장음표시 사용
2쪽
GVILI ELMUS E e cf. aud perperam ne facturum arbitratus sum, se in
mentis meae erga TE deditissimae testificationemiae tenui quodam documento obsignarem. Du eissima enim animum meum subit recordatio, me studiorum
meorum merementa sub TUIS auspiciis magno meo solatis A apsuis,
3쪽
posuisse, euius rei imago tam alte sipud me radices egit, ut Mnmo cum gaudio semper aeui illius memoriam mihi renovem. Verum enim uero se huius meae felicitatis causam exactius perpendo, modi.ca illa incrementa modicasque aecessiones TIBI, UIR EXCELLENTISSIME, aeceptas debeo; cui ergo coriuenientiuΤ qu TIBI 'si hane sudio rigm meomum coronidem ostierrem alluerensecratrem y Multum Hommeliano nomini semper tribui, et hine FILIUM Praesidem, PATREM Patrarium elegi. Non dubito autem fore, Ut praeseritem deuotae religionis meae tesseram TIBI submisse oblatam, serena, uti sempeτ soles, fronte accipias; ex his enim arguinentum propens TUI fauoris et summi patrocinii mihi capere liceat. 2uod superest, Nullam intermittam occasionem, Deum Ter Optimum Maximum ardentissimis defatigandi precibus, quo TE, PATRONE SUBMISSE VENDRANDE, saluum ac sospitem omnique felicitate construet, suo Idmilia I splendidissima, quae in TE Optimum decus et prae-
stilium Frmissi,num concessit, suum in omne aetatem teneat splendorem. Tuo autem in poster fauore atΦue praesto frui, benigne sic gratiost, quod ita rogo, mihi clienti TUO emcede.
4쪽
Duas inter se maxime discrepantes, quae a LABEONE Huius ἀθω et CAPITONE profluxerunt, deinde a pno Cv. pro C LO et sAni No auctae sunt, iurisconsultorum pν - 'familias mille, a multis saepe dictum ci copiose si fuit; quale autem caput et princeps huius dissidii causa sit, tam est intricata atque incerta quaestio, ut sere , quot de ea re scripserint, tot diuersae habeantur doctorum virorum sententiae. Nobis vero, qui eumdem campum ingredimur, in quo et alii satis iactati sunt, non ex Digestorum amplis limo opere, neque illis quinquaginta decisionibus, quibus iurisconsultorum hoc ciuile bellum ipse IusTI N i AN vs composuit, ea colligere animus est, quae . Proculiani ct Sabiniani diuersa senterunt, sis enim anteriorum labor fuit sed potius in illam supremam omnium et generalem causam inquiremus, quae dcinde, in lingulis quaestionibus, diuersas responsiones et illa dissidia peperit. Neque enim haec dissonantia inter se scholae utriusque decreta annot.isse, satis ell, sed rationes praeterea causasque perquirere decet, quibus illi, ad talem in definiendo respondendoque diuersitatem adduci potuerunt. Una est videlicet,
quae in duas partes dissipauit iurisconsultorum semiliam, sed capitalis quaedam aberratio et diuersa intelligentia rerum, eX qua, in singulis iuris articulis, deinde reliquae diuersitates, tamquam a statu
5쪽
DE PRINCIPALI c A v s A rigine sua, omnes emanauerunt. Videmus autem in omnibus artibus et disciplinis ita fieri, vi vcl unica informatio fusa, ubi semel
nidulata est et impressa in animis hominum, aberrationes ex se innumerabiles gignat, et diducere mortales soleat
Quaeremus itaque sinem ultimum atque decretum illud omnium supremum, ad quod particularcs , in causis singulis, dissensiones collineant. De Gellio quodam familiari suo, narrat in primo de legibus libro, capite vigesimo, ille, Romanae eloquentiae Pater et caput,
CICERO: eum, Cum pro consule eX praetura Asiae in Graeciam venisset, conuocasse Athenis philosophos, et quaesisse, quaenam causa sit, quamobrem in nulla sere reconsentiant 8 simulque pollicitum esse sitam operam, si transigere inter se et conuenire velint. Posse autem, dixit, con
trouersias eorum facile finiri, si eo essent animo , ut in primis sententiis velint conuenire. Hoc proconsulis consilium , hominis scilicet in iure occupati, qui philosophorum dissensiones ut lites ciuium pecuniarias componi poste arbitrabatur, quamquam ioculare et Pene ridiculum videri possit, mihi tamen , nescio quomodo, cogitationem iniecit generosam illam quidem, sed temerariam quodammo do , excutiendi iurisconstultorum opiniones singulas, et decretum illud perquirendi suirimum, ex quo diuersae utriusque lectae opiniones pro pullularint. Sane, si HEs Io Dus potuit, deorum in coelo habitantium generationem carminibus Pandere, eosque ex chao Omnes educere, cur mihi sententiarum non liceat quamdam quasi generationem successsumque describere, et dissensiones omnes ab una et principali informatione, tamquam e chao, educere ρ Ita enim statuimus, ab uno falso decreto innumerabiles errores profluere, nec
in disciplinis solum, verum etiam in ipsis religionibus, idem euenire. Nos enim, qui diuinam illam Lutheri doctrinam approbamus, scriptum potius intuemur; illi autem, qui Caluini, rationem. Haec prima et capitalis diuersias, quam ipsam arbitror fusus explicasse
NICOLAVM HUNNivM de fundamentati rissensu Luthranorum et Caluinianorum, cuius tamen librum, quamquam studiose in bibliothecis quaesierim, videre non potui. Sic una plerumque est maximarum haeresium caussa, et perpauca habentur dissidiorum principia, quae, aucta suis progressionibus, facili cursu deinde propagantur seque diffundunt et dilabuntur latius, ut Iani illud apud OVI D IVM Omnino Verum putem, qui
Principiis cuncta, inquit, inesse solent.
6쪽
Est autem haec disiensionum ac sententiarum generatio explicam di ficillima , et perquam arduum, clare dilucideque demonstrare, quo modo singula sectae utriusque effata ab uno quodam principali cmanauerint dogmate, propterea quod non raro postremae conclusiones a principiis suis specie ita sunt disserentes, ut ille doctrinae ncXus,sne solertia summa, vix indagari possit. Ut enim frutex, qui e se mine natus est, maximam dissimilitudinem habere solet cum isto, ita in disciplinis postremas conclusiones saepe videas discrepare ab iis Plurimum, ex quibus profluxere; Et genus omne auium mediis e partibus ovi,
sciret seri, quis nasi posse putaret'
Sed antequam orientem illam a communi tamquam stipite senten- citisum distiarum quas successionem describimus, operae prctium est, ut, quae-fensiovom σβnam de causis sectarum alii senserint, breui oratione declaremus. Cum enim, qui de familiis iuris conlultorum commentarios seripse- Σῖψ, runt, summi viri, Labeonem cum Capitone, et Proculianos cum Sabinianis nulla propemodum in re conuenire animaduerterent, quidam harum altercationum rationem perscrutantes, ab aemulatione, quidam vero a morum atque ingenii diuerstate, rursus alii a studio nouitatis in uno antiquitatisque in altero, et denique a diuerso philosephiae genere, caulam repetiere. Primus, qui in Gormania de diuersis iurisconsultorum familiis tractatum edidit, CHRIsTIANusOTTO A BRE CRELEN capite primo huius tractationis in fine tDubium non rest, inquit, quin ex SOLA AEMULATIONE, aut prout quisque vri in aequitatem, vel in frictiorem haeris rationem pronior fuit, diuersae eorum opiniones promanarint. Sane magna semper inimicitiarum ac dissentionum, imo bellorum causa aemulatorum inuidia; nam vi Lu CRETIus canit: Macerat invidia, ante oculos isium esse potentem, Idum adspectari, claro qui incedit honore. Ipse id in tenebris volui coenoque queruntur. Plane illud singulare est, quod in voce Amita, de aemulatione F EsTus annotat, plus scilicet sorores a fratribus, quam fratres
ipsos a fratribus diligi, propter dissimilitudinem personarum quae ideo
Quomodo autem haec, quae de aemulatione diximus, ad Labeonem et Capitonem, qui duo prunum veluti diuersis sectas secerunt, ac
7쪽
DE PRINCIPALI CAvs A rcommodari positat 3 Dicamus statim, et quidem TACITI verbis, qui' in libro III. Annalium, capite LXXV. ita refert: Aga aetas duo δε- eora simul pacis tulit. Sed Labeo incorrupta Iibertate, et ob id fama celebratior. Capitonis obsequium domisantibus magis probabatur. Ilii, quod praeturam intra setit, commendatio ex iniuria i huic, quod consulattim adeptus es, odium ex inuidia oriebatur. Uerum non inter ciuiles solum et iuris peritos homines, sed sacerdotes et iam aemulationem ambitionemque caulas distidiorum exstitisse , LA-cTA N T i v s libro II In sit utionum capite XXX. his verbis declarat: uerunt quidam n rorum vel minus sabilita sis dies minus docti, vel minus cauti, qui disidium facerent veritatis et ecclesiam diffsista rent. Selial, quorum siris fuit lubrica, quum Deum nosse se et colere Anularent, augendis opibus et honori sudentes affectabant maximum sacerdotium, et a potioribus vitai, foedere cum suffragatoribus suis maluerunt, quam eos ferre praepositos, quibus concupierant Us praeponi. Verissima hic quidem narrat. Nam plane SOCRA T E s in bisoria ecclesiisica libro VI. capite M. Iohannis Cholostonii cum Seueriano distensum ab inuidia ortum suisse tradit; quaeso lasse et smilia quaedam exempla IOHAN GvILIELMO REYE Ro occasionem praebuere, quandam, de ambitione haeresum causa, distertationem conscribendi.
Ngstii Lavs Sequitur EMVNDvs ME RiLLius, qui in libro primo Obis philo1ophiae seruationum aliisque locis lyroculianos Stoicorum, Sabinianos vero diuerso ro' Epicuri et Academicorum placita magis secutos esse demonstrat, iv quae philosophandi diuersa ratio itidem in theologia uiuitas et capitales sectas peperisse traditur. Illud cnim TER TvLLIA Ni de cretum, quod aduersus Hermog. capite VIII. et in libro de anima, capite III. protulit, satis super luc tritum est : Haereticorum patriarchas 6se pbilasphos. Quid mirum ergo si philosophia , seditiosa
illa morum et veritatis ministra, quae toties 1rubuertit ecclesiam, in nostris iurisconsultorum beatis placidisque coctibus eosdem sere tumultus excitauit Z Non improbabilis ideo MERI LOI ratio, qui philolophiam dissidiorum causam perhibet, cui I A N V s VINCEN-Tavs GRAvi NA subscribit, quando in libro primo Originum Iuris ciuilis, evite XLV. ita commentatur: με parum auxit haec diffiia Stoicorum philosopbandi genus, cui sis Proculiani magis obfrinxerant. Guamobrem isti multas iuris controuersias eius scholae seu
ritate desinierunt, cum Iulianuτ, qui ex altera familia erat, subtilis
8쪽
tes istas iuris atque nimiam scrupulositatem intrepide contemserint. Consuetudine igitur Stoicorum Proculiani maxime occupabantur, in dialecticis . quorum Labeo periti mus habebatur, plurimumque laborabant in regulis coniunctioniam et disiunctionum pertexenaeis ordinandisque verborum nexibus. Igitur ilii Eoctrina imbuti Stoicorum ex eorumdem sententissaepe pronuritiabant. In eadem opinione cum et nos essemus, tandem ab hac parte, nec inuitos, illustiis atque doctissimi
Viri, GOTO FREDI. M As COVI solers et adcurata nos demonstriuio
abduxit, qui quidem in pulcherrima sua, de jectis Subinianorum et P, culianorum diutriba, injexto capiter utriusque sectae iurisconsultos philosophia Stoica imbutos fuisse,adeoque diuersum sapientiae genus dissentiendi nullam praebere causem potuisse, clarissime ostendit.
Admonet vero iam iniecta a nobis praestantissimi viri, grata Μdeo VIVs
semper illa et iucunda nobis , MAsco vii memoria, ut huius f βμ ' σημ' quoque sententiam lectoribus impertiamur. Non possumus autem illam tradere commodius aut elegantius , quam si ipsius Verbis, quae, in oratione de modestia veterum iurisconsulto Tum p. a . literis consignauit, proponamus. Capito, inquit, etsi nouae dominationis auram calyide assentando captare didicisset, in regulis tamen artis, per manus ipsi traditis stersitit; Labeo autem, quamquam nihil in republica ratum Axumque taberet, nis quod in Romanis antiquitatibus legisset, in iure tumen noua quotidie comminiscebatur. Haec res magnam quidem habet atque egregiam speciem ob POMPONii locum, qui l. 2. I. I. I. Is de orist. ivr. ita luculenter traditi Hi duo primum veluti inuersias sectas fecerunt s Nam At teius Capito in his , quae ei tradita fuerant, perseuerabat; Labes ingenii qualitate et fiducia doctrinae, qui et ceteris operis uestientiae operam dederat, plurima ivnouare instituit. Nec parum eidem opitulatur Callii illa, apud TACi Tura libro XIV. annalium cap. XLIII. oratio, qui in senatu : Saepenumero, dixit, Patres conscripti , in
hoc ordine interfui, cum contra insituta et leges maiorum, noua se natus decreta poseularentur, neque sum aduersitus, non quia dubitarem siver omnibus nego=iis melius atque rectius olim prouisum, et . quae conuerterentur, is deterius mutari, sed ne nimio amore antiqui moris sudium meum extodere viderer. Fuit autem hic CAss I vs
Capitonis primarius sectator, qui, cum diserte hoc studium suunt dicat, in pristinis perseuerare, MascOuianae huius non leue momentum sententiae addit. At subtili trutina fictam hanc a Tacito ora la tionem
9쪽
ODE PRINCIPALI C AUSA.tionem ponderantibus , probabilius videtur , his verbis , non illud
proprium Capitoneae sectae, sed iurisconsultorum commune, antiquit iis studium notari. Nam vetusta extollere et maiorum vestigiis instare, id peculiare iurisperitis ac proprium omnibus,quemadmodum ipse C I C E-xo, in episeola XVII. libri septimi ad inversos, indigitat, Trebatio
iurisconsulto hac ratione rescribens: Hoc quemadmodum VOS scribere Ioletis in vobis libris, idem V. Cornelio videbatur, et ipse VLP I A N v s I. a. f. de cons. minc . indicat, qui generatim edicit: In rebus nouis consituendis euidens esse utilitas debet, ut recedatur ab eo iure, quod diu aequum virium est. POMPONI Us autem, qui Capitonem magis in traditis a maioribus perstitisse, Labeonem contra, suppeditante ubertatem ingenio , et ob studiorum sertilitatem, quaedam innovasse commemorat, dubito, an his verbis ipsum caputet dissensionum omnium summam indicare voluerit p Tantum enim hoc tamquam singulare Obiter annotat, neque videtur, si rem omni no consideremus, capitalem dissidiorum causam, sed tantum partem aliquam diuersitatis attigisse, ut hoc pristini moris ac vetustatis studium non tam principalis videri debeat, quam accessoria potius et fortuita quaedam inter utrosque diuersias. Sed videamus, an omnino illud, et quomodo verum sit 8 quod P o M P O NI v s scribit: Atteius Capito in his , quae ei trainta fu rant , perseuerabat, Labeo prurima innovare instituit. Sane, etiam si multa Labeonem commentum esse, facile largiamur, cum huius
rei in libris nostris quam plurima exempla habeamus , quibus eum inuentis optimis ciuilem sapicntiam locupletasse, probari possit clua-Ita sunt in lege 4. I. 3. XII. T. de condici. ob turp. caus Guod meretrici datur, repeti non potest, ut L An Eo sicribit, sΕD N VA RATIONE. et in lege 64. g. 9. XXIV. T. solui. mair. De viro heredeque eius lex tantum loquitur, de socero successeribusque nisu in lege scriptum est, et hoc LABEo quasi omissum adnotat; sunt tamen alia testimonia veterum scriptorum , quibus displicuisse potius
Labeoni nouitatem vinci possit, quam placuisse. Sic Vetus INTERPREs HORAT ii ad versum illum: Labeone infinior: Marcus, ait, Antistius Labeo, itirisperitus memoratae mortalis, multa Gere contra Caesarem dixisse et fecisse dicitur, ab eo latas leges contumaciter reprehendens. Ac adeo quidem vetusti moris religiosus fuit, ut m morabili quadam pertinacia, cum a tribunis plebis Vocaretur,prehendi
maluerit,uuam vocatus adparere,eam ob causam,quod moribus maiorum
tribuni plebis vocationem non habebant. Haec GELLIus XIII. M.
10쪽
o epistola quadam CAPITON is aduersarii eius retulit; Agitabaosem nem Libertas quaedam nimia, atque vecors inque adeo, ut diuo Augusto iam principe et rem publicam υbtinente , ratum tamen pen fumque nihil haberet, nis quod iustum sanctumque esse in Romanis amtiquitatibus legisset. tiuum a muliere quadam tribuni plebis aduersum eum aditi, Gestianum ad eum misissent, ut veniret et mulieri re in nonderet: iussit eum, qui missus erat, redire et tribunis dicere e ius eos non habere neque se, neque alium quemquam vocandi, quoniam moribus maiorum tribuni plebis strensionem haberent, vocationem non baberent. Posse igitur eor venire et prendi se iubere, sed vocandi a fotem, ius non habere. Praeterea, id quod diximus, nempe Labeonem potius, quam Capitonem perseuerasse in maiorum vestigiis, ipse i v s Ti-NI A N v s,in tituloInstitutionum deCodicillis,significat; in quo scriptum est: Ante Augusti tempora consat coincisiorum ius in usu non fuisse. Dicitur autem Augustus conuocasse sapientes viros et quaesissed an posset recipi hoc, nec absonans a iuris ratione codicil rum usus esset y et Trebatium Ibasisse Augusto, quod diceret utilistatim et necessarium ciuibus esse. Post quae tempora, cum et L Au Eo codicussos fecisset. iam nemini dubium, quin codicussi iure optimo admitterentur. Dicit Iustinianus, codicilli an recipi possent, nec ne 3 dubitationem diu maximam habuitIe; insecuto tamen tempore , cum antiqui moris ille studios stimus Labeo, qui sere numquam a maiorum institutis recederet, innovanda haec putasset, placidiores omnes statim insecutos suisse. Itaque tam veteratorem, quam nouatorem Labeonem diuersa ratione di. cemus, et de eo potius praedicabimus, quod de eius aduersario Pom-POnius retulit. Licet enim praecellens Antistii ingenium ei plurima sup-Peditaret, tamen fuerunt eius inuenta eiusmodi omnia, ut cum veterum regulis optime conspirarent. Ac in hoc ipso, quod quaedam salutaria excogitauit, secutus est veteres. Nonne enim, qui ante eum fuerunt, sormulas, accepti lationes et solemnitates quam plurimas, defractionem surculi in usurpationibus, lapilli iactum in nuntiatione peris,mulierum coemtiones, excogitarunt, atque fiducias varias Ipse CATO, cuius duri mores et adistrictior iuris disciplina plus, quam illa Labeonis seueritas, concelebrata est, regulam plane novam, sed si tilem et elegantem , quae ab inuentore Catoniana dicitur , reperiit. Haec, quamquam noua et a Catone demum inuenta sit, regula , per quam ea scilicet, quae initio vitiosa sunt, tempore non conualescunt, ipse tamen ita est comparata, Vt vetus magis confirmata si per eam, quam subuersa iuris disciplina. Similiter L Aa EO noster quaedam B a exco