장음표시 사용
11쪽
titatione I) existere' cogitat ne proinde
tem nelle celesti ssere , donde discendevano se a rinc hiudersi come in una prigione net, , corpo coir altitudine κ risu egliare pili o, , menta distin tamente ne' loro pensieri la, , reminisceneta degli anteriori loro stati. L i pote si quindi dedo ita de te idee in na- ,, te, e i prodigj den' industria, e dei ge- nio hanno portato a supporre de' naturaliri talenti e r indolenZa per una parte, che,, sdegna la fatica di rintracciare la verituis nello studio delia natura, e la prelantuΟ- , , s. ignoranga per Paltra, che pasce di,, termini, si sono prestate facit mente ad amisis metiere Deli' anime una originale in egua- is gli anga di condietione, e di pregi: ed lo gia una massama quasi generat mente sp ac- . , , ciata nelle famigliari adunange, e negli,, Accademici circoli, ove tutio decides, ,, e ripe tuta nelle opere di Scritiori anche, . di prima flara, che si nasce buono o cat- tivo, di genio o di gusto, e quindi cheis sono doni di natura i 'indole, i caratteri,, e i talenti det uomo. Se la facilita di par- , , lare e decidere, e la nuda autorii, meriis tas ero la venera Eione de 'Filosissi, sereb- ,, hero esti ne i Mondo, che non es amina ,, nulla, in una Continua professione di culis to . Ma la vera Filosofia e it tormento D de' Dommatici, come to e de' superstigiosiis di voti, e lo 1 cogito, a cui romve l 'auto. rit, , che non ha l appoggio dei vero ..is Εisa sem pre tenendo si a i Diti scopre, ,, che P anima umana E smile in origine a
12쪽
semper nec nep Cartesius docet, animam in nihilum redituram statina ac vel temporis momento a cogitando cessaret. Eodem modo opinatur Malebranchius, Wolfius, ct Antonius Genuensis, qui Psychologiae propositione XIII. ita ratiocinatur. I. ' Quod esta corpore diversum debet habere vitam a A 4 cor-- una ta vola rasa senZa colori ζ che comi , , Cia a pensare verace mente sol quando ri. , , cev ute delle sensa Zioni comincia, a con- , , frontarie tra loro, e a dedurne delle verit, . L'educaetione degli uontini e delle,, cose favortia da una o ganizagione di sen- ,, si, che non dissi culti,. o impedisca rope- , , ra Eioni deli' anima , e da un temperamenis to no troppO languido, ne troppo acceso, che influit cono perti solo ae rendere pili, ,, O men O' pronte net loro efercietio te fa- , , Colla spirituali, e pili e me no sensibile il cuore non affatio independenti dat imis, , Pero dei reducagione , giacche si potano i dalsaccorta, industria de' Mentori sino a M un certo segno ri formare glx umori, e, , prelari vere leggi alia natura per lo sui lupis M po dei corpo , come ci rius cirono, colla ,, Ginnastica gli antichi abitatori, della Gre- , , ei a guerriera, e detremula Roma) deci- , , dono della grandeZZa det uomo,. qua lora, , non manchino a lui occasioni e motivi per, , aequi stare, e pro durre te sue large .
i= Cogitatio vel est simplex perceptio , vel
judicium , vel ratiocinatio &c. Uno verbo anima cogitat, dum actu aliquam exercet ex
13쪽
corpore diversam. Sed anim est a corpore div rsa. Ergo ejus vita a vita corpori' dives ita isses debet. Sed omnis vita in aci oneposta ost, null8sque alias actiones ners pcctas
hisb' mus , quam motiones corporeas, θ' cogita riones. Igitur animae vita in cogitatione reponenda est, ideoque anima a vivendo ceDiaret, nempe in nihilum rediret, si vel momento temporis non cogitaret. 2. Q Fingamus animam per intervalla cogitare. JAm aut e T natura sua, aut per agens alterum ab actione
ad inactionem transire deberet: Atqui neque e Mnatura sua ab actione ad in actionem transire potest cum res nulla ex contrariis constare possit, ac per se tendat ad esse & conservari, ut omnia corpora ostendunt, quae per se ex motu ad quietem, &vici mim non transeund) neque per agens aliud, uti per actionem corpoream, quae amplius non fiat in organis, cum anima excitari nequeat ad cogitandum per corpus, nce admittendus sit
insuxeis pha scus. Igitur per intervalla non cogitat, ideoque in perenui cogitatione versatur.
Contra Lohius propugnat posse animam viveres sine actuali cogitatione, atque hine Cartesianis duo opponit argumenta. Primum quod saepe nullius rei recordemur, de qua in somno cogitaverimus, etiam dum illico exsomno excitati interrogamur : Secundum , quod si anima semper cogitaret, dupleX persona videretur in homine statuenda: eadem enim persona suarum actionum conscientiam
habet: homo autem vigilans conscientiam non haberet actionum, quas anima dormientis elicuit, ideoque esset alia persona anima per se, & homo vigilans, quod Lokius intolerabile putat absurdum.
14쪽
Τan lem Ioannes Clericus in ea est sententia nulla nobis su 'Petere argumenta, quibus tuto definire possimus', utrum anima semper
f. 6. Haec autem ultima opinio rationi magis consona, ct nobis videtur. Vel enim Antonii Genuensis, vel Lokii argumenta perpendamus, Etrinque incertitudo, & obscuritas apparebit. Et revera In primo argumento supponit Antonius Genuensis animae proprietates es e sibi admodum perspectas, cum statuit omnem animae actionem sitam esse in cogitatione. Verum quidem est ex mentis actionibus fatillime nobis occurrere cogitationem, sed nondum inferam nullam aliam dari ejus actionem. Vivit profecto anima aliqua actione, eaque pros-fus diversa ab actione corporum. Sed, quaeso, fateamur uos prorsus ignorare, an hae Cactio sit cogitatio, vel a cogitatione diversa. Intima rerum, ac praesertim spirituum natura, ut idem Genuensis to jes inculcat, est nobis prorius ignota. Alterum vero ejusdem argumentum minoris etian ponderis esse videtur. Tendunt res ad sile & conservari, concedo 2 tendunt igitur spiritus ad actionem, non nego, ad aliquam ne i e sibi propriam , qua vi Qunt. Non potest anima redire ab in actione ad acti nem, Verum, si accipiatur omnimoda in actio; idem enim foret, ac transire de monte ad vitam. At potest mens libera hanc, illamve actionem pro lubjto eligere, & impressionum defectu fortassis etiam ad aliam se ac terminare, quam ad cogitationem. Qua modo Genuensis ostendit nullam aliam quoad animum dari actionem. praeter cogitationem ἱ' Quomodo probat, saltem primis vitae momentis non
15쪽
de tarminari animum ad cogitandum ex solistim pressionibus. in. organis factis 2 Quomodo
demonstrari potest, motioneS in organis eXeitatas reali ini iv xu animum. non assicere 2 Si quae explicari nequeunt, deneganda forent, jam fere de innumeris observatione & experientia comprobatis actum esset. Paritas autem a corpore nimium , ideoque nihil probat. Sequeretur enim, uti motus eadem celeritate, eademque directione in corpore ex vi inertiae perseverat, si et animam, dum in unae cogitatione versatur, non posse ad aliam transve, praesertim cum ex sententia. Genue sis: a corpore ad aliam cogitationem determinari nequeat. Neque tandem ex eo quod. idem nequeat constare contrariis,. ullo modo, ostendi potest, in animae non dari aliam. actionem, quam cogitationes, quam diu. O- mu es omnino animi. proprietates nobi& notti
Pariter primum Lokii argument' m tuto,
Ana evrnest animum. non semper cogi date, cum pluries contingat ,. etiam dum. vigilam , nos. non recordari nostrarum cogitationum etiam dum allico vel interrogamur, vel ea S reco gnoscere nitimur. Hinc Malebranchius reis spondet ad hoc argumentum, nOS non re cordari somniorum. Omnium, quia aliquando in cerebro vestigia non relinquunt; Wolfius autem hanc rationem affert, quia. nempe: nonnullorum somniorum ideae non salis clarae ac distilictae sunt; ideoque dum men&a Ita tu id carum confusiarum ad claras in vigi- lia transit ab hisce arrepta nullam illis atten-itionem praebere potest.
Postremum autem Lokii argumentum ita solvit Genuensis. ,, Si nihil aliud eit perso- , na nisi identitas conscienitis, recte concluditis Lois
16쪽
- duris Animam referre personas,. alteram dum dormimus, alteram dum vigilamus. Sed id non magis absurdum est, is quam eumdem hominem in scena Mercuri uin agere,.& Sosiam Quod si persona, , statuatur esse individuum rationale, quemia, , admodum ceteri omnes Philosophi docent, se Anima , dum vigilamus ,. &. dormimus , sems t eadem erit persona, quipper sem- per idem individuum rationale. 7. Quod spectati ad animae. originem, &circa eam non paucos philolbphantes, qui varia sentiunt, . offendimus. I Q. Platonici &Crigenes putarunt, animas Omnes initio tem potis fuisse a Deo creatas, atque in i astris collocatas, unde facilius infinitas ejus perisfectiones contemplari possent: At illas ad terrestres pulchritudines contemplandas potius se convertisse, ideoque Deum indignatum se terrestribus rebus postponi, eas, hac poena affecisse, ut in gerram. dejectae huma.
Dorum corporum carceribus includerentur.
Haec autem opinio quatenus aserit , animas detrudi in corpora in suorum criminum poenam. a SS.. Patribus proscribitur cum ex lacra Scriptura certum sit, animaue progenitoris nostri Adar, ejulque conjugis Evae, dum corpori conjunctae fuerunt ,- nullo crimine, .nu laque macula fuisse inquinatas. Quatenus
Jero contendit, . ante corpora ea, ita deridetur. a. Lucretio Lib. I.- v4. .669..
Praeterea μ immortassis nasura anisi: Constat ,. N in corpus nas entibus in aris , Cur Ju'er assteactam celatenmemmisse nequimus7'Nec vestistia gestarum rerum nulla tenemus 2
Nam A tantopere es animi mutata potesas,A Omnis s.
17쪽
Omnis, ut actarum exciderit retinentia rerum Non, ut opinor, id ab leto jam longiter errat. ig. 8. 2'. Manichaei & Priscillanistae animas esse divinae substantiae particulas non d bitarunt asserere. Quadi pariter sententia revelationi adversatur, rectaeque rationi co tradicit. Nam in primis si anima humana foret divinae substant:ae particula, jam ipsis Dei substantia esset in partes divisibilis, quod Dei simplicitatem destruit. Deinde in hae hypothesi an jma humana esset necessaria, se,. ιerna, independens, ac infinitae perfectionis, cum omnia haberet divinae substantiae attributa, quod quam absurdam sit, nemo no videt. g. D. 3'. Tertullianus, Apollinaris , aliique opinati sunt, phascam haberi animorum propagaιrmem, Ut habetur corporum. Anima Abeiis, exempli gratia, parentum Adami &Evae physica emanatio fuit, ut ejusdem M lhelis corpus parentum corporis fuit eman tio. In hane Traducianorum opinionem prOclivior fuit D. Augustinus in quatuor libris, quos de origine mimae scripsit. Sed haec quoque opinio est Omnino absurda. Nam in pruinis substantia simplex, & individua, ut est anima cujuslibet hominis, ideoque cujuslibet parentis playsicae cujusvis, & substantialis
emanationis, qua veluti in partes dividatur, incapax suapte natura est. Deinde, admissa hac sententia in filiorum procreatione imminueretur amma patris, ex qua totidem decer- . lperentur portiones , quot filii generantur . 'Tandem anima filii iisdem semper ornata foret virtutibus, quibus anima patris, cujuSelset pars aliqua, quod experientiae repugnat. g. Ioa
18쪽
I. Io. 4'. Alii tandem verosi milius asse.
runt, animas immediate a Deo creari, cum illas corporibus conjungit. Num vero Deus animas conjungat corporibus in dies, cum nempe corporum germina ita evoluta, & organizraa sunt, ut vitae functionibus obeundis apta sint
an facta fuerit hujusmodi conjunctio initio
Mundi, cum Deus Adam & Evam creavit, dimidium inter hos Philolbphos est . Nam plurimi contendunt, hanc conjunctionem fieri in dies, cum nemne corporum germina jam satis ad vitae functiones evoluta sunt. Contra vero Leibnitius, Wolphius, aliique eorum. dem assectae statuunt factam fuisse initio Mundi, statim ac Deus Auam creavit. Juxta hos enim Philosophos S germen corporum
nanium, S singulorum animae in Adamo cre tae t unt, in eoque proinde continebantur, ac ubi lapsu temporum evolvitur cujusvis co poris germen, anima illi unita varias incipit affectiόnes experiri, dum antea sopore altinsimo veluti consti icta erat ἀg. II. Cum vero haec Leibnitii sententia,
quatenu S propugnat, corporum omnium germiniuibus animas in Adamo unitas fusile manifelte pecce t contra receptum passim axioma: Deum nihil frustra operari, nos vero si in iis te esse putamus an jmas corporibus conjungi in dies, cum nempe ea ha b c tur partium evolutio, quae vitae functionibus obeundis est necessaria. Sicuti enim pereunte corpori, organizatione, anima recedit a corpore, ita verosin ille Omnino est, ut eadem persecta, eidem infundatur, ideoque tunc tanta n a Deo
g. I 2. Nemo vero a nobis requirat, quo tandem tempore ea habeatur partium cor o
ris evolutio, quae vitae lautiiouibus est nec et
19쪽
cessiria, ideoque uno tandem tempore ani .ma a Deo creetur Io enim nos prorsus ignorare sat Umuria
k I3. Qubstantia corporea, sive corpus, esto conflata ex variis partibus, quae solidae, ae inertes sunt. Contra vero lub stantia spiritualis appellatvir illa, quae cogitat, appetitque, ct una simul nullis partibus constat , sed est omnino simplex. . 3, 14. Hac posita definitione, est ne anima humana statuenda substantia Diruualis P Νegarunt id permulti inter veteres, & praecipue Epicurus, ut ex ejus interprete Lucretio constat. Lucretius enim. lib. A. de ressum natura, totus in eo est,. ut ostendat, animum vere corpus esse, atque una cum Corpore ex
atomorum di lutione interire . Idem inter recentiores negavit Materialistarum, facile princeps Thomas Hobbesus in opere Levi tactu, . suum. deinde absque ullo verborum involucro secuti su ut Tolandus. Gildon, de la Metrie, Elvetiu&, & Auctor. Libri ,. cui: titulus: Sutetua naturae. 3 3. At te quani. hos Auctoris refellamus, .& perniciosissimum errorem profligemus, duo: hic advertenda sunt, quae' a nemine in cluinhium revocari possunt, si philostiparii velit
ex id eis, quas habemus,. nem Που I- .. posita anima corpore , per eptiones, iudicia, ratiocia nauone1, ceverasque vires, tutelligentes non nisi
20쪽
-times cerebri, aut alterius partis corporis esse statuendas. Ex idea enim corporis nulla actio consequitur, quae in motu sita non sit, ut corpuS perpendenti manifestum est. Hinc quotidie observamus, omni s Corporum vires magnetismum v. g. auractionem Ic. utiacumque nobis in abdito sit earum natura , omnes suas actiones motu absblvere, nullonque alios effictus praetcr motum exhibere. . si perceptiones essent motiones cerebri, aut alterius cujuslibet partiS corporis, oportere, ut tot dili inctae motion ex haberentur, quot distinctae perceptiones nobis obversam. tur. In haz enim hypothesi quaeli het motio esset ratio sum ejens cujuslibet perceptionis, ideoque cum una motio alteram a se distinctam continere nequeat, tot motiones requirerentur, quot perceptiones nobis obuershntur. Simili modo patet, si forent motiones, nullum unquam judicium a nobis efformari posse, nisi eodem. tempore excita. rentur tre, saltem distinctae motiones. Nam ini quolibet judjelo tres saltem, distinctae perceptiones eodem tempore requiruntur, scili. cet, perceptio unius subjecti, perceptio unius praedicati, & perceptio convenientiae,
tiam IpDitualem ex eo in primis constat, quod .perceptiones, judicia, & mininationes non pOL.
ptionis ideae toto coelo inter se dissi runt. I. dea motus est idea, transitus de ioco in loricum diversis uelocitatis gradi huς, divolsis diis rectionibus, compositionibus diversis. Quid