장음표시 사용
131쪽
rem,&postpartum naturalem malitiaregiminis,&viuuersiliter ex quacunque caussa manifestari nullo pendere a grauiditate, α partu: Quoniam nunquam aegrotat in progressu tum gravidit iis etiam probae,tum partus naturalis, minimeq; vitii vilius suspecti mulier, quin id fiatenisdem grauiditatis ,& partus incommodis de aerumni statum corporis,& cocordiam humorum semper pertu bantibus: unde Hippocrat.vi cepius animaduersu grauiditatem,
α parturitionem inmorborui ocreatione omni tempore ani
habet aliis aegritudinalibus caustis,illas,inquam, adspicit solas, res, qua despicit. Neque quicquam essest,quod diserti mus Gal. a 3. Udo adiuscura cat,praeς - . foetas posse causa agrauiditate,&partu disiuncta, & bente lis ere, M aegrotare: qu niam id, quod ibi mat Galenus, intelligendum, ut praemonui, decaussa pro tarctica, &pra cipiente,in aperto posea, quae s laconcutit quidem valarimnnstatum: sed non euertit,quae numquam agit sine auxilio, & consensu semen linterni, quod semen tum tape, ac cepius sebolas, s germen ing auiditatis, & partus. Id saepe sic inculcamus . dcexprimimus; quia in hoc consistit tota dissicultupropositi problematis; semperemmaestimadus paratus corporis mulieris, si quid enim imbecillitati viti quod sit pars, aegermen vel grauiditatis, vel partus, adhuc in se retineat talis para-ms, omni tempore in procreatione morbi,omissacaussa procatu-ctica, illa quae se habent ex parte paratus, merito culpanda su nt, . maxime limitibus praescriptis. Si quando igitur datur febris, seu, morsus peracutus citra crimen, & culpamgrauiditatis, erit seorsim in casea nobissip exposito, & admodum instequenti Aliud non ignorandum, quod quemadmodum rauiditas, vel fietus monstruosi partus, & superficeratio item quamismulicrib.mserunt nedum paria,sed maiora ultro iis, quae probi fimus grauidia
1ν rdum durat quinque, aut plures annos: saepe autem Quatuor menses messicit in tamina instar naturalis grauiditatis, vel partus acutum morbum, superuentu solitoriam periculorum, ac ratione propria, grauem, perniciosum, atque i thalem: Euadit enim ipsa mola vesin materies seu incitamentum
132쪽
morbi, liberius etiam grauiditate naturali. Per molam autem intelligo carnem inutilem informem in utero vi utriusque seminis licet debiliter, & imperfectὰ operantis gemptam: Nam quae mulier decedit hoc periculo,potest dici ex grauiditate, que aliena decessisse: Et propterea in consimili morte haud miti censenda locus es non incommodὰ suetae exceptioni: non sic autem , dum mulier perit cum uteri extensione, vel meteorisino,vel prae copia fatuum, ctiam mensium siti pressione in secietatem accepta et ob eiusdem uteri duritiem aut tarrhum, quas assectiones Abius, Paulus,Rh ses,& Avicenna comprehenderunt sub nomine filia molae. Q emim mulieres vi consimilium morborum pereunt, non videmur mori grauiditate, grauiditatisque calamitatibus,& iniuriis; sed crutra vim, & ex fato: quoniam ad horum morborum generationem non concurrit semen ullum; unde non adest conceptio , non grauiditas; nisi evanida: desideraturq; vis illa seminis aliena Imb si daretur etiam conceptio ulla spuria, de morbosii abseueinim; citrasperma, inquam, viri, ex specimate uno mulieris, oc sanguine menstruo, uti si noti sum Plinius, dc Avicenna; sde quare ambigo,neque inquiro talique conceptione, eu grauiditate, insidiosam, variam, fallacem pariter reddente valetudinem, obnoxia mulier mortem obiret, dicenda esset mors sine iudico violenta, Mnon ex fato; qubd morbum scilicet, seu caussam morbi architecta tum sit, dc fabricauerit, secus ac in aliis euenit familiaribus morbis, simien foecundum mulieris, intestinum quidem principium; scd
henum,& insuetum. Est tandem difficultas omnia enim aut pervadit aut tentat nostra curiosit in est,inquam,difficultas,in mulier correpta febre,seu alio morbo culpa parius; decedatque morbus,seu soluatur dc valedixisse videatur intra limites quidem eiusdem partus; sed prope senem: valeat nimirum mulier, exeat domo, dc alia munera timorum
obeat; deinde, seu elapse vere, seu non elapse termino parius, MPuerperii,reuertatur morbus,de morbus euadat lethalis more recidivae, squae semper amplissimo tum Avicen, Inae testimonio M. utar.ir M. DO. ior est sua radico aegramquς xin perniciem ducat talis recidivus morbus, quaeritur, inquam, an
133쪽
mors imputanda sit partui, necne. Ex una parte enim non vi-
' a T. detur iure adscribenda partui: quoniam mors euenit extra limites parem partus, non asscersia a partu, M in effectus pariter morbi silboni, pariti exacto. Ex a lucri o autem cum secundus morbus, seu alius, in quem recidit flamina inam aliquando nedum secundus,s d te titis,&quartus datur morbus, de quibus omnibus eadem est ratio sit nuncupatur ab Hippocrate, si recidiua, S vcN. uti pars, seu germen, atque propago prioris aegritudini: s: propter utriusque par,&vna videtur materies,origo,atque caussa. Etenim reciditius, seu reuertens, runascens morbus i reo m&ς fit iuxtatum Hippocrat. tum Galeni sen tentiam P. t horis a. ex reliquiis prioris morbi in corpore relictis, ex humoribus non consimplisin antecedente morbo, ex seperstite morbi materia, & empyrcumat ex debilitatibus corporis eisdem: de quemadmodum prioris exacti morbi causa putabatur partus, sic cin & posterioris. Veritas haec est. Si morbus anterior perfectest solutus: maxime crisi; exstincta sint nimirum cuncta symptomata, 'stiones muleris a morbo persecte visuerint, spatium, quod est in ter utrumque morbum sit multorum dierum, morbus secundus non est adseribendus ira tus ostensionibus, seu detrimentis: & eo magis, si posterior dissimi- - lis specie & idea sit a priori, habeatq; nouas caustas in aperto. Nam
' etiam vulnerati, qui semel iudicio peritorum Medicorum tuti M . , securi habiti sunt, uni miscito exeant domo, deambulent, vel aliis roribus conciant morborum caussas , d paulo post moriantur, ctiam intra spatium quadraginta dierum ; non putantur mortui culpa vulneris, S vulnerantis, ex communi Iurisprudentium sen-
, tentia, ex stitis Medicorum dempta; sed mors imputatur nouae Caussae aduenienti. Secus autem erit, nostro in casti, si proximi sint morbi nam celeritas secundi morbi, auctore Avicennao pro meat.rto cap.ys. quo maior , cd magis morbus sapit naturam recidi- uae, & antecedentis aegritudinis si item paris ideae, SI naturae fit rint ambo morbi , si iuncti nexu quodam, & perpetuitate sympto tum, sintque huiusmodi symptomata communia&familiariari trique morbo: Imb una harum conditionum multoties sufficii adprobandum, ambos inorbos ab uno fonte pependisse: λας φοι enim furi hoc est, codem modo,typo simili, aequali periodo,
134쪽
riculo, paribusq; symptomatibus cum antecedente morbo; praeim dicanturque multoties vel importuna exacerbatione, cruptione, quae loco non sit,uel praepropera excretione. Summa itaque,&d
ciso rei haec erit: Si maior vis sit ex parte praeparationis corpo i praeparatim: seu basis ultimi morbi putetur soboles parius; debet
morbus secundus, uti prior & radix,adscribi partui: Si maior autem vis existat ex parte. φάαις, i. cause incidenis, baec, partu insente aetermisse, culpanda. Probe & ad rem dicebat q. trac.I.
capys Salmor tre Dialis errore regiminu et ens, quam vi veniarpersecum reri cationeregiminu. Et salitior est talis recidiuatio, quoniam minus vere sapit naturam iustae rei. idiuationis,&antecedentis qui ipsius partus, ut in re nostra persistamus, essectiis Ac soboles, putabatur morbi: Sicuti econtrario euenit illi recidiuationi, quae sponte&symptomatu paritate subsequitur priori morbo,& imbecillitati corporis, velutique siccedanea existit.. Nam alias diximus in morbis, S laesionibus corporis aeque culpari solere materiam , seu materiae dispositionem, atque eniciens principium: quod materia saepe ac pius moueat & ipsa quodammodo; quemadmodum ex aduersi, manifesta,& procatarctica causa nonnunquam pariter,cum inges.& valida existit, cogit subiectum aut parum, aut nihil dispositum. Vim materiae attingens quandoque Hippocr. merito dixit quasi nulla caussa externa, seu mouens desideretur,ubi est aptitudo materiae:&cst simile illi,quod notatum est ex Avicenna: Res nostra it que ita se habet, si recidit Pica P a, culpatur partus; si incidit, non ita: utplurimu tamen recidit; citiam illi sanitatis Ioco sit leuiot accessio: Vndes non attendit, subinde grauatur, NI in eadem reuoluitur.
Cum itaque indist eren ,& ambiguum quoquo pacto schuius modi negotium uniuersim , & confuse sumptum ; resque naturae multum sic habeant caliginis, probe se gerunt Iureconsulti, qui in consimilibus dissicultatibus Medicos conuocant, ipsosq; de euen
tu,& omni praeterita consulunt, singulorum sententii requistis. Tritum enim est illud nosti iam axioma, in medica arte, in cO pore humano,veluti in mundo, accidere monstra,ct admiranda,experitis in arte noscenda : danturnimirum Laticasu, inon continentissub uniuersutibus prori ionis non praeceptis, O theorematibus
135쪽
Propter quod aptissime dicebat bonus Arabs Auic. I. . cap. y mor boriun & mortis essectus, morbi caussas nonnunquam esse occul-x G& imperscrutabiles; id est,non facile agnoscibiles. - Et haec sit mea hac de re tentiae veterum monumentis nabo ipsiusmet naturae sinu pene decerpta, atque instar facis ad seci rarum officiorum contractus aestimandos Aiudicandosve cuncta sic praelucens, iuxta quam, auxiliante, & cooperante una iudicio Vrbis insigni iurisprudentia, congruam illlipsi poterunt, & in casiproposito, de in consimilibus, qui quotidie occurrere possitnt, non incommode ferre sententiam. Et hoc saltem fine, Lector,Scriptionem ama,aut aestimae& me quoque,si quid lapsus sim,aut titubavi, excuc Per tenebras & Cebras quodammodo tui, per viam fere inviam:& vetus illud liceat praetendere:
136쪽
Ini tuam DE MORTE caussa grauiditatis,
abortus, vel partus DisCE PTATI V NC v-L A M; & sane doctam, quam mihi humanitate& benignitate tua selita, etsi priuatim cascriptast, obtulisti legendam; ut de more in studiis auxiliemur inuicem &iuvemus: In illa enim ipsarem libere sere nobis,in priori Disputatione, assisertam nedum mire coarctas, S adducis; quin paucissimas penet mortes putas, secus ac nos determinavimus, foemineo sexui cotingere ob incommoda & pericula grauiditatis, aut abortus, vel iusti partus; iussum dico, prout contradistinguitur ab abortu,tempus legitimum partitudinis anteuertente. Vnde iuxta tuam opinionem c ceptio illa, quae passim hisce temporibus adponitur in secietatuoriciorum contractibus, tangitq; praegnationem, & partum, raris
137쪽
sine locum habere poterit; cum tamen communis tum Medi rum, tum iudicum de legislatora Vrbis consensus nullas pene praegnantium,& enixarum mortes excipiat, excludatque a dicta exc I ione, praeter eas quae fiunt ipsisinet abortietibus, de puerperis v lidissima,ac venenosa caussa externa. Et quoniam,vt tu quoq pri dentissime asseris,& nos pariter alias tetigimus,res controuer e iam ἀπ oimpluiter, in uniuersum, ac nulli casui, euentutq; priuato applicata, non pauci est momenti, ob damnum ,interesse svi Iuris periti loquuntur partium,quarum saepe in re est: propter ne quid Respublica capiat detrimenti, diligenter& serio veritas inquire da. Et quamuis dpetissime vir) quae nobis de cancris, qui ciusdem
sunt sententiae, Scriptione tua iniicis de obiicis, non multi sint roboris, ac commode ex alias traditis selui de reiici quean nihilominus 5 quia sic tu pariter exopto,neve quis silentium meum in consensum ducat,& crcdat approbata,quae non videt refutata,ideo resti psimus: sed breuiter,quiete&absq; ullo animi motu,vel litigii printextu r enim cum amico est,iaco plane amice agendum; Mut Pindarus dicebat, Iusta adcatis tria verbasi ciunt DiscEPTAT iv NCvLA tua sic libct eam nominare, quoniam, ut tu ipse profiteris illa ipsemet desinit in adsertionem, opinionem, pr babilem sentetiam) ut ordine de methodo quadam progredi/mui, videtur in tres partes,quamuis non intercisa coni nuation disti buta. In priori parte, more Latinorum de recentiorum, nonnulla fundamenta rei,de qua disputatur, iacis: hoc est,argumentum pro positum explicas, disponis&aptas sensui tuo mox efferendo; tibi, inquam,viam sternis ad eligendum. In secunda colligis,eligis tuis conclusiones, seu axiomata, ac uniuerse statuis, quo ducebant illa
tua fundanacta, raro grauiditatem, abortum, vel partu evadere V ram caussam exitus, seu mortis enixarum, vel saetum corrumpentium mulierum : id lite probas tuis argumentis opinionem &sen' tentiam nostram, si non deiicientibus, saltem cocutientibus, de falia specie perturbantibus. In tertia, S: vhima parte conaris euertere
nostra principia,fulcra,inquam,disputationis seu fundamenta: sol-
138쪽
uis nempe rationes Sc argumenta, atque una ipsas Hippocratis, Galeni,caeterorumq; Scriptorum auctoritates,in subsidium nostrae opinionis adductas,in contrarium trahis, ac proposito tuo, licet so tin arbitratia interpretatione,accomodas,&aptas. Ego percurram quidem omnes partes; sed leuiter fundamenta,& conclusiones,vγpote quae parum,aut nihil officiant rei nostrae, attingens, totus versabor circa obiectiones & argumenta;&potiora set gen ,ea, pro viribus; pace tua, qui sic imperas, cxcutiam, diluam, α filsa esse aut fallacia ostendam, cum his enim ruent una fundamenta, & maior pars structarum conclusionum. Atque hinc ordiar.
In tertio tuo fundamento notas, tanquam verum δί animaduersone dignum, puerperia ipsa supprimi, & retardari posse non
modo ob partus labores de incommoda; ob vitium item sanguinis; quin multis aliis ororibus,adres non naturales Medicis dictas immediate spectantibus. dato de concesso,inferi postea in mo re a partu, quaeque sit intra limites, ac tempus praefinitum puerperiorum purgamentorum poste multa alia culpari, praeter partum, &praegnationem ; &sic consequenter dari mortem in partu, quaradscribenda minime sit partui, vel grauiditati, secus ac nos, contrariam opinionem sequentes, constituimus. Cui primae obiectioni ut priuatim sic unicuiq; argumento respondeam, ne confuso fiat)occurrendum hoc pactomimirum causas externas πις πρου κτ-κας, i.a regredisnus, primitiuas, quarum genere comprehendo e iam animi accidentia,&diaetaeerrata, n5 agere in corpus humanu, progressus haud facere citra consensam, &conspirationem internarum caussarum: idq; palam fassus est Galenus mini in Ac praecipue vero ι .dem . A. σ3. in I.Did υ.&3.i oto octavo. de
refuse nobis priori Scripto, quod Disputationem indiget ui. Caussae autem internae nostro in casu nunquam validae sint, α praepotentes citra culpam grauiditatis, artionis, quae miscem humores, de omnem corporis statum perturbant, quaeq; vultu sinpe benigno saeuum quid,& infelix cci ais:Videntur enim planae,&natural , cum tamen crcbrb vitium lateat, &multoties minime praeindicatum; etiam a rigore antepartum apparente. Plura pariter a me cape hac de re in dicta Dispillatione. Arguis seeundo eontra nostram opin oncmi id agis in pr ma
139쪽
. conclusione sic futuatim progrediar, praetermittens plana, acinnos non directat de quia argumentum bimembrum est, seiunctim
unicuique membro respontabo; Appingam tamen totum argumentum, ut magis eiusdem vis 3c robur primum appareat,demum enodatio. Ais. Non permerogerentes, quae mortiaculo Alorarus, o pisan--.tur veniunt iussicamri, quo Aurint caussan aut ratis: ProwMur, quissinvisis alui esset causa interirin, quando 'rauida tenetur morbo acuto, idesset, vel quiaremia priuatur, vespra artus ante mortem matris morior, cuius mors esto si interitus matris. Primum Hri non test, quia vireta rent unlpurgandas materia turrear a quartome ea quea eprimum . . Hor.r. Tolerant guinis nem, quando valente int, ex Corn. Cesel b. a. cap. s. Tenuisautem victusns en in Murisconuenis, o se pes riculosus, i.L phor Secundum nonsemperiar verum; cum consu, experientia ac nisu, Pagerunt utero, mori exapopleria, angina,pro casione, actas de cu bainefarius mortem, cuius gnum incerto i m quod venter rem rei casiain, o percipitur rus moueri, Osuis erus m -
partu moras, o consequenter interitus matris na potes astri imonii
a Varius. Priori itaque ratiocinationis tuae membro suisfaciens, dico
αἰ νυ ias i. morbum aculum ex natura, absque ullo condixi nis, vel Mbitus, de status corporis languentis discrimine esse , s Ari -δtauri Vt dicere selitus est Hippocrates culso: minatur mo
teni huius generis morbi, quod aequivaletisti. Acutaext. 8.Wmνουσ--,iariis ob annexam vero grauiditatem staculus morbus in vos stibis,
- , π, maius discrimen acquirit. Id porro euenit, nedum quia aegre, me rito ipsius grauiditatis,curetur; sed etiam propter alias causas,quas tu hic praetermittis, &silentio inuoluis : Vnde talacia est in argumento, quod disiunctim colligas, Madnumeres, quae nectendaerant struendae de firmandae iustae argumentationi: Siquidem G lenus secundus post Hippocratem in medicadisciplina auctor, loco a M atio; II. ait, morbum acutum esse lethalem, de ipso sensu talem 'IT depreliendi in praegnante,non modo propter curationis difficuli T. teri obuiam sese praebentem in grauida; quod grauiditas nimiruma respuat, aut libem no admittat valentiaremedia, singuinis initasionem
140쪽
sonem, primatione,& tenuem diaetam; verum etiam insuper, quo niam ipta eadem grauida propriae imbecillitatis, status, conditionisque sui corporis ratione impar sit magnitudini, &vehementiae morbi talis; etiam citra febrem. Plana sum verba illius ι Wγε' Winue ζ ἀλ-- ἐξ MO ἀ- , ijsis. Prςter quod purgari quidem grauidae possunt; at non omni tempore, M inmiserenter: sed a quarto mense usque ad septimum, materiam ipsa tu gente ; quod tu quoq; ex Hippocratis decreto adnotas; etsi praetc mittis postea, quod vim detrahebat ratiocinationi liud: nimirum rase materiam turgere, sic dicente eodem Hippocrate, - θ πλῶοα
ι i. cm tamennenturgent; materiae scilicet morborum ochumores: Imo addebat quod rei facit. M Heriet te gereritisi Δ-- r quod purgatione praestari solei periosium est, ne
Horatiis, atq; id exitio postea est ipsinet matri. Sanguisetiam minime tuto mitti selet. Audi tuum Hippocratu, γυ- ω γα--ουσα φ
i magis,p ueri inlinerandiar. Ad Celsi auctoritatem dico,posse valentes grauidas ferre fansuinis missionem; sed parca manu iactam, & quae non sit tollendo, vel coercendo magno morbo. Et si ferunt sanguinis missionem, forsan eodem tempore,aut paulo post
admittere tuto haud poterunt purgationem, &simul una tenuem victum; cuncta aeque; licet impari ratione, corpus depicnua, extenuantiaque; acvno Meodem morbi tempore acute laboranti fe-penecestaria praesidia. Et dum affirmas, mi Doctor, tenuem victu crebro periculosum esse in morbo acuto, aut talaciam sponte pariter ingeris, aut animus tuus disputationi innixus, &addictus hic caligat, nec veritatem liquido cerniti inandoquidem quod cum dissanctione, A delectu monet, ac perhibet Hippocrates sapientis simus, tu illud idem absolute, et simpliciter pronuncias. Sunt plures gradus morbi acuti: Sunt & varia tenuis diaetae genera: si v
reri; morbus acutus ,& tenuis victus sumatur ac aestimetur in uni uerium, & genetice, falsium omnino est ,nec scitis Hippocratis co-gruum, tenuem victum existere pcriculosum in morbo vere aci to,data caeterorum paritate. Vti enim plenus victus cst sanorum;& mediocris senum, conualescentium, ac praecipue diutinomorbo Mictorum; sic tenuis accomodatus acutis,qui magni sunt,ac cel