Hugonis Grotii Florum sparsio ad ius Iustinianeum

431쪽

L. Ius Senatorum. Ius Senatorum, auctoritatem eius ordinis, in quo nos

quoque ipseos numeramus J Alexander Imperator Senatui apud Lampridiam: Et vos i i magnifici, unum me

de vobu esse censete poti- , quam magnum nomen ingerite. 'Probus apud Vopiscum: Vos estu mundi principes, σ semper fui1lu, oe in pseris mestris eritis. Claudianus la dans tempora, quibus plurimum potuit Stilico: Hoc quoque non parua fas est cum laude relinqui, e)d non ante fretis exercitus adstitit ultor, ordine quam prisco censeret bella senatus. Negle iam Stilico iam rei per Fecula marem Rettulit ,ducib- ma darent praelia Patres, Decretoque togae felix legionibus iret Tessera. Romuleas leges rediisse fatemur, Cum procerum iussis famulantia cernimia ama Corippus ex persona Iustini Imperatoris , eius qui I stiniano successit:

Vos o mihi proxima membra, . COUripti patres, nostri pars maxima regni, Vos estis pectus, vos brachia pectoris huius. Otho in egregia oratione, quae est in primo historiarum Taciti, Senatum vocat caput imperij,decora Omnium prouinciarum, cuius incolumitate firmetur aeterianitas rerum, & pax gentium, & principis militumque salus: unde Principes nascantur, ut ex militibus sena

432쪽

AD IUS IUSTINIAN EVM. 33 DE CONsVLIBUS ET NON SPARGENDis

IN vvLGUS PECUNIIS, ET DE PRAEFECTIs,

& de magistris militum, & patriciis. Consules paululum quid retinuisse honoris magis,

quam potestatis, diximus ad titulum euisem in Di Veianis. Erant autem exemti oneribus sacerdotum: inde qui in senatum allegebantur sine sumtu, dicebantur eligi cum praerogatiua Consulari. Symmachus x. 18. Munera dare solebant partim de suo, maximam verὀ. partem ex Principum liberalitate. Sed hanc quoque sustulit Iustinianus, Consulatum quoque fecit plane . incerti temporis, &sine honore, ut in arcana historia notat Procopius.

DE SILENTIARIIS ET DECVRIONIBUS

Silentiarij praetorianis quidem accensebantur, quoad honores & commoda, ut Procopius in arcana hi- storia docet, qui eorum etiam meminit belli Persici secundo, & de aedificiis. Sed proprium eorum munus erat, excubare in eo conclaui, ex quo in cubiculum Imperatoris ibatur: --- πν βααλεα vocat eos Agathias, custodes silenth circa Imperato. rem. Ipsumque illud, in quo hi erant, conclave voca batur, Σιλενταυκιον , aut etiam, ad secundum Velum. Horum princeps magnus Silentiarius, ti-

. tuto insignitur in Actis Chalcedonensibus. Eratque eius magna dignitas. At Silentiarij, clarissimi tantum: quo sentu dicit honorem esse humilem Zonaras, mat

433쪽

ioribus scilicet multis comparatum. Meminere Silet tiariorum Zonaras, D oro theus, Euagrius, Malchus.

DE EROGATIONE MILITARIS ANNONAE.

Stipendia non erant eadem militibus omnibus, sed tenuiora primum adscriptis, Vberiora prouectis, veteranis maxima. Mortuis aut dimissis succedebant ora dine proximi. Verum Iustiniani tempore, neque suffe- nos milites in mortuorum locum, neque inferioribus ad superiores gradus processum fosse seruatum notat in arcana historia Procopius. a

DE MILITARI VESTE.

Vegetius ii. Imperatoris militem qui eteste oe annona publica pastebatur. Ammianus libro xxi. Omnisque ordo σprofessis vexabatur , vestem armaque exhibens σ tormenta.

DE CURSU PUBLICO ET ANGARIIS, ET

Equi hi cursuales, in quos inspectio mandatur apud

Cassiodorum iv. 47. & U. F. Veredus est equus unus, paraueredas qui eum comitatur. L.vit. hoc titulo. Erant

autem alij pqlsessores adscripti veredis, alij paraueressis: nec qui veredis asscripti erant, parauere dis onerari poterant. Cassiodorus v. o. xi. I . A paraueredis parauere dat ij, quomodo minores equisones dicuntur Gallis, de aliis. Arcana historia etiam in hoc Iustinianum repreliendit, quod, per auaritiam, cursum publi

434쪽

AD NOVELLAS

Fixit leges pretio , atque refixit. Nam plerasque has mutationes, aliquod sibi lucrum aut Iustiniani, aut certe Triboniani nabuisse propositum disces ex arcana historia, ubi & rerum peruerse iudicatarum habes exempla. Nov. I. Cap. a. Non velle reredem retinere FalcidiamJ Disputatur an &Trebellianica testamento inhiberi possit. Certe id credidit Nazian genus, aut cuius ille consilio ad testamentum faciendum usus est. Is Gregorium Diaconum instituens heredem sub onere restituendae hereditatis Ecclesiae illi quae erat Nazianzi, vetat eum quicquam detrahere eius restitutionis causa.

Si mero Canonicum sit quod quaeritur ina eum metropolita prouincia hoc decernere J Conventuum mixtorum ex ciuilis & Ecclesiasticae dignitatis hominibus exempla habemus aliqua in iure Graecoxomano Solent nunc

435쪽

quoque in regnis nonnullis sic expediri controuersiae, quae inter iurisdictionem regiorum magistratuum, di episcopalem audientiam incidere solent. XVIII. Cap. I. Et non eam ii licere simper erubescentesJ Imω,erubescentem, nempe legem, tanquam scilicet minus perfectam in Graeco, etὸν scilicet. Sic Imperator in iudiciis quidem multa adbibuerat temperamenta, sed erubescit quod nondum lege edita id fecerit, infra I XXII. Cop. Nullum ab initio bene natorum J In Graeco, et

id vero valet ingenuorum. .

XXXV m. Cap. ..d si omnes femina J Haec est lex, quam inter cinteras accusat Procopius. Vetus lex erat, ut decurione sine maribus liberis mortuo, quarta pars cederet curiae, Ut

vidimus, C. quando & quibus quarta pars debetur. βουλLτής enim est Procopio decurim: non Romanus Senator. Iustinianus, ait, legem tulit contrariam, ut si id eueniret, quartam partem haberent heredes, caeterum partim fiscus, partim curia. Ergo quod hic dicitur nouem uncias ad ciuitatem venturas, intellige

dum est arcana quadam pactione cum fisco facta, quam in lege subiicere visum. At Iustinianus hac si1α lege se non tenens, Anatolij hereditatem ad filiam

436쪽

eius deuolutam,totam sibi rapuit, dans filiae de bonis paternis staterem annuum, testatus se id facere pietatis causa.

tocolla dimittant in chartis. Tabellio in arcana Procopi j historia vocatur : '

3 AMOMPωνάοι. Homo in foro sidens, qui ciuium cuique instrumenta conficiebat, oe ea siua muniebat manu, quem Romani tabellionem zocant. Suidas, rδελλίων, ἰ τατης ' λεως --φω συμ.c. ια. Tabellioqui contractus scribit, qui per urbem

sunt. Vide Alexij Comneni Novellam in iure Graecoromano, &Nicetam de Isaacio libron, &Cabasi Iam in quaestionibus.

immobilium alienatione, & solutione. Confer Capitulare Caroli Magni, libro M. 2 3.

UT IN PRIVATIS DOMIBUS SACRA

mysteria non fiant. Domus autem, in quibus tale quid agitur,'publicaefent, ere se, sacratissimum aerarium nostrum deducentur JSimilis legis meminit Cyrillus contra Anthropomor-pbitas cap. so. Ex Capitulari v. 3t Presbyter,qui in priuatis domibus sine consensu Episcopi sacra celebrauerit, honore sacerdotali priuatur. Idem vult libri

437쪽

o HVGONIS GROTII FL. SP. v I 1 eiusdem Capitularis caput 33 . Vide & infra

LXXXIV. Cap. z.

Nihil a filiis disserentes J In Graeco:

πιυλν Eadem verba habes, infra LXXXIX s. qic & eadem Nouella LXXXIX. 3. Nihil dissimilis legitimis, ἄπιοιαως Mγνησόων. Ergo lex de . legitimis loquens, etiam hos comprehendit. X C. Cap. a.

Me digni-Eυύπολη οβοι, in Graeco, id est, bonae existimationis. C VII. Cap. r. Primum quidem eius subscriptione tempus deciarei J Solebat tempus poni initio instrumentorum. L. libellorum, D. de inscriptionibus. Chrysostomus secundo sermone de verbis Esaiae, Vidi Dominum : ἐώ - ωαπι- ἀ-ανωλν , Nisi praesicripta habeat consiuiatus tempora. ait eo modo praecidi controuersias, aliaque ibi habet ad hunc morem spectantia. CXV. CV I.

Causis exheredandorum liberorum, quae hic exprimuntur, nec plane eaedem, nec multum dissimiles sunt, quas habemus. Longobardorum II. Lit. XIV. c. I 2.' Si mero et que ad viginti quinque annomm atatem l esue nerit filia parentes distulerint eam marito copulare

fian ex hoc contigerit J Terentius Adelphis :

438쪽

An sedere oportuit Domi virginem tam grandem , dum cognatus bucillinc veniat, exstectantem.

Salis tamen ipse significat silentio. CYXIII. Cap. I. De Episcopis eligendis, vide quae congessit vir ad pietatem, & pacem, eruditissimus Cassander in liturgicis. Sed primo clericis non minus tribus mensibus connumerentur J Synodus Sardicensis Canone xiii secundum Dionysium Exiguum vult eum qui ex laico eligaturEpiscopus, prius Lectoris & Diaconi, & Presbyteri officio fungi, & sic probarii Confer & Synodi 1. & u. sub Photio canonem ultimum, &Balsamonem ad eum.

Cap. II

Solutus excommunicatione a maiore facerdote J A Metropolita, idque ordinis seruandi causa. Cap. IS. Si quis oratori, domum fabricauerit,ebetoluerit in ea et ricos ordinare, aut ipse, aut eius heredes, si expensas ipsis clericis ministrant ,-dignos denominant, denominatos ordinari JOrigo iuris patronatus quod dicitur.

439쪽

Si quis autem litigantium intra decem dies eantrailisad Lai cus scilicet cum clerico aut monacho negotium habes. Si tamen ex Imperiali ius lincaut iussiciali praecepto Episto-pus iudicat, inter quasicunqua persenas appellatio ad Imperium, aut ad eum qui transmisit negotium, referaturi Quia non ut Episcopus iudicauit. Non omnino secuniam gradum J κατα- hoc est, quod secundum ordinem dicit Capitulare v. 23 i. Vide quae diximus ad L. sacris, C. de Episcopis & Clericis.

CXXX. Habere autem es m optiones deputatam ipsis occasione emolumenti quintamdecimam portionem J Duodecimam partem dicit Procopius in areana historia. Facilis in numero error aut hic, aut illic. De horum optionum rapacitate multa idem Procopius alio loco eiusdem historiae. CXXX III. Cap. a. Habentium schema J Sic diaconissarum V e. migmeminit canon vltimus magnae Synodi Nicaenae: ubi Dionysius Exiguus in eodem habitu esse

CXXXIV. Cap. r. Qia creditorei filios debitorem prasiumunt retinere i Mos

440쪽

vetus Syriae. Vide quae diximus ad I v. Regum iv. i.

Siue siemel, ae ioties huiusimodi aliquid pro eadem re mil Id est, plus semel mulier post intercessionem conserrubens cautionem, aut pignora dans, aut interce rem, amittit beneficium Velleianum ex L. si mulier perfecte, C. ad Sc. Maced. sed mulierem pro marito intercedentem, etiamsi hoc fecerit, subleuat haec No- uesti, nimirum veniam dans sexui maritorum blan-Aitiis obnoxio. Lapsus qui facillime fiunt, maxime subleuandi. CXXXV. Non' supina ne,igentiaJ In Graeco legitur, sed scriptum fuit olim, , λελυμαη. Atque id optime vertit Latinus hic interpres. Perinde quasi dum corporis supplicium ipsi remittitur,malu ris rerum fluarum amissonem capere potius, quam cum inopi eiuro ituem ad mortem usiquepremi opprobris ignominiaJ Hunc

Iocum in Graeco deleta vocula recte sanauit, nec minus recte interpretatus est Heraldus. Hoc vult eum qui casu, non culpa, rebus suis elapsus est, non debere per carcerem cogi, ut ad vitandum corporis crueia tum, bonis suis carere omnibus, ac praeter inopiam,

etiam tala Ungminiae ad mortem usque premi malit,