Institutionis dialecticae exercitatio prima autore Ioanne Serrano ..

11쪽

num magistri in Dialecticae facultatis primordia ad auditore.

Carmen.

quos nunc ex hausit doctor amore tui. Dumata per lectis tangsit, tr undique libris, hactenus est quisquam,qui breuiora dedit Dumatu melli uo furerunt quae staDrei, ore satis uera detegit ine fidae. Est Aphias cupido breuiter congestipapi unquam musa ex quu sit ealliopea tibi. Barbara e liceat ueterum monumentaparentum, unius tantum nunc relebretur honor. Nam tibi per facilem praebet, mansiuingtomni uictum,cum crescas uberiora dabit. δHaec congesta nimis 'aiora voluminagyra, eoncludit vetervm ςharta notata breui. Hac breuius Iophias poteris penetralia adire, an fractus expers bie quoque monstrat iter. Hanc igitur iuuenis teneas,voluass erass, nam tibi quam minimo magna labore dubita

12쪽

annis Sei rani auditor ad lectorem.

Carmen.

IAm iam lector habes ota quod mente petisti,

egregiumq; tenes in logica arte ducem. Iamq; intrare potes tutus,mihi crede char bilint, .er Cillam, Ibteis sedulitate ducis. Quid i uid Aristoteles princeps est qui sapientium, quid quid er edocuit maximus ille plato. Cunctat Por rius perscrip sit quae ordine longo, 'in , scunctas per docti quaeposuere viri. Comprimitis totum, pro illo compendia ponit, ordine longo sed breuitate quidem.

S i e tipis illius proprium cognoscere nomen, tantas nunc virtus pervenit unde petis. Qualis homo poterat vires aeqvare labori, tanto quidem praeter docta minerua dediti Congestit rubris Serranus lilia campis, bos etiam fores,quos liberiste trabit. Serrano haec igitur debentur praemia soli, qui lucem tantum sic tulit orbi nouam. Curribus ut summis cum scandit phebus in orbem, ilat sillusti atur lampade clara dies. . : ιΗ unc teneas semper rogamus mente libellam, ridq*ςm Ii per discus,crede ecrjtvl crith

13쪽

r. Maouimis Serra1n discipuli in operis, toris, s facultatis huius laude

ad iuuentutem, Carmittit.

Inuenias lectos eommoditate tua. Ivit eos doctor uariis a sentibus agri, lNOmine serranus praeditus arte tibi. i Rectius ut valeaspraesentem discere cursum, Et citius patriam doctus adire tuam. Dicitur hie eodex Luicu introductio rectae iEt resoluta,breuis, minas, cuncta docens. Tramit e princeps Luices per plarima verba, in Attamen bie paucis cuncta νe oluit ericondidit obseure, quae nobis ipse reliquit, Iste tamen reddit lucidiora die. FOrctitan obiicies complares es e libellas, M' Nomine, quo praejens dici tur elle quidem. , inuenies nusquam silmilem,qui det tibi frugem, .', illa puperat reliquot volueste volve libros. verius vi credas quibus a me sunt tibi dicta,

Aularis uires,conuenit,ine citem.

Artibus ingenuis est mire praeditus,ate Omnibui in rebur doctus, umde bonus,

14쪽

iarn opriis studiis prudens oepromptus ad Omno.

Quod dubitania rue cluet is ecce tibi. Fervet amore docens, π querens utile quodci

Commoda,quo possi maxima ferre tuis. Praeterit haud quaquam conten mens queme librorum Praeterit haud textum,quin manifestet eis. es docet Loglaes per cursum icta abun Min s docet clare dictat, ille bene. Librosum seriem non pervam possidet ille, Quos manibus voluit epius,ais legit. tibi de Logica praestanti munere dicam Quis poterit laudes eius more loquis Est ea, quae praestat reliquis non parua facultas.

Praejidio ruius quae tua qucs probat.

Excolit ingenium tenebras Iuce cando. Artibus baee cunctis lege prinire valet. Si Logicam demis,perimuntur,quael Iupersum Sin alias tollis,permanet illa vigens. Duχ,regina,potest aliarum iure vocari, Resuperans illas,nomine iunge suo. Hane studio magno,tibi consuli,discere cura, Quam capies frugem,tu mihi trilis eris. Accipe mi ledior priesentia,quaelibi condo, Carmina e quaeso qua bonitate dedi.

15쪽

Errata sic corrige, Numerum primus soliu declarat. .R,primam illius faciem.B alteram.& alter

num erub linearum numerum.

16쪽

DIALE

is Serrantii iti Academia Caesaraugustam philosopbium publice profitem

tis exercitatio prima.

CAP. I. EXPLICAT PRIMAM

exercitusionis institutum.

V M animaduertere ingeniose lector, puma principia rerum omnium,' scienti uorum maioris esse virtutis qua viqvitudisti. eis. Usinta Philosophi sentetiani minimus caesi errorem in principio in infinitum suscipere augmenotuml, nostris institutionibus praemittere decreui brevuem s rudem quamdam cognitione rerum omnium, quae principii s fundamenti licum in Dialecti a Doeultate obtinere creduntur . Tum quid facultas hine disticilis esst cognitu: tum etiamquia eius integra limgularis,. perfecta comprebello spummopere neces , saria. Dialectica enim exeommuniperipateticorusent itentia omnium scietiarum methodus est,s infirmes lium.Cum Ggo nostrarum institutionii spositumst, iuvenum animos sincere er perfecte disponere ad Aristotelis luicum organum profundamente rimandum

17쪽

Meo id di ore curabimus eoiu qui rerum formas, Iu ras uariu limiser coloribus reph eu ut uestigia Uittantest. Sicut enim lineam lineae addunt, colου rem colori iungunt ac mjscent, quo uls rei forma terminauerint, ac imaginem perfecerint: no, etiam non verebimur lineam lineae,es colorem colori addere:Gode inqua bis uel sit ter oportuerit Pherre. D abo itaque operam in bac prima exercitatione, primas er crastiος res lineas proponere, ut tandem in altera liceat prestoctioribus documentis iuvenum is ponere animos ad

perfectam dialectices effigiem, es tormoni peripateticum inh recipiendum . Primae donis huius exercisa' tionis institutum erit, quid Dialecticulit, infot, . . quesint eius partes secundum materiam; π quae eius in umentadeclarare Quibus cras a quod aiunt. Minerva) expolitis , praesens torminabit institutiu

r Qii id Dialectica,quid fit officium, . instrumenta declarat. uia re Ilialec. - Iulecticasscientinitia, oe ars,re tericidis oce. Doeere quidem est oblςura π occulta manifeiuid. J Ilare Obscurum autem omne,cvivs cognitionc desiideramus j plex est uel composita:obscurum limo bicu plix ut est bonio definitione to natur,explicarite

18쪽

mare recitatio. u ru sim quid illud sit, aut ignificet: s dirigone, si illud sta ia q'λ multiplra uel ambiguum fuerit. Obscurum complexu quod propositio uel simplex dicitur mariatio, ut an homo sit capax rationis) Argumetalloe,qua sit ne ue 1.essi rum anfalsum,declaramus hinc fit diale tieam diffii redi, di disputaudi scientia elle:dialectici gofficia do Alli Meere: instrumenta uero quibus docet sunt definitim di alee i. uisio, T argumentatio. Dialecticae partes sunt securi' defini. dum materiam tres . Prima est simplicium cognitio: Offici. secuda compositio ου diuisio simplicium: tertia est ro dialec. tiocinati ex simplicium compositione o diuisioneat in lir id qu simplicia sunt,ad decem cupita revocatur quemςΠtλ. dcccni prima rerum genera dicuntur,suntque substan pyy ςΤ tia, Qualitas,Relatio, Qualitas,Aclio, Puspio, Vbi, Qqudo, situs G Habitur. Ηιec prima decerer ῆ8m ma re

comuni nomine praedicanacta nominantur,ccpiraebcyrru gen.

dunt quide nomina reru secundil debitam es vera si4iectionem er praedicatione. At quia haec debita praeo diuisiodicatio ,s subiectio non poterit plene comptaehedi si & or Ne cognitinoe quaru sum vocum, quae praedicabilia 6 do eo. se dic Bur,ideo quid Praedicabile, quid uni male, ex q' hyς quot sint praedicabiliu species,explicem' oportet,pri' ef m qua in categoriirsidisputatioe ueniam'. Deirideret si tali hordirie cognito,aperiemus via docet res simplicesDe eonta finitide, is diuisione .pterea de simpliciacopolitione, er diui me arem alae de maciiltione:er tande de Arsi ii iumcui

19쪽

r Dial meae institutionsi, rumptatione , qui e ex muriationibus construitur enaciatibi; q; u ritate a falsitate diuidit . Ieparat. Quae ipsis dia cum ita sint,non mirum erit proferre, ultimum Diale lectici cticescopum ese ueritatem disputando declarare: cade initio, er diuitioiad perfectum inplicis enuciatios' i rils cognitionem conducat er argumentatio; quae ex

simplicibus construiter enunciationibus in veritatis scientiam, iudicium tentat,s dirigatur.

CAPUT. II1. Q VIO PRAEDICA

bile uniuersale,indiuidua, quot sint praedicabilia, er brevem singulorum disputatione persequitur.

Prasdu o Raedicabile nomen est commune, potencabile. de pluribus univore praedicari ut animal de homin er leone. Dicitur praedicabile a praedica' do,deelarat quidem, quae uox possit commode dici de V niuo alia. Vniuoce praedicari, est communi nomine, er ea ce dici dem substantiae ratione uere affirmari de pluribus: ut unimul de bomine,er boue inguli quide homines amia equi multa sunt, oenuncupatur. Aequivoce praedicari, est voce. vere de pitiribus urirmari nomine communi, diversa tamen substantiae iratione: ut curiis de eo qui est in treVniuer ra,er caelo.Vniuersale ide est, quod praedicabile: quasi:ς- uis interdum definiatur per dici de multis, interdii a tem per te m multis: hoc certo scimus uniuersalia no

20쪽

Prima re vestes iο. III posse aedicari de multu, viedent ipse eommunes eo Praedi-- ceptus in multis callentes .Praedicabilia quin stunt, ςR Genvs Species, Differentia,proprium, π Acci tim.

Vsius pr.edic bilium confert, ad praedicamptorum doctrinam intelligendum: ad diuitioncm,desinitionem: seit 5 eraddemostrationem: qme sunt tria poti dimum in dieabiastrumenta' ta ad disciplinas comparadas. Indiuiduultu usu proprie predicabile non est , cum de uno solo praedice Indi uitur, quia non est iniuersale, est tamen uniuersalictisum duum. damentum. Indiuiduum quidem homen est rem significans singularem ut Petrus ille homo. Genus esὶ coo I.Geio mune nome,quod spluribus spe differetibus uniuoce praedicatur in eo quod quid di ut animal de homine, . Aquila.D uplex est genus,medium, supraemum. duplex Supr qm est,quod no potest esse species,cum sit gis gςRRGnus:quia non est aliud genus illa superius: Miluviati, Vp tia. Media dicitur,quod in ordine ad inferiora esstre, ius,er in ordine ad superiora species'. vi gnimal estge oenus. nus hominis, species corporis amari. Species est co specie mune nomen, quod de numero digerentibus potest in quid. quid praedicari:ut homo de Petro,s Ibane. Deserat Disse numero eiusdem speciei individua. Differunt specie . . diuersae eiusde generis forme. Differunt genere eiWP Π dem praedicumeti diuersa genera/el sub illis comprae 'hensa: Quae sunt diuessorum praedicamentorii, diverosa potrus dicuntur, quum differentia.Duplex estis si A lii clas