장음표시 사용
31쪽
co Febres continuae. CAP. I, rubicunda , plerumque turbida , contentis saturata, sine hypostasi aut sedimento laudabili . Statui
morbi erim continet, quae in Febre continua fe- idem est ac paroxysmus intermittentium , qu non nisi stato tempore , & post totidem horas , evenire solet, sic etiam motus eriti ei in Febribus continuis a die quarto in quartum aut forsan a septimo ad septimum contingunt o Hae Cr es sunt plerumque per sudorem , vel haemorrhagiam ; sunt etiam aliquando cribes imperfectae , quae morbum non solvunt, quales sunt per urinas , vomitum , secessum , exanthemata , bubones , &c. Crisoctempore sunt valde incerta . Si Febris in principio sit vehemens , plerumque intra dies qua tu 'rexpedianda est crisiis ; qubd si tardior si Febris in initio , circa diem septimum ad perveniet ; si verb adhuc remissilis ineipiat , ad diem
undecimum, aut decimum quartum, vel ultra protrahi solet. 59. Interea notandum est, quod sicut paro-xysmi intermittentium statis redeunt temporibus , ita motus critici in contina ιs s f diem autem quartum ut plurimum observant , J nam licet cris sperfecta ad I I7R aut et oum diem prorogetur, Iamen intermedio tempore motus leviores contin
gunt, quibus materia Febrilis velut per partes amputatur, donec pleniorem ejus discussionem natura aggredi valeat s natura etenim ut plurimum , nis otias perr&rbata , quarto quovis die partem sue ris sui excutere tentat s quare ut plurimum Α ', P ' , IIvi, I v, motus critici , non planetarum directione, sed ob naturae necessitatem eveniunt ,
Art. 6o. Per declinationis stadium intestigo conditionem aegri & morbi , quae statum sequitur , sive in salutem sive in mortem tendat, vel alterationem quam sanguis subit post crisin bonam vel malam ielim res adhuc in dubio versetur , quandoque etenim, crisi imperfecta existente, aegri diuturna im
32쪽
becillitate labefactantur, & non nisi longi i teais te, si osnnino eonvalescunt. δι-t. 6 I. Aliquando in declinatione Febrium i- Ptym crustatio in partibus oris successi quasi species antharum & etiam adest salivatio copiola ; velut ab adsumpto Mercurio, eum foetore anhelitus, item linguae & gingivarum ita tumescentia. Ut instituatur harum Febrium thera pia ratio D;.ῖς,, ἐου,, natis utilissima est earum divisio in Febres arta δε dentes lentas , utpote quoad medendi me- ieesam.
,, thodum toto f quod aiunt I cceso a se invicem
a. Causus seu Febris ardens ea est, quae C sua eum majori aestu . siti serδ intolerabili , aliisque symptomatibus infigniorem sanguinis pht yn aris mentibus , cursum suum peragit ; symptomatis magis horrendis ili patur ; crisin habet dissi elle re eventum' perieulosum . Cain ad tactum seri urens est huius Febris signum pathremmonicum ; gent plurimum , habet eoniunctam insignem alic ius visceriς infammationem. ) . . . Art. 6, Huie Febrium clas aliquo modo re- λό est: ιν ferri potest r'. Febris liraria dicta Art. ro . Eiodis . ,, in qua interiora uruntur , exteriora 'exb iti- μ' se gent. 2 AJOdes, in qua aegri decubitum eun-s, dem non ferentes taeendi inum perpetuo 'a-ώ riant in lecto indesinenter ia 'itanteς. r. Eloisy, aes . in qua aegri profusi alvi sudant, sudore,, nihil proficiente , &c. Sed rever hate sunt po-n tius Febrium symptomata, quis novae species. ,, Eiusdem quoque commatis est Febris Calem
- , ra diya , quae nihil aliud est quam peculiarix , delirii speetes. o. 64 Calentura est Febris nautieis Pegu- ces uiri. , tiaris o fine morbo correpti singulati deliri spe. . si 3 eis .
33쪽
Febres ardentes. CAP. . cie afficiuntur; nimirum aiunt se in vireto ,
' quod semper in conspectu habent, & praesto eruse arbitrantur, ambulare velle ; & , nisi vi de- tineantur , in mare prosiliunt s atque hoe sym- , , ploma est fgnum hujas morbi pathog monicum .
In mari mediterraneo' frequenter occurrit s juv ,, nes robustiores & temperamento sanguineo praeis, , diti huic Febri sunt magis obnoxii. Larga san- ,, guinis missione ut plurisnam sublevantur. . Merhaavii sentent . ympto- Art. 6s. In Causo adest ealor ardentissimus ,
siecitas in cute tota, naribus, ore, lingua s respi-xa. ratio densa, anhelosa; eit a s lingua sicca, flava, nigra, exusta, asperi s sitis inexplebilis; hausea , vomitus s anxietas, inquietudo, lassitudo summa ἀtussicula; vox clangosa; delirium, phrenuis, pervigilium, coma, convulsio; diebus imparibus e
Piunosa Art. 66. Tertio & quarto die saepe lethalis eu ' ' dii ', septimum ratb transit , si pei secta, solititur saepe haemorrhagia quae, si tertio vel quarto die parca, lethalis s haec praenunciatur cervicis dolore , temporum 'graviter , tenebricosa ea ligine , praecordiorum contentione sine doloris sensu, invitis laetymis sine lethali signo alio, rubore faciei, pruritu narium , optima fit die decretorio; soluitur & die decretorio vomitu, stivo, sudore, urina , sputo crasso s aecessio die pati pessima, si id ante diem sextiim; urina nigra, pauca, tenuis huic lethalis ; lethale sanguinis sputuni ; Iethalis sanguinis mictus s deglutitio laesa mala ; extremorum refrigeratio pessimas facies rubra & sudans mala a parotis non suppinans exitialis, alvus nimi' fluxa lethalis I cum tremore abit in delirium , inde ici
mortem, transit in peripneumoniam saepe eum d
. lirio . In Febre ardenis L inquit Hippocrates Jo si tim
34쪽
CAP. I. Febres leutae . . . 23 ε,, si1 tinnitus aurium cum visus hebetudine fiant, ,, & ad nares accedat gravitatis sensus , delirium tis portenditur. 'Art. ora. In hoc easu integumenta debent esse mi. ni N aggravantia corpus suus corporis paulo ere ctior ; potus eopiosus , blandus, demulcens , suta acidus , aqueus , calidus ς cibi leves, farinaeei , hordeati , avenacei , ex fructibus subaeidis consecti ', requiritur venaefectio, si morbi initium, ple- orae indicia, inflammatiopis singularis signa, ea-lor intolerabilis, rare iactio nimia revhlsis neeetitaria, symptomata urgentia , neque alio remedio, facit E superanda, hane exigant. Indie intur etiam quandoque xl mala bl de laxantia & restis vantia, prout vis ardoris, itas alvi, imperant, medicamenta diluentia, mirofa , alvum leaislana laxantia , &e. Interim in animo probὸ tenenda
se est Uvaldsthmidii admonitio 3 Febris mesigna f inquit illa J in principio saepe spectistri Causi
,, praefert; cautuu itaque sit medicus, ne in erro- ,, rem incidat et . animadvertendum ergo est , an
,, Febricitans de cordis anxietate, virium imum , ,, alitique gravioribus aceidentibus conseratur , & qualis sit urina , μc. nam lono diversa est ,, harum Febrium euratio. Remedia particularia his intentionibus sati' si faeientia a sectione de Febrium symptomat, ,, s Art. Ioa. Io3. m. J petenda sunt.
.art. 68. Febris lentae, etiam si sint minus Mutae, sunt tamen continuae, in quantum continuo lanis.
affligunt aegros, sed tardiore motu sua absolvunt tempora ; hine diuturniores sunt, & symptoma- in habent minlis urgentia . De febribus his apud
35쪽
Febres lenta . CAP. I. pragicos pavea prostant . A vitiis lymphae vel pituitae potissi ii in oriuntur ; & a vivio F bres lymphatieae appellantur, forsan rectilis pitu iatosae.
Art. 69. Inter has eminent Febres cararri es diactae, quae in principio &'ineremento conjunctum habeat catarrhum , co dam , tussim , raucedinem ,&e. Hae Febres sunt plerumque lentae , interdiu mites, vesperi verb aliquamd exacerbari solent radest. lassitudo artuum , durant symptomata sub cotyeta & tum gravioribus usque ad flatum morbi , donee materia eatarrhalis ut voeant coacta sue rit, de spissior mucus emungitur, & deinde cessat Febris. Sedes morbi est in glandulis conglobatis . . Art. 7o. In Febre eatarrhali condueit derectum
humorum acrimoniam J item sucrus raparum expressus cum paveo saecharos item volui ilia Scsudorifera I solutio gum. ammonrae. &c. vid. catar rhum, tussim, raucedinem, &e. alibi. 7r. Praeter dictas observantur quoque F
btes υmphatica L potias pituit ae J vitio lymphae
c pituitae glandularum eonglomeratarum, quae in certam eavitatem suum effundunt suceum ; i ter quas eminent parotides & panereas, quae in os & intestina , & consequenter in massam sanguineam secretos liquores evomunt . Peceant hi humores, quando sunt nimis viseidi nisi & acres, unde excitantur hae Febres, quae quoque non impropriε interdum Febres scortaticae audiunt. Ac
tae continuae, nonnunquam etiam int*rmittentes ,
in hujusmodi lentas degenerant, & quandoque in hecticas transeunt. Origo harum Febrium est ple-- rumque in stomacho ex indigestione & cruditat
. gra. 72. Ideoque tam in principio quam in incremento mitius vomitorium ad curam optimὰ viam sternit, di postea viseiditas vel acrimonia pro
36쪽
re nata eorrigenda est, &symptoniata mitiganda, & ventriculus roborandus, &e. Pro his scopis cou- sequendis aliquo modo valent remedia sequentia , Tartarus vitriolatus , pulveres testacei, antimonium diaphoreticum , antihectιcum Poterit , tinotura
corallii , salia volatilia , m. Art. Febres colliqualisae sunt, in quibus μνώ corpus brevi tempore insigniter consumitur , ,, & em aetatur; partes solidiores & ipsa pingue- ,, do colliquescit, nune per diarrhoeam, nune per, , sudorem , nune per urinam, nunc solo ardo
re febrili sine ulla sensibili excretione ι Febris
,, aliquando colliquatisa ex cancro mammarum
se eum di arrhaea observata est . Hactenus de Fe- bribus benignis.
Eilmulieri sententia. Art. D. pebris malignae primum signum est sua
bitanea virum prostratio citra causam manifestam Febi;ι
cum pulsu debilii calor externus non adeo in Iensus ae in quibusdam aliis Febribus , potilis interiora uruntur; adsunt vigiliae pertinaees mox a principio morbi, inquietudo anxiosa ; eonqueruntur aegri , &monstrant regionem stomaehi seu praecordiorum ;urina est sanorum similis; facies interdum solete sese tetra , &a statu natur ii multlim mutata, livida interdum, aut plumbea. In his Febribus, qudd aestus& Febrilis ebullitio ut plurimum remissior sit, mali. gnitati, quae sanguinem occupat, prorsus debetur, es spirituum magis assectorum o qu i sider torum ιqulim turbatorum humorum indicium est : aut salutem in humoribus, praesertim sanguine, I ferme tativis malignis mi asmatis confusionem, & in texi ra & motu intestino eorum inordinationem indieat, di ita incalescentia quidem, sed internε tantum gliastens , non ver ad exteriora pergens, accidit, undo
37쪽
natura quasi oppressa non potens est sympioni ta illa magis regularia exercere , quae min com
Magη Ratione sympionisium adiunctorum eit uatietas Febrium malignarum ἰ dum quaedam cum certis & insignibus cutis efflorescentiis , quaedam sine iis, yel paueis admodum , quaedam aliis symptomatis stipatae sunt Veim, Art. 76. Nonnulli asserunt ex observationibus Vi micrόseopicis in omnibus Febνibus malignis Muleeribus' gangraenosis talem adesse putrid memsanguinis, at exinde copiosissimi generentur ver miculι , qur, ubique scaturisistes, & eorpus lancinantes, tam varia inducant sympi'mata , nece est: Sed hi vermes non nisi putredine praecedente
generari possunt. 1n Febribus malignis sanguis est
nimis fluidus, Vix aut planε non omnino congrumescit iset. sed hoe quoque est morbi productum . Malignitas aliquando est tanta , ut partes nunc internas nune externas sphaerio ae gangrα- eorreptas observare liceat
nemo. Art. 77. Audita Febre maligna homines eo tremiscunt; siquidem omnes Febres malignae sunt admodum periculosae , & quoad exitum valde incertae , unde Galenus malignas Febres statuta ad iudicandum non habere tempora asserit . Surditas
in principio periculosissima , in statu verb morbi
salutem portendit. Narium stillieidium, ut& al-v; fluxus, quoeunque morbi tempore , sunt pessiama signa. Muscarum venatio, aut floccorum eo lectio est serὸ semper lethalis . Interdum bubones circa genitalia apparent, quibus die undecimo mrumpentibus morbus evaneseit. Medicus recteis admonente Uvaldsthmidio in nunquam ab aegro,, recedat , nisi prius inspexerit oculos , quorum ipsolita mutatio iusiustum ' predicit eventum ;- & dum pulsum explorat, semper attendere de, is bet an manus aegrotantis sit tremula. - 8.
38쪽
ς AP. I. Febres molignae . 27 Ara. 78. Uenaesectio in Febribus malignis loeum cratio. non habet : qud malignior eli Febris , eb magis nocet , ' & qub tardius instituitur , eb deterius . -- Homitoria in primo principio morbi prae caeteris omnibus maxime conducunt , antequam na- Iura moliatur aliquam excretionem per' cutim se lapso verb primo principio elapsa est oceatio e Et postea cura .ggredienda est medicamentis sudorem moventibus ; sudores etenim s ipsa natura monstrante viam causam & morbi fomitem frequenter expellunt haec medicamenta beetoardica aut alexgharmaca appellantur : qub autem major est malignitas ed copiosius provocandus est sudor, respectu semper habito ad morbi genium , dirersitatem, aegroti vires, Le. ter ad xmnsmum ina . horii sudorifera sunt propinanda ; interponenda sunt analeptica hiantiὸ ac/da , inter quae eminet D iratus nitri dulcis , item tιnc tira croci cum spiritu nitri dulci extraesta j succus citri, Odoniorum,oc. Campbora est nobile alaxi pharmacum , sed omnes eius usum ferre non postunt, pFsertim mulieres & literati. quorum spiritus animales sunς mobiles & dissipabiles s est mirabile concretum , , si cum cautela usurpetur , vix datur par remedium . Rob. sambuci est egregium sudoriserum. pro pauperibus. Cantharιdum & vescantium usus
in statu morbi insigniter prodest. Sal volatile C. C. ci' sal viperarum sunt sudorifera , & malignitati resistunt: & hic locum habet missura simplex Paracelli , viet. D. theriacal. camphorat. JX. p. vitrist. Jij. Ip. redi cat. Sui. digere in phiala hermetice obsignata ad tres septimanas , ut uniantur exactissime , dos. Jj. plus minus invehiculo appropriarci, ciet sudorem. Item decο- ,, sacrum Fulieri, em haus. diaphoret. ejus is dem, beetoard. minerat. tinctura haedoarica , o-
39쪽
Ulmulleri sententia 4 .. Art. 79. Febris peteehialis est Febris maligna ιά - ά . praeter symptomata reliquis Febribus mari Omp. lignis communia , adest insignis. lassitudo totius φ corporis , dolor universalis contunderis & lanei nans; maeulae rarb die quarto , saepius ei rea septimum erumpunt, praesertim eirea pectus & sex, putas, hine abdomen, erura , brachia collum ordinarib faeies solet esse libera : interdum non maeulae sollim sed vibices apparent, in declinatione aliquando qSasi piratismus exoritur cum euphoria aegri . in nosti Maculae hae in morbo salubri emotenatia intensiε rubent instar pulicum morsuum, pe- techiae differunt a puncturis pulicum , qubd in puncturis in medio punctum appareat, quod sem Per manet etiamsi reliquum ruborem comprehentione vel frictione pellas. hinc pedetentim paIleseunt flaveseunt, sieque evanescunt, de quo magis rubi eundae sunt, eb melioris notae; e contra , quae ex rubore livescunt, vel nigrescunt, pessimae sunt; si retroeedant, ingens periculum imminet . coiva. Conragiosa sunt hae Febres, & interdum epidemia .e 'is 'grassantur , admodum periculosae sunt ; plures
moriuntur quhm evadunt. Cui o. curam Febrium pete taliam , ' eaedem indicationes, atque is prii circa Febres malignas in genere, hie obtinent ; si praemature de
nimis citb maculae retrocesserint, applicanda sunt vesicatoris , quae etiamsi rarb aut nunquam denuo apparere solent, earum tamen absentia vesieatoriis quodammodo suppletur , & symptomata nervosi generis ex earum retro mone interdum Delieisia .- ὸ praeeaventur. Apparentibus petectus nihil aut .
40쪽
CAP. I. Febris pete talis . . plius in primis vitin moveri debet s ipsa enemata sunt sui pecta, Done ersii sententia.
Art. 8a. Febris pereehialis, sive continua malia gna epidemica in civitate agroque Coloniens cir- Sympi ca annum I 673. modum se habuit ἰ e 2:.4.h4ι
improviso plurimos occupavit anxietas praesor. modus. diorum , gravitas circa regionem ventriculi, appetitus dejectio, spontanea artuum lassitudo, negnon vertiginosus capitis dolor, praesertim circa originem nervorum opticorum s quibus omnibus postmodum cum virium subita prostratione aeces-st Febris putridae plurimum referens ideam Lyn ςhi utpote quae praemisso brevi horrore vel rigo re, universum corpus magno , & quem. dicunt , praeternaturali periundebat calore , sequentiaque secum adducebat symptomata.
Art. 83. Pulsus in omnibus erat celer , & plerumque parvus ac debilis; sitis invalescente mor- ὰπ bo, cum linguae siccitate inextinguibilis; urina in morbi principio ordinarib quidem apparebat sana, aliquando tamen rubra 3c obscura , in fine vero augmenti, vel initio status turbata, in declinati ne semper cum sedimento, saltem aliquali; alvus in aliis adstricta, in aliis laxa erat; infestabat ut plurimum aegros hypochondriorum praecipuὸ sinistri dolor quod notandum per lumbos seeu dum spinam dorsi ascendens laneinans ad scapulas extendebatur , & cui non rarb se praebebat comitem pleuritis vel angina ; multos in princia
pio augmenti defatigabat alvi fluxus, cum qua non rarb lumbrici e cernebantur; inulti quoque alii in medio augmenti in aurium tinnitum, gramve dinem auditus, & aliquando oculorum suffusio,