장음표시 사용
11쪽
roli Musitani opera, cum Chirurgica, tum Medica,typis nostris evulgavimus, quae non solum Encomitis ab Amicis laudata, atque a
Viri Doctis , inprimis a Lipsiensibus Academicis in suis nunquam satis depredicandis Ephemeridibus, seu Actis Eruditorum honorificentissime celebrata , sed i a Medicinae 3 Chi
rurgiae peritis ac cultoribus magno cum applausue cepta, dc nocturna versata manu, versata diurna:
12쪽
Cuncta namque quae ad utramque scientiali speetant nonna inus docte quam dilucide tradita complectuntur Verum enimVero, licet Humanum Genus variis tentetur orbis Jonge pluribus obnoxius est debilior ille sexus: immanes non modo in pariendo cruciatus patitur , sed variis, illisque gravi bus ante Sc post partum conflictatur incommodis, quibus, vel praecavendis vel leniendis, vel penitus profligandis, ut omnem absolveret paginam , Artificium suum hoc in opere tibi elargitur Reverend. a CClarissimus Author Quod si, ut praecedentia , promerito ambabus ulnis excipias , non dubitamus,
quin propediem Tractatus suos de Morbis infantium , ac de Fracturisac Luxationibus publici iuris
13쪽
P, 1 M A. De Semine. Artaculus I. Quid sit semen. Page a Annulus II. Ex qua materia semen constet 16Articulus III. An semen decidat a toto ξ 'Articulus IV. An semen sit animatum . . . 'Articulus V. An foemina semen efficiat 3 36Artis ulus I. An Mulier aliquo modo ad generationem concurrat. OQu Afri Cm A. Aniculus I. De Sanguine menstruo. SArthulus II. Cur in foeminis tantum 1fiat purgatio menstrualis 46 Aniculus I PI. In quibus fiat anguinis menstrui purgatio 47 Articulus IV. Quo anno incipiant, desinantque menstrua. 69
Quaenam sit causa pexiodi menstruali ξ IArticulus V I. An sanguis menstruus sit noxius,& quare 6o
De Mensium suppressione. Page 63
14쪽
Caput II. De Nimio mensium fluxu. 7TCaput III De Albo mulierum fluxu. 86 Caput I v. De Sterilitate.Caput .
Caput VI. De Morbo virgineo. Caput VII De passione hysterica. IJ2Caput VIII. De Uteri Procidentia. Caput LX. De Uter ulceribus. caput . De Cervicis uteri ulceribus, ahagadibus. 17 Capus I. Deabortu. 18o
De Mola. 187Cqui XIII. De foetu mortu I92 Caput XIV. De Dissicili partu. 2 Caput V. De Regimine puerperae, infantis 2 1 Caput VI De Lactis coagulatione. ς
De Morbo pilari. ΣΙΣCqui XIX. De papillarum Iutaris. Is D. CAROLI
15쪽
De Semine. EMEN in universum sic dictum est a serendo, quasi
serimen , S sicuti vegetabilium semina fertili commissa telluri plantas, fructusque germinant i ita pro sus ex virili semine iii agium muliebrem depos1to homo generatur. Et sane nil aliud,dum coitum Xercet homo , facere Videtur , quam plantare, quod nos pariter docuit Philosophus ille , qui interrogatus, dum coitum exercebat, planto, respondit, hominem, de quo semine in praesentinos sumus tractaturi, unde sit.
ARTICULU PRIMUS.st,id sit Semen. Licujus rei quidditatem scrutan tes, quid nominis cognitum prae
supponere debent cum igitur nos seminis quid litatem scrutemur , libebit tantisper in hujus articuli vestibulo circa seminis etnymologiam immorari.
Semen itaque est diximusta serendo dici
16쪽
. De Morbis PMulis, mn Liber nisus.
dici communiter volunt unde satis om In simili pariter sententia constat nibus commune est quoddam Vocabu fuisse Epicurum, qui IXu,semen esse cor-lum , quod ad aliud usque propagan poris es anima detractam partem, deo-di principium se extendit. Se en grae que Venereorum usum oscere valetudiaconomine γόνος nuncupatur, c hinc ni commodo. Id autem Epicurus ut ple- vomen accipition Orrhaea , qua latini raque Omnia, mutuatus fuisse videtur a1Juxus seminis spontaneus dicitur. O Democrito, qui apud Plinium Venerem catur etiam uri ρυα, hinc albae cor damnabat, ut in qua homo alius exili-poris partes, exangues , qua e se re ab homine. mine genitae creduntur, spermati c. di In eadem quoque sententia fuisse ci solent, quia nimirum ex semini cras Tertzstianum , cs Gregorium Nys ensem samento es imantur Appellatur quo constat ex his, quae litteris consignaque oenitara , quo nomine saepius uti runt In si usio, inquit Tertuluaris tur Hippocrates pluribus in loci z sed ultima voluptatis oestro , quo genatale vidistinguitur a genitura semen, semen e rus expellitur, nonne aliquid de animanim late patet, quam genitura, qui lar videmus exire ' Atque adeo marcesi-oo modo sumptum accomodatur etiam mus, ta denigrescimus cum lucis detriplantis , genitura vero solis animanti mento. Gregorius autem aperte prodibus, iisque perfectis convenit sed est dit inesse in hominis semine animam in loquendi rigore dit ferentia haec in Omnesque animae facultates in eo deliter semen, lenituram statuatur,com tescere suo: tempore edendas Id au- muniter tamen DD. haec confundunt tem ad hunc modum concludit: Nulla nomina. Verum quid inter semen ic res inanimata vim in sese habet moven- genituram intersit, liquet ex Arist. sen di, atque crescendi atque perspectum est tentia i nam genitura est humidum it eos, qui in utero aluntur incremen-lud excrementum , quod suo semital tum suscipere, ta de loco ad locum moveteruter genitale subministrat . semen ri igitur unum, ac idem esse debet umautem est conceptus ille, qui ex utro anima, si m corporis constitutionis prinque parente perficitur cipium.
Quo ad seminis naturam, seu quid Haec autem sententia est egregios ditatem mirum est, quam Variae , quam habuerit authOxes, tamen suspeeta 1llis discrepanteu sint de illo assignata deri Videri debet, qui vera religione tenen-nitiones, tum a priscis,lum a recentio tu i Etenim animae nequaquam ex proribus. mos hi celebriores tantum ad genitoribus dantur, sed illae DEo im- ducemus is ad trutinam reVocabi mediate creantur. muc, Inter antiquiores etiam Hip. Iib. de Ut verum in primis philosophan genitura semen definit, quod poritorum sententias attingamus, Stoici secu quadam robustisma universillum humoti principem sectae Zenonem volunt se ris, vi in toto corpore continetur. minis , seu geniturae illam potiorem Hanc Hip. definitionem ejiciunt partem , quae una cum crassamento X aliqui, dicendo non esse omnino bo- viro exiit , esse animae partem , is nam , quia in ipsa relucet semen a toto vulsionem. ςcidere, quod apud omnes ratum non est,
17쪽
est , sed maxume controversum Verum haec confutatio nihil concludit quia ex hac definitione nil aliud elicitur, quam semen eis robustissimam
sanguinis portionem, non autem a toto
corpore , quia reliqui humores a sanguine differenter in propriis resident conceptaCulis , unde ad ipsum distinguendum a reliquis , expresse subdit:
illius humoris, qui in toto corpore coni
Melius itaque dicendum hanc Hi p.
definitionem ex eo adaequatam non es
se, quia excedit definitum , nam si sumatur robustissima sanguinis portio hominis non adhuc adulti , de hac
et ana verificatur definitio. Insuper Aristoteles, quem nonnulli ex recentioribus sequuntur, I degen ratione animalium cap. 18 Semen definivit esse excrementum utile ultimi ali
Hujus definitionis fundamentum ex lassicienti partium enumeratione ab argumento delum itur adducto ab ipso-m et Arsotele qui inquit numquodque quod est in humano corpore , vel est
illius pars secundum naturam , vel praeter naturam,vel codi 'uamentum,vel excrementum , vel alimentum at semen
non est pars secundum naturam l.e inte gratis ejusdem corporis, quia ipse de so corpus adhuc integrum remanet. Neque est pars praeter naturam, quia
in corpore bene se habente nihil pra
ter naturam inveniri potest quoniam quod praeter naturam est, non nisi in corporibus aegrotis observatur semen autem in corporibus sanis multum racessica reperitur. Insuper non est pars praeter naturam , quia in perfectis , cmallo modo monstruosis animalibus reperitur,
Neque est colliqua mentum mam nostra substantia in ardentissimis tantum liquatur febribus, proinde in maximis caloribus, corporibus morbosis cum
calore consumptis , ac sine aliqua delectatione excernitur , quae excretio semper periculosa erit, cum mortem
minari soleat Sed semen in ardentibus febribus non excernitur, ejuSque excretio est voluptuosa, dc quandoque
utilis, ut alibi dicemus igitur semen nostri corporis liquata substantia non
erit. Neque tandem est alimentum, qu3niam ex quae nutriunt, forinsecus adinveniunt: at semen intra nos est , quin etiam si alimentum foret, nequiret universas Corporis partes nutrire ergo exsuffcienti partium enumeratione semen est excrementum, 3 ut excrementum excerni debet, de quia quam maxime non solum generationi inservit, sed etiam robori masculo,idebque utile dici debet: cum ex sanguinis reliquiis dependeat, eo quod humor nutrititius superfluus demittitur ad testes pro seminis generatione, merito deinde concluditur ultimi alimenti .e sanguinis digitur semen est excrementum utile ultimi alimenti Verum tam Aristotelis definitio
quam aliquorum recentiorum ratiocinatio in multis claudicat, primo non videtur discriminare semen a sanguine menstruo, qui multo magis excrementum dici debet, tum singulis mensibus
a natura excer natur. Insuper utile additum supra excrementum destruit rationem illius, nam excrementum , Ut excrementum inutile est etiam ex Arta sol elis doctrina a. de generat animalium c. . ubi excrementum dicitur quid incoctum , aerreum , adeoque expur
18쪽
De Morbis Mulierum Liber nicus.
gandum: semen autem maxime coctum, fumosum, spirituosum est ut prae caeteris notavit Zaccutus Lusita-- , id ipsum deducens ex Aristotelis
do bina. Praeterea excrementum excommuni medicorum sententia , juxta Galeni doctrinam hb. . de iuss.febr. c. vili vel est excrementum quantitatis vel qualitatis modis semen nec excrementum quantitatis dici potest, quia in corpore sano non exuperat, Massiduo partium pudendarum nutrimentur L Tandem licet semen ex sanguine fieri
dicatur tanquam ex maeeri , non tamen rationabiliter dici potest illius excrementum , quemadmodum nec sanguinem appellamus excrementum chyli, licet ex chylo ut dicunt originem trahat , alias homo ipse esset seminis
Ali semen definiunt,quod sit instrumentum effective viventis a vivente
in suis conceptabulis conservatur, quod decisum pro similis generatione. si quandoque abundat, natura per pol Statuerunt isti animam a semine prolutiones in voluntarias expellit illud Venire sed non immediate. Ideoque in quia fatuum generationi ineptum semine negarunt esse animamri vim ta-Neque excrementum est qualitatis , men in eo a generante communicatam quia putredinosum, aut corruptum non esse docuerunt, a qua i& formatio corem, nam aliter minime esset generati poris. ipsa antima generati proveniat. vum, etsi aliquando corrumpatur, po Huju sententiae fuit Iacobus Seheg ius tius statum morbosum , quam natura Albertus Magnus , lati Peripatetici, lem consequitur cuti de cum semen de qui docuerunt generans quidem semen generabit, aequivoce solum semen dici communicare, non tamen cum semine potest . ergo vere excrementum non animam , sed saltim semini virtutem
est tribuere , qua mediante, etiam mortuo generante, semen animam generato tribuat, ita ut semen , quod in se animam non habet, vivens tamen , animam generet, non a se ipso, sed in virtute generantiS. Sicut enim videmus immo ita projectorum, ea moveri non a seip- Secundo in multis claudicat ratiocinatio , etenim per illam non sufficienter enumerantur omnes corporis partes; siquidem ex anatome constat , crucidaliae sunt partes continentes, aliae contentae,in aliae impetum facientes , ut
propterea quamvis semen pars conti sis , sed ita projiciente impressa , etsinens, lida corporis non sit , non projiciens cum projecto amplius non tamen negari poterit pars humoralis conjungatur, Ma malleo artis habitum ejusdem, sicut etiam spirituosa, quia a non habente aliquid artificiosum pro- sanguine dependet 4 fluxilem retinet duci, non propria, sed artificisci qui conditionem, ac pluribus abundat spi malleo utitur,vi ita etiam a semine inritibus, ideoque in propriis conserva animato animatum produci, vi ab imo uasis. Neque solum dici potest se animato impressa. xiae pars humoralis corporis , verum Cum animadverterent multa ab su etiam alibilis, si non totius, saltim te da sequi, si semen simpliciter pro insitum, d reliquarum partium , in qui strumento habeatur, ac proinde distin-bus continetur istenim secundum plu- gunt inter instrumentum conjunctum ,
rimorum sententiam semen est testium, vi separatum. Huius autem distincti nis
19쪽
Tu necessitatem sumi putant ex diver- state perfectionis agentium, latura crdinis rerum. Quoedam enim operari cum medio, k sine medio ut vi Ventia , alia inferioris ordinis, non habere tantam perfectionem, eaque operari per se ipsa. Instrumenta ergis separata d
cent perari per virtutem permanentem , quam habent participatam ab a- sente conjuncta vero successive suscipere virtutem operandi,&s,id dependenter a suo principali agente operari. Separati instrumenti naturam explicant exemplo politico Rex enim in locis dissitis operatur, quasi esset prinsens , per derivatam a se potentiam
quam tribuit legibus, judicibus : sed
homines privati , Se idiotae sibi solum Viventes, portet, ut per seipsos pe
Afierunt, aliud exemplum, quoluam sententiam probare Volunt, machinarum scilicet artesectarum, seu automatum , dc horologiorum, in quibus rotae plures ordine moven ur,absente artifice , impressa tamen virtute ab artificis prima d irectione. conjunctorum naturam explicant xemplo Serrae, quae jacens habet talem dispositionem , ut possit recipere Ο-etum in ordine ad secandum ; non tamen est instrumentum agens vique
dum recipit directionem ad motum, secandum in artifice. Instrumentum separatum dari etiam motu projectorum probant, Lapis enim projectus moveri potest,etsi statim mo- aiatur projiciens. Ita etiam Tem de semine sese habere statuunt, docentque generare animalia extra se Projecto semine , virtute deria ala permanenter, illo existente , ut
Possit operari, vi veretur de facto si
ne actuali generantis iri fluxu. Verum haec Opinio quocumque etiam modo explicetur pallietur,4 lsa, a veritate aliena deprehenditur, ipse
enim Aristestam T. metaph. c. . ex. I. Semen inter agentia univoca recenset. Omnia vero agentia univoca non sunt numero causarum instrumentalium
sed principalium. Deinde Omnia in- .strumenta proprie dicta cum principali conjunguntur,mper se nullam habent eficaciam , nisi in virtute agentis principalis. Quae de instrumento separat ast runtur, nisi recte explicentur , falsa, e sine ratione conficta sunt. Eouidem posset semen instrumentum separatum appellari , quatenus nimirum semen
cum generante non necessario conjungitur, sed ab eo subordinatur, MeaΩ-dem vim, imo eandem animam, quam generans habet, a generante accepi r.
Verum quia ipsi animatri semini esse
negant, inanem operam sumunt , dum semen instrumentum separatum esse diacunt. Etenim etsi, dum instrumentum Non agit, re ipsa ab agente principali separari possit, ut Penicillus a pictore, Serra a fabro, Calamus a seriptore tamen in ipsa actione nullum instrumenis tum dari potest , quod insita virtute Dgat, ita enim agens principale esset,non instrumentarium sed omne instrum e
tum in operatione per se nullam habetessicaciam , sed pendet, dirigitur a principali agente, de separatum ipsum amplius per se non agit. Distinguendum igitur eri inter actum primum rac secundum instrumenti. Ut aliquid sit instrumentum a tu primo , sussicit dispositio instrumenti ad actionem aliquam edendam necessaria.Maluteus per suam duritiem,gravitatemJor . 3 gnam
20쪽
De Morbis Mulierum Liber nicas.
main ec instrumentum ad ducendum & dilatandum metalla,eaque in certam rarim fingenda, sed acta primo. Malleus hoc modo formatus nunquam per se aliquod metallum ducet, dilatabit, sed praesentia , c motus artificis eum dirigentis est necessarius , c tum actu secundo malleus est instrumentum. Ita calor nativus est instrumentum, quo natura ad coquendum uti-ur calor tamen ille id non praeitat, niti anima quae est causa principalis, concurrat. Et de ratione instrumenti est agere supra vires suas, d producere effectum se nobiliorem , quatenus scilicet a causa principali movetur,' ditis impressam non satis probat. Qua ratione motus ille projectorum fiat, non satis clarum i inter philosophos valde controversum est. Sed magis consentaneum motum hunc fieri potius ab
aere , vel ratione aeris, quam a Viir jecto impressa. Nemo n. hactenus X-plicare potuit, quaei qualis sit virtus illa a movente impressa , δί quomodo motu locali , brachii v. g. imprimi potuerit , 5 nunc quidem immediate , nunc mediante re aliqua, ubi inhaereat; quomodo iterum tam brevi destruatur. Et plura omnin sunt absurda , quae
hanc opinionem comitantur,ic propterea pro confirmanda virtute receptatio itur quod dum ea ficit , non ali instrumenti separati afferri non possunt. quam virtutem instrumento imprimit, Exempla vero illa acliinarum arti- per quam illam actionem,quae est prin ficialium quod attinet, artificialia sunt, cipalis agentis, edat. Neque n. instru in quibus arte non ipsa movendi vis menta ipsa necessario fabricatur arti quae naturalis est omnino , ut patet in sex, sed ea vela natura, vel arte accii ponderibu appensis , machinis compit, dc ab alte , vel natura pro suo usu municatur , sed motus ille totis arte
di positis utitur; ut in serra , quam A fabrefactis dirigitur,longe vero alia ra-bet lignarius a fabro ferrario accipit, videre est. Ideoque exemplum politi cum Regis in locis dissitis per leges, dc judices operantis, ut morale, ad physi in ca non quadrat. Et subordinat judices supremi judicis potius ministri,
Nonnulli alio adhuc exemplo instrumenti separati naturam declarare conantur, ferri scilicet igniti, quod stu-pam accenditri junti calorem ferri producere ignem instrumentaliter inquam instrumenda sunt, neque Virtute Virtute ignis, qui ferrum calefacit, de physica aliqua communicata agunt.Ne jam ut instrumentum ejus non aimpliuς que n. instrumenta proprie dicta vi, conjunctum sed separatum, agit Po-cariam operam causae principali pra stant,ac ita eandem actionem , quam causa principalis, etsi concesta,& com municato modo, edunt, sed saltim concauilla sunt, cinis artifex ageret, ipsa etiam nihil agerent,ic cessante agentis
principalis motu, ipsa etiam ab actione
Exemplum de impussu,& motu projectorum quod attinet, vim instrumen-
testi jam ille ignis, quo ferrum calefactum est, esse extinctus. Verum enim Vero ferrum ignitum non accendit stu-pam si communicata ab igne jam absente, sed propter ipsum ignem, qui ferro ignito inest, eique sese per minima
insinuavit. Nec calor est instrumentum ignis, nam in nostra sententi a calorem ab igne penes gradus tantum differre