장음표시 사용
101쪽
signo Sodi opposito eodem tempore si ra hom ntem ex parte Otremis emergunt acion he, ita stellae collaice surgentes, descendunt ac nΡclin& ascendentes acronyche,occidunt cosmice, dummodo non magnam latitudine habeant, seu non multum distent ab eeliptica. Hinc sunt verticuli vittati,
Cosmice descedri signu quod acronyche surgit, Cronyche deώedit signum quod eosmice surgis.
Heliaeus differunta prioribus . cum enim Sol
moru suo, quem in larinuo conficit spatio, subim de ad alicis stetque alias accedat stellas ,& postea paulatim ab ijs arorum recedat, fit ut illae , ad quas accedit propius , propter vicinitatem ii minis solaris obscurentur, seu tegantur acia litis uantispo lateant. Tales diduntur cidere healiace , itinc cum Solis propinquitate impediuniatur quo ininus vesperi post occassim Solisino cidente appareant. Oriuntur autem iterum heialiace quando Sol motu suo progressus antisper ab uis remouetur,do nec iam mane a Tad iis ista obus liberatae, ante ortum Solis: in orien tereras conspiciuntur. Precipua vero ratio our tot ortim &Occasuum genera constituantur,a motu Solis proprio peria det: qui aliquando ad stellarum loca accedens propius , rnterdum vero longius ab iis recedens, smcit ut alio atque alio tem pore oriantur Ss o
cidant:nec dissicile est videre ordinem in ita stela lis,qua carent latitudine, vel saltem ab ecliptie
102쪽
non multum distant. Primo enim occidui helia re, tum m Sol accedit ad earum loca tam prope, ut vesperi post occasum Solis non possint amplius conspici. Paulo post man um Sole oriuntur cos. mice; & vesperi occidunt acronyche eodem tem pore,ut supra dictum est. Elapsis aliquot diebus, postquam Sole ab illis discedente mane ante oristum Solis in Oriente iterum apparere incipiunt, oriuntur heliace. Inde perpetuo ante SoJem maiano conspiciuntur, donec post sex ferme menses, Sole accedente ad signum seu Iocum i l lis oppositum , vesperi oriantur acronyche, & mane occidant cosmicὸ. Haec ratio expedita est,& a studi
fis facilὸ potest intelligi, propterea quod stellae
non multum ab ecliptica discedentes in alterutram partem , cum eo propemodum loco Zo diaci oriuntur & occidunt, in quo sunt. Cor Leonis nostro rempore in a 3: gradu Leonis & ab ecliptica tantum distat io. minutis. Sub medium igitur Iulia, Sole accedente ad principium Leonis, heliace occidere incipit, ac vesperi post occasum Solis vix potest cerni. Deinde in principio Augusti,cum Sol peruenit ad 23.grad. Leonis, oritur cosmice mane,& vesperi occidit acronyche cum Sole. Sub finem Augusti,quanto Sol discedit inde ad medium fere Virginis, a radiis Solis sub quibus techium latuerat, liberatur
iterum, ac mane ante ortum Solis videtur,donec
tandem in principio Februari j cum Sol est circa
23 .grad. A qua rij vesperi oritur acronycho occidete Sole,& mane occidit sub Soli sortii cosmice Instellis vero habetibus magna latitudinem. ratio ortuum est aliquato magis in tricata: nec. n. su eo Ioco eclipticae oriutur,in quo sunt, nec cum
103쪽
eodem oriuntur &occidunt. Septentrionalem .n. latitudinem habentes in nostro sphaerae obliquae situ, hoc est,eleuato polo septentrionali oriuntur cum gradu quodam Zodiacidocum suum in quo
sunt praecedente, occidunt cum loco sequente P. Contra orsus meridiem distantes ascend ut cuni gradu sequente,descedunt cum praecedente . Atque adeo ordinem ortu u praedictu omnino mutat. Idque magis quo ab ecliptica longius distat .
Nos hanc varietatem breuitatis causa duobus tantum exemplis monstrare conabimur.
Arcturis stella insignis est ac primae magnitudinis sub pedibus Bootae,nostro seculo in Id. gradu Librae: recessit autem ab ecliptica versus p tum Borealem 32. fermὸ gradibus. Is igitur,primo ori tu rcosm ice mane cum Sole in hoc nostro horizonte, qui habet eleuationem poli Septentrionalis 1 2.graduum sub principium autumni, Sole existente in initio Librae. Sub initium Ochoabris, quando Sol mouetur in medio fere Librae, oritur heliace, hoc est, mane paulo antequam
Sol ascendat, in Oriente cernitur. Aliquanto post in fine Nouembris, Sole existente in medio Sa gittarij., occidit heliaci : vesperi enim post occa-1um Solis non amplius apparet. Post paucos dies in medio fere Decembris, dum Sol est in principio Capricorni,descendit acronyche cum Soleo. Deinde sub initium veris, Sole accedente ad initium Arietis, oritur acronyche vesperi, Sole sub horizontem descendente. Postremo in solstitio aestiuo Sole existente in tropico Cancri, occidit
104쪽
Canis maior seu Sirius stella eiusdem magnitudinis non minus lucida in parrec ii Meridio .ali est hodie in8.gra. Cancri, latitudinem vero habet meridianam o. feta graduum. Ea stellam mo occidi inace in Aprili , Sole ad princi pium Tauri acceden te,quando videlicet vespeti propter vicinitatem radiorum solarium in occata 1u non amplius apparer . Deinde in principio Maijexistente Sole in az. gradu Tauri vesperi occidit acronyche cum Sole. Prima Augusti Sole in 17. Leonis gradin constituto, πrame cum eo ascendiecosmice. Elapsis inde aliquot dici iis Socle principium Virginis in*rediente oritur helia es, hoc est , in matutino diluculo conspicua est, prius qnam Mimpra horizontem ascendat. Po stea in initio Nouembris mane occidit cosmice Soterin 1a. gradu Scorpionis ascendente . . n-dem sub finem Ianuarii , vesperi oritur ac
nrche, Sole in II. Aquari j sub horizontem de
Haec db ordine ortuu praemittenda duxLqnodea definitionibus supra traditis aliquid lucis aLIatura sperarem. Nunc ad institutum redeo, ac primum quidem veterum auctorum loca qui hus ortus, Vel occasiis alicuius mentionem faciunt breuiter exponam. Deinde totum id quantum fieri poterit maxime illiastribus, m ex v riis auctoribus collectis ex emplis declarabo.
105쪽
vel occasus alicuius speciem determinandam tria requiruntur, praecipue. x Tempus certum . a Locus Solis ad id tempus . 3 Loc us eclipticae, cum quo data stella oritur vel occidit, ad certam poli eleuationem. I Tempus aut ab ipso aut hore a unotatum ota fertur, aut ex certis ortus vel occasus speciebus eliciendum eit, ut postea dicemus. a Locus Solis ad diem datam , his itostris temporibus ex ephemeridibus, aut aliis tabulis vel instrumentis, facile colligitur. Quia vero, ut supra monstratum, propter viriosam intercala Ii nem, sedes aequinoctioru, & solstitiorum mutarae
sunt,atque adeo singulis diebus Sol no in eodem gradu eit hodie, in quo fuit olim: colligimus ex Ouidio,Columella,& aliis,dies quibus Sol ipsi rum tempore ingressus est signa Zodiaci,& ex iis tabulam congessimus,ex qua utcunque ad diem propositam locus Solis ad tempora veterum poctit elici r nec in ea suppuranda astronomicam quaesiuimus praecisionem, sed singulis diebus linia gulos pene gradus tribuimus, quod negotium ipsum accuratiorem calculum requirere non existimaremus. Si igitur ex ea locum Solis pro aliquo die ad veterum tempora habere voles,sumς die in margine tabulae,& statim sub titulo mensis tui in angulo communi sui vocant) reperies gradum signi,quem Sol eo die olim tenuit. Qu0d si dato loco Solis , diem scire cupis, quaere signi gradum in area tabulae, & supra eum in captis
106쪽
tabulae, mensem : in margine vero iuxta eum, diem mensis reperies. Dies vero, qui nomina signorum sine numero graduum adscripta habent sun t dies mensium,quibus Sol ea signa olim ingrediebatur: Huc pertinet tabula continens ingressum Solis. in in . signa Zodiaci,&c. 3 Locus vero cum quo stella oritur, vel occidit nostro seculo ε, ex globo aliquo c citi facile potest elici .: Sed dum stellarum quoque loca a re tarum temporibus ad haec nostra usque propter motu octa Mesphaerae mutata sunt,ut supra etiam monuimus , & ob eam causam stellar cum aliis gradibus eclipticae ascendant, ac dest endant hodie aliter quam olim: secundum hanc addidi ta bulam, quae continet gradus eclipticae, cum quibus stellae insigniores oriebatur quondam O cidebant Roma Alexandriae. Videntur enim Latini, praecipue Poetae ex peregrinis calendariis suos ortus descripsisse, nec satis constat ad suamne, an vero ad eleuationem AEgipti,seu Alexandriae, ex qua calendaria habent. Vtrunque
igitur consulas, & quod in rebus dubiis tutissimum est, ea utaris,quae proposito tuo quam maxime conuenire videbitur. Sumptae autem sunt
longitudines stellarum in hac tabula ex Ptolomaeo qui vixit post natum Christum , siue post
tempora Poetarum I so. fere annis sub Imperato e Antonio, propterea quod illud temporis i teruallum exiguum sit, & minus quam ut sensibilem aliquem errorem ingerere possit.
107쪽
. poetico . Io suu C REFERTUR TABULA,
quae habet gradus eclipticae, cum quibus stellae insigniores olim orieban tur, & occidebant. PROINDE Authores in eiusmodi descriptio nibus duplici ratione ,sos eme videmus. Aut enim tempus anni certo exprimunt, & ad illud ortum vel occasum alicuius stellae in genere applicant : aut non annotato tempore,ortus vel OC-
casus speciem nota quadam circunscribunt, ex ea tempus nobis inuestigandum relinquunt. Prior ratio, Ouidio in Fastis, historicis,ac rei rusticae scriptoribus ut plurimum familiaris est: posterior rarius occurrit,quae a Virgilio magis usu patur. Si quem igitur habes locum prae omnibus primo illud videas, utrum ab authore certo e primatur, tempusne anni,an vero ortus: & si ortus,quam speciem descrebat, diligenteae conside, res. Deinde statim inqui re locunt eclipticae,cum quo stella, cuius mentio fit,veterum temporibus ascenderit supra horizontem aut descenderit,ex tabula praemissa & quidem utranque eleuatioianem sumas, ea utaris, quia quam maxime ad rem quadrare videbitur, sicut dictum est. Tertio,si oblato tempore de ortus specie diui- nandum est,quaere locum Solis ad tempus p positum,ut supra monstrauimus,eumque consevad gradum cum quo stella oritur vel occidit. Si enim is gradus idem est cu loco Solis, necesse est
ortum intelligi cosmicu,vel occasum acronvcum.
Si vero locus stellae in opposito Solis, occarus eri L cosmicus, aut ortus acronychus. ansd si locus
108쪽
Solis gradum, cum quo stella oritur, aliquanatulum sequitur in signorum ordine, dic ortum heliacum: propterea quod Sol locum a quo oritur stella su pera rit, ita ut mane paulo ante Ο tum Solis ascendat& conspiciatur. Si vero lotacum, cum quo stella occidit, aliqua tutum praecedit,occasum intelligas heliacum: tunc enim quia Sol ad locum cum quo occidit stella, propius a cedit, incipit vicinitate radiorum Solis obscura ti, ut post occasum non possit facile cerni.
expressa de tempore diuinandum erit, sic proc das. Primo ut ante ductum, liImmo studio perpendas quam ortus speciem intelligat author rid ex ipso verborum contextu coniiciendum erit, ut infra cernes in exemplis. Deinde, Iocum, cuin quo stella oritur vel o cidit, ut prius, inquiras. Τandem si ortus est matutinus vel occasus vespertinus, tamen quia cum Sole Stella oritur mel occidit necessario quaere eX tabula quo tempore anni Sol eum tenuerit locum cum quo stella ascendit, vel descendit, ratione superius monstrata. S i vero otatus est acronychus mel occasus cosmicus, tum quia in iis Sol semper occupat signum loco SteIIae oppositum,inuestiges ex eadem tabula quando Sol olim fuerit in signo Zodiaci stellae loco opposito. Occasius heliacus aliquot diebus pra
cedit occatum acronychum in omnibus stellis , quare pro eo aliquot dies auferas a tempore DC- ea sus mespertini. Ortus heliacus aliquo inter uallii temporis ortum cosnucum sequitur, ideo - pro
109쪽
pro hoc aliquot dies adiicias ad tes, apus ortus cosmici: & reperies tempus quaesitum prope να- . Nam in summa Iupaecisione inuestiganda, omora ad accuratiorem calculum reuocanda es sent , quod plus requireret laboris, quam ferret volitatis, tru praesertim praeter supradictas dinficultates,etiam ad ortum & occasum heliatum non possit tradi definita a Sole distantia, quod arcus visionis stellarum fixarum depraeheriusiatis non sint,cum propter diuersas Corporum magnitudines , tum vero ob varias earum ab ecliptica distantias, & signorum etiam inaequales ascensiones. Itaque erudito coniectatore haec rex omnino opus habet . Nec fortassis parum tuu ret, si quis ortus & occasus, quorum Glumefata & alia mentionem faciunt, liligenter excerperet , eos in . quasi in diarium quoddam digereret, ex quo deinde de poetarum locis facilius diui nare posset. Ad quam rem multum profutura viderentur ea quae Plinius libro 18. cap. 21. Q seqMentibus tradit, qui quidem de loca obseruationum diuersa ostendit , de suos singulis ortus adscribere conatur. Sed ad exem pia venio,quae rem magis declarahunt. I .
Ante tibi Eoae Atlantides abscondantur , Gnosiaque ardentis decedat stella Coronae, Debita quam sulcis committas semina,&c.
OItus talprunitur: Eoae, inquit , idest malue
110쪽
tinae: est ergo occasus cosmicus,qui fit mane simortum Solis. a Pleiades stellae stit in ceruice Tauri, quae in Vtraque poli eleua tione occidui cu .vad u Tauri. 3 Quia vero occasum describit cosmicum , nC- cesse est Solem esse in signo opposito, videlicet in . gradu Scorpij. Eum Sol tenebat olim circitera a. diem Octobris, ut apparet in tabula. Id tempus intelligit. Virg. quo Pleiades olim occidC-bant mane Oriente Sole in .gradu Scorpionis.
I De ortus specie quaeritur , tempus notum est ex stiperiori versu, videlicet 22. Octobris.1 Notus est & locus Solis 4. Scorpi).3 Ortus autem Corona Romae cum 27. Virginis Alexandriae cum 7. Librae. uterque gradus sequitur locum Solis in signorum ordine . Ergo exponendus est versus de ortu heliaco. Nam Sole ex Libra in Scorpionem transeunte, Cor na mane ante Solem oriebatur, Zc conspici poterat. Porro occasus Pleiadum cosmici crebra fit mentio apud Poetas, & s istoricos, ut apud
Polybium de transitu Annibalis in Italiam tibio
Quem locum & Liuius imitatus est libro primo Decadis tertiae, ubi ipse quoque id iter Anni halis describit. Verba eius haec sunt:
Fessis taedio tot malorum,niuis etiam cassis o cidete iam Vergiliarum sidere ingetem terrorem