Hugonis Grotii Florum sparsio ad ius Iustinianeum

191쪽

Egie metuit mendaxe hacWperiura vocari. Num dubitus hic sit maior, an ille metus

DE RITU NUPTIARUM.

Olim tribus modis Romanos coiisse matrimonia Boetius nos docet: inter patritios confarreatione, qua de re mentio apud Tacitum iv. & apud Vlpianum titulo ix. apud alios coemtione, quae & conuentio in manum dicitur, de qua agit Seruius ad illud Georgicon: Teque sibi generum Tethys amat omnibus τndis. Et Cicero i. de oratore: aut usucapione,de qua Gellius III. L. mulieres enim, ut res mobiles anno usu capiebantur, si per trinoctium non abnoctassent, & eo tempore expleto habebantur pro uxoribus, non pro concubinis: Iure Iustinianeo mulier ostendere debet se pro uxore habitam. Nov. LXXIV.F. iure Graecoromano pG- steriore in dubio praesumitur esse uxor. Ex nuptiis nascitur rei uxoriae actio, de qua Gellius iv. 3. Nuptiae anu do, quia flammeo obnubebatur futura uxor.

hiin nubes re Neptunus.

, L. Nuptiae.

Nuptiae consi tere non purunt, nisi consentiant omnes , id est qui coeunt, quorumque in poteriale senii Terentius Adelphis. Ua ratione istuc ' quis despondit 'quis dedit'Cui . quando nupsit s audior his rebus quis est 'Alibi , . -- Domus reperta, tiberi. inuito patre.

192쪽

Non posse ait Iurisconsultus consistere rates nuptias: lolliunt ergo patre volente dissolui. Quod contrarium egimus in Pauli sententiis tr. is non a Paulo est, sed ab Aniano. de filiabus locus est apud Homerum Odys

Icariν, bona qui donet dotalia natae, Et legat ex cunctis , quem praeferat ipse marisum.

uin ego eam totis animi penetralιbus ori, Quae patris assensum citra. caraque parentis Ante fac thalamumque et iro se iunxerit υδ. Donatus in Andria: Summa potestas nuptiarum in patre puella est. An vero principum leges essicere possint, ut iniustae sint nuptiae, quae iustae alioqui fisturae essent, tractant Thomas dist. xxxiv. art i. ad 1. & Petrus Soto de institutione sacerdotum: de matrimonio lech. iv. in iure. In iure Graecoromano multa sunt talium legum exempla. Per adoptionem. Donee manet adoptio J Etiam ea soluta id constituit

193쪽

ica HVGONIS GROTII FL SP.

L. Semper. Non solum luid liceat considerandum est,sed σquu ba- η 'umsit J Sisinnius' Patriarcha: G mς γ υμ ου τὸ υἰ - etπετές M momi ν. Seruilem cognationem leges non agnoscunt. attamen eos qui per eum ipodum sanguine iunguntur, inter se coniugium facere honestas non sinit. Neque hic iudici d tur libertas: sed fraepum ei imponitur, ait ius Graeco-

romanum. L. Talam.

Palam autem sic accipimus , pa im hae est sine δυλJQuod est σαφασμένωι πωλέα, , in Iege Attica. Cicero in oratione post reditum in senatu: Palam ail omnium tibi inem diuulgatum. Talis illa apud Stobaeum:

Me delicate siligens adulteros ,

Cuiuis roganti comiter morem gerit. Admittit volentes omnes, ut loquitur Clemens Stromateon iv. ideo lupanar locus communis Menandro& Senecae in controuersiis. L. Senatusconsiubo. - . 'Ne tutor pupillam, mel filio μο, mel sibi nuptum collocei JMcininit talis legis Cyrus: AHων. . DE

194쪽

Apud Germanos, ut Tacitus narrat, maritus dotem dabam xori, non accipiebat: quod & Solon Athenis sanxerat, nolens venalia esse matrimonia: At apud illos in ultimo Septentrione Germanos, venalia olim fuisse connubia ait Saxo Grammaticus, id est, datas 'xores plus offerentibus. L. Profectilia dos est. Huic opponitur aduentitia, quae olim si nullum interuenisset diuortium, fiebat mariti. Scholiastes ad Persiumr vos a ciue Romano data, non patrio dicta nomine, si repudium non interuenerit, post mortem uxoris ad marisum pertinet. L. Si de dote.

Si sicer stetis fisturae dotis indaxerit gen rei Probo HGraldi emendationem: illustris genero.

DE DONATIONIBUS INTER VIRUM

Ne mutua amore inuicem stoliarentur, donationibuι non temperantesJ Plutarchus in quaestionibus Romanis,complures reddit huius legis causas, quod non liberae, Ied eblanditat iderentur tales donationes: quod gratuitus amor esse debeat, non emptus: quod mulieres assuefieri non debeant ad dona capienda: quod stan-

195쪽

te matrimonio omnia inter Virum ti mulierem censeri debeant communia.

Donationibus non temperantes,sied profusa e se facilita l. J Illud sed hic abundat. Facilitatem hoc sensu usu

pant Terentius, Cicero, Seneca.

L. Sed si miri Talendis MamuJ Tibullus:

Martis Romani festa venere Kalendae d oriens nostris hic fuit annus auis: Et maga nunc certa disturrunt undio 'e pompa, Perque vias misu munera ,perine domos.

L. intus Muciuι. Honestius est quod non demonstratur inde habeat , exim- Hari a viro, aut qui in eius poterite esset, peruenisse J Pla tus Casina. Nam pecul; probam nihil habere addecet Clam virum,c quod habet partum,ei haud commodi est. 'in viro aut subtrahat, aut stupro inuenerit. me viri censeo esse omne , quicquid tuum est.

DE DIVORTII S.

Olim in Graecia qui uxorem domo exigebat, multam dabat propinquis eius, ut notat Didymus ad BOdysseae. At Athenis qui uxorem ejiciebat, dotem statim reddere tenebatur, ni faceret damnabatur in usuras. unde explicandum Amphidis illud de yxore: H H. ν--μ μ καταψρονουσἰ Βδεν μω . . Nanque illa lege ferocit , o retinet domm

196쪽

Terentius in Hecyra. iSi s mi velit reducere uxorem uicet: Sin alio est animo, renumeret dotem, huc eat. De primo quod Romae visum diuortio, vide Gellium1v. 3. Valerium Maximum ii. I. Hebraeo iure foeminae repudium dare marito non poteranti Romano poterant, & cum id facerent, frangebant dotales tabulas. Ita Scholiastes ad Iuvenalem. Athenis mulier quae repudium marito dare volebat, ipsa ea de re instrumen tum ad magistratum deferre debebat. Plutarchus Alia cibiade.

quemadmodum repetatur.

Pecunia dotalis de dari de reddi solebat annua, bimatrima die. Polybius in fiagmentis a Valesio editis:

γμυα ξί. Cum moris esset Romani τι auod dotis nomine mulieribus debebathri id solueretur annua, bima, trima die. Athenienses Antonio in matrimonium desponderant Mineruam suam. Antonius ipsis dotis nomine imperauerat, mille talenta: Ctim Athenienses tempus peterent ad pecuniam conferendam , Dellius ait: Et tamen scito illos tibi annua, bima, triama die debere. Vlpianus institutionibus de dotibus : Dossimndere, n mero, mensium contineatur, annua , bima, trima die reddetur, nisi si me praesens reddatur, conuenerit. reliquae dotes statim redduntur. Hinc explica L. iuris gentium,3. Quinimo, & L. si unus, 3. pactus, D. de pactis.

197쪽

Respublica quidem ex dominio eminente id ius habet, ut alicui imperet suum vendere: priuati inter se id ius; Non habent. L. si filiosamilias, 3. 1. supra Soluto matrimonio. pretio suo, id est, iusto. L. Nec quasi, supra de rei vindicatione.

DE AGNOSCENDIS ET ALENDIS LIBERIS,

, vel parentibus, vel patronis, vel libertis. Hac de re in prouinciis Proconsules cognoscebant. Plinius x Epistola 7. Agis Rex Lacedaemoniorum partum ex uxore sua Timaea non agnouit, ut in Alcibiade narrat Plutarchus.

DE PNSPICIENDO VENTRE,

. custodiendoque partu. Est hoc de Laconicis moribus. Solebant enim dari custodes partus. Plutarchus Lycurgo.

DE LEGITIMIS TUTORIBUS.

Vt qui flerarent hane buccessionem, iidem tuereηtur bona ne dilapidarentur J In Marculsi formula LXXIV. Lex Romana constrinsit, ut qui tutores e se noluerunt paruulorum, si forte cesseris luctuosa hereditas , in ea ipsi habeantur exis

tranei.

L. Si duaι. Et haeresis quaedam in lege propositae J Id est sectae quatuor, quae suos in urbibus doctores habebant: Stoica,

198쪽

Platonica, Epicurea, Peripateticar docet id nos Lucianus Eunucho. quomodo eorum electio fieret, docet nos ibidem Lucianus & Philostratus Theodoto. P raecedebat morum ac doctrinae examen. L. magistros. C. de Professoribus . interdum ad Imperatorem res relata. Lucianus ibidem, & Philostratus Chresto. Nisi decreto Senatis inscripti fuerint J Senatum vocat ordinem ciuitatis, ut apparet ex D. L. Magistros. Nam quod Senatus agebat Romae, id est, in mari AEgaeo, idem ordo in minoribus ciuitatibus, id est, in simpuvio. Vide Ciceronem de legibus ii I. Et circa verationem si negligenter non habeant J Si se utiles studentibus praebeant. L. Grammaticos, C. de Profectribus & medicis. Si autem proprie loquantur de siubstantia, inde iam man

festi sint, non philosiophantes J Vide. L. Praeses prouinciae,

s . . D. de extraord. cognit.

Sacerdotiν stantes J Legendum videtur, Sacerdotiis, metatu. nam in Graeco est Cicero xii. FO. ad

Atticum. Habet hostilium siue Uri αθ uia . idem sunt metata, de quibus Titulus Codicis in undecimo. exponitur ibi hospitum molestia. In Basilicis et ἐς sων scribitur, & μετατα apud Hermen opu- Lim, qui ab iis liberos esse dicit medicos, & grammaticos, ut hic Modestinus L. Sed cor milites. Iam vero militi impuberi curator daturi In Cricco sed Latinus interpres ubique in his Modestini legibus αφηλικοι vertic impuberem, pro minore,

199쪽

improprie. Sic infra. L. non solum, g. si libertus. L iurisperitos, 3. Patronus.

VBI PUPILLUS EDUCARI, VEL MORARI

debeat , &de alimentis ei praestandis.

Et nonnunquam a voluntate patris recessit Praetori Vide L. Quintus, infia de Annuis. Vetus nationi Germanicae mos erat ut apud nouercam pupillus educaretur. Procopius Gothicorum iv. Alij populi suspicaciores id non probarent. Sic & apud Liuium ex libro xxxix. Pupillus relictus sub tutela matris, cy' vitrici fuerat. Sic Augustus sub Atia & Philippo. Sed vetuit hoc Iustinianus xxii. 38. Solonis fuit constitutio ne tutelam administraret haeres proximus.

distrahendis. & utili curationis causa,& actione. L. Postumo. Neque tutela , quia nugu pupillus est, neque pro tutore . quia nulla significatio est, neque negotiorum gestorum tenetur JLegendum protutela. Vide l. i. insta. D. eo qui pro

tutore.

200쪽

. Non erit iniquum J Melius alij codices: tamen erit iniquum. Nunquam enim tutor aduersus Magistratum habet actionem, ut dixit lex praecedens.

QVI TESTAMENTUM FACERE POSSUNT,

& quemadmodum testamenta fiant. Testamenti faciendi facultas, quomodo sit iuris naturalis diximus libro n. de iure Belli ac Pacis,c vi. in fine, & in annotatis. in carmine de Virgilio habemus ἔ- Suprema voluntas

Od mandat , ferique iubet, parere necesse est. Testamenta secundum ius vetus Graecum habemus apud Laertium Platonis, Aristotelis, Theophrasti, Epicuri, Lyconis; Pacionis apud Demosthenem. Ex illo Theophrasti discimus suffecisse iure Attico signum testatoris sine signis testium. Epicurei illius testamenti particulas Cicero recitat. Secundum ius Romanum habemus itidem complura , ut in inscriptionibus testamenta Valerij cuiusdam, Valerij Castrici, L. Papirij Optati, Ccetraniae Seuerinae, M. Megon ij dc iocosum Coro cottae: Lutij Titi j in L vlt. D.de fideicomm. Huc pertinent & testamenta Dagobet ii, Episcoporum Remigij , Hadaindi, Bertichranni, apud Britanium,& . testamenti formula apud Marcuirum. Secundum ius Romanorum, sed Graeco sermone egregium Gregorij