장음표시 사용
21쪽
e DE PRINCI piis eidem meridiano et cotrariis parallelis aequali tamen interstitio ab H atore descriptis,
subiiciuntur: Hiis contraria omnia accidunt, hyems er aestas,dies ac nori,ortus et occasus, habent eundem horiEontem,sed opposita hemisphan ia ita Americae eκtremi versus meri
, u diem habitatores Antipodes dicuntur Tecto, facibus Schithiae populis V erum tales reipsa' at i Gistere,multi prscipue Augustinus et Lacta
tius praeter fidem esse contendunt, licet iam Lactantii eriperientia compertum sit. Lactantius alio. opinio. qui philosophus non vulgaris, ea ratione po/ tissimum moueri videtur, quod coelum terra inferius esse non possit,cum interim quid inferius sit aut superius respectu totius machinae mundi videatur ignorais:
olent etiam regiones ad inuicem compa/ ca I kaiae per ventorustus aut secundum pla' an eas mudi describi. t cum dicimus: Hispania habet ab ortu Pyrenaeos monteso Galliam. Item Germania clauditur ab occasu Rhenoe fluuio, creTali via Ceographi fere omniumn loeotum situs describunt, oe huius cognitio
plurimum eri re nautarum est,qui longinquas Cosmo, adire regiones conantur. Cosmographi vero graphi. eri superiorum conbderatione regiones diastinguunt,ceu per parallelos eridianos, si
milia: ut quum dicimus, Roma habet latitu dinem.
22쪽
dinem. partium tr.so.minutorum longitu duae so partium tir trientis. Talem differentigCosmovraohiae re Ceoptaohiae Ptolemaeus libro. .cap adsignat ris Lautem ventus secuti, dum Physicos,inhalatio calida di sicca,lateraliter secundum terram mola: Sortiuntur vero sua nomina pro diuersis a quibus impelluntur mundi partibus. Ubi notandum quod cuius regionis horidon in. ia. spatia diuiditur, quae ventorum nominibus inlcribunturi Quatuor principales sunt venti, Apheliotes vel Subis. lanus flans ab ea parte qua ol in aequinoctiis . oritur.hic idem Levans nautis dicitur Zeolidi rus
rus vel Fauonius ab occidente irruit,huc nauata Ponentem vocant. Aoaristias vel Septenis ponens,
trio a polo procedit, Hydrographis Trans
montanus dictus . Auster vel Nothus a meis
ridie oritu Aorum autem quiliset binos socios sibi eoIlaterales habet Subsolanus enim 'Caeciam vel Hellespontium versus Septentri. onem , Eurunt vel vulturnum ab alia parte iunctos habet .s Zephyto Lips vel Aphricus ab Austro iungitur Iapyx vel Corus ab alio latere Septentrioni Boreas vel Aquilo vici. nus est verius ortum: Thracias, Circius vel Gallicus versus occasum Austro Libonorus ab occasi Euronotus vel Euro Auster ab ortu adiacet Nautis alia ratio ventorum est, lenim horidonte in. D. partes diuidunt aut in.is
vetosi suis nola' distinam de qualitatibus B v autem
23쪽
autem ventorum hoc sciendum est, Subsola num cum duobus sociis calidae et siccae esse naturae: Zephyrum seigidae Er humidae: Au. sirum cum vicinis utrinque sociis calidum humidum,ideo V tonitritosum, pestiferuim minsaluberrimum. Septentrionem econtra frigidum di siccum,di omnibus modis animantishusAugibus non aeque salubrem.
, . Generalia quaedam subnectit.
i Vum terrae superficies non una sit,sed
, diuersis marium talibus perfossa, ataque adeo penitus interrupta: Autores eam partem quae undique maiori superficiei conis Continens iuncta sit.Continentem vocaverunt vel teris fκam,vi sunt Europa, Asia,er Aolitica Insu --Iam autem vocaverunt plagam terrae undiq; IOceani fluctibus circulasam, et a maiori pax te habitabilis portionis disiectam, ut Anglia, Peninsula. Scilia, Creta, etc. Peninsulam vero quasi pra ne insulam,quia no tota mari circundata est, sed angusti protractu maiori parti terrae habia tabilis connectitur Huius eMempla sunt Ita.lia,Peloponnesus,Taurica chersonesus, etc. Partem denique eam qua Peninsula continea. ti adhaeret, Isthmum appellari vidimus. Est isthmoi. enim Id Qq angustus quidam terrae tractus inter duo maria comprehensust Sunt infinita praeterea nomina Ceographi usitata , quari omnia definire Grammaticorum magis inli quam
24쪽
Mum, Prouincia, Gens, Populus, etc. Item Mon Prom ontorium, vallis, etc. Rursus aquarum multiplicia nomina, Oceanus, Maar Fluvius, Flumen, Rivus, Palus, Lacus, Si nus,
De Globi partibus. Elibatis theorices huius artis principiis,ad praκim accingi. mur, quam edi si variis mul. iisq; instrumctis possemus do
nullum tam per istum, tari generali sit, quod tantum praestare possit, quantum corpus sphsricum adsimilitudinem uniuersi confectum,ornissis omnibus aliis hoc arripiemus,quod citra omnia fere alia. omnεhuius artis usum indulgere possitis Principio itaque tale corpus sphaericum, quale summa diligentia, nec minori artificio nuper constru cimus,omnes circulos sphaerae habet,alios ea, Circulimen ut Equatorem,Tropicos,Parallelos,etc. mi Tm
25쪽
ASTRONOMICI in ipsa superficie conueκa globi: Super quis RUupra, bus quanto potuimus studio Regiones, Insu
las,Montes, T Fluvios, adscriptis passim no minibus,seruataql horum eκactissirna ad inuicem symmetria,produκimus.Praeterea ut amopliori viui foret, stellas imposuimus, non vi dem omnes,sed tantum potiores, quae scilicet Astronomis er Cosmographis inseruiunt .
porro iuxta primum meridianorum qui per
insulas fortunatas ducitur, adsignauimus gra Latitudo. dus latitudinum ad polos usu Iuκta eosdem vero gradus in parte Septentrionali, climata in parallelos secundum suas ab IEquatore distantias, qui eandem etiam rationem distan tiae versus Austrum habere debent intelligi. In Australi vero parte eiusdem meridiani adate Aa sunt miliaria Italica tribuenda uni gra dui longitudinis extra iEquatorem, secudum diuersam latitudinis rationem rex quibus pro portio par/llelorum ad IEquatore colligi po test: Quanto enim Parallelus remotior ab iEquatore fuerit, tanto strictior euadit. Per haec etiam ex itinerum interuallis, longitudi nis aut latitudinis, cognito altero horu et an xulo positionis.ouantitas haberi potest, licet difficili modo ac vitised talis globus parum utilitatis praestiterit,nisi accedant praeterea orbes aenei vel ev quavis alia materia Rima co
26쪽
Hos autem eMira corpus sphaei icum applica.re oportebitiPrimum itaque necesse est ut in aere ferro vel ligno construatur meridianus, diuisus in quater.so gradus,quibus etiam possent adsignari climata er paralleli,nisi haec in globi superficie locassemus. Huic meridiano affigetur globus aκe quodam gerreo vel duobus clauiculis tali arte, ut si globum circumaducas, etiam aκis cum globo rapiatur. Praete/ rea ad eundem meridianum cyclus quidam tittu, ' pro arbitrio magnus adaptabitur circum p tum mundi Arcticum, diuisus in vigintiqua, tuor horas,diceturq; ob hoc cyclus horarius. Insuper cum aκe Er globo, circumagetur ina Indem
dere horarius per cycli horarii spatia. Apposscit hie Meridianus Horigontem ligneum, in uotisimquo secundum eleuationem poli circumduci possit. Continebit idem in sua superficie quae lata erit duodecim plagas mundi, Mensium dies, cum Eodiaci signis er gradibus corre spondentibus. Deest iam operi quadrans cir Quarta aliculi in lamina aenea secundum globi gibbo, titudinum statem formatus, hunc alij quartam altitudiis nis vocant. hic instrumento quodam ex aptili ouod puncti verticis vicem adimplebit; meridiano assigetur. Item circulus positionis qui semicirculus est asin reus horiEontis di me Circulus ridiani duabus sectionibus, eκemptilis etiam, . pq 'ni ut ab una medietate in aliam trafferri possit:
27쪽
AsTRONOMICIe hic A strologorum iudiciis inseruit. ' Demum Aneuiu, angulus sphyricus pro umbra Solis iacienda.
.ericus. Profecto talia instrumenta non tam apte de scribi quam demonstrari ad oculum possunt. In fronte libelli omne fere depinximus. /s III dum instructus, difficile fuerit credere inexperto: Nam super alia quaevis instrumen ta facilem vium eum ha amplu prahet Astro nomis,Geographis,Historiographis, Legum Peritis,Grammaticis, Naucleris, et cuiuis limminum generi utilis,er praeter l,sc gratissimus sua forma e&istit. Ut autem alienis partis meononihil parcam labori,magnam vitis partem
e&plicabit libellus quidam Ioannis Schonerde usu Globi astiiseri, quicquid enim ibi suo Globo adscribit id totum, imo plus hic no ster efficiet. Docet enim ille libellus qua arte per Clobu thueniantur locus Solis in signife.ro,Eleuatio poli, Linea meridiana, Hors diurnae ac no sturnaliQualitas dieru,Ortus solista occasus,Ascensiones rectae ac obliquae,Decli nationes,Horae inaequaleS,Quam partem mudi sol vel quodvis syderum occupet OUomo do cognoscantur nomina stellarum visu e coelo apprehensarum.Docet item duodecim coe
li domicilia distinguere,Deinde secundum ea
De usu Globi generali. Vantum utilitatis, quantum delitiaruac iucunditatis ad erat Clobus hunc
28쪽
GLOBI Usus. si signistratorem dirigere, Demum horoscopia aut in plana horiEontis superficie,aut in muri ad perpendiculum erecti planitie describere,er plura quae venustius describi vix possent nisi fortassis compendiosius. Uerum quum noster Globus multo plura praestare poterit, o Oraeterea ille quaedam omiserit quae aut faciis tori via inueniri, aut quae per nostrum GIoahum commodius quam per alium haberi possint,visum fuit nobis no incongruum omnem huius instrumenti usum quam poterimus bre tiissimis regulis subnectere,nec quidem hoc illi ignorantiae,aut mihi arrogantiae ducendum volo: Fit enim plerund ut non omnia possi mus omnes, faciliusq; sit rei inuentae aliquid addere,quam latentem primitus adinvenire.
Quomodo Iocetur Globus secundum pia
Ocet hanc rem Ioannes Schoner perce meridiei obseruationem,itemi horos copii cuiusdam quem compassum dicunt alimento: verum quouis tempore diei sole t men radiante absc3 compasso votis tuis potieris, cognitis tamen latitudine regionis tr Ioaeo Solis sub signifero. Hiis igitur concessis, meridianum mobilem cum Globo eidem assiκo circumagito, donec polus tot gradibus iupra horidontem emineat,quot latitudo tuae
regionis cotine adiunctos stilo anguli sphaec ni
29쪽
rici, aut quocunm alio secundum angularre cios super loco solis in Globo signato, sedena Globi cu globo huc atm illuc circumducito,
, donec stilus e regione Soli locatus,nullam penitus umbra in globi superficie conueria Proiiciat: tum enim omnes plagas mundi ex eisdem in horiEonte descriptis, aut per meridia
num exteriorem cognosces.Prsterea omnem
situm coeli,sydera ascendentia et submergensita,horam diei,duodecim domicilia et multa obseruant alia. Illud tamen studiose obseruassie oporatuit,ut latus Globi orientale soli,dum ab ortu ad meridiem incedit,obiiciatur: Occidentile vero eidem meridiem relinquentu ubi vero semel huiusmodi situm eκactissime adinvenearis, licebit secundum eum in infima parte se. dis globi compassum dirigere ac firmare, ut deinde perpetuo die ac nocte artem hanc l candi globum secundu coeIi aspectum respon; dente,in promptu habeas. late Ioannes Schoner non habet in suo libello,quum tamen mi hi periclitanti primum compasium situ inue
N horletonte descriptos esse ventos, signa Eodiaci et menses cum suis diebus diui. mus: eu hiis igitur locus Solis petendus est: quodcunq; enim signum, di quicunm gradus
signi diei tuae in qua lacu Solis quaeris respon. derit,
30쪽
ULoBr vsvs. et derit is est Iocus SoIis eo die , eo mense: verum in anno bisseretili si post vigesimumoctatium diem Februarii locum Solis quaeras,sem Per Unus dies adiiciendus est diei praescripto: ut si quaeras Iocu Solis undetrigesimo Februa xii,accipias gradum qui respondet primo diei
Martii,scilicet vigesimum Piscium W.so mi. Et ita deinceps agendum ad finem usq; anni. Eκ radiis solaribus similiter inuenitur locus Ex radiis Solis,verum non tam eMaete,hoc pacto.Con. lauribunctituatur globus in plano vi ei secundum per pendiculum insistat (quod facile per perpen cliculum animaduertitur quod sedi globi consuevimus addereo deinde ubi meridiem Sol pertigerit, locato globo secundum eleuatio, nem poli,er secundum plagas mundi,applicetur Gnomo sphyricus lineae eclipticae apud meridianum circulum, eo usq; circumagatur globus sede immobili permanente, donec sti.
Ius gnomonis omni Umbra careat, eo tamen
obseruato quod gnomo inter voluendum ab Hecliptica Er a meridiano non recedat,sed lineam eclipticam vel ascensu vel descensu imite. tur: praeterea ut ea medietas eclipticae soli ob. uertatur quem sol eo tempore peragrat, scili cet vel a Capricorno ad Cancrum vel hinc ad Capricornum. Ubicunque autem stilus Q Tomonis constiterit in ecliptica linea nul.