Atomi peripateticae siue tum veterum, tum recentiorum atomistarum placita, ad neotericae peripateticae scholae methodum redacta. A R.P. Casimiro Tolosate Capucino, in sex tomos distributa. .. Tomus 2. primam partem physicae complectens

2쪽

DIVM.

Os aeqvAM Logica iti- tellectum instruxit regulis quibus scientiarum inquisitioni mens possit si

curius incumbere, facemque,ut ita dicam, praetumlit, ut veritatem detegat: postquam Metaphysica intentionalis de iis egit, quae ad rationes entis magis abstractas, dc uniuersitatibus spectant, doctrinae ordo re,ctaque methodus, ut ad particularia de cendamus, corporumque Naturam, Principia , proprietatesque contemplemur, postulat. Sic mens abstractionibus fatigata , sibi paulisper indulgebit, & va

rietate corporum recreata vires . nouas

sumet, quibus ad Metaphysicam realem sese accinget. Quapropter , cum tenga

t Physicis. A nobi

3쪽

, Physica Praeludium. nobis supersit via , antequam ad metam

pervcniamus, terit, ut arbitror, tempus,

qui in ipso initio longas ducit moras prolixioresque de ipsa Phy sica tra ectatus

edit: ne tamen insalutato,ut dicunt, hospite eam aggrediamur, quaestiunculis breuiter Respondebo.

Respondeo esse quaest ionem rerum naturalium , maxime earum, quae sub sensus cadere possunt: & ex mox dicendis p

tebit relie definiri pos , si dicatur ; scientia speculativa corporis naturalis, 3t m bile est. A RE s IL An Physica sit scientia. Respondeo affirmative ; illa enim se

cultas icientiae nomen meretur , quae docet cognoscere causam per effectus , ecfessusque per causam , & inquirit causas& principia eorum, quae visuntur in naturi ; atqui hoc praestat Physica 3 ergo Physica est scientia. Obiicies cum heraclit* : de mutabili bus & corruptibilibus non datur scientia i atqui Physica agit de mutabilibus corruptibilibus ; ergo non est scientia. Respondeo:distinguo maiorem,de m tabilibus secundum accidentalia non da-

4쪽

Physica Praeludium. 3tur scientia, esto maior : secundum ei sentialia, nego. Dices : plura opinatiuc tantum cognoscimus circa res naturaleS. Contra, quia nulla est scientia de cuius o bie sto plura solum opinatiue non innotescant ; ergo hoc non tollit rationem scientiae Adde quod ex nobiliori parte desumenda est denominatio.

Qv iEREs III. Physica sit scientia

speculativa. Respondeo affirmatine , quia sistit in nuda contemplatione sui obiecti ; nullas enim assignat regulas , quibus illud diri

gat,sed nude contemplatur elementa, coelos & mixta.

Obiicies prim5, medicina est pars Physicae ; atqui medicina est practica ; ergo taphysica. Respondeo: Medicinam nim esse partem Physicae , sed scientiam subalte

natam.

Obiicies sescundo,ex cognitione rerum naturalium physica excitat ad amnirem Dei; ergo est prachica. Respondeo et indirecte excitare & per accidens tantum;quatenus dat fundamentum ex visibilibus ad inuisibilium cooenita

A a tionem

5쪽

Physica Praeludium. ltionem progrediendi, sed ipsa directe & i

per se non dirigit voluntates nostras ad amorem Dei. sQv EREs IV. Uuodnam sit obiectum i

Respondeo obielium Physicae esse com ipus naturale , prout in bile est , quae is conclusio est omnium Philosophorum, et nisi sit inanis quaestio de voce , licet italiqui non satis sese explicent, dum dia tcunt obiectum Physicae elle ens mobi- dle : nam Angeli sunt entia mobilia , dc istamen eorum consideratio non pertinet rad Physicam , igitur corpus naturale est et obiechum materiale , ratio vero forma- e

lis sub qua consideratur a physica est

mobilitas, hoc est , ut est capax alicuius motus , siue alterationis , siue genera nis, siue localis; aut alteriuS. Dices : prius est esse naturale, quam esse mobile ; ergo dicendum esset obie- ictum phy sicae este corpus naturale,v t na- iturale est. Respondeo : principium radicale mmtus , & naturale esIe prorsus unum &idem, quod patebit , cum explicauerimus squidonatura & naturale.

6쪽

Physica Prasidium. 3 Qva s V. Susinodo diuidendast

Physica p

Respondeo commode trifariam diuidi posse. Prima quidem pars de corpore naturali aget in communi. Secunda vero de corpore naturali inanimato disseret. Tertia denique de corpore nam turali animato disputabit. Ratio autem diuisionis patet , mens enim statim corpus in communi intuetur ; deinde ad species progreditur , & cum imperfectior ad perfectioris cognitionem iuuet, prius corpus omni vitae gradu expers considerat,& illius cognitione illustratus ad cor- viventis notitiam assurgit, .

7쪽

PHYSICAE

De corpore naturali in

communi.

fidi Ostrvs naturale in communi non

ono dumtaxat,sed variis modis con

siderari potest. Primo quidem, ut est in se constitutum per principia intrinsecaeDeinde secundum ipsim a Stiones , atque pro

prietates communes. Sunt autem quatuor

pracipua, quantitas ocras, temptu, ct motus. Ideo quinque subiicientur dissutationes. Prima erit de principiis intrinseco Secunda de quantitate , ubi de infinita dissputabitur. Tertia de loco, et bi etiam de v cuo. arta de tempore ubi etiam de auora aeternitate. uinta de motu , uti etiam

de quiete; sit igitur

DIS P v

8쪽

Disp. L De corpore naturali ct .

DISPUTATIO I.

corpore naturali secundum principia intrinseca.

V M principia rerum naturalium sint valde abscondita, & tamen ab iis pendeat solutio quaestionum omnium, quae in hac Philosophiae parte institui solent, simul dc cognitio veritatis, quid de illis sentiendum sit, operae pretium duco, sedulo inquirere. Sequentibus igitur articulis inquiremus, quaenam suat opiniones praecipuae de principiis ; quid de materia & forma statuendum. Sed quia quid sit naturale cognosci non potest, nisi naturae notionem habuerimus, ordo legi timus postulare mihi visus est , ut iiisti

tuatur.

ARTICVLVS I.

De natura ct arte. Quaestiones de natura & arte coniunxi ; quia

ex cognitione compositi artificialis pei&ctior euadct cognitio naturae.

9쪽

t Physica Para prima.

v A s T I o I. natura , ct naturale. NAtura variis accipitur modis. Primo , pro

Deo optimo Maximo, quem aliqui vocant

naturam naturantem , siue producentem Has na

turas; quas naturas,naturatas nominant. Secundd,

pro essentia, siue quidditate rei : ubi nota, hos tres terminos, essentia, quidditas & natura, idem omnino significare, sed diuersimode et nam essentia importat ordinem ad esse rei, ut est principium omnium proprietatum Metaphysicarum. Naturai dicit ordinem ad operationem, ut est principium Dannium operationum physicarum , quidditas dicit ordinem ad definitionem, qua satisfit laterrogationi, quid est. Tertio, pro uniuersitate rerum creatarum s sic miraculum dicitur , quod superae

Omnem naturae vim. Quarto , pro causis naturaliabus , quatenus secundum insitam propensionem: agunt ; sic dicitur naturam se ipsana reparare. Quinto , pro temperamento quatuor primarum qualitatum ; sic dicitur Petrus sanguineus, Paulus Cholericus. Sexto, pro eo quod quaelibet res est vi generationis, qua de non esie, in eue educta erige hie sumi debet.

Dico primo , natura recte definitur ab Aristo tete , principium & causa motus & quietis eius in quo est, primo,& per se,& non ex accidenti. Explicatur: dicitur, principium,per quod con- Renit cum principiis cognitionis , & cum priuatione ; si tamen priuatio inter principia annumerauda sit: ab iis autem viffert cum dicitur causa. Motus significat omnem niutationem; quies ce

10쪽

tationem motus quo tendebatur ad acquisitionem

perfectionis , vel possessionem vegetam propriae perfecti nis iam acquisitae, eius in quo est, per

hanc particulam excluduntur causae externae, per se,&uion ex accidenti ad excludendas causas,quae

ex accidente in ipsa re, quae mouetur, insident: cuiusmodi est ars medendi,qua, v. g. Hypocrates sibi ipsi sanitatem praestat, quae idcirco natura non dicitur, quia esto, causa sit cur Hypocrates ad sanitatem redeat, non tamen ei per iti, sed accidet rarit, inest. Denique primo;indicat principia subis stantialia ; siquidem motus & quies ab iis prim

tib oriuntur. . '

Nota, quando in definitione dicitur motus &3 quietis D &, haberi locum particulae disiunctivae; sicut & cum Ioan. . dicitur, nisi signa dc prodigia

videritis. Aut facit sensum accommodum, ut cum I.Ioan. L. dicitur Antichristus qui negat Patrem& filium , & cum ex Aristotele , anima definitur esse qua vivimus, sentimus, loco movemur,& in-

eum solum debere dici Antichristum, qui negauerit Patrem & filium , sed qui vel utrumque,vel unum ex illis negauerit. Sensus etiam definitionis animae non est quod quaevis anima sit principium omnium harum operationum , alias plantae & bruta non haberent animam ; sed sensus est ibi esse animam ubicunque suerint omnes illae operationes,vel quaelibet illarum. Circa naturae definitionem pari ratione philosophandum est.Vt a ritiem totum planius fiat. Adverte secundo,res omnes saltem sublunares variis mutationibus esse obnoxias, cernimus enim ex semine herbam fieri, quae crescat,atque in rhyr

sum, fiondes, fiores, semen varie discriminetur, A i, dum. i