Hugonis Grotii Florum sparsio ad ius Iustinianeum

261쪽

Historiarum 1. Habes eodem facientia apud Lactantium v. 1. Basilij magni epistola 7 o. Tueodore tum Historia ii. ic. Salvianum libro V1 Ii. L. a. imm caetera non e ilia , sed relegationes proprie dicuntur JOuidius: Ipse relegati, non exsiulis utitur in me

mine.

L. Defuncto. Defuncto eo qui reus fuit eriminis, est poena exstincta J Diacit hanc sententiam Nicolaus Damascenus apud Iosephum antiquae historiae xvi. Symmachus Ix. 12 i. Clim

crimina morte boleant terminarι. idem x. 48. comminatio

nes principum negat ad heredes porrigi. '

inscriptionibus. Generalis regula ne seruus accuset. Imperatores tamen exceptiones quasdam admisξ re etiam aduersus dominos, L. Vix certis, D. de Repudiis. At de Tiberio Scholiastes Iuvenalis: Dederat struis potestatem,mi licebret dominos aecubare quibuslibet criminibus. Etiam vetus Senatusconsultum quaestionem in caput domini prohibens, euertit idem Tiberius mancipando seruόs acto ri publico: ita Tacitus Annalium 11. A t id Senatiisconsultum restituit Tacitus Imperator Vopisco narrante. Nero, cum adhuc laudabilem principem ageret, reum seruo accusante non recepit. Vt Taciti Annalium xilia

262쪽

L. Libellornm Vtique enim cor locus designandus est, in quo adulterium commissum est, oepersiona cum qua admissum dicitur Ari

- νάαως φοcoia. Merato hic dixerit iuris perιιus aliquis: bene fecit is qui legem constituit, qua iudicia σ accusationes institui voluit definire admodum: utpote ille me hoc mel illo facto tisite aut talia merba improba elocutus est: ac pari modo rem exprimi in abis accusitionibus non vasis verbis q inquam territari.

DE CUSTODIA ET EXHIBITIONE

An militi tradenda' , t Paulus Apostolus Adt. xxv m. IC. Symmachus x. s. Reos custodia militari dissimulata dignitate circumdedit, Ex Plini j & Traiani epistolis discimus, nonnullis in locis pro militibus ad reorum cu

stodiam adhibitos fuisse servos publicos. AD L. IULIAM' MAIESTATIS.

. L. Lex duodecim.

Capire puniri J Vsitata s pe in hoc crimine ignis poe

263쪽

L. flatμas. In statuis sperni Imperatorum maiestatem ex Artiis midoro discimus ri. 3 3. & ex egregiis tot Chrysostomi

orationibus, quae de statuis vocantur. Laudatur tamen a Themistio Constantinus, qui cum statuae eius vulneratae dicerentur, Ego, inquit, in facie nullum vulnus habeo. L. Famop. Voc tamen crimen a iudicibus, non in occasionem ob prin cipalis maiestatis venerationem habendum es J Vt Tacitus nos docet Annalium l. Nomen quidem apud Qeteres t c u . sed alia in iudicium veniebant: Si quis prodιtione exercu An,

aut plebem seditionibus, vel male gesta repubrica male tempopuli Romani minuisset: facta arguebantur , dicta impune

erant. Sub Augusto adulteria in eius domum, sub Tiberio probrosa verba in id crimen Venere, vocaturque . Tacito omnium accusationum complementum, Vinculum ac necessitas silendi. dicit eius odio etiam bonas

leges perisse. Plinio in Panegyrico dicitur singulare Municum crimen eorum qui crimine vacarent. Colorata laesae crimina Maiestatis ait Ammianus, libro xix. Ideo Traianus ad Plinium x. 86. Cum 'opositium meum optime nosses, non ex metu, nec terrore hominum, aut crim nibus marestatis reuerentiam nomini meo acquiri. De Imperatoribus Adriano & Pertinace legimus eos crimen maiestatis non admisisse. i

264쪽

x o HVGONIS GRΟΤII FL. SP. AD LEGEM IULIAM DE ADULTERIIS

COERCENDIS.

Haec est illa lex Augusti, de qua Horatius: Nudis polluitur casia domus stupris:

Atism lex maculosium edomuit neo:

Laudamur simili prole puerpera

Culpam poena premit comes. Mentio eius apud Tacitum aliquoties , & apud Iuue natem, eiusque Scholiasten. Scnoliastes Horatij: Viruttii may eoncubitus lege maritis lata. Papinius: Erigeretque forum, uecinctaque vindice multo Surgeret,'castum vibraret Iulia fulmen. in adulteria inuehitur Horatius, cum dicit: Facunda culpa saecula nuptiaι Primum inquinauere, emgenus domum: me sente derivata clades sIn patriam, populumque furit. . Germani nullam morum partem sanctius tuebantur, dabaturque eorum moribus marito ius vindicandi in adulteras , teste Tacito. Etiam in adulteros ex lege Frohonis Daniae Regis. Apud Cumaeos adultera asino imposita traducebatur, dicebaturque οναcάsς, reste Plutarcho in quaestionibus Graecis. Adulterij seuere vindicati a Boni tacto, historiam habes ex Olympiodoro apud Photium. Aurelianus imperator, militem qui cum hospitis uxore adulterium commiserat, arborum

capitibus inflexis deligatum, iisdem dimissis discidit,

265쪽

L. Ex lege Iulia. Item in eum qui in adulterio deprehensam re, inueriti Vide legem Neapolitanam m. Tit. XLV. ubi hoc obtinere vult indeprehensa, non in quovis modo suspe- ista. Septimium Seuerum Imperatorem accusat Aurelius Victor, quod uxorem cognita libidine reten

taret.

Detectis est τxorem in adulterio deprehensam rei inuisset Plinius vi. 31. de Gallitae marito: Caesar excussis probatio

nibuι, oenturionem exautorauit, atque etiam relegauit. Superis

erat crimini, quod nisi duorum esse non poterat, reliqua pars mitionis: pd maritum non sine aliqua reprehensione patientiae, amor uxoris retardabat, quam quidem etiam post delatum adulterium domi habuerat, quasi contentus amulum remouisse. admonitus, ut perageret accusationem , peregit inuitus. Sed illam damnari eriam inuito accusatore, necesse erat: damnata. ortaliae legis panis retati est. L. Inter liberaό. Stuprum vero in virgine J De hoc lex vetus apud Graecos fuit . unde ad Gallos venit: η με, ς ή --τας. Exstat apud Aphthonium, Sopatrum, & Graecos alios. Lex umilis apud Senecam & Quintilianum: Rapta raptoris nuptias mel mortem optet. Adde Balsamonem& Zonaram in Canonem Apostolicum LXVII. L. Incestiis . Incesti commune erimen i De Vestalium vitiatarum poena Iuvenalis:

266쪽

1 1 HVGONIS GROTII FL. SP.

Cum quo nuper vittata racebat, Sanguine adhuc etiuo terram bubitura sacerdos. Qirem ad locum Scholiastes: Haec mirginiuem Vesta toena fuit decreta: si vitiatae fuissent, viva in parietibus simiabantur, aut μὴ terra obrueba Mur. Vide Plinium iv. epistola ii. Scholiastae ad Horatium incestus dicitur, qui flagitium commiserit, aut in sororem, aut in sacerdotem , aut in affinem: ubi affinem intellige, quae sit parentis aut filiae loco.

L. Materi

Mulier, quae euitanda poena adulter ij gratia, lenocinium s cerit, aut operas suas in scenam L carit, adulteris accusari, damnarique ex Senatu consulto pore i J Ex Senatusconsulto facto post Tiberij tempora. Nam ad id tempus ex more apud veteres recepto, satis poenarum aduersus impudicas, in ipsa professone flagitij credebatur. Tacitus Amralium II. L. Si uxor. Sive iusta uxor fuit, siue iniusta. Nondum usucapta Periniquum enim videtur esse, ut pudicitiam vir ab mxore exigat, quam ipsi non exhibeat J Augustinus de verbis Apostoli , sermone iv. ex rescripto Antonini recitares totum rescriptum exhibebimus ad Titulum hunc in Codice) Exemplo continentiae docenda mxor, ut si callegerat: iniquum enim est, ut id exigas, quod praestare ipsi nunpossis N a Zian Zenus: sum, τυ συν- μα άτrara τε s. cara τει pi εις 3. Haec verissima & ex aequo dicta sunt: ser- me enim ita euenit, vi mplieres mariti adulteria, si

267쪽

probent, imitentur ; si improbent, ulciscantur. Attamen neque Graecis, neque Romanis legibus uxori licebat accusare maritum adulteria committentem, nimirum quod leges istae non tam quod natura aequum esset, respicerent, quam quod publica utilitas requireret. Idem ille Naziangenus: --γ ιδ αρρεν φ ο ὐ γαιή

πικνα, 'τ ααθενες Οἰλώταυ-ν-αuid ergo semininum sexum puniuere, virilem t eliquere impunitum. σmulierquidem, qua aduersis marit ι lectum,malum consilium cupit,adultera dicitur vir autem in uxorμ contentum libidinas, extra poenam est.

Non probo legem hanc non laudo consiuetAdinem. Viri nimirum fuere qui bas condidere leges. Propteream contra mulieres eunt 'ha leges. Sieo in patrum potestatem dedere filios exum infirmiorem reliqueresinesolatio. Vide ius Graeco romanum, p. I'. L. Nec in ea.

Sed qui occidere potest adulterum, multo magis contumelia poteris iure a cereJ Vide militem Plauti gloriosum Ach.

v. Horatius I. Sat. H.

Hunc perminxerunt catines. quin etiam illud Accidit, ut cuidam testes , caudamque salacem Demeteret ferrum. iure omnes: Galba negabat. Solebant apud Graecos . NM εα q. Aristophanes

Pluto: & ibi Scholiastes: aut mugiles eis impingi. cuiusmeminit Scholiastes ad Nubes, Catullus, Iuvenalis.

268쪽

Ideo autem patri, non marito mulierem,'omnem adulterum permissum est Occidere, quod plerumque pietaε paterni nominis conssilium pro liberu capit. Caeterum mariti calor impetus facile decernentis fuist refranandus J Lex erat Dionis: ε-τὶς ο π ου βουλm Zηα, . Si quis adulterum deprehenderit, de co statuat quod volet. Meminere Lysias & Plutarchus. Sed videtur huic legi additum sitisse, αρδρα. G ορο u εχν m: Ita enim citat Lucianus Eunucho: aut G ερ μου, ut V lpianus, infra, L. quod ait lex. Secuti hoc Romani iam a Romuli temporibus ut ex Plutarcho, & aliis discimus: mansitque in usu diu. Catonis enim Maioris hoc dictum est apud Gellium x. 23. In adulterio *xorem tuam si deprehenἡistes , sine iudicio impune necares: illa te, si adulterares, digito non auderet contingere, neque ius est. Id respiciens Horatius: Une marito Matrona peccantis in ambos iusta potestas' In corruptorem vel iustior' Hinc explica illud apud Scholiasten Horatij: Lex uis apud Athenien=s , ut adulterum cum adultera deprehensum liceret occidere. Hac lex abolita est lege Iulia, qua iussit cognitionem adulterj ad iudi es referri,inita adulterium puniri. Hoc secutae Imperatorum constitutiones marito adulterum occidenti, nihil aliud quam poenam mitigarunt : ut videre est infra, L. si adulterium, hoc titulo.

AD LEGEM CORNELIAM DE SICARIIS

& beneficiis. X etustissima homicidiorum poena fuit fuga & -

269쪽

AD Ius IVSTINIAN EVM. a s

cha. Vide quae diximus de iure Belli ac Pacis i. I i. s. &II. X via. I . Vtriusque plurima sunt exempla apud Apollodorum, ubi pro grauitate caedes alia perpetua fuga, alia annorum duorum, aut unius punitur. Servitus etiam annua, aut longior quibusdam iniuncta Eius quoque exemplum apud Apollodorum habes: qui &ritum adiungit expiandi homicidae cura regum: de quo & Herodotus. Sed lex Mosis exsilium retraxit ad eos, qui sine dolo homicidium committerent: eis enim qui deliberato, mortem iniungi voluit Exodi xxi. i .

post Graecos Romani, & Romanorum exemplo pleraeque gentes. At Germani veteres, antiquorum instituistorum retinentissimi. homicidae mulctam irrogabant, ut testatur Tacitus, & leges Danicae. Nicolaus tamen Damascenus distinguit, aitque, mortem flaisse poenam, si quis externum occidisset: fugam si quis ciuem. quod non caret ratione ζ, quia per interfectionem hominisi externi, nascitur belli materia. Scholiastes Horatij, homicidij reum esse dicit, qui nolentem seruap. V ideSenecam l atrem in minoribus exceptis Controuer

siarum III. v. I.

L. Eiusdem Veneni mali J sic & Virgilius :Ille malum virus serpentibus addidit atris. 'Horatius: Venena m um fas nefasique. Gellius xii. ' verba ancipitia recitans, quae duas res inter se contrarias significiat,ponit &venenum . Ac sicut

270쪽

medicamentum dicitur venenum ita contra Venenum, id est bonum venenum dicitur medicamentum: imitatione Graecae vocis ita Nonius. Vide &L. qui venenum, infra de verborum significatione. Sed σιά quod amatorium appellaturi inter ea quae disputari solent, ponit Quintilianus vir. 4. & 9. & VI H. F. an amatorium venenum sit necne. Amatorium virus habes

aliquoties apud Plinium in Naturali Hiltoria. Sunt&odij pocula, de quibus habes duas declamationes, post institutiones Quintiliani xiv. & xv. V ide, L. si quis, infra, de poenis. Alio benat consiulto essectum est ut pigmenta ij, si cui

temere cicutam, salamandram , aconitum, pituo ampas, a Vibubroslim , mandragoram , cir id quod lustramenti causa dederint cantharidas, poena teneantur huius legis J Quintilianus declamatione xl D. enenum leges habere, emere, nosse denique etetant , ineuitabilem pestem occulta 1raude grassantem.

Videtur autem legendum: Aut, ni quid lustramenti causa dede int, cam haridas. id est cantharidas dederint, nisi parum aliquid ad piamenta, nimirum quia ut se illa ita cantharides usum habent', Adipiscendae, recuperandae pupilionis causa J Non additur retinendae. Et merito : quia vim vi licet repellere .u L. Lege Cornelia.

cui mirilitatem amisieruni J Martialis:

Virilitatis damna murret ereptae.

Citra permissum praesidis non licuisse medicis quenta quam castrare docemur iustini Apologetico ii. Adde quae habet Chrysostomus r. ad Cor. XII. 23.