장음표시 사용
41쪽
Qu. et arti III. An Semen decidat a toto
celerior transitus a termino quo ad ter universi lystematen hil invenitur, quod minum ad quem , quam ille, qui fit a hanc aequalitatem caetera corpora pene-
luce , nam in quasi infinita distantia, trando servet praeter luce: Ergbin microinquanta est a Sole ad terrae superficiem, cosmo de natura lucis esse debet, quod non potest imaginari instans, quo dica universa membra penetrando, illis inretur radium solarem in superficiem terrae qualibus, aequalem vitalitatem tribuat. excurrisse; sed eodem visionis actu, quo Sol videtur in Coelo, conspicitur radius in superficie tere , ita ut dici non
possit visus fuit Sol in colo in post
brevissimum instans pervenit illius radius in terram sed voluntas , in qua praecipue vita consiliit in vivente movet pedis digitum tanta immediatione, ut non om assignari instans inter
actum voluntarium movendi ac mo-
Sexto citi lipothymicis, bdeliquiis oppressis sensibiliter observatur defectus cujusdiu luminis in toto aspectu;
livescunt namque ungues, totaque corporis superficies cadaverosa evadit, te
minatis vero his vitae eclipsibus, pristinum restituitur lumen , idque est in dies obvium, dum in domicilio vita: scilicet internis in visceribus degener
nutrimentum, lucem vitalem eclipsat; tum ipsum : Ergo vita necessario est de nam extemplo pallor, teterus, aliusque natura lucis, cum hare pernicitatis actio depravatus color corporis habitum d tantum luci inter visibilia competat. Quinto, In quavis parte animalis vita principaliter cum resideat, inde necesse est vitalitatem universis membris impertiri: at id fieri non potest per canales, surculos, vel alimentum, vel voluntatis jussit deferentes , ut sunt
venae , arteriae . ac nervici nam vita non minus in venae cavo ac substantia membranarum ejus, prout in ejus Convexo , adjacenteque illi carne, succedentibusque particulis , usque in extremum cutis; quod idem non solum
foedat neque id ex defectu sanguinis, ejusque vitio evenire tibi suadeas sed
omnino ex cessatione , vel obumbratione radiorum vitalium; etenim corpus optime nutritum , atque exquisite floridum si sit panico terrore percul-ssim, pallescit illico optimo , copioso in habitu existente sanguine ; timor enim non secus ac nebula densa d scum vitalis luminis in suo domicilio circuit, radiorumque progressum ad superficiem intercipit. Septimo , Viventium omnium cu- de sociis arteriis , ac nervis , sed etiam ii, qui senestrae dici possitnt, unde vita de ossibus , quae a vita penetrantur ci in prospectum nobis se offert luciditra ultraque, illa , suas functiones exer apparent, ac micantes cessante veroeet, nosque in nobismetipsis experi vita, illic cessat in oculis lumen, v mur inculpatissimam is unitissimam untque tenebrosi ac cornei perseve- quandam per universum corpus Vitae ante saepe calore , corporisque tempe-
continuitatem, ita ut levi extremi digiti rix Ergo spiritus iste, anima scilicet punctura toto corpore concutiamur , a sensitiva, sue vita in lumine consistit, viperino dente vix perforata cute bre sive in luce, ut habetur se l. In ipse itavi spatio contabescimus , sic etiam vix erat, s vita erat lux hominum, mum in epiderm idem transfusa saliva rabi in tenebris lucet, ta tenebraeam non com
di totum hominem dementat; at in prehender t.
42쪽
De Morbis dilaturum Liberinicus.
Praemittimus tandem, quod hic spiritus, vita, seu anima de luminis natura in humano corpore suum habet thronum, sive sedem sed non in corde , ut ΛΡistoteli fuit cordi, non in cerebro, ut GHeno, neque in alio peculiari viscere sed in corporis centro , in diaphanis membranis , in diaphragmate 8 proprie in centro nerveo lux hospitatur via talis, a seminalibus principiis accensa,
dc ex seipsa subsistit, usque in subjecti
distatutionem. Hinc radicaliter in universam peripheriam vitale lumen secundum organorum capa Citatem irradiat pro Vitae muniis exercendis. Hoc idem Bomicilium animae rationali assignamusi una competit utrique sedes h in homine namque una ab altera non separatur,nisi per mortem. Maximopere hujus centri nervet strumaram admiramur, cum nihil in hominas trunco inveniatur, quod huic centro nerveo non persolvat, saltim dependentiae tributum multibi namque tot corporis partes simul coeunt, non sim mysterio , Vena cava, arteria orta , spinae vertebrae, hepatis, lienisque exortus, os ventriculi superius, mediastinum, pleura, sternum, Ostie, cartilago ipho, des, cui quae alia sunt in trunco parres , unaquaeque in lao nerveum centium concurrit. Et haec est ratio cur hoc centrum percussum, vel leviter vulneratum in tantaneam , irreparabilemque inducit mortem cum immediata cadaveris refrigeratione, quam moriendi, ac refrigerandi pernicitatem trans ita, avulsoque cerebro, d corde, non Ob
Nostram sententiam cultro anatomico demonstramus, nam diaphragma superius arctissime peritonae connectitur, & cum Omnia extrahuntur vasa inciditur arteria Orta , seu magna, Gyena cava sub diaphragmate , ac cum istis
duobus magnis vasis una extrahitur pe
ritonaeum, renes, ureteres,i Omnia Va
sa generationi inservientia Tempore sedulae separationis horum vasorum printer Venam arteriam vulgo dictam speri naticam,observantur filamenta quaedam orta ex illa parte, a qua peritonaeum fuit extractum. Haec flamenta albicantia sunt, nec huc usque optima anatomicorum solertia observavit , an sint nervi, an alia vasa aliquem deferentia liquorem verum hoc unum scimus,qubd facta archa ligatura neque supra, neque infra aliquo modo intumescere
videntur. Haec recta feruntur una cum
vasis sanguiferis in in glandulas para-
stratas inseruntur, ac intra testium substantiam cum aliis vasis perturbantur, hinc in vasa transeunt deserentia , sive ejaculatori , quae nullam habent communicationem cum vasisseminalibus &prostratis communicantur glandulis. His itaque ex anatome recte desium pintis dicimus, quod hic spiritus, qui est de
natura lucis, 3 verum semen, in centro nerveo residens, in illo, vehementi Veneris cestro excutit lucis scintillas, quae secum patrantis ferunt ideas , dc perin- sensiles lamentorum cavitates defluunt ad vasa deferentia, cin crassamenti ejaculatione, quae fit a vehementi omnium viscerum compressione,& ex Dres sione, ac grani hordeacei rarefactione,
crassamento extra vesiculas se communicant , una ingrediuntur rethram.
Hinc colligimus ex nostro phoenomine nulli usque adhuc Ognito testes proseminis confectione, ierfectione non inservire, ut hactenus creditum est, sed tantum esse, mediantibus flamentis supra enarratis, ductus, per quos spiritus ille transit , dc Eunuchos , ac testibus
laesos ad generationem esse inhabiles,
43쪽
quisfio I. Ari. LII. An Semen decidatu toto 3 19
quia testibus carent, scilicet organis, per cre crassamentum seneiari incipit, quae spi litus transue deberet, non a tantoque majorem perfnctionem in diesrent tamen crassamentΘ, quia Illud,cum nanciscisur, quant,corpus validius eva- libidinantur , emittunt Verum quo dit, minore incremento opus habet: sum, d non spumosum est , ut in perfectis conspicitur hominibus, ob fermentationis defectum , quae a spiritu
tantum procedit , quo eorum crassa
In hoc articulo unum restat dubium examinandum, scilicet, cum illa spiri- tuosae irradiationes contingant, tam in corpore pueri quam in adulti,di generationis munus aeque peragi, cur non possita puero, quam ab adulto , cum spiritus formator in utroque aequaliter adsitῖ
An Semeis Ammatum. CEleberrimam aggredimur quaestionem , quae tantoper tam philosophorum, quam medicorum ingenia torsit,an semen sit animatum, duplicem continet affertionem haec Vaestio,unam negativam, alteram Vero amrmativam Ad quod respondemus duabus de S revera magis consentaneum est ani- causis Prima, quia spiritus ille in pue matum ab animato, ut a causa principaliro , nondum habet subjectum conve- produci debere , quam animatur abniens, quod inhabitet; nam nutrimen inanimato. tum in puero facile consumitur, cin Assirmativa itaque est nostra assertio corporis incrementum transit, atque ex UXta nostra principia, asseveramusque eo nihil redundat, ex quo crastamen semen animatum esse, non vero, ut imia
tum confici possit. Secunda quia pie contendit Daniel ennertus, anima in puero desunt requisita media ad radonali, ipsamque animam cum semi- opus illud perficiendum ; nam prae ne a parentibus in sobolem propagariter nimiam nutrimenti dimabilitatem, per illar benedictionem V Crescitescit ineptitudinem etiam partes per multiplis amisi, sed tantum animatummaticae sunt nimis debiles ad crassa esse illo spiritu interno, quem impetum mentum conficiendum , in pueris e facientem Vitam sensitivam , animamnis mimiam labet 'revitatem , ic ViVentis, naturam, essentiam, ut synoni- meatus sunt , nimis angusti ad cras me nos Vocamus. Nec nostra sententias amentum ejiciendum . daemellisae nova est, sed pro nobis piaestantissiminita lia sunt nimis parva, constri quique omnium saeculorum philoso cst , ipseque uterus nimis angustus ad phi, medici certant, hujus senten- semen recipiendum Hinc eruimus semen non generari, nisi cum corporis habitus jam siccior robustior evasit, Cumque ad summum fere incrementi corporis pertis est Hippocrates b. de diaeta Plato in Timaeo , Galenus p. de semine cap. 7. Themistius, caliger, Cardanus, Argenterius, Mercatus, Capiva
cis herus, Coiter , Christophorus ventum est. atque hinc inter I . , Unga, Zabaretia, nubertus, O ple-ao annum hoc robur , haecque fir- rique alii. mitas corpori maxime accidit, eo tem Possiemus ad nostram confirmandatri
44쪽
, o De Morbis Mulierum Liber micus.
sententiam horum v horitates adducere , verum authoἱitatibus certare nobis non licet, cum hoc tantum
vulgatium Philosophorum, medicorum sit proprium Fugnandum igitur
nobis restat rationibus,& experimentis.
Sunt aliqui , qui hanc quaestionem obscuritatibus tu volvunt, dum dispu- potentia votalis alii rei non vital
suam vim communicare potest ideoque cum in semine operationes animae appareant, recte necessario concluditur in eo esse animam potentiis hasce operationes exercendi instructam. Duae sunt in semine operationes, tant : An semen sit animatum nec a quae nos ad latentis animae cognitiotis suam explicant mentem, an semen nem deducunt, una seminis, ac con- hominIs, an brutorum, an plantarum Ceptus vivificati , altera partium om-
intelligant. Verum ne in re iam seria nium formatio , ς' ad vitae actio- aliqua dubii suspicio relinquatur, per nes edendas necessariae sunt. Primo n. animatum nos intelligimus ubstan quodlibet semen ut in plantis tiam cui anima actu inest, 'uaeriamus, an talis substantia sit semen.Sunt nonnulli, qui nullum semen actu animatum esse contendunt alii plantanifestum est , ab anima conservatur, aliquandiu prolificum permanet, aliud breviore anni scilicet biennii, aliud etiam plurium annorum prorum quidem semina animata esse sta specierum diversitate . spatio , ictuunt, animalium vero in primis quamdiu integrum incorruptum hominis semen actu animatum esse est aes locum idoneum praesens negant. mos vero iecundum nostra alimentum & calorem externum principia Omne semen animarum esse excitantem maciarm in plantam suae sustinemus, ac proinde in genere de speciei crescere aptum natum est. omnibus probandum suscipimus, torum semina esse animata, quorum Milones sunt: In semine sunt animae operationes;
ab omnibus m. Philolophis conceditur
hoc principium. Omne quod movet
est actus & haec tria indissblubili nexu Videtur aliquibus absurdum, rnici semen in granario et vivere , sed nullam , cur id absurdum sit , reddunt rationem. Contra rationi magis Consentaneum est, semina vivere. γsi n. in plantarum seminibus ad sensum nullus appareat motus G tamen
sese sequuntur esse, mise , cs operari, anima intus latens otiosa non est, proinde operationes nos ad poten sed semen id vivificat eodem moriam deducunt, dc potentia ad Ten do, ut in arboribus tempore hyber etiam; potentiae . ejusmodi promanant a nulla ad tensum actio apparet, ab ipsa animae essentia , .sunt ab quae tamen anima non destituuntur. ea inseparabiles , nec migrant de subiecto in subjectum. Et tam absurdum est , ut nihil excogitari possit
absurdius, statuere conformationem, uidi nutritionem 3 augmentationem, quae cum ipsa anima incipiunt , a
principio non vitali provenire. Neque mi apta non sunt.
sed intus latente vivificantur , quadtempore verno actionibus manifestis
sese iterum prodit quod idem fit
in seminibus. Semina m. dum vivunt, necunda sunt , α sationi apta , quae Ver emortua sunt, satio
45쪽
Puoli I. Art. IV. An semen sit Animatum. I
planta pullulat Etsi , si viverent se tiam producerer, qu GL rdum , cum mina, unde quae O , fit, ut humectata nihil ultra vires suas agat id quod saltem calore fota statim germinare animatum non esset, ederet a ct iones incipianti Altera operatio est corporis animae propria , consormationem, LU- organi Zatio , Opus plane praestantisti tritionem , austionem attractionem, mum admirandum cujus humana intelligentia non videtur capax, csuam fateri oportet ignorantiam , ac Creatoris immensam admirari sapien
Secunda ratio est, Quicquid sibi si-
formaret Ossa, Carnes,membranas , quae
actiones omnes simul in prima statim
conformatione, quae mox ab initio conceptionis sit, exercentur. Et licet nonnulli respondeant, agens aliquod a virtute alterius producere mile generat, necesse est genim suam poste effectum nobiliorem, quam vir- communieare estentiam , alias non secundum essentiam , simile Sed quodlibet vivens sibi simile generat igitur
genito suam communicat essentiam, ac proinde non tantum materiam , sed etiam sormam , qua in primis rei essentia absolvitur.Et nisi hoc fieret, nulla daretur generatio univoca, generas nihil, nisi materiam praeberet,neque unde anima proveniret, doceri posset cum s tute propria alias perficeret tamen
si id fiat , t agente principali praesente, non absente , quod in generatione non accidit Pater n. abesse a loco, in quo fit generatio, imo jam mor
tuus esse potest. Ita, mater ab esse potest, vel extincta esse, id quod fit in pullis , qui excluduntur a calore fornacis, vel avis alternis speciei. Sunt plerique, quibus haec nostrape generans, antequam ex semine plan opinio multum displicet, quorum arta, vel animal efformatur , mori possit, gumenta perpendamus oportet, &postea ad plantae, vel animalis es Primum Neque in seminibus plan-
formationem, nihil eorum, nisi calor ex tarum, neque in Vis, neque in concerernus, accidat. Ita interdum semina, de tu perfecto, Operationes, quae plantaria bulbi plantarum multis annis asservan- et animalia edunt, apparent. tu , antequam planta inde enascatur Verum iis ipsis non ignotum est dif- planta , a qua semen, vel bulbus gene ferre actum primum & seCundum, ne- ratus fuit, dudum emortua. Ita ex ovo que a negatione ractus primi arg etiam fornacis calore pullus excluditur, mentandum esse pesti animae essentia. gallina, gallo a quorum coitu ovum in semine actu primo , neque ulla ra-
generatum est , dudum jugulatis Et tione monstrari potest , qudd postea omnino si in semine non esset principium
activum a parentibus communicatum, parentes vere generare dici non posulant , cum saltim materiam suppedit
eandem aliunde accipiat saltem actus secundus semini deest , cum careat instrumentis expressis ad operationes necessarias , quae tamen apparandi potestatem habet, Atque ita deest si Tertia ratio est Si semen esset ina mini saltem illa a corporis,in partium nimatum nihilominus animatum corporis strHctura,non illa, quae ab antia
produceret , nobilius ab ignobiliori ma est, perfectio. amo nec in plantia produceretur,& seminis virtus substan a neSatione actu secundi ad negatio-
46쪽
3 De Morbis Mulierum Liber Unicus.
nem actus primi argumentari licet id aliam pavo Tertio, anima per se, pri- quod in arboribus , Sc plantis aliis pe- m est in partibus, quatenus sunt similarennantibus tempore hyberno videre res, non quatenus Organicae. In organis est, in quibus nulla operatio manifesta ver saltem est, quatenus constant e sies, anima tamen revera in iis adest milaribus. At similares paries, ut ta- Secunctis rQAnimce subjectum non po- les , nullam certam figuram habent . Sctest esse, nisi corpus organicu,& per sua proinde anima non est in iis , ut cer-
dentur hi Ar oratu verbis,qui animam tam figuram vel quantitatem habe- definivit esse Num corporis organici an sed saltem quatenus tales sunt. Sed Aristo eles non definivit animam Nimirum anima est in osse , non qua-ia sua essentia impliciter consideratam, tenus dens , tibia, mina talu , sed sed in ordine, respectu corporis. Quod quatenus os , de omnibus aeque inest: tamen cum ipsa non inveniat, sed sibi ideoque S in fracturis , in quibus os formet, ac fabricet, necesse est, quod an sa aliam . quam naturaliter habent, te fuerit in organico Verum quod ad figuram sepe acquirunt , manet nihi-
animae receptionem corpus organicum ominus anima, Maeque postea est in non requirat r, multa sunt, quae probent callo, etiam nimis magno, atque in Prim O. n. cum ad organicam constitu osse antea integro. Unde in nutritionem requiratur certa partium quan tione in alimentum nulla figura praedilitas, numerus, figura, situs; haec omnia tum introducitur susscit, ut hanc ad animarum receptionem non sunt ne saltem, vel illam constitutionem simi- cessaria. Animae n. cum per se quantae larem habeat. Atque ita organica dis- non sint, in materiam recipiuntur sine possitio non est necessaria ad actum pri- ulla quantitate, figura. Et manifeste iam , sed solum ad actum secundum, hoc videmus in plantis, in quibus quan se operationes edendas Neque cortitates,& figurae variae mutantur,manen pus, ut organicum, simpliciter est subre eadem anima. Aliam est quantitas, jectum adaequatum animae, sed tum so- figura germinis e semine primo pullu tum corpus organicum , quando jam lantis,alia procerae postea arboris Tem corpus perfectum est debet ope-pore hyberno in hortis caules emoriun rari , dic suis operationibus se in vitatur, manente radice salva , atque in ea Conservare. Et organa requiruntur ad
anima Deinde, figura corporum est ef operandum, non ad essendum simplici-fectus animarum Pergo non est praevia ter , ut tum solum necessaria sunt ad ad eas dispositio Animam ipsa est, quae essendum , cum esse sine operationibus terminat quantitatem sui corporis , dc non potest conservari quod accidit, qua libet anima suo corpori determina quando corpus jam ad statum perfe- tam figuram inducit, eamque in nutri ctum est deductum. Figura vero , ctione, paugmentatione conservat, un organigatio , ut nonnulli loquuntur,
de tot figurae, tot magnitudines sunt est anima posterior, non prior; proin Corporum Viventium, quot sunt anima de non est dispositio ad anima suscipien-rum differentiae, aliamque magnitudi damnecessaria.Praeterea dispositiones ad ne Sc figuram habet rosa, aliam quercus, forma sunt immutabiles a figura,&or-
aliam abies, aliam perdix aliam gallina, gauigatio in viventibus non est immutabilis.
47쪽
si i I. Ari. IV. An Semens Ammatum. 33
hilis. Patet utrumque in animalibus, nec unum, occidem habere rationem dc plantis. Terminus,quem omnes,qui principii activi,& passivi respectu ejus- animam infundi statuunt, longissimum dem , sed soὲum respectu diversorum. ponunt,est dies quadragesimus. At eo Achivum illud principium , seu illam tempore adhuc rudis est partium deli virtutem residere in spiritu seminis,doneatio. Quid vero de brutis dicetur , et Arist. a. de generat cap. 3. his ver- quibus animam infundi nemo docet ' bis : Inest quid in semine , quodfacit MAnnon cibi anima est primis statim Mundasintsemina, videlicet quod calor
conceptus diebus ξ At quantum tem vocatur, idque non ignis ion talis Deus.
Poris progressu figura corporis muta tas aliqua, se piritus qui 3nsemine ,sputu i Et multo magis in plantis hoc ac mosoque corpore continetur, re natura quacidit , primis enim diebus , ubi plan in semine es, responden elemento stellatae jam e semine pullulare,d germinare rum Idem docet D. Thomas Ieart. q. incipiunt, tam rudis adhuc est plantae rix art. . ad 3. his Verbis: Et ideo nou Courormatio, ut non nisi a peritissimis oportet, quὸd vis illa activa habeat alia Bolanicis agnoscatur , hanc, vel illam quod organum in actused fundatur in ip-
plantam esse,quae postea temporis pro se spiritu incluso in semine , quod supu-
gressit multis modis mutatur. sum,ut testatur ejus albedo. Tertium , Si in semine esset princi Verum haec solutio non valet, Min rei pium activum conformationis, seu ge veritate non est nisi mera evaso ad imnerationis , ut ali confundunt, semen venta argumenti elusionem. Quia non
ageret in se ipsum: at nihil agi in se est verum talem virtutem in spiritu s ipsum, ut docet Aristoteles ergo.Quia, minis residere. Quocuprobatur primo. si ageret aliquid in se ipsum, idem esset quia spiritus , qui in semine est, vel est agens, patiens actu,& potentia re pars esentialis ejus, vel non est si est spectu ejusdem quod est impossibile sequeretur unam partem essentialem. Secundo,quia esset destructivum sui ip alicujus entis esse destructivam alteriussus, dc maxime semenu quia illa actio partis essentialis ejusdem Hoc esse non ejus tenderet per se ad destructionem potest, primo quia infinitae inventu ipsius . tenderet etiam ad generatio tur res in mundo, constantes diversis,nem viventis, quae fieri non potest abs acti terogeneis partibus, in quibus tamque seminis destructione me non videtur una unquam destrueis Ad solvendum hoc argumentum, re alteram, seu unam esse ordinatam ad communiter solet responderi,in semine destructione alterius Etenim si una eL esse diversas substantias unam tenuem, set ordinata ad destructionem alterius. 8c spirituosam, alteram crassam, ter sequeretur, quod esset ordinata ad deis restrem. In illa residere virtutem acti structionem totius, consequenter sui Vam,hanc esse materiam,&principium ipsius. Una enim parte essentiali de- passivum in illam virtutem activam structa,totum destruitur. At contra est rex spirituosa parte agere in partem se quia partes essentiales unius entis non minis crassiorem , tanquam in mate seu comparatae ad pugnandum inter
riam δε hac ratione unum, ridem se, seu se mutuo destruendum, sed ut non agere in seipsum, sed in diversum, concordi nn colligentur , de amica
48쪽
34 De Morbis Mulierum iter ni Q.
unione valeant formam sustentare Hujus argumenti facilis est respon- forma vicissim comparata est, ut partes sio;etenim si ut in augmentatione , cillas teneat unitas, S regat,ne a se mu dum ex glande fit ardua quercus, ani- tuo secedant, vel se mutuo destruant m a sese novae materiae communicat,non Nisi etiam n esset,nunquam posset forma in rebus haeterogeneis , vel ad minimum tempus subsistere, ac permane te. Accidit, quod actio omnis promana ab ente toto, d ab ente perfecto, δί suppositora partes autem essentiales unius entis non sunt ens totum , nequeens perfectum, nec suppositum M ita per se non agunt. Sed hoc tertium argumentum non est tanti, quanti adversarii aestimant. Primo enim sciendum est , proprie loquendo non semen esse causam conformationis , sed spiritus, seu anima quae est in semine. Atque ita dum a semine vivens corpus formatur, non idem agit in se ipsum , sunt enim in semine duae parteS, anima, corpus seminis. Agens
transit de subjeet in subjectum , sed
eadem manens,sese novae materiae com
municat ita dum anima sese semini communicat, non migrat de subjecto in subjectum , sed eadem in generante manens sese in semen d inundit,ac procedit, ceu lumen de lumine, cuin sit de
Neque etiam propterea per se est divisibilis it enim dum a planta radix, vel surculus avellitur , e quo in terra immisso fit nova planta, plantae pri ris anima non fit minor , sed eademin ledra manet is etiam dum semini a
generante anima communicatur , ΠΙ-
ma generantis non fit minor , sed eadem manet. Neque ulla hic est diver-s1tas inter radicem, surculum a plant avulsum , esse me varia etiam est autem primum est anima, quae non in
seipsam agit, sed in subiectam sibi ma propagationis plantarum ratio. Et quod
teriam, corpus scilicet seminis, de prae radix , vel surculus sit animatus , nonterea in nutrimentum mater um, quod vero semen dicitur , sed non probaturi in animalibus ad cerus formationem Etsi semen non est pars , ut radix, vel attrahit, in plantis vero in alimentum, surculus fructus tamen est plantae, qui quod e terra allicit. . Et licet ubi ani aeque ut partes animatae sunt, anima-mal, vel planta generatur, semen esse designat tamen ea generatio non est
corruptio, sed perfectio δε corpus illud, quod semen appet latur, dum in plantam, vel animal abit in statum nobiliorem deducitur perficitur. Atque dum ita ex semine fit planta , Vel tus est, imo excellentiore modo ani
Quintum, Si semen plantae e flet an, matum esset jam planta es lentialiter , cum e terra crescit, nulla fieret plantae generatio δε ita in arbore , herba illa , in qua semen productum est, fac a animal, non ipsum seminis corpus in esset generatio,& in arbore, vel herba alium statum se transfert, sed ab ani generaretur arbor, vel herba , non inma in eo latente in illum promovetur terra, quod absurdum. Quartum , si per traducem fieret ge Sed concedimus suo sensi totum a neratio,migraret anima in aliam male gumentum , d quod absurdum putannaeiam, ut subjectam , aut esset per se di nullo modo absurdum est , modo recto visibilis explicetur. Equidem seminis in viven-
49쪽
o G I. Art. IV. An semensu animatum. I
non absol bus organis instructa. Alias enim ramus abietis , in quo animam esse negari non potest, dicendus esset abies pes hominis , homo. Ideoque a praesentia formae ad denominationem formati non licet argumwtari,sed tum demum recte dicitur quid esse animal, vel via vens aliud , cum anima est in subjecto suo recte disposito, ut operationes suae speciei edere posita. Sextum, Si semen esset acri animaiatum, semen papaveris esset papaver, se
Respondemus, ubd species rerum naturalium non denominantur ab es.sentiali ratione, quam forma dat, sed ab ea constitutione , qua sunt species mundi sensibiles. Quapropter etsi una secundum formam sit essentia seminis
canis tamen quia alia seminis, alia canis secundum partes corporeas, Men siles est constitutio, semen non appellatur canis , sed semen canis. Eodem modo et si una anima est in bombyce te generatio generationem vit; primarium tamen,& primum opus, quod est ad generationem necessarium est seminalis materis elaborati , ut idoneum subjectum cum sit, cum quo anima propagari possit, dc animae materiae illi elaboratae communicatio. Postea tamen pertinet ad generationem hoc , ut semen illud , quod a generant animam accepit , non amplius generanti cohaereat , sed ab ipso separetur , dc quod antea unum ejusdem
speciei individuum fuit , jam plura
fiant. Quod dum sit, dicitur revera generari arbor, vel herba, non cum planta, e terra crescit, non est ejus generati , sed plantae in actu imperfecto constitutae ad actum perfectum deductio. Neque curandum est, quod vulgus appellet generationem , aut non appellet,
ouidve ejus intelligentiae , sed quid rectar rationi,& veritati sit consentaneum.
Vulgus etiam Philosophorum est igna
rum, nescitque ubi , dc quando fiat e re productio formae plantae, ε esten. et papilione : tamen bombyx non aptialis generatio rac nescit distinguere pellatur papilio , nisi dum fit volu- inter actum primum, dessecundum; in cris. ter imperfectunn, c perfectum, ideo unum pro alio accipit , dc tum primum mutat plantam generati , quando jam perficitur,4 operatur, ε quando jam radices, folia produCit, quorum productio non est ipsa plantae generatio sed jam genuae operatio , c perfectio. Et ipse Ar oteles semen , dc id a quo genitum est , synon ima vocat. Distinguendum igitur est inter actum enthaintivum,dc formalem, secundum quid, simpliciter. Tum enim actu perfecto forma dicitur praesens, clara habeat
omnia organa ad actiones edendas necessaria, non vero cum est in parte, aut
maceria seminis, ea nondum Omni-
Septimum,Si semen esset animatum, viveret, si viveret, nutriretur; omne enim vivens quandiu vivit, nutritur, teste Aristotele de respir. c. ult inia Vero semina reposita in horreo, granario. vel cistis Q capsulis inclusa non nutriuntur , non vivunt, δc proinde nec animata sunt.
Verum vita dupliciter sumitur , vel pro actu primo , seu ipso esse viventium, vel pro secundo, idest, pro operari. Vivunt semina actu primo , sed
non necessario secundo, neque necessario actiones viventium exercent. Et
50쪽
36 De Morbis Mulisum Liber nisu
ris. Interim tamen anima in semine non
plane otiosa est , sed id ipsa vivificat, unde tamdiu semina sunt cecunda quamdiu animam habent : postquam
vero animam amiserunt, emortua sunt,
cipium , de sanguinem menstruum al
Tertib, seminis emissio maximam asinfert voluptatem: sed multoties foeminas concepita nulla percepta ex coitu in foecunda Neque animae operatio se Voluptate compertum esti igitur sine senes lota nutritione absolvuntur , sed minis emissione. sunt, aliae ejusdem operationes, ut conformatio Quamprimum tamen alibqua facta est conformatio , quamprimum locum, materiam idoneam
nacta est, anima nutrimentum pro cor
poris sui formatione, iutritione statim attrahit.
Uae de semine hactenus diximus, soli virili competere arbitramur, Quarto , Gravida interdum sit mulier sine ulla suae humiditatis excre
Quintὁ,Quo tempore mas pubescit,& semen effundit, pubescit etiam foemina, menstrua apparent virili itaque semini muliebre menstruum corin respondet. Sexto sacrae literae leviti. XV. viri seminiflui, emineae sangui quae ex piationem ponunt , quasi huic menstruum,illi semen insit. Septimo Tandem per seminis muliebris in uterum injectionem in mu- ac proinde de foemineo ambigimus,an lieribus gravidis , post coitum creber foemina semen efficiat,emittatque, cum
plerique Philosophi ac Medici mulietem semine destitui statuant, eamque menstrua seminis loco tantum habere. Hujus sententia fuit Aris tib I degeneratione Mimal cap. I'. O.c ult.quem sequuntur Hrroes, Avicennas , Aberim Magnus ii Thomas , caeteri
Peripatetici, quorum doctrinam libenter amplectimur, quia nostris cohaeret contendunt his argumentis,&principiis , dempto tamen sanguine Primo, In mulieribus sunt eademo menstruo, de quo infra, idque sequen gana semen generantia, quae sunt in viribus probatur rationibus, ris/c non deficit in illis materia,ex qua Primo, nulla patet via , per quam componitur semen igitur mulieres ve- fieret abortus illud enim semen vel in
utero corrumperetur, ic incluso foetui varia mala d tandem mortem induceret: vel ex eo elaberetur in aperto uteriorificio, sequeretur abortus.
Verum haec sententia aspecta habetur,& rejicitur ab Hip.M.de genitura sdiata,a GaI lib. 2. de semine c. I. Maliis, qui foeminas semen efficere,& emittere semen e testibus ad uterum pervenire potest. Secundo, si semen emitterent foeminae, citra praerequisitum maris congressum scelum edere possent, quia omniarum gignunt semen, quia natura nihi, frustra molitur, quare non posuisset est 'dem organa in mulieribus semen generantia,nisi ipsa ad semen etiam conficia endum deservirent: ergo vere, iro- haberent ad generationem requisita prie semen conficiunt, emittunt,
stilicet semen, unum generationis prin dummodo non sint des uois,' inperfectae. Sed