장음표시 사용
31쪽
illa corpuscula diuisibilia in partes indefinitas esse asserit. His positis. Dico : illa opinio est multum laudanda, eo quod per tria tantum principia omnium physicorum reddere rationem conetur nullasque admittat sermas , siue substantiales , siue accidentales totaliter ab omni subiecto distinctas. Verum illa elementa non possunt dici prima principia, quandoquidem componuntur ex partibus , atque adeo non sunt aliquid simplex. Deinde prima principia non debent esse ex sese inuicem; atque haec elementa fiunt ex sese inuiceria, quatenus unum fit ex attritione alterius , ergo non possunt esse prima principia. Denique idem author prostellis sngulis, ex quarum numero terram esse arbitratur , singillos vortices admittit & triplicem
in eis motum circa subcentra,& centra vorticum,ta tertia centra respondentia planetis, sed & alios HaOtus a centris, & versus centra quorum compositione spissae creantur lectori tenebrae. Cartesiani iuxta mentem authoris , & ut eius
doctrinam paulo dilucident, aliquod discrimen ponunt inter principia & elementa : quinque
enim principia statuunt, ne e motum, quietem magnitudinem , figuram & ntum. Substantia autem non est principium, quIa ui alias principiis
includitur ; figura enim non sumitur simpliciter, sed cum proprio subiecto : neque duratio principium peculiare constituit, quia est attributum lienerale , & omnibus conuenit ; adde quod cor-Pora non agunt, quia durant, sed quia sunt. Contra : illa principia physice suinpta nihil aliud sunt quam elementa, ut infra patebit. Deinde principia talia esse debent , ut reperiantur semper ia omnibus 1 atqui suo us & quies non
32쪽
Disp. L De corpore reaturali Oci a
reperiuntur semper etia omnibus corpolibi ' naturalibus. Praeterea situs, ut sumitur a Carta fianis pro positura per respeelum ad alia, fere con-h tinuo mutatur & est aliquid relatiuima ; ergo non potest esse principium 1 principia enim arsebene esse . Giquid absolutum saltem respecta cuiuscunque extrinseci, hoc est non debent dicere relationem ad quodvis extrinsecum , & sequeretur quod quoties aliquis loco moueretur, toties mutaretur secundum aliquod principium intrinsecum, nempe secundum situm.
HAne ultimam ordine constitui, quia ad sequi ratem articulum nobis aperit aditum, longoqui stylo examinanda est. Igitur Aristoteles corporis naturalis in neri, site transmutationis rerum , quam communiter generationem in fieri vocant, tria principia statuit materiam, formam , & priuationem, eaque hoc modo colligi possunt, omnis mutatio tria includid, terminum a quo , terminum ad quem & res quae di scitur transire ; ergo sunt tria principia. Terminus a quo est priuatio formae inducendae. Terminus ad quem est forma, quae introducitur , res autem quae dicitur transire de uno statu in alium cst
Dices : sicut priuatio formae introducendae est principium, ita etiam a simili priuatio formae fluae destruitur erit principium , consimili enim modo necessaria est. Contra, priuatio formae pr.ecedetulis per acci
33쪽
dens se habet ad generationem; si euim materia
esset sine ulla forma, daretur vera generatio cum introduceretur aliqua forma. Fatendum tamen est, priuationem formae praecedentis esse necessariam ad conuersionem formalem , quae duplicem mutationem includit , unam quidem a forma veteri ad eius priuationem , alteram vero a priuatione formae nouae ad ipsam formam nouam.
Aristoteles corporis , in facto est , duo tantum principia statuit , materiam & formam , talia enim principia nihil aliud sunt quam partes intrinsecae componentes , atqui tales 'partes sunt
tantum duae,nam priuatio est aliquid extrinsece vi corpori iam c*nstituto in esse. Objicies primo, unio intrinsece componit ;ergo est principium. Respondeo unionem proprie non componere ;atque adeo non est proprie prinoipium , attamen respondetur communiter esse principium ut quo, non ut quod ; hoc est, est id quo uniuntur partes, non tamen ipsa est pars quae uniatur. Objicies secundo, subsistentia est de complemento intrinseco , ergo est principium. Respondeo : est de complemento intrinseco hoc est, est necessaria ut aliquid cortipleatur in ratione supposti, concedo ; in ratione naturae, nego ; & reuera humanitas Christi D. erat verum corpus naturale, & tamen non habebat propriam subsistentiam. Objicies tertio , dispositiones sunt necessariae ad generationem ; ergo sunt principium
Respondeo : nego antecedens , non enim requiruntur per se & necessario ad generationem ,
fieri enim potest generatio sine ullis dispositionibus, saltem diuinitui; at materia, forma & priuatio
34쪽
Di p. I. De corpore naturali es c. 3 s
uatio requiruntur neceuario & essentialiter ad ge
Objicies quarto , materia prima componitur ex pluribus partibus , ergo non est primum principium. Respondeo, componitur tanquam ex partibus essentialiter constituentibus, nego , tanquam ex partibus integrantibus & continuatiuis, concedo. Obiicies quinto , forma equi fit ex materia , siquidelia de illius potentia excitatur, fit item ex sui priuatione , cum generatio sit processio a pria uatione formae ad formam ; ergo vel principia fiunt ex se , quod est contra difinitionem principioru,vel definitio a nobis tradita non est recta. Respondeo cum Conimbri c. lib. I. phIs cap. s. quaest. I. art. s. Nulla principia modo abstrae Iesumantur, quomodo hic ab Aristotele accipiuntur , et ccuus Tho-s annotauit, ex aliu fieri dicenda fuit ,
cum ne fiant quidem, sed sola singularia per se existentia ; atque adeo sola concreta, docente Arist. c. . huius lib.Tex. 6s.ti lib. . methaphy.cap. 8.Texr.etc. & tet. Siluare nec forma lania, nec candor , nec
frem, aliaue huiusmodi abstraeia fieri dicenda sunt;
sed ignia, cavilidum, 'igidum: atque ita res habet , in caeteris. Haec ratio quae tota est Conimbriceu- sum clarius patebit ex dicendis. Aliter Respondet Poncius : quando dicitur quod principia non fiant ex se inuicem , sensus est, quod nullum ex illis fiat ex alio secundi uri eam rationem secundum quam illud , quod ex principio fit, fit ex illo principio : quia ergo corvoatum fit ex forma tanquam ex parte intrinseca actuante Jartem subiectivam, propterea form3 non debet nexi ex alio tali modo, qaamvis alio modo fiat ex materia tanquam ex subiecto.
35쪽
is Physsia Pari prim ARTICVLVS ID. uid sentie um de principiis ab Ariastotele positis
ARistoteles,ut mox vidimus, sumit abstracte
principia materiam, formam & priuationem, nosque hoc etiam modo in ipso artices sumemus; illa enim principia admittimus si debito modo explicentur. Sententia autem nostra in- . Motescet per Pestiones sequentes: interim cons te & repete ea quae diximus de materia & forma
An deiur ct quid sit materia rima
Pico primo , datur materia prima.
Probatur : quando ex corpore mortu vermes , vel totum omnino corpus perit ,
vel aliquid manet: si primum , Minihilaretur re sic productio vermium non esset generatio, sed Potius creatio , aut transsubstantiatio, quod a mitti non debet;ergo datur aliquid quod sub utra-Gue forma remaneat. Corpus autem annihilari nSPosse naturaliter probatur ex illo Axiomate ab omnibus philosopnis recepto, nihil ex nihilo fietae nihil in nihilum vadit vi agentium naturalium. Confirmatur: si in destructione hominis, & sie dicendum de aliis corporibus naturalibus , nil in hominis remaneat, cui bono religiosa apud om- uvi Pullum genti Ti populos sepulchi, consu rutae
36쪽
D p. I. De corpore naturali Sc. 3 s
tudo Z Cui bono , pia fidelium in sanctorum rcliquias veneratio, si sub cinere aut puluere quem
veneramur, nihil eorum remaneat
Dico secundo, materia prima recte definitur ab Aristotele lib. I. phys. cap. vltimo primum uniuscuiusque subiectum, ex quo cum insit, non
per accidens,aliquid fit & si aliquid corrumpitur,
in hoc abibit ultimum. Explicatur: dicitur primum subiectum, ut eo cludatur materia secunda ilicet enim sit subiecitim formae alicuius artificialis , attamen non est primum , constat enim ex materia & forma, debet autem inesse non per accidens , sed necessario ei
quod fit ex ipsa, & si totum illud corrumpatur
deuenietur ad illam materiam ; sicut in artificia- Iibus v. g. domus materia est lapides , caementa, lignum ; quia ex illis intrinsece componitur, unde dicuntur esse subiectum formae domus, & si d struitur domus , remanebunt post destructionem lapides, caemen a, lignum. Quaeres quaenam sint proprietates materiae. Respondeo : multae sunt, quae explicari non possunt, nisi cognita forma. Quapropter non omnes hic referam. Prima est , quod sit quanta ; cum enim forma non possit saltem naturaliter recipi nisi in materia ad locum extensa, talisque extensio per quaptitatem tribuatur, hinc fit ut mattitia necessario debeat esse quanta ad formas recipiet: das : dicitur autem quantitas esse cochua maceriae, quia materia non nisi extensa creata fuit. Secunda est, quod sitIn omnibus mixtis sublu naribus una quoad speciem , probatur ex cireulo generationum 3 videmus emini mixta j a se iosa inpicem transmutari P sic panis omne que cibi
tradi ut ius usuinem , sanguis in substantiam
37쪽
uiuentas, substantia viventis in vermes , &c ille dcnim transmutationes fiunt, quia materia, quae est 'sub una forma, potest informari alia. Loquor au- :tem de materia mixtorum sublunarium ; nam de t
Tertia , quod sit ingenerabilis & in cortuptibi- :lis. Primum probatur , quia generari est fieri e . a subiecto ; at materia non potest fieri e subiecto; Ieum ipsa sit subiectum ex quo omnia generan- . :tur, alias materia fieret ex seipsa, adeoque esset antequam esset, quod plane repugnat. Secum ridum etiam est euidens quia quod corrumpitur re- et soluitur in materiam tanquam in ultimum subiectum , at materia non potest resolui in se ipsam; tquia sic esset postquam corrupta esset quod est impossibile. ando dixi esse incorruptibilem , et non dixi esse omnino indestructibilem,sicut enim a Deo creata fuit, ab illo etiam potest destrui. Quarta: quod sit causa generationis & corrup- iptionis rerum naturalium; quia cum sit capax nomnium formarum & quando est sub una,recipiat dispositionem ad aliam per quam expellitur , dicitur aps c e
Qid sentiendum de appetitu materi
actum potentiae vitaliter appetitiuae quo ipsa ipotentia tendit in obiectum ex praeuia cognitio- ine,aut saltem sensatione.Est multiplex;alius enim , est amor , vel simplex complacentia abstrahendo
a praesema, vel absentisi aliua cst desidorium i
38쪽
I P. I. De corpore naturati c. TZ
& respicit bonum absens; alius gaudium, & respicit bonum praesens. Alios actus hic recensere non est necesse. Porro appetitus de quo mox locuti sumus dicitur appetitus elicitus, quia dicitur a potentia appetitiua ex praeuia cognitione ad distinctionem appetitus, quem vocant innatum, qui est tantum laetaphoricus; consistit enim in capacit se & proportione ad aliquam perfectionem siue recipiendam, siue communicandam v. g. ignis dicitur communiter appetere motum sursum , &calefactionem , iicut nos dicimur appetere quod nobis est conueniens. His positi, Dico et materia, proprie. non potest appetere
Probatur : quia appetere proprie pertinet tantum ad ea, quae cognitione , vel saltem sensatione sunt praedita ; atqui materia prima non est praedita cognitione , nec sensatione, ergo materia non potest appetere ; atque adeo si ustra quaereretur virum habeat appetitum gaudij, vel des derij , vel complacentiae, cum appetitum non habeat. Dicitur ergo arpetere formas quia est capax illarum, unde tantum metaphorice dici debet appetere & totus appetitus consistit in pote tia Dinua ad formas recipiendas,quod adeo clarum est, ut nulla indigeat explicatione . Placet tamen illustrare illud exemplo cerae & formae sigilli allato a Titel m. lib. I. cap. I 3. Sicut igitur maisa cera ex se nullam habet imaginem aut formam,
sed iuxta sigilli variam sculpturam nata est suscipere diuersas formas , heminis e leonis imaginem, sue alterius cuiustitat animalis, dum tamen sub una
qualibet est , pariter nequit esse sub alia, nisi prie
abiiciatur,ut eum in cera impressa est imago leonis,nat,
39쪽
'ior leonis , succeipue tamen indisserenter quam-ι. M. i. cipere potes3 impressionem. Ita sane maeteria ex sese ad omnem prorsus formam indisserens urindeterminata , iuxta autem agentis supra ipsam dominium obtinentis, naturalem impressonem recipit forma , iuxta autem forma varietatem, esse varie rasrecipit , forma vero esse accidentarium dat mmteria ocius indisserentiam suo aduentu sic fringit, ut pariter secum aliam suscipere nequeat , quod quissim deformis vltimis debet intelligi ; nam inconueniens non
est plures sermo substantiales simul eidem inesso compsto, cum amba non vltima fuerint aut etiam cum altera non vltima fuerit. Huc usque Titelm. quae verbo ad verbum referre volui utpote quae ad intelligentiam materiae & formae omnino con
Quaeres num potentia illa passiva sit aliquid
realiter distinctum a materia. Respondeo negatiue , ratio negationis est quia illa potentia superaddita vel recipitur in materia immediat vel mediate ; si primum,tam bene forma poterit immediate recipi in materiam quam illa potentia : quidni enim g si secundum , dabitur progressus in infinitum , quia iterum quaeri poterit, num illud quod mediat, reripiatur immediate necne et dicendum est igitur,distingui tantum formaliter, non quidem a materia prima, sed ab eo quod est materia prima , sicut enim potentia intellectiva non distinguitur formaliter ab intellectu, sed ab anima cum qua intellectus identificatur: ita etiam hoc quod est esse potentiam passiuam formarum ae subiectum ex quo fiunt, non distinguitur formalitis a materia, est: enim de
conceptu tarmali materiae , sed distinguitur forauialiter ab eo quod est materia. Objicies
40쪽
Disp. I. De corpore naturali es c. sy
Objicies primo, renianente entitate niatera a perie potentia ast fornaam quam habet ad formas destructas; sunt enim naturaliter , ut aiunt,
incompossibiles. Respondeo : nego potentiam perire secundum quod dicit in recto, sed tantum secundum quod dicit in obliquo. Hoc- est materia non poteit recipere formas , quia ipsae sunt improducibiles, ut aiunt. Deinde quoad formam quam habet . babet etiam potentiam ad illam , licet non putam. Demum infra videbimus num formae corruptae re-
Objicies secundo, materia est una & potentia illius multiplex iuxta diuersitatem formarum, ergo potentia realiter, distinguitur a materia. Respondeo potentiam materiae non esse realiter mustiplicem ; sicut enim per se ipsam potest unam formam sustentares , ita & quamcunque aliam , cum aequaliter ad omnes sit indifferens ;sicut est una potentia visim ad omnia ,visibilia ;alias cum infinitas formas eadem materia recipere possit, infinitas haberet potentias realiter disii ctas, quod est absurdum. Inseres rationem subiecti , uniuersaliter, consistere in eo quod illud, quod dicitur subiectum: sit aliquid indifferens & praesuppositum , sicce . est subiectum figurarum,quia est indifferens ad figuram hominis ad figuram leonis , &, ut Datit, aliquid praesuppositum , neque enim impii Aiuntur Masines nisi cera praesupponatur.