장음표시 사용
41쪽
ASTRONOMICIram meridiei. Deinde interdiu applica D monem sphaericum loco solis in signifero, C circumduc globum cu sede,aut globum abs sede quous ob stilus gnomonis nullam dissimis
dat umbram. unc enim indeκ inter horas cycli horarii tibi satisfaciet Sed interim no omittendu,quod ea pars globi soli obiicienda est,
quam idem tempore proposito occupat,sciliocet orientalis vel occidentalis,quod facile in umbrarum dimensionibus colligitur: Nam si hae minuuntur, nondum sol meridiem perii nit:Si contra, iam rellista meridie in occasum prolabitur. Nocturnae horae,aliter inuentiatur,
obseruato tamen eodem quod diκimus de indice dirigendo ad horam duodecimam: quo obseruato, accipienda est noctu alicuius Reblae fiκae cognitae,et quae in globo descripta est, altitudo. vel per quadrantem,vel aliud instrumentum. Et simul diligenter animaduertens dum an stella eadem citra vel ultra meridie consistat:hiis compertis, circumducendus est
globus capplicando semper quartam altitudinis loco stellas donec stella eadem in globo
in simili parte orientali,vel occidentali costi. tuta, tantam sub quarta altitudinis altitudine
occupet,quantam habere per quadrantem eriperti sumus, et rursus indeκ horarius quaesita hora manifestabiti Haec paulo eκactius doce.re statuitus, eo quod in longitudinis region inuuntione opus sit perfecta horaru : minuistorum
42쪽
o LoRI USUS. totorum cognitione. Primu igitur si horas a meridie cupio scire, volvo globum donec locus solis ad meridianu perueniat et simul video quotus gradus aequatoris in meridianu inci.dat:hunc numera scribo bocant auic Astro. nomi ascensione retrao, deinde ago cum Do mone sphaerico pro horis diurnis, aut cui ebris fiuis tr quadrante,pro nocturnis eo pacto quo iam disi,di rursus conbdero quotus gradus aequatoris a meridiano secetur, hunc s. militer scribo.Si ergo fuerit post meridie,subduc primu numer scilicet ascensione rectam a secundo,si possibile sit,quod vero relinqui.tur,reducendu est ad horas,et horaru minuta, hac lege.Partire primum hunc numem per. i numerus qui producitur horas indicabit,si deinde post partitione aliquot restent graduum, eoru singuli 'uaterna minuta horaria valent,
dimidius vero gradus duo.Quod si no possis primu a secundo subducere, quod fit ubi prismus secundu excedit,adde secundo.3oo.gra dus,er deinceps operare per subductione o multiplicationem,ut docuimus Si deni 3 fu rint hors antemeridians,subducedus est sera.dus numerus a primo si possit fieri,sin minus, adiiciendi sunt rursus. 36o gradus ad minore: . deinde subducend differetia vero relicta re. dueeda simili modo est ad horas et minuta,numerus deniq; horaru aufer edus eri ir. quod laadem restat, numerus est horaru ante meridie.
43쪽
Naturalis dies Artificiae iis dies.
Noctu autem quomodo cognoscatur ansne horae ante meridie veI post,vel an sit ante vel post noctem mediam,facile est videre : Nam si gradus oppositus loco solis in globo reari. scenderit meridianu, iam certu est solem meis diam noctem liquisse,horamd esse antemeria
dianam Si contra,contrarium est.
Iem Astronomi distinguunt in natium lem et artificialem,Naturalem vocant moram eam quae est ab ortu solis ad eκortum sequentem, vel est reuolutio aequatoris una circa terra cum tanta portione Eodiaci,quantam interim sol motu proprio pertransiiLADtificialis vero dies est, mora quae intercipitur inter solis eκortumWoccasum sequente, hos dies inuicem inaequales esse,luce clarius conastat. Inde sit ut horae,quibus tales dies dime.tiri consuevimus inaequales appellcntur. Re liquae vero aequales vel aequinoctiales. Iam ut ad rem veniamus, si quantitatem dies artim cialis, squam supra docuimus inuenirect diui. serimus in.ir partes, habebimus quantitatem unius horae inaequalis, quandoquidem Astronomi omnem diem artificialem di similiter noctem,diuidunt in. i. portiones: quarum cuilibet tribuunt dominium unius de septem planetis, sequentem vero sequenti adsignant planetR. Hinc dierum nomina orta sunt re
44쪽
irL o Br usu s2 ' MNam primae horae ab ortus solis die lunae; tri, buunt Lunam, sequenti Saturnum: et ita de inceps ad viginti quatuor horas, post quas Prima hora cedit Marti, qui nomen dedit se.
quenti diei. Ut autem creactius hae horae distinguantur,reducatur quantitas diei ad minuta, productus numerus diuidatur per ra. nu merus qui inde oritur erit quantitas unius horae in aequalis. Deinde si omnes horas aequales libeat reducere ad inaequales,Reducatur semper horae aequales quae transierunt ab ortu M. iis ad minuta,er totus numerus diuidatur per quantitate unius horae inaequalis, videbimus facile quota sit hora inaequalis,er quotus pia netarum ei praesit horae:Noctu similiter agenis dum est diuisa quantitate noctis in.'. si dein, de animaduertamus quota sit horarum aequa hum ab occasu, redulium qi numerum hora' rum diuidamus per quatitatem horae inaequalis noctis. Haec cum parui sint momenti, leui quod aiunt brachio pertranseo.
A qua parte oriatur,veἰ occidatur so vel , quaelibet liellarum. Solem non semper eode oriri vel submeragi loco,neminem puto nescire:inde fit vitriplis oriens, similiter occidens distingua 'rtur apud Gellium di omnes autoreS.IEquino noctiale, etiale vocant unde sol emergit qua in aequa. Titiuum,hytore consisti quo vero occidit,occides aequi. hq rumpi
45쪽
contingit cum iam Cancrum ingrediens, sol stitium aestiuum efficit. Hybernum vero cuin Capricorni principium inciderit.Quantu Me ro hae plagae orientis , occidentis ab aequinoetiali oriente dissideant, incertum est diffinis re,cu in quavis regione varietur. Sed per glohum nostrum hac arte discutiemus. spolito prius globo secudum eleuatione pol essicio, ut locus solis eius diei quo distantiam ipsius a vero oriente vel occidente scire cupio,conatingat finitorem ab oriente .deinde video fiscite, a qua parte mundi oriatur soI, aut quotetig gradibus distet a vero oriente, vel versus Aquilonem,vel versus Austrum,numerando gradus finitoris qui sunt inter ipsum oriens verucet locum solis. Ioannes Schoner talem di, stantiam ab oriete vel occidente jescio qua rationeo vocat Eenith ortus,vel occasus. icuncti autem circulus Cancri finitorem cotinogit ab oriente,ibi est oriens aestiuum :ubi vero in occidente coierit,ibi est occidens aestiuum. Contra tropicus vel circulus Capricorni, diis stinguit oriens , occidens hybernum./Equa.tor aute verum oriens, quod semper in eoddest loco. De ortu autem stellarum, di occasu non alia ratio est qde sole diκimus:Sed pi res stellis in quibusdam regionibus nunet orbuntur aut occidunt, quod facile erit deprehen
dere si volvamus globu quo stella incidat in
46쪽
meridianu circulum versus Aquilone:si enim cernatur ibi supra horidontem nunqui ea oc cidet in tali regione,secundu cuius latitudine eodem tempore globus compositus est.
Ltitudinem vocamus no vi vulgares
quot scilicet stadiis sol a terra sit remores,sed quot gradibus centrum eius horigonoeem sub se relinqua: Aptato igitur globo molatitudine qualibet,si solis vel oderis cuiusuis
altitudinem desideras maximam, quum scili.cet in meridianum incidit,admoue tale sydus in sphaerico corpore designatum,ad circulum meridianum,pro sole vero locum solis adhi. ihe. Deinde applica eidem quartam altitudi nis,in qua videbis altitudinem quaesitam, ubi 'scilicet locus solis aut alterius bderis eam cotingat Quocunq; vero tempore si libet altit dinem habere,Siste primo gradum solis in Eo diaco notatum,ad circulum meridianu, et st. mul indicem cycli horaris ad.n meridiei hori.
Post hoc circunduc globum,quoad index ad horam peruenerit qua altitudinem ipsius bderis petis,globossi paululum fiκo, adiunge lo.
co solis aut syderis cuiusuis quartam altitudiis nis, voti copos cris. Ut sole eκistente in. . Exein, gradu Arietis,si eius altitudinem maκima siue pium meridianam placet habere, collocetur.is. grasdus Arietis ad circulum meridianum,cet con iungae
47쪽
iungatur ei quarta altitudinis,uidebitur ahitudo. .graduum,cr.36.minutorum in latitudine.si.graduum. Rursus globo permanente in tale siti locetur indeκ horarius stuper duodecima hora meridiei,hinc circumatur globus, quousque indeκ horam quartam pomeridia anam contingatsi tunc altitudo solis petatur, applicando quartam altitudinis Ioco solis, vi
quis bderibus.horis idem esto iudicium. .
Docet in qua parte coeli foedus aliquod simis .
Hi si h* qt gradibus a meridiano absit.
Vius inuentio parum a superiori disser nam constitutis omnibus utibi docuimus de altitudine inuenienda ad singuIas horas,ipsius quartae altitudinis elitremum iureta horiEontem indicabit in qua parte coeli bdus ipsum consistat. Quantu vero absit a meis ridiano ita inuestigabis, seruatis Oibus quae diximus. Notetur gradus aequatoris qui sub meridiano est,deinde volvatur globus donec sydus de quo agitur sub meridiano colloceatur.Si iam numerentur gradus qui inter meridianum punctum notatum intercipiuntur, habebitur distantia ipsius a meridiano,quom graduum.is.Unam horam conficiunt, reliqui quaterna minuta:atq; in tanto tempore ipsumhdus meridianum perueniet,aut si ultra meridianum fuerit,tot horis praetergressum est.
48쪽
hi qua parte sidus quodvis situm sit, or quam
Ocato loco solis sub meridiano di indice horario ad duodecimam: Si deinde circumagas globum, ut indeκ horarius hora Propositam contingat, locossi solis aut cuius
uis lyderis quartam altitudinis applicueris,uidebis in horiZonte versus quam partem coelitate sydus consistat indicante quarta abitudia mis ubi horigontem contingit. Si vero ipsum sinus meridiano adluxeris,videbis quot gra dibus a vertice distet,cum ipsum erit in mHiena altitudine,numerado inquam gradus me ridiani qui sunt inter punctum verticisosyaderis locum.Rursus de syderibus quae raro occidunt, si talia meridiano applicueris versus septentrionem,deinde globum cum meridia no circumagas, donec tale sydus horidotem cotingat, videbis lucide eleuationem poli rea monis eius in qua quidem tale sydus in hori. Eonte conspicitur,sed tame non submergitur. Ite de s deribus quae nobis no veniunt in conspeetum.vi sunt Canopus,Centaurus, si ea meridiano coniunAeris versus meridiem, de inde deprimas per meridianum polum aristi. cum versus horiEontem quoad talia sydera supra horidontem appareant,videbis inter horietotem et polum gradus latitudinis eius reis
gioni in qua talia bdera conspici possunt.
49쪽
: dicit. Nam si tot gradus ab H atore versus polum in meridiano supputaueris, o loco latitudinis talis stilum admoueris,ltiloqr ibi manu retento si globum circumagas, quascunm regiones stilus ille trafierit,illae sunt in quibus
talia si dera interdu videri possunt supra hori
Qua arte lacus Lunae vise, vel cuiuscunque
Asielis ignotae situs deprehendatur.
Nimaduerte an sydus visum csit in ememplum luna orientale sit an occidD tale,hoc est,an citra vel ultra meridianam Ii. neam consistat: idq; facile efficies Iocato globo fecitndum coeli partes,per capitis tertii legem Deinde altitudinem eiusdem supra hori. Eontem addisce,artificio quadratis,vel cuiuscunq; alterius instrumenti astronomici Praeterea eiusde lunae distatiam ab aliquo alio bderum octauae sphaerae,quod quidem in globo firium est,tibid cognitum, huiusq; bderis alti. bis antia tudinem supra horidontem. Distatiam autem syderum. bderum per baculum astronomicu, cuius sormationem Io. ernetus in paraphrasi superii. lib.Ptol. post eum Petrus Appianus docet, inuestigabis. Aut si talis forte tibi negetur,quoquo modo per circulum diuisum in. 36o. par. tes cum indice volubili rem expedies: Si sci.
Iicet hunc circula ita figas alibi,ut superficies ipsius
50쪽
GLOBI v . et sputis caspectu diiudicanteo per utriusque syaderis locum transire intelligaturivisa etenim per pinnacidia indicis primo Luna,locossi in
circulo notato,si deinde indicem ad alterum dirigas sydus circulo fiκo permanente,ingradibus circuli apparebit distantia inter eadem His habitis, globo secundum eleuationem
poli composito, stella fiκa sub sua altitudine
inuenta, in latere debito constituatur per quartam altitudinis: mouendo scilicet globucum quarta altitudinis, donec stella firea suae subiiciatur altitudini inuentae: Deinde globo fiκo permanente,quartam altitudinis ad latus
globi quod Luna occupat,applica, et altilis
dinem' eiusdem Lunae prius inuentam in ea.dem signo quouis nota. Post haec circinum se
eundum gradus IEquatoris dispesce, ad quantitatem distantiar bderum inuentali, pedem alterum circini super loco bderis noti in globi superficie loca alterum vero versus quart1 altitudinis dirige, ipsamq; quartam remoue, vel adduc donec notam altitudinis Lunae culibero pede circini coniungere possis. Tum nota altitudinis locum Lunae in globo ostendet Quod de Luna diκimus,de quouis bd re ignoto dictum volumus. Aliter abs alti. . tudine syderum.Quaere distantias Lunae adu.obus quibuscunque notis syderibus, di super
utroque,secundum Lunae distantiam circulu