Scrutinium religionum sive exercitatio theologicohistorica, de religionum orbis universi terrarum varietate in communi & in specie, quod una sola christiana, & praesertim evangelica sit vera & quam angusti illa hodie coercita sit terminis, &c. Autore

31쪽

gvi enim recti possunt iter init ipsi in veteres Sc recen

tiores. Riuum,cum Petro C in eo de Repub Ebraeoruni lib. iII.cap.8. pag. m. J6. seq. movere alicui forte id poterat, quod scribitur defecta hac: quod, cum Legem scriptam exactissime observans,nec ab hac vellatum ungveni quidem discedant,cogantur puerperae eorundem, vel potius see melli perari non sex, ut reliquae mulieres Iudaicae, sed perintegras is septimana domi se contineae: unde coeteris Judaeis adeo etiam exosae sunt , ut pater aliquis, non nisi cum summa dote,generum sibi acquirere possit.

Joh. Sel denus de Dis Syris, Elias Schedius de Dis ger,

32쪽

. i8. - Certe Graeci & Romani quoq; si quae vis, ut

quidam loquitur,grandior,vel quaecunq; sive bona s. ma le,aut quicquid modo generi humano vel utile vel noxium est,coluerunt. Conised ornaeum de er. Rel. r. cap.rs. H. Gro t. l. IV.pag. m. is'. seq.Sel leuiam de DIs Syris prol gom capi pag. I. seqq, s. i'. Deorum gentilium apud priscos multitudo, varietas aec non nomina di versavid apud supra laudatos autores: quibus ad i. iterum Oxl Rhodi Linus super citata loco. p. r.& .p. m. 8 seqq, Mib. XXV. c. so. p. sis se

uno, esia, Minerva Ceresa Diana, Venus, Mari, O sercurius, rara, . At unus, ulcanus, solet

in specie vero & obiter quassi, Ruthenis s. Moscovitis & ipsis pro Principio Religionis sinat esse Biblia L. Scripturam s. utriusq; foederis: at vero Vetus Instrumentum in te. grum quidem non admittunt ad usum sacrum in templis suis, certis de causis: quo de vid. Adam. Olearies p.r 6. Dereliquo, singulorum Generum Religionum vel Reli

33쪽

giosorum auctores, originem, nomina, ordines, tectas, schismata, dogmata, errores, scripta, incolatum,similia, recensere heic velle nimis prolixum esset,imo impossibile fere. Videndi de singulis Scriptores idonei,extantiores classiciq; sui. s Moliam med alias etiam aliis nominibus achmed, Albul asim & Mustapha salutatur. Porro Sectae Moham med anorum Edovvardo Poliolito, in notis ad Abul Faraium numerantur LXXIII: quae tanti tamen mo menti non videntur esse, quo minus ad duas hodie, Turcarum & Persarum scit. reduci possint. Notes item: certum esse,quod Moham medani utriq, Biblia nos ira s Scripturam S. pro verbo Dei agnoscant quidem ipse Molia in med etiam in Alcorano suo provocet ad hanc: at vero tradunt a Judaeis & haereticis corruptam esse,unde novatione quadam opus fuerit, in illius locum substituto, divinitus e coelo dimisso, Alcorano: qui adeo multis phras angis Scripturam S. post se relinqvat. De Turcis in spe

cie& hoc notes, praeter Alcoranum s a se legit, is, quasii dicas Lectio, Biblia) tanqua princi

pium Religionis tuae etiam recipere hosce(minus ita Pe

Lex hoc est, Traditiones non scriptas Moliam medis,

quarum plus quam IICCCXL. recensent. Tandem, Con-jensus ut Dissensus a forum notetur paucis adhuc: Religio una fere, fere dixi, est & Turcis & Persis: i. Principium enim Religionis unum, Alcoranum nempe, agnoscunt, postposita Scriptur I S. r. Agnoscunt utri is Pontificem quasi is Anti stitem summum quendam inlacris, qui

34쪽

Tut is Musis, persis sedder salutatur. a. Religiosia non

minus smonachos suos habent. q. Circumcisionem utrique retinent. s, Diem veneris feriantur. o. sejunia magni aestimant. p. a vino & carnibus, in specie porcinis. abstinete debent. i. Antichristum praestolantur. q. In stituere Peregrinationes &sepulchra sanctorum invisere. solenne, ipsis est io. Polygamia simultanea ipsis inus. est ii. ita Divortia. Tandem tr. Campanas&Typographiam aversantur. Di nimis vero inter sese: L Turcat enim pro Principio Religionis suae etiam Sunnam a noscunt, ut supra dictum, Persae minus. r. De Califatu live Antistitio acerrime inter se conflaetantur: hoc est an

Abubelier, Omar& Od sinam cita Turcaeo an vero Aali Persa: legitimus fuerit successior Muliam medis Z Confer & supra dicta. ;. Persae praeterea & quendam Soli( unde, Sosiani hodie adhuc audiunt vel addito cognomine Schich Sosi venerantur. q. Interpretes Alco anisequuntur diversos, ut&supra jam dictum. s. Festis in diebus ipsis diversitas est. 5. Ita in Piecibus. p. tandem in Ceremoniis perplurimis. Stiperpondi m . De Moham-mede, Alcorano, similibus inter alia , vid. Gregor. Abul Farajus, Specim. liis . Arab. ab Edux ard. Pol okio edit. Gi or Et acini H st. Saracenica, Roderici dii menetriarchiepisi Toler. Histor. Arab. Joh. Leventilavv. Histor. Mulelmann.Cl. Gentius in notis ad Rosa r. passim, praeser

35쪽

s. 3 . r) Argumentum hoc, de veritate nempe Religionis Christianae, quod haec una atque sola vera sit,tra elatum fusius ac copiose vide sis apud alios, Gregor. de

Valentia, Oper. Tom. III. disp. l. Ludovicum Vivem, de verit. fidei, Mornatum, de veritat. Relig. Christ. Boetium , de religione. Flacium, Cla v. Part. r. irae . I. Hunnium, in libr. de Majestate Scrip t. S. Philipp. Nicolai de Regno Christi, lib. I. Grotium hodie, preser t. lib. r. adde ex parte Schroderum de principiis theol. Dieteric una in l. de Script. S. &c. Scilicet, ut & hoc saltem superpondi quasi loco adhuc addam, sicuti DEUS est, non nisi unus: ita unica tantum vera quoque est eum colendi ratio s. Religio. Et haec non ex ingenio humano, commentisque similibus, sed ex ipsius voluntate & verbo praescripto peti debet. Ille enim &qvis sit ipse , & quom o- docoli velit aut debeat, solus scit, &nos docere potest. et is autem est verus D Eus nisi, ipso attestante in verbo suo, Ille Creator coeli S terrae, unus atque trinus, Pater, Verbum vel Filius,& Spiritus S. qui se A damo, primo homini, & posteris ejus varie patefecit, nosque a se aversos inisere deperditosqi gratios iterum per Mediatorem sibi reconciliavit conjunxitq;. Quis vero Mediator illei nisi JESus Christus, DEUS Homo, DEI & Mariae filius &c. ut supra jam dictum attestante vicissim Scriptura S. Quis deniq; vero verus D EI cultus aut peligio verat nisi illa, quae ad D Eum ducit verum, per mediatorem Christun a de quibus omnibus nos certos reddit non nisi Religio una sola Christiana: & hoc iterum, entheo quasi sic facto circulo quodam, mediante Verbo Dei divinitus patefacto nobis in salutem nostram,&c.

VACUI

36쪽

VACUI FUGA, vel APPENDIX

SCRUTINII RELIGIO NUM-

juxta Orbis Terrarum IV. vulgo hodie lidinumeratas partes: Asiam, Africam, Europam &

Americam.

EUROPA. et vere Seligionis quondam

gaudet gavi aque fit praerogativa at- amen hosse illi me ito . Europam praefer imus. Cedunt ete in hac Germania(sceptro nobilitata hodienum Imperii S Roma.

ni) Italia , Gul a , I sania , Porti alia, Diritannia magna site Anglia et Scotia, Hibbernia, Dania, ecia,Nor vegeta, Looemia,

Hungaria, Polonia, Prus , Hetaeria, Bel bum fi Germania inferior etc. Christianis: a de huc a Rubram Moscho iam, Livoniam,

Lithetaniam se arte Transfletaniam, a&voniam, Croatiam, Dalmatiam , cum a s centibu regionibus, item Tartariam Europ.

am a

37쪽

am,ex parte e c. Graecia maximampartem Moham anis. Pars arctoa quaedam, i Dinmarchia, L marchia, Istandia, Gron-landia, nova m a et c. ethnicis.

ASIA. taria fiatica, smagni Chami finia perium) Asia minor sive Natosea, Tur- cicum imperium, Arabia fel x et ferta Cpetrosi, Persa, Media, India Orien

talis, utrat, inae regnum amplis smum una cum alacentibus Insiliis plurimis maximus v. . Corea, slphinus aliis lapanc liponia, Luconia, s Lorneo , Sumatra, Iava, itan etc. Mohammedanis et gentilibus cedunt. Armenia, Syria ex parte, et pauca alia quaedam loca pub Turco, Persa, Iudiri, etc. Christianis. AFRICA.

Gyptus, Mauritania si epotius Baim baria cesse Maroc regna , D

se us

38쪽

num regnum, Lybia utrali exter. et int rior, Moham medanisti Ethnicis vicissi

Nupta, ex parte, item Abi sinatet Ethiopiata ibi an . AMERICA.

, eptentri Walii et Meridionalis scit tota

entilibus: exceptis locis quibusdam in

Dra filia, Peruetia, Getiana, Alortia, irasinia, Iucania, Gallia, Britanniaque nomis , Inpulisque adjacenti us ricaniola, Cimba, lam ica etc. quae Chri iani, hodie ceduntticis m. Verporum, (hogernorum quodcunq; est: quodq; habet orbis & Orcus, Involat ut corvus,quod sibi servat hu

Conc, itur iterum iterumg: Grex vere par vus vere Christianorum.

Domine