Hugonis Grotii Florum sparsio ad ius Iustinianeum

411쪽

nium Augusti factorum imitator , dicens in ciuitate libera, liberas linguas esse debere. Et senatu, ut erant illa tempora foecundi adulationum etiam saeuarum, cognitionem de huiuscemodi criminibus sagitante, non tantum, dixit, oiij habemus, Ut implicare nos pluribus debeamus: Si hanc fenestram aperueritis, nihil aliud agi sinetis: omnium inimicitiae hoc praetextu ad nos deferentur. Eiusdem est hoc sane laudabile. Si critidem locutus aliter fuerit , dabo veram mi rationem factorum meorum , didiorumque reddam. Si perseuerauerit , inuict eum odero. Proponitur in Ammiani libro xxiv. quaestio haec philosophica, & cogitanda nobis ex philosophorum exemplis iniicitur, an omnia talia contra Imperatoressi dicta ad Imperatorem sint deferenda.

AD LEGEM IULIAM MAIESTATIS.

L. Si

Minime quisquam priuilegis dignitatu alicuius a frictiorei uiuisitionedefendaturi Nec milites castrenses,nec Palatini , nec decuriones. Vide legem sequentem,ac Paulum v. sent. tit. xxix. in sine. Id constituere Imperatores suae filutis, imperiique curam gerentes quam maximam. L. i. & 2. Cod. Theodos. de questionibus. Saepe id Mprofuit,& nocuit. Ammianus Marcellinus libro xxVIII, de Maximino Praefecto annonae: Lia ille cognitis esseratus, ut erat acer visiorum inimicus magis quam pueruι, mno proloquio in huiusicemodi causas, quas arroganti pro sito maiestatis imminutae miscent, omnes quos iuris pristi iustitia, diauorumque arbitria quaestionibus exemere cruentis, si ponulas:

412쪽

sit motium, statuit tormentis Chrysostomtis xiii. de statuis: εν,.-ώ γε καθοάωας, ειεν ώφελέ IVihil iuuat dignitas, ubi de maiestate agitur. Multa habes, de hoc crimine Latinus Pacatus, qui eius sontes publicos vocat parricidas. Eiusdem est: Pertinet ad securisatem omnium saeculorum, quoά est factum videri, ut liquis

unquam nefaria vota conceperit, monumentu nostrorum hominum recensitu, per oculos hauriat innocentiam.

L. tisiiuis. Ad exemplum huius legis facta lex Caroli iv. pro

Electoribus.

L. I.

De nece etiam mirorum illustrium , qui consilia coii L-rio nostro intersunt, sinatorum etiam, nam ipsi pars corporis nostri sknt in mel cuiuslibet postremo qui nobis militat, cogitaue

ήωάώ. Prudenter id constitutum. Nam qui imperium sibi volunt capere plebemdecipiunt,addums in odium eis, quorum opera Imperator utitus. Imperium cupientibus , ait Tacitus historiarum ii. nihil medium inter μmmaqpraecipitia. Eadem erum siveritate voluntatem sieleris qua esse iam puniri iura voluerunt Bene hoc dictum ex vetere iure Romano, quo in maleficiis, nempe grauioribus,etiam cogitata mala, non perfecta adbuc , vindicabantur, cruenta mente, pura manu. Tertullianus de poenitentia. Voluntia ne tunc quidem liberatur, cum dio cultas

413쪽

petet ionem e intercipit. Seneca in excerptis controuersiarii in iV. 7. Scelera quoque, quamuis extra exitum sub- .siderunt, puniuntur. Filius Seneca de beneficiis v. 1 . Iatronem esse ait etiam antequam manus inquinet. Qmn- tilianus declamatione CCCLXXII. Lex mentem punit. Paulus sententiarum v. 4. Sollicitatores alienarum nuptiarum, itemque matrimoniorum interpestatores, etsi essectu sceleris potiri non possint, propter voluntatem pemitiosae libidinis extra ordinem puniuntur. Prosper Aquitanicus: Cui nimis hoc silum quod voluit, nocuit. Sed hoc posterior aetas ferme ad solum retraxit crimen maiestatis. Et praemio, m honore a nobis ἀοnabitur J Multa habes exempla apud Liuium & Halicarnassensem praemio run , quae coniurationum, aut aliorum consiliorum reipublicae nocentium delatores & indices sunt consecuta. Sallustius in Catilinaria narrat decresse Senatum, si quis indicasset de coniuratione quae contra remp blicam facta erat, seruo libertatem, & sestertia centum , libero impunitatem eius rei, & sestertia ducenta Sed ea res ut necessitate interdum excusatur, ita pariculo non vacat. Ammianus libro xxvi. Vt quisique eati mpestate ob quamlibet valuerat causam, reva prope accedens aliena rapienai auiditate exustuι, licet aperte innocentem arcesserit, in familiaris si ripiebatur ac Iulias, ditandis cassibus alienis. Delatores, genus hominum, ait Tacitus Annalium iv, publico exitio repertum, & poenis quidem nunquam satis coercitum, per praemia elicebant

tur.

414쪽

AD ivs IUSTINI AN EUM. 381 AD LEGEM IULIAM DE ADULTERII s.

L. Crimen.

Crimen lenoein' eontrahunr, qui deprehensam in adulterio orem, in matrimonio reιinuerunt, non qui fuste iam aduLteram habueruntJ Vide quae diximus ac L. ex L. Iulia, D. de lege Iulia de adulteriis. Antonini rescriptum erat insertum Gregoriano Codici: Sane litera mea nulla parte causa praeiudicabant. Neque enim , si penes.te culpa fuit, τι matrimonium solueretur, re pecundum legem Iuliam, i a-fia uxor tua nuberet,propter hoc, rescripto meo adulteri, damnata erit , nisi constet ess commissum. Habebunt autem ante oculos inquirere , an tu cum pudice viueres , isti quoque colendi bonos mores auctor fuisti: periniquum eηim videtur esse, τε iudicitiam vir ab mxore exigat , quam ipse non eAhibete qua res potest 'virum damnare, non , ob compensationem mutui criminis , rem inter mirumque componere, vel causiam facti tollere. Citat Augustinus de adulterino coniugio, de ex eo Hincmarus in opusculis p. 447. L. Si ea quα.

Ac prostitutam meretricis more si praebuit, adulteri, erimen in ea cessat J Terentius in Eunus ors Ois homo pro moecho unquam vidit in domo meretricia Deprendi quent mi

415쪽

Vtrum Jomina caupona, an ministra fueris Hebraeis au tam cauponam, quam meretricem significat. Taliscopa Syrisca in Virgiliano carmine, & γα-η υιπινλις, in Philostrati epistola. Sic apud Suetonium vita Neronis xxvii. Iniues ganeae, matronarum instiιοria, copia imitantium. Xi'ailinus describit Auitum, 1 μπη, copas imitantem. Adde I Palam , S. si1 qua cauponam, D. de ritu nuptiarum. L. Cum vir nubis.

Cum vir nubit in feminam viris porrecturam J Cum mirnubit feminae in viros arrecturae. Hoc est quod dicit Seneca epistola xcv. Feminae viros Vide Polybium& Suidam de Agathocle. 'Aliud igitur hic describitur quam nνοηθιδια, qt'aetamen&ipla aliis legibus punita, teste Cyet illo contra Iulianum libro v. Iustiniani tempore plurimos hoc crimine sive vero, siue falso prostratos narrat Procopius in arcana historia. L. In adulterj. Ab omni familia non solum mariti, sed etiam uxoris, tuae camen tune temporis domi fuerit, quo adulterium dicatur admissum, up aerendum est sine defensione cuiusquam J Olim id in incesto receptum, non in adulterio, diximus ad titulum Digestorum, de quaestionibus. Etiam ad 'et ἔν- crimen hoc protulit Iustinianus, eodem illo Procopio teste.

416쪽

AD IVs 'IUSTINI AN EUM. 383 DE MULIERIBUS QUA SE PROPRIIS

. seruis iunxerunt. Tertullianus ad uxorem ira Nonne in ver censiuerunt feruituta vindicandas , quae cum alieno serκo, post dominorumilenuntiationem, in consuetudine perseeuerauerunt ' Etiam Hebraeo iure feminis liberis vetitum seruo nubere. No tari id solet ad Deut. XXIII. IT.

DE RAPTU VIRGINUM SEU VIDUARUM

nec non sanctimonialium. Qui virgini pudorem eripuisset, capitali supplicio addictus: qua de re exemplum est apud Ammianum librs xv. Sub posterioribus Imperatoribus adhibita non una distinctio. Nam qui vim intulisset pactae alienae, ut adulter puniebatur: qui non pactae, ducebat eam sine dote: aut si eam nollet, naribus abscisis, bonorum tertia parte mulctabatur. Quod si non vim intulisset puellae, sed blanditiis eam peplexisset 'ad impudicitiam, aut eam ducebat, aut ficultatum suarum parte ei satisfaciebat. Ni faceret, verberatus & ton-1iis relegabatur. Haec in Eclogis Basilicon, in Harme nopulo,& in Zonara,ac Balsamone ad Canonem Apo- , stolicum Lxvii. Ex edicto Theodorici; Si consentiat rapta raptori, pariter occidebatur,f.i7. Idem ex lege Wisigothorum, si ei nuberet, HI. tit. DI. 2. Lege CarΟ-li Magni vis. cap. 3 ii. vetatur feminam ducere,qui eam rapuit, vel seduxit: ac praeterea mulctam soluere tenetur, dc canonicam ferre poenitentiam. Eiusden Caroli Magni temporibus, raptor qui sub lege Romana vi -

417쪽

ueret, morte puniebatur: sed solebant ea de re trannactiones fieri, quae compositiones Vocabantur, quarum exempla habes apud Marculiam, xxx I, & se- . quentibus. Sed sciendum non omnem vim puellae ilia latam esse cum raptu: & raptum puniri etiam thapro non secuto. Rapere enim est, vel inuitam, vel inuitio parentibus, aut tutoribus, puellam alio transferre.

vi hostili more in nostra republica matrimonia sudentsibi Helena Paridi: intrabas hostes an hoslis eras ' .

DE EMENDATIONE PROPINQUORUM.

Curtius libro vi Ir. More patris, m ab antiquissimu. Macedonia regibus usurpato, eum castigari iussi me cir vomtet fieri, ut a iuroribus pupilli, a maritis uxores. Seruis quoque huius pueros aratis merberare concedimin. Est ea de re locus egregius Xenophontis v. circa finem.

DE MALEFICIS, ET MATHEMATICIS,

& caeteris similibus. Mathematicorum vox eo tempore infamiserat, significans eos, qui ex astris f iturorum notitiam profiterentur. Gellius r. q. Vulgus quos gentilitio vocabulo Chaldaeos dicere oportet, Mathematicos dicit. Contra quos egregia disputatio est apud eundem Gellium l. γ.xi V.I. Maltera Bardesanis in Philocalia , ex Origene descripta. Iidem & malefici dicit. Malefici, astrologi apucdicnoliasten Iuuenalis: quanquam haec vox in magos re-e ctius

418쪽

etius conuenit, de quibus & hoc titulo agitur. Vide L. vltimam. Vlpianus productus in collatione legum o Mosis cum Romanis r Sapis e denique interdi tum es fere ab Ommbus Principibus, ne quis omnino si huiusmodi ine. Vtiis immisceret. Durus in Astrologos fuit Iustinianus. Iussit enim eos camelis vela os traduci, &in humeros caedi. Praecipue vero sapitale semper fuit astrologos de Principis salute consultare. In Pauli sententiis v. tit. xx 1. de filute Principis , mel summa republiea mathematicos, ariolos, arustices, vaticinatores consulit. cum eo qui restonderit, capite punitur. Exemplum habes apud Ammianum xxix. Meminit & Firmicus ri. i3. Apud Wisigothos poena erat, flagra, aut seruitus, VI. tit. H.I. L. Multi. Multi magicis artibvi WJ D e hoc crimine habes apud Cassiodorum xv. 23. Grave crimen, si probetur. Sed ob dissicultatem probationis, multi sulpicionibus nimium indulgent. Itaque plurimos, etiam innocentes, eo crimine eversos narrat Ammianus xxix. Theodoram magicis artibus mirum in modum addictam fuisse narrat Procopius.

DE FALSA MONETA. . Capitis poena, & publicatio in metalli mixtores de ereta. Haues id in vita Imperatoris Taciti. Vide quae ad titulum Digestorum D stasis dicta.

419쪽

3sι HVGONIS GROTII FL. SP. DE SEDITIOSIS, ET DE HIS QVI PLEBEM

contra rempublicam audent colligere. Arnobius iv. Magistratum in ordinem redigere, sinatorem aut comitio prosequi , sivis esse decreui tis periculosissimune poenis. Ammianus libro xxviii linguam narrat maledicis praecisam. .

DE INIURIIS.

Et ignitatis habitum ornamenta praeferret J Tertullianus de resurrectione. Habitus indices custodesilue diagnita ιs. Et de pallio: Proprius habitin mni cuiusque ea, tam ad usium quotidianum , quam ad lonorem ess dignitatem. Epictetus apud Arrianum :- - προς Hia utatur artificio habitus. Alexander Seuerus narrante Lampridio in animo habuit, omnibus ossiciis genus vestitus proprium dare.

DE FAMOSIS LIBELLIS.

Arnobius libro iv: Carmen malum conscribere, quos ma alterιus Osinquinetur m vita, decemviraliιus scitis euadere noluistιs impune. Traianus ad Plinium: Sine auctore pro- . positi libelli in nudo crimine locum habere debent. Nam o pes imi exempli, nec no tri seculi es. -ς ψαμ οπις, ait Ioannes Antiochenus in historia Ioviani. Adde

diximus ad titplum institutionum de iniuri

420쪽

' quii posthac per Σωpium intra duodecimum cubitum sumims vltra fluenta de propriis ac metustis usibus praeter fas, ' .

praeterque morem antiquitatis . urpaverit J Vbi Nilus ad incrementum xi I cubitorum peruenerat, usurpabat de eo quisque quantum volebat. Ante id tempus non plus quam singulis mos vetus concesserat, per incilia scilicet. Attaliata: ειώ 5 ως ως τω ταφρον G Si quis inam pio aperuerit verem , insta cubitum duodecimum. Sic ut nunquam bupplicandis eis, vel recipiendi ciuitatem,

vel dignitatem, vel substantiam licentia tribuatur J suppli- eandi recte legitur in Codice Theodosiano. Attaliata: isti αἰακλήα ως ς συβρορ, mως - της οἰα αδ mk. Ita ut nulla illis reuocatio , aut indulgentia per qualescunque preces fletanda sit.

Si mindicari in aliquos seuerius contra nostram consuetudinem pro causae intuitu iusserimus, nolumus Inrim eos aut a soluere poenam, aut excipere sententiam, sita per dies xxx

super statu eorum fori e fortuna sius ecta iii J Haec est lex,

quam Ambrosio monente scriptit Theodosius, expertus in Thessalonicensium poena, quam periculosum esset ipsis Principibus, tales epistolas statim implertia . bNeque enim de omnibus reorum poenis hic agitur:

sed de iis quae per epistolam Principis exigi iubentur. Ccc ij