0calis instrumentalis loco apparet. Elucet h0 jam ex e0, qu0d hae praepositi0nes non junguntur ab Homero illi principali ac naturali 0cietatis instrumentali, sed

qui instrumentum aut causam significat. Ex usu Η0merico adverbi0rum et praep0siti0num instrumentali junctorum statuendum est G aut si primum ignificasse per80nam aliquam aut rem quodam auxilio participem esse alicujus actionis, qua de re simul cum Iro praep08iti0ne, quae hic fere eandem praebet vim, additai Liceat his minime Latinorum verbis uti, quia jam usitata sunt viris doctis. ch. Delbriic und Windisc Syntactis he Forschungen I. hi Conjuncti und Optatis immomer und Sanshrit pag. 58 ann. Dasmittet Wird prachlic ais de Genosse aulae asst. μ

20쪽

reddamus germanice mit ulla' 0nservavit ευν cum instrumentali sociativo, ubi agitur de societate h0minis cum diis aut

drubus, tum magis magisque c0nvenit cum arua et μετά - να V0X, cujus praep08iti0nis natura apud. Η0merum maxime c0gn08-citur ex l0co 371, ceterum frequentiorem adverbii principalem reservavit in H0meri carminibus indicat primum un0 0demque

tempore duas intercedere res, tum ut praepositio ευν simul s0cietatem. Quae vis naturalis vocis uria quum ex aliis tum 10cis elucet, ubi c0njunctum est cum o patυομένηφιν aut ηελαμ νυμι et καταδυντι germanice autem est gugleic mit . Quid intersit inter μετα et sol intellegi 0test ex loco 9 118: Quo magis significat m0dum societatis et vertamus in n0str sermone Ruffeiclis eis mit Me)μ, μετα societatem in universum, Saepius eo m0do, ut per80na aut res, quae aliis jungitur, appareat media in ocietate, quam ob rem numerum pluralam maxime ecum habet et c0mmutatur n0nnullis locis cum ἐν praep0sitione l0cativi; germanice hic reddendum erit μετα mitte in unier'; tum Saepius cum μα et ξυυ 0nvenit. Sic instrumentali tempus, l0cum modum, S0cietatem, instrumentum significanti propriae adsunt adverbia aut praep08iti0nes, haudquaquam ei, qui causam indicat, ubi apparent praep08iti0nes a locatis huc translatae.1. Instrumentalis sociativus a p0eta primum adhibetur ad significandas res aut personas, quae Secundum tempus aut l0cum una cum aliis perg0nis et rebus aut paullul0 08 eas apparent; tum etiam illam vim tempus significantem, per quod c0ntinu aliquid agitur, adesse uno certe loc0 Homeric confirmare ausim. Latius patet usus instrumentaliss0ciativi in rebus, quae artissime videntur ecum cohaerere, Ut qualitas cum personis aut rebus, quibus inest, res, quae adhaerent alicui acti0ni, m0dus, quo quid agitur. Sed h0 in usu amapparet praep08iti EM. Aliae qu0que res, quae R e ViX Separandae unt, ut t0tum ejusque partes, saepius sine praepositionibus inveniuntur, c0 unetae aut cum instrumentalis propria Arma, quam dic cum suffix0 tu, cpt, aut cum illis, quae ex consuetudin dativo tribuuntur praevalet tamen c0njunctio cum prae-