Hugonis Grotii Florum sparsio ad ius Iustinianeum

161쪽

L. Bona fide. , i Sed eam virum aestimamus ad merum ius gentium t Sicius gentium merum exigere videtur ut depositus gladius reddatur domino. At sicero de ossiciis ter- tio: Si gladium quis apud te sana mente deposuerit, repetat insaniens; reddere, peccatum site non reddere; sicium. Qid si is qui apud te pecuniam deposiverit, nilum inferat patria, redda ne depositum ' non eredo, facies enim contra rempubi cam qua debe' esse caras a. sie multa, quae honesta natura

υιdentur esse, temporibus sunt non honesta. Seneca de Beneficiis iv. io. Depositum reddere per se res expetenda est, non tamen siemper reddam, nec quobbet loco, nec quolibet tempore. aliquando nihil interest, utrum infitier, an palam reddam. intuebor utilitatem eius, cui rediaturus sum,'nociturum illi depositum negabo.

. βμο facto scelestissimo adempta sunt' Legimus quoi, lic

bro ii. de iure Belli ac Pacis, cap. X. f. I.

MANDATI.

L. Mandatum. Mandatum inter nos contrahitur, siue mea tantum gratia

tibi mandem, siue aliena tantum, siue mea σ aliena sue mea, tua siue lua alienaJ Similis distributio Senecae circa beneficia vI. 12. Multum interest . trum aliquis beneficium nobis det siua causa an nostra, an siua ερο nostra. Mox hoc ar- gumentum tractans, primum illud genus negotiationem esse vult, non beneficium. de secundo nulla est

dubitatio. Tertium a4 beneficij nomen admittit,

162쪽

non exi ens ut sine resipeistu sui mihi alter consint. Cuivi generis mandatum magis consilium est quam tum , m ob id non est obligatorium J Sensum eundem haubet Chrysostomus adii. r. v m. 7. idem alibi: a m/μ- cincin M, N .ini ἐὸ λι- άκροατι--πι απὸν ἀφίηM m o/4 ων έρἰMως κυριον. Hi consilium dat. dicit quod sibi midetur , nee illam imponit audienti necessitarem, sed ipsi relisquit eligendi ius uberum. Hieronymus: Vbi consilium datur, offerentis arbitrium se ubi praeceptum,

necessiaue est seruientis. L. Si quis. Qi mandatum si cepit ,si potest id explere, deserere promissum oscium non debet J Ouidies Tristium c.

Sarcina μm . fateor: quam si non tempore nostro Depositurus eras, non siubeunda fuit. . Adde Ciceronem pro Roscio.

Marius Uictorinus socium esse ait, qui nobis aliquo pacto ad aliquid nobiscum gerendum coniungitur. sunt & inter muta animantia exempla secietatis, ut piscatoria delphini cum homine. Plin. ix. 8. Pinnaedi pinnotherae xx. x. Dati damni formulam inter socios dari docet nos illustri exemplo idem Plinius de

Anthia IX. 89. L. Si Titius.

mea duntaxat partis pretia percepissem l Cicero

163쪽

148. HVGONIS GROTII FL. SP. pro Q Roscio Comoedo: Ergo hue uniuersa eausa deducWtur , utrum Rορ- eum Flauis de flua parte , an de tota focie rate secerit pisionem. Nam ego Rosicium, si quid commun nomine tetigit , confiteor praestare debere societati. societatis non suas lites redemit, cum fundum a Flauio accepit. L. Cum societas. Conuenerit mi insu reliquis nundinas , id est epulas lConjicere liceat scriptum fuisse mi dianas epulas , iaest quatriduanas.

DE CONTRAHENDA EMTIONE.

D e variis diuersorum populorum legibus circa emintionem,eiusque perfectionem, & accelliones , praeco nia, relationem in acta, arras, traditionem, poenam,

' atque alia, disces ex Theophrasti loco de legibus in Stobaei Titulo de legibus. locus est dignus qui legatura legum conditoribus. Origo emendi vendendique a permutationibus capi Egregie hoc explicat A ristoteles Nicomacheorum Vide & qua

Qiximus libro ii de iure Belli ac Pacis xii. 3.& in Annotatis. Sabinus Homero teste utitur. Plinius xxxiri .ean tum saliciore avo, cum res ipsa permutabantur inter si, sicut γTroianas temporibus factitatum uomero credi conuenit . Electa materia est, cuias publica aut perpetua aestimatio difficultatibus permutationum,aequalitare quantitatis, labueniret. Aristoteles dicto capite : γ 3 Nwσμα

164쪽

Nammus ut medius atquis res commensiu facto aequar. Lex ne enatori liceret refigere a foribus hostium spolia, est apud Plinium libro xxxv.

L. Nec emtio.

Veluti cum qu si alia emitur, quod is cum captus piscium, mel auium, vel missilium emisur J De captura apii caloribus emta historiam habes apud Plutarchum S olone, de Laertium Thalete, ubi quaestio tractatur, an aurum sub ea genera late veniat. Trachalio apud Plautum: Sed tu an inquam piscatorem vidisti; menefice,

Vidulum pissem cepisse Cui lepide respondet Gripus: tu es nunquam audiuis esse antehac vidulam pistem 'TR. Scelus , Nullus est. GR. ο est prefecto ego,qui siumpiscatorscio:

Vero raro capitur. L. In menditionibus.

Sive in quo alio J Cicero Agraria ad populum priore Quid ergo ' singum putauit, o timuit ne qui praeteriret. Arseripsit: aliudete quid. qua breuitate rem nullam esse exceptam

DB IN DIEM ADDICTIONE.

Dromo apud Terentium Phormione Sc.H.2. o satis si commemini, tibi quidem est olim diuinam ad dures bule , praestituta. stra: . Cras ρ ne argentum mihi

165쪽

Miles dares dixit: si mihi prior tu attuleris Phaedria , Mea lege et tar: ut potior fit, qui prior ad dandum est.

Res in auessione emta J Nam & auertere est emere, te ste Scholiaste ad illud Horatij H.Sat. 4., Cara pisces auertere mense.

Vbi mensa intelligenda piscatoria. 'DE LEGE COMMISSORIA.Lex. conditio, contractus; Scholiastes Horatij explicans illud libro ii. Epist. 1. dicta liti est bae.

DE SERVIS EXPORTANDIS VEL s I

ita mancipium venierit, ut manu mittatur, vel contra.

L. I.

Si fueris distractus simus ne aliquo loci moretur J Simile

est quod Plinius Historiar naturalis libro xxxVI. commemorat , signum ea lege venditum esse ne Athe

nis esset. .

DE A CTIONIBUS EMPTI ET VENDITI.

Venditor si cum sciret deberi struitutem , eetiuit , non euaindet ex empto a tionem J Quod de seruitute hic dicitur, idem in vitiis omnibus, & incommodis locum ha-

166쪽

bet. Cicero de officiis tertio. Ac de iure quidem praediorum sancitum en aliud nos iure eludi, ut in his vendendis via

tia dicerentur, viae nota essent vendiIori nam cum ex XII

tabulis satis esset ea praestari, quae essent bngua nuncupata, quae qui inficiatus esset, dupli poenam si iret, a iurisconsiuit. etiam reticentia poena est constituta. icquid enim ιsset in praedio umj, id censeuerunt, si venditor sitiret, nisi nominatim

dictum esset, praestari oportere evi cum in arce augurium augures acturi essent, iussissentque Titum Claudium Centim iam, qui ades in Caelio monte habebat, demotiri eas, quarum altitudo osceret austiciis: Claudius proscripsit insiulam, men- δάιt emit P. Ca viaius Lanarius: huic ab auguribus illud idem denuntiatum est. Itaque Calpurnim , cum demolitin esset , cognossetque Claudium aedes postea proscripsisse, quam effet ab auguribus demoliri iussus, arbitrum istum adegit , quisquiά sibi dare, facere oneret ex fide bona. M. Cato sinistentiam dixit, huius nostri Catonis pater. τιi enim caeteri expiaribus, sic hic, qui lumen illuά progenuit, ex filio est nomianandus. is igitur iudex ita pronuntiauit, cum in menundandorem eam fisset, non pronuntiasset, emtori damnum praestari oportere. igitur ad fidem bonam statuit pertinere, notum esse emtori vitium, quod nosset menditor . Vide Caroli Magni, cap. χio. & quae intra ad AEdilitium Edictum. . Haec ira vera sunt,si emior ignorauit semirutes: quia non midetur esse celatus θui siluit, neque certiorari debuit, qui non ignorauit J Cicero diisto libro: M. Marius Gratidianus, propinqηus noster, C. Sergio Oraiae mendiderat ades eas, quas ab eodem ipsi paucu ante annis emei at. Ha Sergio struiebant. sed hoe in mancipio Marius non dixerat. Adducta res is tu Acium est. Oratam Cressus: Gratidianum defendebat Anto-

167쪽

nius. ius Crassu urgebat e quod viti men itor non dixisset siciens, id oporrere praestari: aquitatem Antonius 2 quoniam id mitium ignotum Sergio non fuisset, qui illas aeris mendidisset, nihil fuisse necesse dici: nec eum esse deceptum,

qui id, quod emerat, quo iure esset, teneret. Horatius II. Epist. II.

Des nummos, excepta nihil te, si fuga udat Ille ferat pretium poena securus opinor: Prudens emisti vitiosum: dicta tibi est lex. Vbi poena vocatur id quod interest. L. Si struum Si seruum mihi ignoranti, siciens furem vel noxium esse. mendiaeris , quamus duplam promiseris, teneris mihi ex empto, quanti mea intererit fise J Sic & ii, lege Caroli Magni ccxxxix. Seruus bona fide comparatus,si ex veteri vitio fugerit, non tantum pretium dominus,sed mea qua per fetam

ab tulit, reddere cogetur,

LOCATI CONDUCTI.

βροά si ego aurum dedero, mercede pro opera constituta, dubium non est φιin locatio Er conductio siJ Sic & colores quidam pictori a dominis dabantur. Plinius libro

L. Si in Lege.' Vas maior quam Graeci βίω appellant, non debet condu-

veri damnosia esse,sipsi i quam iobrabis est a uerisi fructuiJ

168쪽

Vu maior inopinata cladis fatale generat incommodum, est in Novellis Theodosij XLVII. Deserentem vis maior excusat, ait Seneca de beneficiis i v. 39. quod ex Sallustio sumtum. Plinius xv m. 18. Ante omnia duo genera caelestis iniuriae meminisse debemus: unum, quod tempestates vocamus, in quibus grandines , procella cateiaque similia intelliguntur: quae quum acciderint, m is maior appellatur. Columel la t. 7. Nam ubi sidulo colitur ager plerumque compendium: nunquam, nisisi coeli maior vis, aut praedonis incellit, detrimentum adfert. Sic & periculum vis maioris cum effractura latronum coniunxit Antoninus in l. i. C. Locati.

Quod hic Graece gicitur, λου β, , id Latine vim diui nam dixit Vlpianus, L. fluminum. 3. seruus, D. damni infecti. tempestatem calamitosam supra, L. ex conducto, g. si vis hoc titulo. maioris impetus infortunium atque dispendium in Codice Theodosiano. Partiarius colonus J Quem & partiarium simpliciter& partiarium redemtorem dixit Cato de re rustica, cap. ML I36.r44. Sic pecora partiaria, L. si pascenda, C. de pactis. Plinius ix. Epist. 37. Si non nummo,sed pamtibus locem. Tales erant Athenis qui dicebantur A traύει. . sextarij, teste Plutarcho in Solone. i columnam transtortandam conduxit, si ea dum tolliatur, aut portatur, aut reponitur oracta sit, ita id periculum praestat,si qua ipsus eorumve, quorum opera *teretur, culpa amderit J Conter Baba Kamma IX. 3. L. insulam.

5bia adificium vitia facere diceret J Forte quod ere-

cturae parietum calce perfusae vitium occultassent,

169쪽

cuius rei meminit Scholiastes Iuvenalis ad illud

Sat. III.

Nam sie Lbentibus

milicus, oe veteris rim contexit hiatum: Securas pendente iubet dormire ruina.

L. In navem.

Cum mestimenta fulloni curanda Learentur J Legis M tellae, quae stillonidus dicta meminit Plinius distoriae

Naturalis xxxV. .

Actores oneris auersiJ Tertulliani. v. aduersus Marcionem. Bamobrem, Pontice nauclere, si nunquam furtis xvi merces, vel illicitas in acatos tuas recepisti se nullum omnino onus auertisti, vel adulterasti. . L. Ea lege. Poterit igitur ex locato cum eo agi, qui vitiosum opus fodie rit J Baba Κamma IX. 3.

DE RERUM PERMUTATIONE.

Vertere, rem re mutare. Scholiastes Horatij.

DE PRAESCRIPTIS VERBIs ET IN

factum actionibus. L Naturalis.

Aut ri,it faciasJ lis est contractius isteArgyrippi eum cieaereta in Atinaria.

170쪽

L. Si rem tibi. Si quis stonsionis causa annulos acceperiti Plinius libro xxxiii. a d θοnsiones etiamnum annulo exsilitente. Exemplum sponsionis habes in Demosthenis oratione aduersus Pantaenetum. Est de nota sponsio Laidis de Xenocrate. Sic Luctatius Pinthia sponsionem fecerat, ni bonus vir esset, cuius meminit Cicero ossiciorum iii .Habes & alias sponsiones apud eundem Ciceronem v in Verrem, &septima. Pro Caecina in Pisonem. Lib. vii Epistola xi. Gellium xiv. a. Asconium in Verri

nam tertiam. .

DE PIGNORIBUS ET HYPOTHECIS.

L. Res hypothecae. Inter pignus autem-bvothecam tantum nominis sonus disseri J Nam & oppignorari ager dicitur, quanquam ii pugno orta pignoris vox, & rem oratis gemma. Frequentior tamen usus recepit, ut in re mobili pi- gnus diceretur , in immobili hypotheca, quomodo &Graece & ειε θοι, distinguit Iohannes Chrysostomus II. de poenitentia. Legem commitariam in pignoribus primus prohibuit Constantinus ea lege quae unica est Cod. Theod. de commissoria rescindenda, ultima vero Codice Iustinianeo de pactis pignorum. alim valebati Cicero libro xiit Epistola 36. Philotes labandensis-Cluuio dedit: hae commissae siunt. Valetque etiam nunc in terris ubi leges Romanae re ceptae non sunt, ut in Pania. docet id Crantzius Sa-