De Ioannis Caluini, magni quondam Geneuensium ministri, vita, moribus, rebus gestis, studijs, ac denique morte historia ... per Hieronymum Bolsecum, medicum Lugdunensem descripta; et nunc ex Gallico eius Parisijs impresso exemplari Latine reddita

101쪽

Dabuissent, bona quasi in suam domum de riuare , administrationemque inuadere possa

putauit.Bernenses autem ad hos sermones sui is, ipsis domu remissis,sseuere vetant, ne ea dote verba unquam amplius iaciant, sed ad suam qui sque functionem concionandique munus redeat. At vero Caluinus, quamuis de hac

arce deiectus &spe sua frustratus, non quiescictamen, sed Magistro Petro Vireto, Laus annensi, alijsq; recens subiugatae terrae ministris fuse gerit, necessariam Ministro excommunicandi potestatem esse, sine qua nimiru malos falsbsque Christianos a bonis & synceris segregandi authoritate ministerium vilescerEt, Deique Verbum in contemptum veniret. Id cimi in illorum Consistorijs expositum fuisset,p r omnes illarum ditionum classes eligendos certos aliquos esse, teliberatum &conclusum fuit,qui ad hanc rem impetrandam atque efficiendam supplicem Dominis libelluna porrigerent.Sed

clim sapienter, quid Ministri postularent, &quanti hoc eset ponderis, quod sibi permitti

concedique velleiar, apud se in concilio Domini expenderent, de hac re, eiusq; magnitudine unus ex illis verba faciens, demonstrauit conclusitque tandem, multo praestare sub inquisitionis rigore in Hispania, quam apud Bernei ses commorari 'atque viuere, tanta si semel Ministris potestas sieret, ut, quos liberet, exconia

102쪽

86 VITA I O A N. mi inicare possent.Responsumque idcircd ML nistris est: Quae illis mandata esset concionandi,populumque insti tuendi prouincia,huic sodulo incumberent; hanc vero rem missam stacerent, neque de ea loquerentur in posterum. De quo Caluinus certior factus,ut erat inqui to ingenio, & in proposito suo persequendo obstinatus, Urget eo etiam magis Ministros, &coram & per literas,nullumque urgendi finem facit,d ec tantum plerosque exacuisset, &inflammasset,ut profiterentur,ministerio desun- si se malle, quam hac excommunicandi pol hale destitui. Dicebant enim,nihil hoc aliud ecse,quam Euangelium contaminare, & coenam

prophanai e,si ea promiscue bonis simul & malis, & non minus ijs, qui viiijs obnoxij, quam qui virtutibus dediti essent, exhiberetur. A que idcirco Bernam iterum reuersi, eiusdem argumenti alterum libellum stipplicem pri sentarunt. Et responsum iterum est, Advocato ex totius couciiij sententia edicente; Abirent,&quod ipsis mandatum esset concionandi po-Duiumqtie instituendi munus exequerentur, neque, ut huius rei cauta reuerterentur, opus esse: nam Dominos nunqu/m, quod postularent, concessuros, neque per suas ditiones e communicandi ullam unquam aliam rationem

potestatemq; admissuros, quam quae per iudicis sceptrum fieret, qua improbos &sceleratos

ille pro suis quosl criminib' puniret ac plecte.

103쪽

C A L VINI. Syret ; cuius rei causa gladium accepisset. At Cauulnus contra,qui ab eo,quod animo semel concepisset,rupe quavis durior,& immotus magis deduci non poterat . Viretum aliosque Ministros sibi addictos deuotosque porro incitat, boni pastoris officium esse inculcans, non solum in pascua Leta oues deducere, verum soli citum etia esse, ne qua scabies gregem infestet,& si quam scabiosam ouem conspiciat, a reli quo grege seiungere, ut non grex ictus in scis tur.His adijcit,literas ad se ex varijs Fraciae locis, oppidis atque castris perlatas esse, quibus

multi sibi Ministros verbi Dei mitti postes rent. Quae instillata illis noua opinio Ministrorum audaciam multum confirmauit, auxitque

plurimum,adeo,Vt quidam, inter quos etia ipse Viretus fuit,tertio,& quidem suo ipsorun

mine tantummodo, clim Bernam idcirco pro 'festi essent,arroganter, & obstinate cotendere,& hanc excommunicandi, malosq, a coena r

pellendi potestitem aDominis extorqueri ad nisi sint,quam nisi ab ipsis impetrarent, non se Christi Natiuitatis sesto, quod instaret, coenam administraturos, sed ministerium etiam desie

turos minabantur. Qua tanta protervia Sarrogantia mirum in modum offensi Domini,pros cribendos ignominiose,& cum infamia: qua dam nota esse decreuerunt, limittendo Sq; cumliteris,quas ad Pr sectos suos singuli perserret, quarum haec esset sient ii , ut lectis literis,eos,

104쪽

83 VITA I ο A N. qui attulissent , Ministros publice per tubae s inum & ignominiose proscriptos statim denunci rent. Singulis datae huius argumenti fuere, clausae diligenter,& signatae: quas serebant, ignari suo se iugulo gladium adferre; quod in

maximam illis vituperationem,probrum, atq; dedecus cedebat. Nam simulac reuersi domum

suere, omnes publice, ut imperatum erat, &cum ignominia proscripti sunt,uno Vireto e septo, qui clam de eo per intimos amicos admonitus , reeta Genetiam contenderat, mitati l me delatis ad Praesectum Lausannensem literis. Qui, Vireti hac naude cognita, Primoribus a- . ii quot diuitatis comitatus, domum eius adit, omniaque scrutatus, & imprimis conclave, uir imas reperit ad Viretum manu ipsius Caluini scriptas literas, per quas variae& subtiles m chinationes, vaserrimae artes detectae fuere, a Calui no primum excogitatae, sed ad quas Vi xeti opem, auxiliatricemque manum expet La ; inter caeteras autem etiam illa: erant, qui bus incitauerat Viretum, ad excommunicandi aliam potestatem postulandam , aut, nisi esset . consecutus, ad ministerium deserendum. R certa etiam Amboisiana illa machinatio atque coniuratio contra Franciscum II. Francorum Regem; sed &millae aliae nouationes, quarum author esse atque incoeptor Caluinus molimi athri inuentae fuerunt. Ex his epistolis binis

105쪽

tuae de mirum in modum ex earum lectione offensi fuere; ex quibus qu)m maligno spiritu agitaretur Calui nus, litantaq; eius iniquitas e set, cognoscerent. Quem Theodorus Beza nihilominus laudibus in coelum ferre, & super omnes alios leni admodum animo fuisse, belligno, tranquillo , pacifico persiladere conatur, ratus cum stolidis ovibus, vel inconsiderati; vitulis,quos ficile decipere queat,sibi rem esse CAPUT X XILD extremos eius annos Veniamus, Videamusq;, quam Varijs ante obia tum moi bis amictus consumptus--que se rit. Scribit Beza,phthysi,co lica, sthmate seu respiran di di cultate, calculo , podagra, haemorroidibus vexatum sitisse, praeter sibi familiarem hemicraniam & acres capitis dolores, quibus plerunque torquebatur. En tibi varia & diuersa, quae simul in ipsum in gruerunt, morborum genera , & cum quibus valde indere permultos annos, imo vel 5 usq; dum spiritum exhalaret, conflictatus fuit; ce tum & expressum diuinae aduersus eum iret in- qicium ac testimonili. Quod si quis, multos tiam sanctos homines, dum in hac vita essent dira multa,& in corpore,& in bopis perpessos alleget,& de Iob facis cognitum omnibus exemplum proserat ;Responciebo,sic Deo visum si ulla, ut tan liram illustre patientiae exemplum

106쪽

so V I T A I Ο Α N. suturus in bonis hic atq; corpore asiligeretur sed ad fiduciam in nobis stabiliendam confim i mandamq;, nunquam e iustum, sibi ex animo ac vere fidentem deserturum, omnibus eunde Iob calamitatibus liberatum, omni scelicitate, R multis rursus magni Sque muneribus cumU- lasse. Quod S. Iacobus cap. s. epistolae sitae Canonicae pulchre in haec verba explicauit; Sucierenti a,inquiens,Iobaudistis,& finem Domi . ni vidulis, hoc est, exitum atque finem, quem, eius aflictioni Dominus imposuit.Et vidistis,

inquit, quoniam misericors est Dominus & miserator. Quibus verbis sententias nobis Dauidis proponere,& in memoriam reuocare Apostolus voluisse videtur, quae sunt 30. Psalmo, quibus suo exemplo ad Deum laudandum, timendum, eique fidendum,eius gratia & benignitate erga bonos,seueritate contra malos proposita,inuitat: Oculi Domini, inquiens, super iustos,&aures eius in preces eorum;vultus at tem Domini super facientes mala, ut perdat de terra memoriam eorum. Clamauerunt iusti,&Dpminus exaudiuit eos, & ex omnibus tribu lationibus eorum liberauit eos. Iuxta est Dominus his,qui tribulato sunt corde,& humiles

spiritu siluabit:Multae tribulationes iustorum,& de omnibus his liberabit eos Dominus. Et sequitur : Mors peccatorum pessima, & qui erunt iustum, Jelinquent. Sic prioris ad C stat epimiae cap.io. D Paulus Dei sitsis &el ctis

107쪽

cs IV IN I si mois, s in hoc mundo in calamitates&miserias incidere ipsos contingat, certam liberationem scolicemque exitum promittit: Fidelis, inquiens, Deus est, qui non patietur vos tentari si pra id, quod potestis, sed faciet cum tentatione prouentum,Vt possitis susti nere.Sed ad Caluunum nostrum, &adgrauissimos eius, Variosq; morbos, quibus miserὸ ad extremum usq; spuritum excruciatus fuit,reveletamur; quem preo ter eos, quos Beza reserente commemorauimus, eo qIioq; morbi genere assiustum constat, quo iusto Dei iudicio quosdam manifestos di apertos Dei hostes, qui diuinum honorem a que gloriam inuaserant, sibiq; usurparant, V ratos punitosque legimus, is est pedicularitinam & hi vermes totu eius corpus peruaserui, &scetidissim'o, ac viruletissimo circa Verenda ulcere, vermibus has sic scede ulceratas partes miserrime corrodentibus , percussus est. Sic quondam Honorius II. Uvandalorum Rex, postquam Ecclesiam Orthodoxam annos Octo 'persecutus fuerat, pediculari morbo consumptus est:Sic Arnulphus Imperator, Caroli Cras Di successor, magnus templorum Violator, V

statorq;: Sic Maximianus immanissimus Christianorum hostis: Sic Antiochus Epiphanes,homo summe nefarius,impius,& magnus Veter

tor,qui templo Hierosolymitano nefarie expu lato,ad veri Dei contemptumIouis in illo simulachruni statuit & erexit: Sic crudelis Heroden

108쪽

ν Ι T A PO A N. qui innocentes pueros sustulit, sibiq; Dei honorem & titulum usurpauit; sic inquam, hi omnes nefarii & scelerati a vermibus corrost,e . tincti sint. Sic emum plures alij hypocritae, Deique hostes,qui praetextu & colore sanctit

iis atque Zeli assumpto, veritatem oppugnaue

rant, iusto Dei iudicio &vindicta in nac vita

pediculis grauissime vexati,& a vermibus miseri corrosi,post longum & diuturnum cruci tum exterminati sunt. mortem extincti, & post hanc in alter in illam longe miserrimam mortet ad aeternas illas infernales poenas in perpetuum cruciandi sunt piami pilati. In quos illud Psalmistae verissime quaerat: Duplici contritione afflixit illum. Quomodo sane duplici consummatione Caluinus dici potest cosumptus. Nam quicquid scribat Bera, quantumuis se illis, qui mortem eius impie traductae vitae amplum s lis testimoniti tulisse censent, opponat,& C uinum filiorum Dei morte ex hac vita excessis se,contendat,Verissimum tamen est, quod gra uissimos dolores &asperrimos cruciatus, qui- bus Dei in illum seuera grauissimaq; manu in

fruente excruciabatur, non serens, Daemoni bus Invocatis,iurans, mecran s & blasphemansmiser expirauerit. Cuius illi testimonium per- .hibuere,qui decumbenti ad extremum usq; h litum ministraruntIdcirco neget,quantum Volet Beza,negen tq; alij,satis sic se rem habere e

109쪽

horam detestatus sit &execrarit, quam Vnqua studijs vel scriptionibus impendisset, cum exulceribus totoque corpore grauissimi tatores emanarent , ob quorum, graveolentiam & sibi ipsi grauis,&, quae eum circunstabat, familiae erat. Quam causim fui se etiam hi eius domonici narrarunt, quod visitari se nollet. Carteis rhin Theodorus Beaa aliud quid recitat,quod ad magnum etiam, agistri sui, amici atque ρο- rentis, Caluini encomtum & honorem pertinuisse censet; id ego silentio praeterire non de beo, scilice cum per morbum domi detiner tur, & idcirco cociones lectionesq; necessario intermitteret,ociosum tamen m:nimὰ desedisisse, sed domi etiam suae labori sedulo incubuic se, & eo quidem tempore postremam suam I stitutionem Latinam simul &Gallicam,&auspicatam,& absolutam ab ipso esse. Vbi non erit absonum, si quis Bezam interroget, quaenam illa fuerit posirema Institutio ab ipso tum civipta&ab luta. Non enim est nobis nisi prima illa conspecta, quam diu ante & composuerat, & in lucem emiserat. Quae si tam erathenὸ, adeoque absolute stela scriptaque, nihil ut in ea desideraretur, quod fuit operae pretium,toties eandem formare & resermare i En tibi autem

in aperto mendacio depi thensus tenetur, quo amrmauerat, magistrum suu & parentem Calta uinum ita extreme & abtaute doctum fuisse, nunquam ut sententiam aut dogma a se pres

110쪽

tum aut scriptum retractauerit, correxeritque. Caeterum astum Caluini considera: repraehensus quippe & haereseos notatus ab ijs, qui in eius Institutionibus primae & secundae editio nis, crassos eius errores salsasq; sententias mul-t s offenderat,ipse errores in libris suis adniti sos primum corrigebat,ac tum,suppressis prioribus exemplaribus,& alijs in lucem editis nouis,illos,a quibus erat rςprehensus,qusuece sura interposita, erroris eum haereseosq; dat nauerant, lacessens, eis se audacter opponebat,

mendaces, impostores, calumniatores vocans,

S ad illam editionem appellans,cX qua erroressiis uterat. Per quam imposturam absoluti alia cuius &irrepraehensibilis doctoris, qui nihil se scriptum dictumue retractasset,qualis videri haberique ab O mnibus cupiebat,nomen sibi &opinionem parare conabatur.

CAPU T. XXIII.

ED de Caluini vita, maligno ingenio,impos uris,de eiusdem immensis doloribus, quibus ante obitum potenti & iusta Dei dextra misere excruciatus sitit, deque eius animam agentis impatientia atque desperatione satis superque hactenus dictum est; sequitur, ut de doctrina iam,& quanta ille synceritate in sacra scriptura tractarida versatus si dispiciamus. Illum enim Beeta in ptriatione sua super omnes omnino