Hugonis Grotii Florum sparsio ad ius Iustinianeum

241쪽

udicium de eadem re iteram ut reddant tibi,

ndoquidem Alus regnas, soli licet

Hie de eadem causa bis iudicium adipiscier. Agit de hac re A indocides contra Alcibiadem. Hermogenes titulo mT Symmachus x. SI. In negotiis tempore ac iudicatione finitu, cessare aequum est longa ora. tionis excursum. Philippus Macedo cum male iudicasset, iudicium non rescidit, sed aestimationem persoluit ; quod & a Tiberio factum aliquando legimus. Habet tamen haec regula .as ex populorum legibus exceptiones. Nam Spartae reus, quamuis absolutus,manebat id est, in iudicium repeti poterat: apud Hebraeos vero, etiam post sententiam pronuntiatam, licebat cuiuis adferre pro reo, quae ad absoluendum eum, aut poenam minuendam valere poterant, & iudices corrigere tale iudicatum poterant. Q dQuintilianus proponit vla. 7. Solet illud φιari quo res ratμr quod scriptum est, bu de eadem re ne sit actio, id est, hoc, bis ad actorem, an ad . ctionem e parata responsio est ad Vtrumque referendum, ut idem sit actor, eademque causa. L. si quis, D. de excepi. rei iudicatae. L. cum quaeritur, cum legibus sequentibus, D. ibidem. L. Iudex.

Et boe iure utimur, it judex qui siemel, vel pluris, vel minoris tandemnauit, amplius corrigere siententiam suam ηρηJ Chrysostomis de statuis tertia: γ

242쪽

L. Saepe constitutum est. 'Item si ex duobis petitoribus J Vox petitoris hicinninia μιν, non νιμπ ὐώμαν, intelligenda, ut significet eos quiabus petendi ius erat. DE CONFESs I S. . Qui confessum defendit, non absolutionem sceleris petit, sed licentiam, ait Quintilianus Declamatione xui earum quae institutionibus subiunguntur. Oqia

ditis de Ponto II. 2. Non est confissi causis tuenda rei. Demosthenes in Timocratem:

facinorum aliorum confessos sine i dicio puniri leges volunt, ita iustum est,er hunc qui manifestus es leges violasse, damnari, ratione reddita, nec audita. Et haec quidem ad confessiones sponte factas pertinent Nam illis quae per tormenta, quam periculosum st indiscrete credere, ostendit insignis historia apud philostratum, in vita Apollonii v. g. &alia apud Ammianum libro xiv. & xv. Notum illud Mimi: .

Saepe innocentem cogit mentiri dolor.

Quintilianus v. .Aliis patientia facile mendarium fuit,abis infirmitas necessarium. Itaque Vlpianus,l. i.de quaestionibus, ait esse rem fragilem ac periculosam , & quae veritatem fallat. nam plerosque parientia. siue duritia

tormentorum, ita tormense contemnere, ut exprimi

243쪽

eis veritas nullo modo possiti alios tanta esse impartientia, Vt quaevis mentiri, quam pati tormenta mu lint. Utrumque verum esse agnoίzit Imperatorricus libro r. Const. Neap. tit. xxvii. Curtius de Philota : erone, an mendacio Iberare se a cruciatu voluerit , anceps coniectura est: quoniam e r vera confessis, Coalba dicentibus idem doloris finis ostenditur.

DE CESSIONE BONORVM.

Locutio est Graeca, α α V οχών, qua utitur Demosthenes aduersus Pantaenetum, &pro Phormion Eadem locutio in Graeco, Novella IV.

DE REB Vs AUCTORITATE IUDICIS

possidendis, s vendendis. Si simus sub conditione here, institutus sit J Bene proposuit hanc quaestionem: quia si nihil aliud obstaret, insectione erant & serui, ut ait ad Iuvenalem ScKolia

L. Cum bona. σHic ponendus nouus titulus: de PRI v I LEGIOC R E DIT O R V M. id ηαμ εα ξίαν , vocat Plinius T. epist. io 8. Traianus interpretatur priuilegium ', quo caeteris creditoribus anteferantur. bene: nam Graecis inter alia est exigere.' l. ' . L. Antiochensium.

in bonis defuncti Me pii J Idem

Ponticae ciuitates, ut ex di-

. uod lege siua priMilegium . ius habebant Bithyniae &

244쪽

ctis epistolis animaduertimus: nempe ex lege gentis strae, quam Romani, cum eas gentes in fidem suam recepere, integras reliq urunt. Vide quae diximus libro iii. de iure Belli xv q. SC io. Leges Romanas non recepere gentes istae, nisi post ea tempora, & magno pretio concesse citi itatis, &ne tunc quidem sine quibus - . dam exceptionibus.

DE SEPARATIONIBUS.

L. Si ereditores.

Qidam putam J Papinianus, supra, L. debitor in

sinea

NE QUID IN LOGO P VBLICO, VEL

itinere fiat. Interdictum' hoc Romae neglectum diu, restituit Domitianus, unde Martialis materiam captauit eius laudandi Abstulerat totam temerarius in litor mrbem, i seque suo nullum limine limen erat. Iussisti tenues , Germanice , crescere vicos,

, . Et modo qua fuerat , hemita adia Sis est. i

. ' . .

Has quoque publicas esse quidam dicuntJ Et ipse dixit

Vlpianus alio libro, ut videre est supra: L. vltima, D de locis & itineribus. De viis eiusmodi loquitur lex Baiisararica ix. I . Capitu re v. io 2. lex Burgundi

245쪽

DE VIA PUBLICA ET ITINERE

publico reficiendo. Ad vias rusticas hoc interdictum pertinet. DL FLUMINE P VB L I C O, N E QUI Din flumine publico, ii paue eius fiat uo

' peius nauigetur.

Vtilissimum interdictum, cuius sensum habes apud Cassiodorum v. i7. Istud etiam metropere credidimns amisputandum, quod vestra feri Aggestione comperimus, ne quis in fluminibus nauigans , diuersis territoriis meantιbus, id est, in Mincio, otio, Auxero, Amo, Aberi, audeat fluminum alueos pistandi studio turpissimo sepe concluderer'qua sunt

praesiumpia, protinus auferantur. Pareat amnu in nauium eum

sus: Auficiat humano desiderio cossuetis artibus delicias quaerere, non artificio rustico libertatem fuminis impedire: ne, quod dici nefas est, viibtati publicae voluptas priuata obstitisse etiadeatur. Adde quae infra, titulo: m in flumine publico nauia gare liceat. Huc etiam illud pertinet edictima antiquum, quod seruauit nobis Gellius xi. i7. flumina retanda publice redemta habent s quis eorum ad me adductus fuerit, qui dicatur quod eum ea lege locationis facere oportMerit , non fecisse. Vbi ex Gavio dicit retas este arbores, quae aut ex ripis fluminum eminerent, aut in alueis eorum exstarent, appellatasque a retibus, quod praetereuntes naues impedirent, & quasi irretirent: ideoque retanda flumina locari solita esse, id est, purganda, ne quid aut . morae, aut periculi nauibus in ea virgulta incidenti-

246쪽

bus, fieret. Locare opus frequens, sed impropria i cutio est. Proprie enim opera ad opus faciendum conducitur: idque dicitur opus locare faciendum.

DE VI ET DE VI ARMATA. .

Multa de hoc edicto habes in oratione Ciceronis pro A. Caeetna. Alludit huc idem Cicero ad Cassium

scribens xv. 16. Si enim stomachabere moleste feres, plura dicemus ,possutibimusique, ex φ a haeresi vi hominibus armatu deiectus sis, in eam restituare. In hae interdicti non silet aiat,m hoc anno. quare si iam biennium, aut triennium e L quod virtuti nuntium remisisti, delinitus illecebris moluptatis, in integro res nobis erit. Cassiuς fuerat Platonicus. Actus erat Epicureus. Cicero qui cum Epicureis iocari amat, ait , euili restitui posse: quia in re sectarum illa adiectio, quae est in noc interdicto, tantummodo intra annum, locum non habet. Semper enim a Voluptate quam Epicurei commendant) deceptis patere redi. tum ad virtutem, Edictum Theodorici 76. Illi rei oecupata per violentiam intra annum momenti iure salua proprietatu causa redduntur; qui eandem rem, quam alterius pra Fumtione perdidit, nee violenter, nec abscondire, nec precario

possidet. Quaestio ex hoc interdicto dicitur momenti

consideratio, ut apud Cassiodorum iv. .& libro vita 28. Momenti iure i competit. primitus reddantur inuasea. Isidorus v. 23. Momentum diritum a temporis breuilate, ut tam cito, quam 1latim, saluo negotio reformetur, nec in miliam moram reduci debeat. quod repetitur: cui nec illum s alium es momenti, cuius tam breuu est temporis punctam, ut in aliquam moram nuta modo producatur. . Momenti reserina ..

247쪽

tio est apud Symmachum x. r. Causam momenti dixit Magnus Gregorius libro i. epist. io o. mentum pari sensu habemus, L. cum in praeterito, Cod.Theod. ad L. Corneliam de falso. Reformationis vocem in

hoc causarum genere usurpat Symmachus I. 68. III. 3. I. H. x. 46. Eagem celeris reformatio. L si coloni. C.

de agricolis & censitis libro ii. Donatus ad gunuchum iv. s. Violento ciuiliter resisti solet. Reformata possessio Edicto Theodorici π.

Nee alius: deiici visis est, quam qui 'stirit J Lege is dit.

Mox reuertens prohibitus sit ingredit Sic Ebutius Caecinae, ne in fundum quem possidebat accederet, obsu tit. defendit Cicero huic interdicto locum esse, quia vis sit, quae periculo, aut decedere nos alicunde cogit, aut prohibet accedere. Vide orationem ipsam. ii deiectin est, quicquid damni senserui Conuenis eum Hebraeorum dictis r Baba Kamma x. 3. Id tamen nolunt referri ad damna caeteroquin euentura.' Non al autem quam ei qui postidet, interdictum isdemi Legendum postedit, atque id olim annotauisuggerente B audio.

Nee mi, nee clam, nec precario J Donatus ad Eun ehum ii. 3. Secansim ius locutus est: nam hu tribus mati

248쪽

L. r.

Ad continendam transimittendumque aquam J Scholla sies. ad illud noratij: Addit opus pigro riuus,si decidit imber,

Multa mole docendus aprico parcere prato. Si riuus negligenter ante fuerat munitus, tibi pigro nouum addit opus.

QUOD VI AUT CLAM.

' Tertullianus praescriptionibus aduersus haereticos: Mea est possessior olim possideo, prios possideo. habeo origines firmas ab ipsis auctoribus, quorum fuit res. Vide quae ad Institutiones de interdictis notauimus.

DEPRECARI O.

Tertullianus aduersus Hermogenem: Aliena sumun- tur iure, beneficιo, impetu, id est, dominio,precario, vi. Horatiuβ:Nunc prece, mn phsio. Adde Donatum ad Eunu

DE ARBORIBUS CAEDENDIS.

Sunt arbores, quae soliditati aquaeductuum nocent. eas recidi imperat Theodoricus Ostrogothus, apud Cassiodorum V. 8.

249쪽

AD LVS IVSTINI AN EUM. DE LIBERIS EXHIBENDlis, ITEM

ducendis. Seneca Pater controuersiarum YHLeducere puellam ad magistratus.

DE EXCEPTIONIBVs, PRAESCRIPTION Izbus, & praeiudrciis. Exceptio vox est Latina. praescriptio ideiri significat formata ad Graecum, cuiusvis erat, mi Oi-- γγ sν o τω ακίω, ne daretur actio.

DE EXCEPTIONE REI IUDICATAE.

Dici in hac causa soleisit: Actum ne agas. Terentius Phormione, & ibi Donatus. Idem Donatus in Adelphis ra. a. Adium agam. prouerbium, id est, nihil agam, quod enim in iure semel iudicatum fuerit , rescindi oe iterumeti non polo. Vide quae dicta supra, de re iudicata.

DE DIVERSIs TEMPORALI BVS

praescriptionibus, &de accessionibus possessionum. Tempus obliuionis est causa: & ex tempore derelictio praesumitur, ut diximus it. de iure Belli ac Pacis iv Aristoteles N. Physicorum i 3. e. θ

dam tempus rem sapientissimam dixDe: At Paro P rhetoremsρbiomam, quia tempore cuncta in obliuionem veniunt, in

250쪽

quo dixit rectius Demosthenes in praescriptione pro

Omnibus quidem bobia parere vos aequum est, Atheniensis, huic vero maxime. Videtur enim mihi Solon non alia de AEuse eam posivisse, quam ne vos per bies vexaremini. Putauit enim pastis iniuriam si cere ad agendum annos quinque. aduersus mendaces mero ex imapit , legem ipsum fote iηdicem optimam ;pi aeterea ver) cum stiret feri non poste, ut sem rviverent, aut qui contraxissent, aut qui contractui testes ad-

Ρissent, pro bis 'ipsam legem siubstituit, ut testis esset de eonuentis. Similia habet in praescriptione aduertus Nausia

DE DOLI MALI AC METV, EXCEPΤIONE.

Plautus Rudente: Ni riti mali instipulatus, .Vide supra, de dolo malo. : . i . .

- . . t

DE OBLIGATIONIBUS ET ACTIONIBUS

Sed etiam hoc animo dari oe acciri mi obligatio constitua ruri Vide ii. de iure Belli ac Pacis xia. a.