장음표시 사용
21쪽
Et propterea verba sun , quibus nulla veritas in physicis subest, agens frincipaIe transmittere suam actionem per virtutem a se derivatam: sed tota instrum ei τ' ratio, ut dictum est, in eo conlistit , ut hectum se nobiliorem producat , eumque non sibi similem sed artifici. Et haec communi ratio omnis instrumenti est. Ideoque instrumentum dividi non potest in conjunctum , quod agat, Moperetur per aliquod participatum , in esse flaccessivo, d separatum , quod agat per aliquod participatum inhaerens. Nam de omnis instrumenti natura est , operari per aliquod participatum ab agenti principali in eis successivo. Et cum primum successivus ille influxus causae principalis cessat, etiam tota illa ac stio instrumentalis cessat : quod vero agit, ac operatur per aliquod participatum sibi permanenter inhaerens , non est instrumentum , sed jam ut principale agens operatur; neque supra suas vires agit, quod de essentia instrumenti est. Sum- aagens , cujus effectus respondet,& aequalis est virtuti sibi formaliter inhaerenti est agens principale , non in strumentale , nullumque datur agens in rerum natura , quod recipiat virtutem ab alio sibi permanenter inhaerentem, per modum instrumenti, aut quod agat virtute sibi communicata. sibique permanenter inhaerente , ut agens
quo, sed quicquid agit, agit ut quod. Et propterea etiam semen a planta, vel animali emisium , quia virtute insita, . etiam si a nullo amplius regatur corpus plantae , vel animalis efformare potest , non est agens instrumentale quia non agit ut instrumentum sed principale , quia agi ut caussa princi- Palis, virtus autem illa non ali ade
fluere potest, quam ab anima semini insta. Semen nos juxta nostra principia definimus spiritus quidam , cui anima, b virtus plastica proxime in fidet,sideam corporis organici , a quo decisam est , in se continet, proinde corpus organicum mile ei, a quo decisumes, formani in dividuum ejusdem specie cum generantes e perficiendi potentiam habens. Constat semen ex duabus subitantiis, nempe ex humido illo crassamento, quod corpus seminis appellatur, δίhoc sensibus nostris est manifestum atque ex tenuissima quadam substantia quae cum nostrum efflagia sensium No-l 1 ratione deprehenditur. Caeterum in hac omnem .esticiendi Vim, atque energiam inesse demonstrabimus . nam crassior illa substantia , quae oculis est
manifesta, nil aliud est, nisi quoddam Vas, seu conceptaculum illius subtilisse
simae naturae, quae quidem philosophorum oculos hactenus elusit, qui promt-cleo cortices acceperunt. Hoc seminis cras lamentum nemini in dubium vertitur, cum sensibus observandum se praebeat, major dissicultas, obscuritas est de parte illa tenuis sima, in qua essiciendi vis inest Haec n. Oculorum aciem omnino fugere videtur ; author es fere omnes inculpant celeberrimum illum Aristotelis sermo nemo degenerat animalium c. 3. Inest in semine omnium, quo acit, faecundasent semini, videlicet, quod calor vocatur seu non ignis , non talis faculta: abqua , sed iritus , qui in semine, sphmoseque corpore continetur, o naturasusi in eo spiritu es , proportione respondent elemento stellarum.
Verum ex hisce Aristotilis verbis
22쪽
hi eruere possumus , quod ad explicandam,cognoscendamque seminis naturam facere videatur: nam Aristotelica rationis fundamentum positum est
in discrimine coelestis ac elementalis caloris. Nobis autem persuasum est ignem a Sole excitatum esse ejusdem rationis cum illo, qui chalybis, silidumque attritu producitur. Paracelsus vim , atque energiam seminis positam arbitratur in mumia, ut
vocat, seu vitali balsamo, Iulphure , quod per animalis corpus se dispergit,
suoque favore omnia complectici ejus autem naturam pene incorpoream uti esse,& conservari in humido geniturae crassamento, ceu in vase idoneo, donec in uterum conjecta vires suas possit ex
Pro exacta hujus spiritus disquisitio ,
ne dicimus dari agens internum in natura, tam Omnibus corporum motibus universale , quam particularibus rerum naturalium operationibus de natura spiritus in omnino in se intelligibile. Haec thesis licet scholasticis paradoxica videatur, quia illis nova est,tamen eam subodorasse videntur tam prisci, quam recentiores philosophi , qui non tantum phantasiae pura imaginan
di thymosi , ut scholastici quidam so
lent,sed naturae lumine ducuntur ad re rum naturalium indaginem. Et quidem primo Plato in Timaeola . sinuat spiritum in universo Mundo corporeo, ceu animam in corpore omniabus naturae corporibus veluti praesidere, atque regere dc singulas hujus spiritus ideas esse veluti particulares actrices & rectrices quorumcumque Corporum, quibus deis,& spiritu universali tanquam a sensibilis hujus ordis,dc singulorum corporum ejus Aschetypo ,
omnes tam ad Commune bonum, quam ad singulorum corporum conservationem,& perfectionem conspirantes motus , atque operationes perinere demonstrat. Hunc eundem spiritum naturae G
mine videtur etiam designasse Aristoteles Punde quorumcumque naturalium corporum generationes, ac operationes naturae tribuere videtur , tanquam ei, quae verum principium operatiVum
earum est unde eam quoque definivit per principium motus squietis ejus tu quo est o elemento stellarum, in seminibus animalium statuit a. de generat
Hoc idem ens Hippocrates calidum appellavit innatum,quod in nostro corpore tanquam vitalium omnium operationum initium speculatur , hinc I. aph. I . inquit sim crescunteiurimum habent calidi innati N. Hoc idem Galenus statuit, tum commento hujus aph. tum tib de tremore, convulsone is palpitatione, aliisquem locis, ubi passim spiritum, sive agens
in corde, hepate, cerebro stabulans , tanquam omnium vitae operationum statuit principium, Hoc idem pagyricae facultatis culintores Variis etiam nominibus insignire conantur , hinc ullius quintam essentiam appellavit, putans namque cuncta naturae corpora componi ex quatuor elementis materialiter, cum id vitam
esse, motum eis tribuat, aliud quid ab alimentis diversum esse conspexerit; hinc ei quintae ementiae tanquam aliud quid praeter quatuor elementaknomea dedit. Paracelsus cum pagyricis rerum μι
phur appellat. notius ens minale, ac in
23쪽
12 a viventibus animatis Archaeum ap- pellat Petrus D. Faber Spiritum Mundi appellat,& alij passim recentiores lumine naturae etiam talem spiritum in universis corporibus tanquam operationum omnium efficientem causam sta
Unde patet,qubd licet omnes hi philosophi diversis utantur nominibus, ac mediis, ut hunc spiritum in rerum natura designent, tamen omnes in eo convenire videntur, quod esse Corporeum minime participare asserant, licet in corporibus, Min toto orbe tanqua, universale agens statuant, quibus prinmissis, ut a Scholasticis tanquam nova haec thesis non esibiletur; nunc Probatur posita conclusio lurnine
naturae observantur in naturae corporibus variae opςrationes prodeuntes ab intrinseco eorum esse, attamen id, quo
prodeunt, minime a sensibus est obser Nabile' erg&de natura spiritus ; nam Omne,quod est, vel est corporeum racmateriale,ac sensibile,vel incorporeum, spirituale, intelligibile: at tale agenSin corporeum excludit a suo esse corporeum Dergo est de natura spiritus. Confirmatur, quia id quod in corpo-xibus est principium perationum oeta permeat, penetratque , ut libere in Cosum penetralibus excurrat, summa-ique celeritate sua exequatur munia sed talis est natura spiritus , ut scilicet nil ab esse corporeo impediatur . ergo tale agens est de natura Uiritus.
Ex quibus intelligi potest , quid sibi
velit Plato in Timaeo dum inquit Orbem corporeum , sensibilem in esse, operari pendere ab esse intestigabili , nam de hoc spiritu videtur loqui; qui est universale agens in rerum natura , a quo hujus orbis machina, singula natura
corpora habent esse,vitam in motum. Hinc colligi poterit, quod quo a gis corpora naturalia de esse spiritus participantie magis activiora sint mam cum omnis actio corporum pendeat ab eorum spiritu intrinseco, hinc quo magis habent, participant de spiritu,ebactiviora sunt. Ne vero gratis, Mabsque ullo sundamento talem spiritum tanquam agens assignari a nobis asserant scholastici, quoniam non determinamus, quO- modo in natura venerit, atque nunc perseverat tanquam agens, tam uniVersale quorumcumque motuum naturae in universum,quam particulare concu rens,scilicet ad particulares singulorum
Dicimus , quod talis spiritus , qui
nunc in rerum natura perseVerat, tan quam agenS uniVersale, a quo tam generationes , quam conservationes , ac operationes rerum naturalium pendent
naturaliter , nil aliud est,nisi illa Idea
quae in principio creationis rerum n turalium in mente Creatoris fuit con-
cepta , esto ali dicant es Spiritum Domini, qui ferebatur super aquas in
mentem ConditorisUniversi praecedere debuit tam universalisVniversi,quam particularis in niverso contentorum Idea,quia Velle non poterat,quod prius non intellexerat. Praecesserat igitur in mente Creatoris creandi orbis, singulorum corporum dea, antequam Omnia, tangula Crearentur corpora minnibus completa numeris ' Haec Idea,ut extra divinam mentem specificaretur, requirebat subjectum, in quo sigillaretur, ut tanquam formale , activumque initium produceret in materia Asiateria quicquid primo fuit in mente Creatoris concertum. Hoc tale subje-
24쪽
ctum omni latea carere debebat,ic esse dere cupiat, atque accuratissime teliis simplicissimum , immaculatum, perspi neata ea cernere velit, poterit in oracuum,ac translucidum, ad hoc ut sigil mine vitream lentem convexam adapta-landa in ipso Ide , ab aliis Ideis, coin re ex earum specie,quibus senes in con positionibus, maculis opacitatibus, re spiciliis utuntur trans quam meatus lu- nitentiis , ac umbris in ipsius instituto men ,exprimat in alba papyro imagines non confunderetur , ea propter DEUS ipsa visibilia objecta accuratissime te- primo creationis die lucem creavit, de praesentantes. patet ex primo Genesis lucem uim pri Ex qua experientia constat vim es
mam universi creaturam: nam ante formandi, sive exprimendi rerum ima-
quam reliqua generabilia, corrupti gines propriam est lucis In hac luce bilia naturae creasset corpora Altissi DEUS creandorum I deam sigillavit
mus, constat fecisse lucem , quam non quam nos spiritum , seu agens univer- quidem aliquam particularem Creatu sale appellamus, a quo omnes generaram este observamus,ut in ipsa omnium tiones, conservationes in operationes creandorum sigillaret Ideas rerum natural tum pendent, a quo minNullum ens in naturae universitate ni sunt,vivunt, moventus. tantam diversarurn formarum expres, ste spiritus replet totum terrarumsionem, tantam aetherogeneitatem,contra distinetibnem,tantam colora diversam repraesentationem habere videtur Orbem , movetque singula naturae corpora secundum eam exigentiam , quam
lux formalis, sive essentia cujuscumque nisi luc constati solam lucem hasce corporis exigit ita ut ipse sit princi- peculiares habere dotes , ut ex simpli palis Otor in natui a regula vero , Ccissima sui entitate, tot invicem fac his determinatio disterentialis motus pen- reflaxionitas; refractionibus, complexibusque suorum radiorum diversas rerum exprimere valeat species , sive formas. Sed id ad sensum patere potest sequenti modo. Ponatur aliquis in conclavi ita claudet ex formis, in quibus ipse coercitus
movetur,in eas movet non secus ac mens in corporibus animalium movetur, de movet singula corporum organa juxta exigentiam constitutionis eorum.
Hujus thesis probatio est evidens exso,ut lucem non aliunde admittere pos dictis iam cum agens universale quo- se, nisi per exiguum foramen, quod par viam cumque motuum productivum sit vae avellanae nucis magnitudinem in spiritus id tota in erum natura me quer soras autem ex opposita foraminis uni diVersi motus,ac perationes, quot parte varia adsint corpora a solis, vel sunt corporum formae dicendum igialia luce insigniter illuminata, tunc in tu consequenter,Videtur diversos mo-tra conclavis foramina apponatur alba tus corporum pendere a diversitate ompapyrus nam pingentur in ea rerum marum , atque eorum exigentia. Vnde foris illuminatarum imagines cum suis Poeta 6 e Eneidos ad hunc fine cecinita coloribus, sed tamen inversae,eoque di Principio coelum, ac terras , campo questinctiores, Hylongius adoram inela liquentes
pyrus abfuerit. Et si forsan simulacra Lucentemque gistam Luna, Titaniaque
1ic visa luminosiora, distinctiora 'h Ur i
25쪽
sp risus intus alit, totamque infusa per
Mens agitat molem , ct magno se corpore miscet.
Sicut individua uniuscujusque creatae speciei dicunt dependentiam a DEO per creationem in initio creationis hujus orbis, quando creaturae omnes secundum Creatoris Ideam proprium habuerunt esse ita hanc ideam , seu spiritum corporibus generabilibus,& corruptibilibus sigillavit Altissimus , in
quibus naturaliter gliscit, propagatur, quae fuerunt foecunditatis benediactione repleta, ut sibi simile ens producerent, postquam ab Altissimo creata
fuere cuncta corpora naturalia , quae productio non secus ac lumen de lum, ne pendet,ac producitur. Patet etiam ex Genesis authoritate ,
mam constat dedisse Altissimum cunctis
creatis corporibus facultatem, qua prΟ- ducerent semen juxta genus suum, quo mediante crescerent, multiplicarentur super terram , producendo unumquodque sibi simile ens nec similitudo formalis individuorum potest pendere, nisi ex similitudine Ideae producentis. Hanc Idealem formarum productionem lumine naturae intelliges, si per singulorum corporum naturalium generationes discurrens , observabis unumquodque innata facultate ferri ad productionem peculiaris seminis, ex quo non alia emergit forma, nisi similis illi
fuerit, qua tale semen fuit productum, semen autem utpote quid conservandis naturalium rerum speciebus destinatum non potest ab alio naturaliter potestativam habere illam virtutem producendi similem formam,nisi ab eo,a quo fuit
Spiritus iste, sive Idea communis fuit
omnibus corporibus creatis, tam veg tabilibus, quam animalibus persectis vel imperfectis,ac mineralibus, diversis cantur tamen juxta corporum Xigentiam,& organorum dispositionem; nam unumquodque vivens suo modo corpus organicum habere debet; unde 1 bruta haberent organa ita disposita , ut homines, utique nihil ab hominibus quoad vocem , multasque functiones non ero quoad sermonem, differrent,
patet id quod dicimus de Tauro illo
aeneo a Valerio Maximo relato lib.9. cap. a.de Crudelitate, I Perillo Si uis invento inquo inclusi abditis ignibus, loκ- gos abdito cruciatu,mugitus, reso intes,iritu edere cogebantur Pne julatus eorum humana sono vocis expressi Philaridis tyranni sericordiam explorare possent. Ita contra si formaretur corpus hu
manum ex aere exacte organizatum , a
intus clauderetur aliquod brutum, hoc ejulando,humanam ederet vocem. Inest brutis aliqualis intellectu . cognitio, memoria, judicium , quibus mediantibus, quasi aliqua rationalitate praedita, sua praestant munia, quamviS non aequali cum perfectione peragantur in omnibus brutis,nam prout analoga illa ratio secundum majorem , vel minorem Organorum aptitudinem iaaliis excellentior,atque vegetior,in aliis vero magis torpida est , ita etiam alia bruta ab aliis ingenis acumine, intellectu, memoria, docilitate, ac stupiditate
differunt. Verum hoc non tantum proinvenit in brutis ab organis, d eorum partibus bene dispositis, tu proportio natis ad aetiones peragendas, nisi aliquid adsit, quod illas ad actiones destinatas aliter, atque aliterin mutet,acincitet,nihil agent. Haec actio, seu pera
tio mediate pendet ab innata partium
26쪽
dispol tione ac ab objectis, sed imme quasi sic ratiocinaretur aut at , ast diate ab eo,ouod objecta cognoscit. istac, aut illa transiit fera sed neque
dispositas partes ad agendum diversi hac, neque istac, ergo illac. Qu simiam mode incitat, quod ipsum etiam antea rum gesticulationes, humanarum partes disposuit, earumque dispositio et num imitationes ignorate Psittacos nem, ut modo tali modo alio modo ad humanam vocem imitandam assu actant. Hic est illo spiritus,qui e seminis escere nemini ignotum, imo idem de crassimento eductus, d solutus, in a Pica observamus. rues certa di scipliteriam rurSus agis,eamque Variis modis peregrinari, excubias agere no A.
ita disponit, ut praeter multas alias, notum est y Tacemus formicarum in- etiam dictae nobiliores , d admirandae, genium,in miram solertiam Tacemus actiones in brutis proficiscant o singulare artisi Cium quo aviculae nidos
Multa de elephantorum ingenio, a construere, araneae telas texere,ape,fa . solertia tam mira narrantur , ut fiderta vos conficere,ac mella colligere sciant,
superare videantur, nisi a viris dignis, O alia innumera hic necessatio praetem
recenserentiar. Videmuscanem magna reundaω
cura domui invigilare , quippe nostras Praeterea sunt quidam homines,qui sedes Lingredientes, si nobis,ipsique sinu bus, vel unum humani intellectus gra noti, magno excipit gaudio, cauda adum num superest, Maliqualis brutorum in . latur, multisque blanditiis amicum es tellectas quotidie conspisuus fiat per se testatur in milius suo latratu igno Cosum actiones quapropter ex ratio . tos esse indicat in illo ringendo invehi nibus manifestiissime patet ab objems, tur, nec sinu domum intrare,donec do', nullum motum in bruus sit scitari posis minus illos amicos esse admoneat;prae se nisi perci ptantun bona, vel imal epti kerea etsi dormiat per totam noctem,ex taliter percipiantur , necessario iis decubias agit, dormiens somniat. per bere inesse aliquod per modum reo, somnium latrat Cane etiam nullum a pientis aliquod percipiens ab obje- nima fidelius : quocumque Dominus o. percipiendo divessui n. rendat, sequitur, mandata intelligit,ic Praeterquam quod indigent homines
exequitur,illum sollicite custodit. pro Omen tento educadione, cultura, Me
oue suo domino in quaelibet pericula: ercitatione , ut ad summum perfectio promptus , vel ad ersus ipsam morteriae nis culmen deveniant Patet in iis, qui, propriae vitor discrimine pugnat,&'quo, in ipsa infantia per matrum immiser maxime est admirandum , tunc majori cordiam, aut propter hostium persec afficitur laetitia, cum labores , curasque tionem,uel alium casura in sylvis depo- cum ipso dominus partitur . Nutui rati, a brutis nonnullis animalibus illici obedii, pulsatus et domino irascivim . enutriti sunt atq; inter illas feras adolis. deatur , nullatenus tamen si statim in erunt , diuque vixerunt, qui postea casti, Eetur, Omnis injuriae immemor4ngenii avenatoribus, capti, prorsus serale in pandi occurrit. Idem in venatione genium,& mores ab omni racionalitato aliquo modo ratiocinari videtur, na ad alienos induisse, atque sic non nisi cor trivi uri) venienI, cum duas vias odora poris figura a brutis, ac sylvestribus fe-
27쪽
ibven untur apud Pomum, Ph. Cimera rium Jacobum Cars, 3 plures alios.
Non per hoc sequitur quod inferrepsissent nostri adversiarii , si in brutis es-1et aliqualis intellectus, cognitio er- gh etiam habent animam, earnque non minus immortalem, quam est hominis anima. Quod in aliquata animam sentiente auri percipientem habeant, Gmnino concedendum existimamus , sed negamus , quod immortalis esse possit, aeque ac honianis animae a maxima istarum animarum differentia, origo longe diversa omnino Dntrarium ostendunt. Constat namque in sextiduo creatiGIN S rerum omnium naturalium, DEUM creativa actione dedisse eme singulis Universi Creaturis, dedisse ilis potesta-tem, qua naturaliter ad sui similis procli actionem ferrenturi post autem sextitiduum praeter anima nostram intellectivam,nis nisi miraculo se creare videtur, at homini non videtur tributa talis cultas productiva alterius hominis uxta genus suum, quoniam animae humanae productionem sibi soli tantiim reser vaveratAlti stimus, nec n.ab alio prod ci congruum erat ipsius Altissimi ter gloriosi iconem, nisi a seipso, ut habe-aur Genesi cap. . o. Faciamugiominem, ad imaginem, o Amilitudinem nostram. ἰFormavit igitur Dominus eus hominem de limo Terrae, si piravit in faciem jus spiraculam vita, factus es lomo ara animam viventem Et creavit Deus, hominem ad imagin/Hyam: ad imagi
nem Dei creavit illum masculum o feminam creamis eos. σJoan. Iά- nequσexsanguinibus, neque ex Muntate Ca mae, neque ex voluntate viri, sed ex Demarginem ducit. Animare hominis spiri-ἶuakinis N imminxilem auri credimu&
i ubin dubitabili GFtitudine, claritate intenaerata Catholicae fidei, in qua obsequentis lime noster quiescit intellectus,licet per seAsius nostros, d ratiocinii inductiones naturaliter confirmari possit, eam tamen disputationibus committere non audemus'. Animam huma
nam esse spiritualem , dc immitatem,
nec morbi , . nec morti obnoxiam caΩ-
qtiamur hic de spiritu impetum faciente, at lCquitur insecrates, Archaeo secundum mimontium, anma 1 viventis
Manima sensitiva quae ut 1ynonima
concipi debent , ne confusionem pari uant alterabili,caduca mortali,morb1S,
pastionibus subjecta,quae tam in spem cie brutati,quam in specie humana parentino seminibus per individua propagatur per feracem illam benedictionem: Benedixitque illis Deus Mait: se
cite, multiplicamini, ta replete Terram Quae in homine eo vivit, quo perseVerat immortalis animae praesentia, crim utri usque requiratur concursus in humana es
Ex rationibus, 'uotidianis eXper
mentis inferimus aliquod animae hu-manae analago brutis sed mortale concedendum.Confirmamus saltem hoc ex
uno satis notum, quod interdum bruta etiam delirent, hoc patet in simiis. 1- militer in canibus, vel aliis brutis hydrophobi 1 correptis cum tamen delirium non corripiat, risi animalia , quae, bene valentia sapiunt mam potentia, dei impotentia naturalis ad idem subjectui oceferendae sunt. Cum .homo delirat , non insani seeundum animam immor datem , sed secundum sensus internosci, quos cum brutis commune habet, qui .
bene vel male perantur, proud organa. . .
sunt bene,vel male disposita, secun--
28쪽
1 De Morbis Mulierum Liber Anicus
dum internum percipiens, quod anima radiculas alimentum attrahatur e semiis sensitiva est atque sic etiam bruta se ne formari non potest. Habet de semen cundum hos sensus,in internum perci pulparn,tanquam materiam ,e qua pripiens delirant de non secundum aliam a plantae rudimenta formantur. Haec animam seminis pulpa non tota animata est, sed Ex his quae diximus clare a tantum illa pars, quae vulgo corchium te omnia viventia per semina generari, nominatur,quae,si corrumpatur,nihil excrescere,& sese multiplicare,ac in semi semine gignitur. Ideoque formicae il- ne, sive illo crassamento esse spiritum, iam particulam erodere feruntur, cum sive animam, quae a generante in gene semina congregata ab iis germinare in- ratum transfunditur,& traducitur. Quae, cipiunt. Contra vero si reliquum corpus ut haec clariora fiant,demonstranda sunt a vermibus erodatur, nihilominus ger- per viventium genera in specie minant, modo corculsi salvum fit,ut vi-
Duo sunt viventium genera, scilicet dere est in fabis,pissis,phaseolis,&c. Re- plantae,&animalia,quae etiam diversum liqua pulpae pars non Dustra facta est, propagationis modum habent; aliam .vi sed nutrimenti loco est pro aenella
ventia habent sexus, alia non AEa, quae planta. non habent sexus, sunt plantae,quae tunc Insiper adnotamus, quod pulpae si oenerant, cum producunt semen, quod minum accidit Cortex exterior, quasi est corpus ita a generante elaboratum , theca, quae pulpam, internum semen dispositum , ut sibi perfectum est, a contra externas injurias tuemr.Respon-oenerante separari, integrum subsistere, et cortex ille exterior corticibus, & cum eo anima generantis in genera putaminibus , ac membranis Vorum. tum transferri possit. Cum n. plantarum semina non ut ania De plantarum semine duo adnota malium viviparorum in uterum matris
mus ,Primum multiplicationem illam , conjiciantur, sed saepe diu extra terram, qua anima in numerosam sese diffundit quae ipsis matricis loco est, asserventur. prolem,ut patet de tritico turcico, ii Cortex hic contra externas injurias selio , nicotiana , c. per feracem illam men illud internum defendet,ne prius- benedictionem : Crescite, ta multiplica quam germinare incipiant, aut in ipsa mini. Quantum potuit divina illa bene germinatione ab externis causis occur- dicti l Secundum plantarum semina rentibus laedatur. duas habere partes ut de humano se Quomodo autem plantae ex seminemine diximus unam primariam , quae progignantur, non ratione tantum, sed
sola seminis nomine digna est , haec ipsis quoque sensibus percipi potest; Inconstat anima,quae vitae,& formationis est D. in plantaru semine germen quod-
plantae opifex est. Hic internus opifex dam satis conspicuum, quod quidem cotius plantae ideam, Helineationem, absolutam formam, simulacrum fuisse continet,unde semina quocumque turae plantae repraesentat, ut videre est in loco humecsta,& quocumque calore se amygdalis,nucibus, pineis, fabis, quaeta extra terram quoque dehiscunt,&ia discissiae, biparthae, eodem praesertim diculas protrudunt, postea etiam prima tempore , quo humoris plenae turgessi verminarintegrum vero plantae οἱ pus, cunt, produnt genuinos surculos seu
nisi e terra,tanquam exulcro peririmas germina plantarum. Semia
29쪽
Semina in terram commissa a caUSaoccasionali germinare incipiunt, una pars deorsum tendit, radicem, alteratur sum,& reliquu planta corpus constituit.Huic tenellae plantae a latere adjacet seminis corpus reliquum, quo canalis in ipsam plantam tenellam tendit, per quem succus alimentarius tenerrim Ieadvehitur, donec adoleverit, viresqNC acquirat proprias succum alimentarium e terra alliciendi, elaborandi. Verum quanqua similitudinaria plantarum in natura productio haec , per ea quae supra cliximus,aliquo modo patere
videtur, tamen ignota remaneret adhu earum generatio , nisi internum earum agens in rerum universitate d --
gatur; siquidem patet ex dictis, latere in earum semine spiritum, per quem semen fertur ad productionem sui similis entis,a quo ipsum fuit productum Caeterum quid sit illud , quod promove seminum productionem ipsaque semi-
notum mansit Schol alticis Peripateticis, notum ver,iis, qui lumine naturae ducti ejus cientiam aggrediuntur, secuti recentiores sunt, qui nora nisi depen denter a sensuum observatione physicam aggrediuntur scientiam. Ea propter dicimus id, a quo efficienter dependet omnis formarum expresso, effectiva productio in rerum natura, esse quendam motum intrinsecis corporum seminibus insitum, secundum ex promendae formae, vel seminis naturam,ac indigentiam, qui motus proprio vocabulo fermentum appellamus. Haec thesis alia non indiget probatione, nisi ipsa Utopsa, qua sat patere potest, quid sit in rerum natura fermentum motus namque omnis intrinsecoc'rporum spiritui, sive luci internae in
stus ei ille, quia sua vi agitat, quo agitato, moto in suas destinationes procedit, materiamque , cum qua ludit in universo, secundum sui deam delineat, format, Ac determinat, unde Varia materiales in ea pingit, exprimitque formas. Sic immediate, per se diu explantae semine planta consurgit, prGcedit piantae generatio e interno seminas
spiritu procedente juxta sui Ideam ad
plantae productionem. Sic per se ex ovo pullus generatur, dum internus ovispiritus procedit juxta sui Ideam ad pulli
In planti productione dantur causae excitantes, mere Occasionales,& sunt illae, amitibus planta non per se, de immediate dependet, sed mediate quatenus causas naturales, sive interna rerum semina promovent,excitantque ad effectuum productiones , sive genarationes , uti se habet calor gallinae ova foventis, a quo Occasionaliter, sicut Mab omni alio proportionali calore racmere excitativo procedit pulli exclusio ex Vo, quatenus scilicet calor ille e ternus penetran internum ovi spiritum alias torpescentem, unde illum e citat ad sui complendam destinationem , sive pulli generationem. Eodem etiam modo Sol sua luce,eu calore Veris tempore praesertim seminum in stirpium internum excitat spiritum ad suas patranda generationes , qui alias tota livem torpidus mansit. Sunt quidam , quoium intellectus ita
elementis est immersus , ut praeter elementaurihil sciant; ac propterea ex elementorum mistione non tantum plantas, d animalia, Verum etiam Omnia ex ipsis deducere conantur. Caeterum nOSjuxta nostra principia dicimus, quod terra plantarum generationibus inser-
30쪽
um, gnumque ciens fructum habnis unumquodque sementem secundum speciem uam. vir, ceu uterus , aqua pro nulla mento,
aer ut absque impedimento ad earum proceritatem assurgant ignis nullatenus Plantarum Compositionem ingreditur, quia est mors rerum. Hoc totum patet ex mechanica adducta ab Helmontio trafJ.cui tit complex atque s. elementat. Igm.*. O p.m. cin qua aperte probat non tantum vegetabilia, sed omnia compora naturalia,ex duobus constitui cau
Ex qua materia Semen constet 'DE materia, ex qua semen constat, varia discrepantesque sint Philosophorum sententiae, Primo , GHenus inepte putavit priasiisve principiis ine Isse, operari, ma mariam seminis materiam esse sanguiateria scilicet, efficienti intrinseco, seu nem bene coctum. Id docent arteriae materialiter constare ex aqua,essentialiter vero ex ente seminali, sive interno spiritu, seu efficienti intrinseco. Hinc eruimus nullas plantas absque semine nasci, caterum quia internum ciens sive ens seminale in re ipsa' ter,& sensibus ita manifestum non est, sine semine multas plantas in Campi ,
pratis, alibi sponte nasci Philosophorum vulgus decrevit.Non unus est spontaneae plantarum generationis modus; spermaticae insignes ad testes delatae, quae certe majores sunt m plus sanguinis conferunt,quam qui soli testium nutritioni inserviat. Docent praeterea Venae permaticae sanguinem residuum a
testium nutritione, di seminis confectione reserentes adimam, Docet tandem experientia, in nimia Venere loco seminis non raro sanguinem cum aliqua voluptate excretum fuisse, signum evidens illum in seminis materiam comispe namque terrae ex se sterili aliunde vertendum esse, qJod primum suscipii semen communicatur, patet ex eo,quod in pampiniforme rudimenturia, illi- post pluvias, Minundationes,veniorum Ointestibus elaboratur. vim,vel per aves novas plantas inqui erum decipitur Gesenus cum sociis busdam locis pullulasse provenisse suis,si credit semidis crassan eritum fieri observatum est.Condidit Altissimus ille ex superfluitate sanguinis magis elab rerum .patrator singula corpora in h0c ratio in albari, crassioremque substan- sensibili Orbe , quibus proprium dedit tiat Mutati,atque concreti, idque pro esse perferax illud verbum, Ris,ac seu bare nititur , quod semen quamquamcunda benedictione terram quae erat cruentum enixum fuerit ab illis, qui inanis, vacua postquam seminibus praeter modum re venerea usi sunt.At- replevit, indidit quoque illis potesta que nos certissimis freti conjecturis, attem crescendi, o multiplicandi super que observationibus affirmabimus se- terram, ut scilicet successivis generatio minis crassamentum non ex purpureonum periodis illam replerent, ut habe satagnine in albur humorem mutato tu Genes cap. I. Gerjinet terra herbamoirentem, facientem semen, F lignum pomiferum faciens fructum juxta genus sitium , cujussemen in semetipso sit super
Ierram. Et protulit terra herbam ire
constitui , sed tale , quale est , de propriis vasis affluere in propria receptacula recludi inde o
cubitus tempore exiliat nec unquam
purpurei sanguinis speciem exhibuissi
s facientemscinon 'xta genasseu inod si aliquando compertum sit