장음표시 사용
41쪽
Mavardas deinde ait. Eadem pericula sprimum roboris dissolatio, secundum febrilis caloris augmentum tertium decubitus bu livorum ad membra principalia immitent in materia plus nimio saucta quae timentur in materia turgenti, nec probatione indige- ire, vires quippe ex immenso pondere labefactatur, calor febrilis eateris paribus in materia maiori est maior, facillimes humores
totum corpus opplentes principalia membrae attingunt.
Hoc argumentum est Manardi Achilles , concludit lvero auctorem, Charandinumq; discipulum, sequaces 's, ,&aliquot socios, inurgentia non aliud auxilium, quZm purgationem inuenientes, verum si ad curanduaccersatur mediocriter instructus medicus methodo, indicationibusq; , qui recte venae sectionis leges to- neat, qui scarificatione, cucurbitas, clysteriaq; iub eat, utq; alia praesidia,res forsan melius cedet, sed miradus Manandus, qui manifeste vitium qualitatis, curn quantitatis peccato commiscet,non advertens, In enituae. xfeb. dine ad iures, ob id putrescere umores, atq; malam qualitatem iuduere, quia nec vincuntur, nee concoquntur afacultate Astra potente illos elaborare. Itaq; praecedit peccatum quantitatis, sequitur quali alis, atqi hic duplex affectus repperitur' in principioiebrium, ut in glorimum atraeivien deuorant camelum,& culicem fastidiunt. . Sed ad iustitutum uerum. Probabimusq; in conuenien ta inuem a G leno in turgentia humorum,nullo modo inueniri posse in v(gentia, adversus Manardum Alto mam,lup ponendum tamen est prius, loqui nos hic de turgetiarigide sumpta, nuper enim probauimus, nec modo insicias imus, omnibus humoribus turgentiam large eo uenire hoc sic statuto, atq; imprimis, quantum ad robori
disio utionem in yrgeatia humorum. Manar i
42쪽
Manardus frustra laborat, qtata oppositum concludere licer. Quis enim medicus, vel innitiatus, non videat in multitudine,hoc est, illius urgentia, corpus imbecillum per aggravationein, non per essentia esse, atque euacuationibus adhibitis vegetius, robustiusq; reddi, atq; praecipue, praecipua venae sectione, sic enim. R Galenus, iam aliorsum citatus.
Lenata namq;, quae nostrum corpus regit natura, exoneratain ab ea, qua veluti sarcina praemebatur, apertiusq; sic. Si dq; si ab dutia paulo superior iuribus fuerit, Ptiq; ex moderata eis is uatione, adeo nullam accedit νiribus iv commodum, uel maximum comparetur commodum, quod eas premebat, sublato, hactenus Galen. Hoc sensus indicat in vi gentia, tam aegrotantis, quo ad actiones; motusq; voluntarios, quam edici in pulsiibus. At vero in humorum turgentia, multo aliter mora temporis accidit, idque, quoniam turgetia accjdit in T hominibus calidis,&siccis, is huiu=modi hominibus, febre ardente, magnas in teperisi a sectis qui, 'iuriam robur ineste posse negat Galenus,&quales quales fueritat vi es, summopere ne corruant, prouidendum est, atq; haec est cit,ssimae purgationis, & V ea de die propinandae concausa , securum a est ealoris febrisis augmentum. Cui etiam, quae di cta modo sun t conueniunt, Iumateria enim calida, oesic ea octo caloris gradus t enimus, quadmi accidet in frugidai simi exemplum stuppa inflammata, di ignitum lignum, quampii magis aerat lignum ignirim,quam stuppa
eams A facilior sit re .hpus in similia snostro iuditio) perperam philosophatur Mansi dus ,& ut ad medicinam
reuertamur, relictis principiis, sequeretur, ob eadem rationem,praecauti ne Dei; augimenti, caloris febrili , in omni &si id libet febre putrida , statim. utendum ea urgatione, ambitur, 'uia tu omn i putridas morbc IH ocedent e siuVt ar calor, sin*si ZAliquitatu ij iin F a tioni
43쪽
tioni diston et pueri dicant, ad tertium, difficiliusque
in conueniens accedere, est opuS. Timet Galentis eae bumoribns turgentibor, mobilissimisque iuindbra principalia de cubitum, Manardus it timete; in huinoribus erasyes,motui T; ineptis quibus Manardus pedes adjicere coistit, imo, sit medicam citu eos mouere posset natura, quae vim patitur, coacteq; mo Vetur: etiam malam tras mutationem, decubitumq; inopinatum facere, cogeretur. Quamvis enim iuditia per abcessus fiant, attamen omnino cruda materia accidunt. Et en tria in comaenientia expurgata, sed vere, Manardus, ut suam Vrgentiam mordicus tueretur, haec in conuenientia perpera commentus est. His addite, quod, nostro juditio, inconuenientia a Galeno in turgentibus enumerata, excogitataq; collective sumi debent, sicq , urgentiae co- uenire nequiunt, quamvis fortaste aliquando unum
appareat, quae omnia si simul tarpta recte Manardus excogitasset,& illius sequaces hodie citra affectum ad auctores inspicerent, omnino oppositum esse verum inueniront,atq; pericula ipsissima, quae dimissa ditissi ma, diligentissimaq; expurgatione in turgentibua ac cidimi eadem proculdubio, admissa in urgentibus importuna admodum expurgatione impendere. Nam primum iurium iudesidet robur scuius colitrarium accidit ,scanae section e) Ex diiolenta expurgatione is urgentiai concidit nam Galeni decreto, T Non oportet natura vim intempesti-ug inferre, sed ei in tempore subdienire. Secundum . quod augeatur calor expurgatione, quis nescit nisi, qui non fuit Galeni discipulus, quando vel o non a pha P ac Manardi ut supra dictum est a frequenti surrem si Iabore. At vero tertium, de cubitus nimii si metu quis neget Nonn e li ocip sum co mprobat .lillud 'Avicennae famosum Isultu mota qua si nonmoverentur non noce
44쪽
rent. Sicque, hae faba in Mankrdo cadenda.Manardus adhuc ait Huic (videlicet turgentia) possumus
alia Ha occurrere, reprimendo videlicet motum, alterundo calo is rem, oe membra principalia corroborando.
Galenus nullum aequale praesidium in turgentibus inueniri potuit, quam eadem die purgare, a quo adjuti
addidimus, Z aliqua do etiam sanguine mittenda, in turgEtibus. Inuenta remedia a Manardo imparis numeri sunt, imo, nulla videntur, non enim solum in turgentibus, Sed in omnibus aliis humoribus praeternaturam indieatio prima, potissimaq; est, ablatio eorum. Sicque venerabilem alias senem Manardum , docere deceret,quibus me diis esset motus reprimendus, non vero sic jeiune proponere. Moti enim humores sibi manum porrigi, ex
postulant, ianuamq;(veluti qui pulsat sibi aperiri de
siderant, non vero Oppositum,occludi, retineriq;, vi Manardus innuit, sicque turpiter in primo labitur, &sine fundamento, aduersus totam artem. In secundo, circa calorem alterandum. Verum est, Aliquando Gale num, S relicta eausae in dicatione, febri aliquando occurrisse, quando non licet ruacuare. Verum in turgetibus licet euare,& uti utroq; auxilio,& decet, quorsum ergo relictavia regia, semita coactae curationis inquirendae Sicq; haec cogitatio nullius est momenti. Nam de tertio, scilicet de corroboratione membrorum principalium, quid aequale dici potest . Vulgariter loquitur hic Mae nardus (ignoscant eius manet; attingunt, fereq; intrinsectis laedunt membra principalia humores, i sita corroborantibus, astringentibusq; magis in illa impellentur.' Manaidas ius en, o oeulia quaedam, es pestilens malignitas, qvu affecti humores, nisi statim purgentur, cor, vel aliud princi pale membrum peieates vltimam agerens permitiem. :
45쪽
Ridere licet Manardum,&alios innumeros, quoti- . c die haec dicentes neq: advertet os, quod hostis habet
Nisi' p muros dinos nuper. C Strauimus innumeris tumidum Ti
es t ova faggitis. Exti c. ar Hoc est, nuper ' probauimus, primam veneni inuasione esse in cor, atq; ex eo in membra principalia, Qq; ex illo, illisqi vente sectione esse educendam, cuius oppositum efficere in principio expurgatione , non ullis mediis probauimus in praecedentibu S.
i. . Matiardus idem, sed nonne apud Galeni methodum legerunt quotquot ex immoderata it a pesilentia incolumes euaserrumit,mubtiis per vomitum, omnibus per ventrem, corpus antea fuit se eae. purgatum,ct ee siccatum.
Sed nonne Manardus obseruauit id enim nos testamur in pestilentibus constitutionibus plurimos occubere ex alui pro fluuio 8 Nonne legit Manardus, quod T in tertio statu pestilenti, libri tertii epide iniarum, HipFT pocrates t cistatum reliquit E Vnoq;νerbo, qui longis morbis, vel aetitis.tenebantor, ventris vitio omnes praera Mil mortui pitat, cunctos name; si alii venter. Sed omittam DS Mamrdum, nostros amicos alloquamur, commoneamus viaion raro fecimus verbis, typisq;. Cur haec non vident Hippocratis Quaesivera sint, quam utilitatem expurgantia in febrium pestile tulis m curatione, initio praesertim afferre possim tu Sed videant Garenum in aenarratione dicentem. Et pestis quoq- long mram,qua hi raatate mulgata est confirmat Hippi cratis obseruationem eae iis,
qua per aluum euacuantur onives prope peremit , quae euacuabatur, erat colli avo,qAod quidem se fJopthonia in perpetuummidetur febris,quam pestilentem priuatim Poeit et, & alibi, E is ualii in febribus pestilentistis contingit. Haec Galentis, V hique agens de pestilentibus morbis, atque si res resti emoniis , &auctoritatibus esset agenda, proculdubio vieto -
46쪽
victoriam caneremus, quia pro uno sunt multa, atque ratione munita, ut in prae allegata exercitatione aliquid probatum iam est. Sicque in statu pestilenti mii serrimo, quis in Hippocratis, Galeniq; lectione versatus (si aliqualis ei contigerit obseri uitio) medicameta purgantia porrigat statim
Sedunde ivfert Maiiardiis, ct sequaces conuincuntur, liberatos si peste illa, non antea euacuatione sanguinis leuatoses Cilexonerata prius natura, neq; aliter cui demonstratum oetiam) eae euacuationes conferre possint, G Nam qui bus pile, ' largiter flarit sanguis, ea de causa seruabantur ma- 16. Viithe: Atque de taminis idem testatur H quibus time es menses apparuerunt. Vnde, & omnes viri docti prius ve inas secant, neque expurgandum iu principio (nifima
teria turgeat consulunt. Manardus ait quod ad calcem opus i seruare volui mitiora, atque minus agit aentialabimus, qualia mi quae agiptiae ivteriora, vel psa sit qua virens adluc condita, melacreum, quod
Hubus cassiae fistulae, Manardique amatores alloquamur , quorum Vicem (Deus conseius est dolemus erratis socii capitaliter in proximos, alii alios ballai tium more in sequentes, atque in artcm medicam d linquitis grauissime: Primum,quoniam it tendi sanguinem praeceps occasio euollat , quod auxilium una lucebis, aut Ver repetitum morbum jugulat, pro crastinata iphlebotomiae aegrotant ruri intellii cit. Atqui cum ' oc- Hippus. easio tempus multum non fit. Captanda accuratissime est. epist. Secundo materias quiescentes agitatis, vel motas noe uacuatis. g. nocetis habentibus viscera debilia cassian fistula, ac vi magis recipiant, disponitis,quod, qua cgraue sic crimen in ardentibus squar plurimum infla- a se malis visceribus admittutur in superiorib' audiisti s. c.&c .
47쪽
8 Dicitis cassiam fistulam solum lenire, huic placito obuiam iuit Ioannes Me suetis, illi facultates et cistillas assignans, ac proinde debitas prceparationes, seu dispositiones, exigit, ut pote quae a seculanda regione attrahit, unde proculdubio cassia fistula, & aliis solutitiis siue dispositione, &importunes iussis. Opportunissimo venae sectionis tempore ominisso, quae duo extremis morbis extrema remedia optima , a vobis pessima facta sinat spraeter quae nihil aliud nos scire vulgus ait si laesionem, vel praesidium sic attulistis, vos judices costituimus. crescientia enim mille testes. SED ne dicatis, meum somnium esse, atque usum cassiae fistula, in acutorum morborum principiis esse laudandum, legite quae duo recentiores viri doctissimi circa illius usum importunum annotant Cardanus inter caede berrimos nostrae aetatis errores, hunc rCCC set sic. L Itaque valde peccant, qui casuam, vel etiam amata praeponunt sectioni, sed deterius valde, qui alio riuntur medicamine, Estq; apud illum titulus, quod quandoq; praeponunt medicamentum sectioni venae, atque reddit rationem. Quoniam sectio venae trebit, quod est de propinquo corde ad extremum, o lenitio quod est de propinquo hepati, di melius est Pt materia, quae est iuxta cor, declinet ad hepar, quam e contra, igituravini tio praecedet, nec humorei in venis superabundantes alio modo melius soluantur, quam vena sectione, non igitur purgatione. Ac Docto etiam maximus, Gabriel Fallopi', qui in plurimis aliis morbis usum cassiae fistulae perhorre scit. Testatur se vidisse tertiana simplicem,ex propinatiove tali earumia sistulae duplicem factam , capia ipsa in bilem eonmersa, Sed & fateturin sancit nimirum candidus,& pacificus vir. Et quamuis ego in principio morborucruda existente materia, exhibeam aliquando capiam , sciatis quod id facio, ne semper coalendam cala aliis his medicis, di disse
48쪽
sum usum minorantium duin materia est cruda Haec valenti l simus vir, atq; vi iam receptui canamus.
S I qui dixerint, nos non ita expertos, nec ita fide- dignos nec audiendos sicuti Manardus,&alii extitere imo abso; arte fere Scexperientia, alios vero doctos expertos, plurimosq; , atq; per innumeros an OS hac praxis curatione is visis, neq; illa damna, errore sq; annotauisse. Primum dicendum non personis, sed probationibus standum, non aliorum ut iam diximus f cd nostiis euetibus, neq; vero quod de regionibus frigidis, subjecitisq; robustis potentibusq; solutiva optime ferre, est alicujUs momenti, cu crudis humoribus frigidis, & cransis &quandoq; viscidis frequentius, quiq: difficilius moueantur, scateant,& si in aliquibus oegrotatibus exhibenda essent medicamenta in principio, ob tenues sequaces humores esset rationi consonu, sic enim sanciebat Hippocrates humores turgentes respiciens, no igitur ob crassitudinem humoru,& temperamenti frigiditatem possunt concedi in principiis expurgationes, imo multo minus.
Sed an credendum doctissimis viris multos expur-tationibus importunis passim mortuos videntibus, atq; in saeuitiein, scutiemq; morbi causam, non in praua method i rejicientibus accidis , id quod de non dexteris quibusdam chirurgis ex Hippocrate Galenus refert. Hac verboru serie N Sed quod retulit Hippo erat ei tu libro de fracturis. νbi agens de bis. qui fracturas eum diuidere perperam ligant . atq; ob id Ledunt, ait. Non enim deligationemeausam esse existimant, sed aliud quoddam infortavium. IAM absoluta exercitatione .in mente subiit,pro
ximis diebus a fide dignis doctoribus audiuisse, quo G dam
49쪽
Sodam medicos existimationis, & in medicina facienda veteranos in ea esse (si it 1 licet dicere sentetia, ut lu- dicent, pauperibus aegrotatibus magis differenda phlebotomia, atq; cor unde acutas, magnasq; aegritudines ab expurgatione inchoat, ingenue fatemur, causas, scoposq; si qui sint) nos ignorare. Sed pugnatia ,seu amigma hoc soluat Appollo. Manardus,& alii tum demur, tum pro crastinant venae sectionem diuitibus ob ingluuiem,& illico purgatione imperat. Amici, sociiq; nos, tri demunt, pro crastinantq; phlebotomia pauperibu g causam nescimus & purgatione statim jubet. Inopes, jeiunantesqs vacui, ut pleni, satiatiq; tractandi sunt Discordia semper in festiam arguit. Cuinq; in diuitibus quidem statim expurgatione utantur, alii vero in pauperibus, sciscitari Alcet, in mediocris rei, sortisq; hominibus quid faciendum noua enim is haec indicatio erit Sed relinquamus illos, donec ipsi secui conuentant circa causam pauper u parce comedetium,ca roq; per sol- uelitium quantu nostrae tulerint vires quae consequimur, referamus,no sic Galeni tempore curabatur, qui citius, quam diuites conualescebant, qua veritate, &doctrina vix scimus tu arte medica aliquam fuisse ita casebrem. Nam dum admirabilis ille vir in ditissimis illis tractati bus,conferret diuites paupetibus. similib'
morbis correptos, in haec verba ait. o Sane accidit,νt iueiusmodi morbis diuites potius, qua pauperes perpera curelitur, e .Vbi causas refert, moxq;. inter mitia quide sanguinis missionem maior eorum pars propter mollitiem non a mittit, tamet si magis quam pauperes redundantiae sanguinis assectibus
sint obtoaetis quibus sic struetis, ulterius pergit, additq;.Itas accidit, ut in illo ipso tepore phlegmone diuitibus incipiat, quo iam pauperibus morbus per ductus est ad finem. suippe misso ita prvastitia febribus inter initia sanguine non pauperibus, modo
50쪽
Iverum etiam diu tum serati, lurimis quidem quinto ali exibus septimo crisiis est igit nemini serius. Hactenus Galen' illis omnino oppositus,& utina non inuisus. Intra cuius monuismenta omnia necessaria repperiri possunt, a quaei eti-btis tamen,& vigilantibus. Quumq;,ut pulcherrimus ille vir semper uniuersalia evemplis illustret dices sic, quandoquidem in exemplis exercitari quidius dis dies maxim8 erepedit, nee: enim fatisfaciat ad exacta cognitionem νηiuersales methodi. Illas duas scri Ppsit hystorias, curationemq; adolescetium duorti, quo h'rum alter continenti sine putredine, alter cum putre- ' dine febri citabat, quas,& oportet,& licet per otiu totas legere. Quod nostris usibus utile fuerit,breuissime videamus, attendam usq; eadem venae scissione in v-troq; usum Galenum, atq; re bene in specta svi in ipso omnia conveniant, cosonentq;) in libero illo homine ob cruditatem venae sectionem distulit,atq: ob co sul- tationem habita dum sic scribit inferius. Visum nobis est
huius auxilii considerationem, in aliud tempus remittere, simul ut certius stiremus, cuius generis esset febris, simul necessario
propter eam, eus pracesserant coctionis tarditatem. Heetentis
ille, qui omnibus indicationibus praecedentibus ad reacco dens. Aufero itas, salt) ab homine eo Ue: de industria
fanguinem. quoad animo linqueretur,jugulata est febris, risusq; concitatus tunc, ad alterum vero idem vir acceden S, inquit. Is cum soto die multum laborasset, deinde lavatus paucula comedisset sat te si te coepit nocte febricitare .cte. Inferiusq; sic docet. Ita quoq; νena huic protinus incissa, ν - que ad animi defectum euaeuauimus. Hactenus Galenus similia remedia adhibens ex artis regulis, methodisq; ,
credendum is est ad posteritatis doctrinam id factum fuisse , liberumq; seruo aequasse.