장음표시 사용
21쪽
autem imago per meram partium superfluarum ablationem relinquitur , at per talem ablationem non potest artifex positivam formam aliquam producere in partius remanentibus; nam eas r linquit ut antea & solum ab eis alias separat. Confirmatur : poterat Deus annihilare partes
quas artifex separauit & conseruare illas quas artifex reliquit , atqui tunc non fuisset productio
alicuius sormae aut entit talae de nouo , ergo neque cum artifex separauit illas. Probatur minor,
per annihilationem nihil producitur'; sed tune suisset vera annihilatio ergo nihil fuisset prinductum. Tertio, non natura ; alioquin illa figurat non esset artificialis, sed naturalis : nec dici potest talis entitatula resultare ; quia solus Deus causam non habet, caetera omnia ab aliqua causa efficie te pendentia
Ali j volunt figuram nihil aliud esse quam super
ficieris externam cuiuscumque rei. Contra et eadem nianente superficie figura mutari potest, ut si quis silum ferreum in varias fi
Alij, inter quos Hurtadus & Arriaga, contendunt figuram in v bicatione partium consistere formaliter,quam ubi cationem esse modum quemdam de nouo productum totaliter a. re ubicata distinctum existimant. Contra: tales modos non dari probauimus in Metaphysica, & infra probabimus, cum de ubi catione : & potest huc aduocari argumentum quo primam sententiam refutauimus : nam tales ubiacationes producerentur omnino naturaliter , unon per artem, & cum artifex aufert partes supe fluas,non potest dici producere remanentium ubia caci enam
22쪽
Disp. I. De corpore naturassi Sc. ar
cationem ; erant enim antea taliter ubi catae, quia, ut suppono,lignum,aut marmor,quod est materia, remanet immobile. Deinde, quamvis vas mutetur localiter, adhuc est idem vas & habet eandem formam artificialem , ted tunc partes eius non habent easdem ubicationes ac antea ; ergo illius forma non co sitit formaliter in ubi catione parti,m. Idem digde tabella, si de loco in locum transferadur, aut complicetur. Praeterea sequeretur mutari figuram quotiescunque loco mutaretur res artificiosa, quia multarentur ubicationes.
Respondet Arriaga figuram mutari physice in-
adaequales, non vero moraliter, & in ordine ad apprehensionem nostram ; quia succedunt aliae v bacationes eodem modo distantes thter se ac priores. Contra : sequeretur eum qui mouet statuam esse causam illius formae artificialis,cum sit causa bicationum, in quibus consistit forma artifici sis ; atque adeo erit artifex sine arte. Respondet idem, eum qui mouet statuam non
debere dici artificem vel figurae illius auctorem; quia non primo produxit illas ubicationes , sed potius eci dispositione priori ab artifice producta necessario seqvstur secunda ad motum localem illius figurae;& hoc fine ulla arte requisita in mouente figuram. mContra primo , ille debet dici auctor figurae, qui producit quod est formale in figura ; atqui talis motor producit illud quod est formale in figura, nempe ubi c. tiones;ergo debet dici auctor figdrae. Esto, non I rirr o produxerit ubicationes; sussicit enim si secur 'o producat: sicut Deus di
23쪽
citur creator noster, non solum , quia primo produxit nos, sed etiam, quia secundo producit,sive
Deinde secunda ubi catio sequitur ad motum localem illius figurae, inquit Arriaga ; ergo ubic tio est aliquid posterius ipsa figura ; ergo non constituit eam formaliter. Imo si ubi catio constitueret figuram formaliter, impossibile esset figuram moueri. Probatur ; impossibile est moueri figuram, nisi moueatur illud quod est de formali Aonstitutivo figurae ; atqui ubicationes sunt deformali constitutivo figurae; ergo impossibile est moueri figuram, nisi moueantur ubicationes;atqui impossibile est moueri ubicationes; ergo imponi-bile est moueri figuram, si vera sit sententia Arriagariatque adeo impossibile est ad motum fg rae sequi ubi caespitem. Dico igitur et forma artefacti, physice loque do, nihil aliud est, quam partes iei artificiosae taliter, hoc est tali distantia , talique coordinatione inter se per artem dispositae, cum negatione partium superfluarum. iProbatur : hoc ipso quod in pictura colores sunt taliter dispositi, hoc ipso est imago ; ergo haec imago non est aliquid distinctum a partibus rei artificiosae taliter dispositis. Clarius hoc apparet in statua , quia hoc ipso quod partes lignitaliter sunt dispositae , hoc ipso est statua; modo
partes illae statuae intelligantur cum negatione partium superfluarum. Superfluas autem partes voco illas, quae, si adessent, essicerent aliam figuram, v. g. in ligno cubice quadrato & polito non reperitur statua regis, si tamen partes aliquae au- . ferantur , inuenietur ibi statua egregie arteseeta:
idem dic de imagine regis, fiet enim si tales c
24쪽
D F. L De corpore naturali O c. as
tores apponantur debito ordine , & quidem totquot necessarij sunt, & non plures. Quod dico contra quosdam, qui dicebant illam negationem
non esse necessariam ; quorum opinionem esse absurdam patet : nam alioqui in eodem trunco essent omnes statuae non solum potentia, sed etiam a tu ; & qui proiiceret atramentum in chartam, efficeret omnes characteres Graecos, Latinos,
Hebraicos, quod est ridiculum. Obiicies : negatio est aliquid extrinsecum so mae artificiali, ergo ad ipsam non est necessaria. Probatur antecedens : negatio est actus intellectus ; ergo est aliquid extrinsecum formae. Respondeo: negatio formalis est aliquid extrinsecum, concedo et fundamentalis, nego : fundamentalis negatio , nihil est aliud , quam tot esse partes praeci se, sic enim est fundamentum negandi plures , si autem essent plures , non esset fundamentum negandi plures, & si quis negaret, actus illius esset falsus. Itaque figura modus est, qui pio genere terminationem rei agnoscit, & in v rias deinde diuiditur figurarum species , secundum quod partes terminatae diuersam inter se diastantiam consequuntur. In es : quam rite, & congruenter asseruerimus in metaphysica, accidentia non esse entia distincta ab omni substantia disti lictione totali &adaequata, cum forma artificialis , & figura sint verae qualitates , ex ipso etiam Aristotele , & tamen non distinguuntur realiter a substantia cui insunt.
25쪽
Non mihi mens est omnium Philosopho
rum, tum antiquorum, tum recentiorum,de a principiis rerum naturalium opiniones ad examb li
nis libram adducere ; difficile enim est certo co- 'gnitu , quid multi senserint Philosophi antiqui, iquorum sententiae deridentur ab iis, qui, ut suam doceant, aliorum opiniones ita proponunt, ut d liramenta videantur , licet dum viverent, omnium ad se plausurum , & admirationem traherent; quid lenim Xenophones , Parmenides, d Mellissus im itellexerunt, dum rerum omnium unum principium hstatuerunt Quid Thales Milesius , dum aquam solam Qvid Anaximenes , dum aerem solum E eQuid Heraclitus,dum ignem solum quid Pytha- egorei, dum docuerunt principia sistere in num ris 3 quid alij dum in lite & concordia quid alij, dum in vacuo & pleno Ne igitur in aerem dimia dicemus , quatuor aut Euinque celebriores ais ram, & ad examen adducam sequentibus quae- ii
P Rincipium sumitur primo, Pro initio cuiuslibet rei 3 sic unitas dicitur principium numeri,stionibu
eenam sit desinitio principiorum.
26쪽
I. De corpore naturali O c. a s
& locus , unde aliquis proficiscitur dicitur principium viae. Secundo,pro primo, unde aliquid est, sie Seth est ab Adamo. Tertio, pro eo ex quo at i- quid est, aut a quo aliquid sit, aut per quod aliquid cognoscitur. Prima particula principia i trinseca denotat. Secunda vero principia extrinseca. Tertia, denique principia cognitionis. De principiis cognitionis in Logica egimus; de principiis extrinsecis, nempe de causis essiciente , tanali & exemplari in Metaphysica diiseruimus. Superest,ut intrinseca, sic dici quia sunt intra rem, explicemus. Dico, principia intrinseca rerum naturalium recth definiuntur ab Aristotele lib. I. Physicorum, cap. s. quae nec ex sese, nec ex aliis, sed omnia ex ipsis sunt. Explicatur: principia non debent esse ex sese inuicem; alioquin unum esset principium alterius : neque ex aliis; alioquin non haberent rationem principij, sed principiati : ex ipsis veroi sunt omnia, corpora naturalia scilicet.. Obiicies: illa definitio conuenit principio ex
terno ; ergo non est legitima. Probatur antece- dens, conuenit Deo : nam Deus non est ex alio
principio , sed ex ipso sunt omnia , ut ait Apostolus.
Respondeo: particula, ex,si proprie loquamur, denotat principium compositionis , Deus autem non est principium compositionis creaturaram: unde quando Apostolus dicit omnia esse ex Deo, intellige esse a Deo tanquam a causa essiciente. Obiicies secundo, principium debet esse prismum ; sed solus Deus est primus, caetera enim omnia ab ipso proce unt , ergo solus Deus debem
27쪽
Respondeo : principia dici prima non simpliciter, & in uniuersum per exclusionem cuiuicun-oue primi ; sed secundum quid & in genere determinato, nempe in genere composita nis 3 Deus autem ut dictum est non est principium compositionis i.
Humici, alio modo dicti Alchimistae, Her-
me lici, & Spagirici, tria statuunt rerum omnium sublunarium principia mercurium, sulphur& sal. Tot, inquiunt, sunt principia mixtorum, in quot partes intrinsecas resoluae possunt mixta , atqui resolui possunt in tria illa. Probatur minor, si planta v.g.aut quid simile applicetur ad ignem, statim egredietur substantia 'quaedam sumica, quatenus propriis terminis dissicile continetur, i cile vero alienis, estque meretrius ; si vex tmaior ignis applicatio , essivit substantia viscosa & vnctuosa, quae sulphur dicitur, deinde si per calcinationem redigatur mixtum in cin res , sub illis reperitur substantia quaedam alba re sicca corruptioni nullatenus obnoxia , ira a cor xuptione caetera praeseruans & est sal. Eiuod --tem abstracto sale si cineribus remanerum , dicituteria damnata, & caput mortuumi 'tpote ad om- nia inutile , ideo non rhcensetur inxcx scus nec phlegma quoddami etiam repe ur in resolatione corporum. Non est
dem omnino rationis ac mercurius, tulphur m
28쪽
D p. I. De corpore naturali es c. et p
sal, quae gerduntur a mercatoribus , sed habent cum istis assinitatem & conuenientiam. Mercurius dat fui ditatem de colorem: stili huc vero, calorem & odorem : sal denique, consilientiam grauitar am atque saporem : disti cinime se parantur ab inuicena , ita ut uni seinper aliquid aliorum adhaereat,eo tamen minus, quo Op tadio nes chymicae erunt subtiliores & potentiores. Praeter illa tria principia admittunt spiritum Quendam uniuersalem, qui corporibus sinu ibus sublunaribus iniit, qui omnia informet ac vivificet, per quem omnia fiunt, & in suo esse conseruantur, qui vocatur seu perfectio mundi,&a Petro Fabre in suo Panchym. lib. I. cap. 23. definitur pars tenuissima omnium elementorum, & coeli, seu lucis , quae in visceribus terrae simul munita t ansit , & mutatur in semen mundi a quo prodeunt omnia , quae naturaliter fiunt in hoc mundo, & nata conseruantur. Inde est: vi cessat tibus tantisper talibus influentiis, v. g. ex par e solis propter eclypsim , mirum tu modum altera tur omnia elementa. His positip. Dico optruonem Hermeticorum,circa numerum principiorum non posse sustineri physice. Probatur: ex eorum doctrina tot stant 'principia mixtorum quot sunt partes in quas rei'lui pose' sunt ; atqui mixta resoluuntur non solum in sulphur, mercurium, & sal, sed etiam in phlegma, recaput mortuum, ti etiam Endelechiam ; ergo illa omnia sunt principia; licet enim caput mortuum sit aliquid vile & inutile quoad usus nostros, non est: tamen inutile quoad naturam , quae illud in mixtis omnibus immiscuit , natura autem nihil - frustra molitur: Deinde illud est principium, ex quo sum insit,aliquid fit,atqui ex capite mortuo, B et vet
29쪽
ut ex Iliquo inexistente, onmia fiunt , ergo caput mortuum deberet esse principiram' i riti Probatur secundo, quia si mercurrus examinetur igne validiore , resoluitur In qsubtilius. Idem dic de mercurio & sulphure, sul- facile inflammatur 3 ergo
stat ex principiis ; ergo mercurius sal sulphur constatu & principiis ; ergo non sunt prima prim
est Adu te de non nuare illa tria es: prima
principia mixtorum quoad illam scientiam ,
rius progreditur. Itaque dicendum est
primi principia Hermetice & Chymice, non au-
est ad represendam; videbimus enim insta
nuissima illa corpuscula, tum elementorum , tam syderum dare motum corporibus
Assendus disertissimi tam ' ' : T.
Tmo teas atomos eruderauit.Ille igitur cum
Mocrito, Leucippo , Epicuro , Anaximreto,
Lucretio , existimat omnia componi ex corpuiculis,quae vocat atomos. Est autem atomus co
puteulum in extensione quadra subsistens, at en indivisibile ; unde
mente,particulae,quod geometricis temonstrati nibus lassiciens est. Illas atomos supponit eiusdem rationis, differre tamen penes
enim sunt rotundae, aliae pla , alm
30쪽
Disp. I. De corpore natur est yc. ap
aliae triangulares, aliae oblongae, &c. & ex illaruna concursu, relinquentium spatiola vacua inter se dispersa, omnia nunt corpora. Dicit autem illas atomos moueri diuina prouidentia; cum illi antiqui Philosophi dicerent casu tantum moueri , hanc sententiam fusius it fra proponemus.
J Enatus Cartesius saeculo nostro floruit natione Gallus nouam sectam inchoauit,& magna cum fama duxit. Hic igitur pro principiis tria statuit elementa: primum est corpus quoddam fluidum, & ut ipse loquitur in partes inde, finitas diuisum s secundum est corpusculorum sphoericorum multitudo sensum singulatim tallentium , tertium multitudo corporum multangulorum , & specialiter striatorum, quae transitu per ternas sphaerulas tangentes s cum caeteroqui angulosa, vel magis hamosa forent , & sic inter sese aceruatim cohaererent ex globulis strias cochleares, seu intortas traxerunt. Horum esse duas species statuit, ex eo quod huiusmodi corpuscula ex oppositis naturae plagis citatari strias quoque opposito modo concipiant. Haec tria elementa motu insito donat, ita tamen ut primum elementum, ex quo lucentia per se , ut solem Mstellas fixas fabricat, acerrima velocitate cieatur, minima tertium, ex quo tellurem,planetas, cometasque componit; media tandem se cundum, ex quo coelos,Diaphana componit. Porro Omnia