장음표시 사용
511쪽
88 FRED. DE MARI ELAER LEG ATus. epulum inuitatos,laureolis aureis coronauit Has enim illi,ne constans recusatio aliquiis contemptus innuerederetur, honoris ergo tantisper habuerunt, donec possita.
regiis statuis, quas in Iouis Sacrario su erant, im-
suerunt. Vt nota minoris virtutis fuerita eddere, quam meruisse. Sic quippe constabat Leotorum integritas,de spectorque opum animus grandior,in Regem cultus,tum cura Religionis,quae pie magis lait Liuius quam magni fice coletatur. Hinc quoque elucet: velut niuem munificentiam esse,nulla auaritiae macula inspergefidam. Tu pe enim munus est, quoties in negotiationem venit et tu pis uberalitas,quaelireri solius cauia exercetur. . '
VL Ti M v M Legdri munus Renuntiatio est,qua sintemniter res uti gesta est explicatur. Alibi igitur&
cundus atque ornatus sis: hic nisi vere sinpliciterque di- qas,tueri dignitatem noli potes . A Principe missus es , ut ageres: ad Principem referenda sunt quae egeris; ea fide ut nihil sinistre subuceas: ea modestia, ne quidiatum ti dem extollas. Eleium poena non praemio dignus est, qui laco res aut mendacio onerat. Rem intelligat Princepse exi in te tacentu industriam res loquetur. Veritas autem hic inprimis necessaria est; ne si super falsis delibe elude iam bona consilia maximis negotiis obsint,&male e dant. Sed non qno modo Renuntiatio vitiatur: tam enim pqccare potest qui minis,quam qui nimis ilicit. Hoc ve
xo id auii est, vita facultatem de simulis statum
512쪽
LIBER SECvNDus. δ' iudicandi,eligendi cornimpere=a magistro ad tanistriam auctoritatem omnem transferre3 Si fieri poterit; verba laesa ut prolata,vi responsa sunt, describi debent, ex quibus
mens dicentis elici possit,vitata circumlocutione quae sententiam sermonis mutat. Numquid etiam a famulis &asseclis nostris apprime exigimus,ut si non eodem sermonis contextu indicent quae nuntianda aut renuntianda a cepertit, certe sensum non nisi eumdem exprimantZ Tum
fere addet Legatus, quo vultu, quibus oculis, qua animi motione protulerit sua Princeps: iudiciumAd suum m deste interponet. Multa enim,qui rebus colloquiisque interfuit, notare ac iudicare potest; quae si vertatenus tantum explicata sint,non assequitur qui audit ex relatu . Et vero quae fides,narrare aliquid non ex fide Legatus, interpres est: Interpres autem diuersa referre non potest ab eo quod interpretatur. Fama est, Principem nescio quem,mandasse Corycaeo, ut consilium auxiliumq; pr ditioni clanculum peteret ab amico & fido homine, qui in Aula,quae adeunda erat, degebaL Re non ex voto su . cedente (succrescentibus utpote dissicultatibus,quibus i dustria exploratoris impar erat) epistolam quam Principi suo mitteret, scripsit Corycariis multa spe atque eloquentia distentam. Verum dum eamdem amico isti rerum
conscio ostendisset, dixit hic: Ingeniosa quidem & compta atque adlubescens videbitur haec scriptio tua; sed rei atque actioni, qua fuisti impeditus, admodum dissimilis est. At nostrum est (respondit ille cum optime agere nescimus bene saltem reserre non ignoremus.Commentu ingraue damnum fecit, dignum' e stabam (rebus inde si- nistrorsum labantibus) quem a praeuaricationis nec simplici proditionis officio mala crux suspenderet. Fertur, de alium
513쪽
'o FRED. DE MARSEL AER LEGAT v s. alium Principem resciuisse tandem, sed damno accepto, Legatum suum mitifice celebrasse humanitatem & propensum animum Principis iiixta quem agebat; non quia is bene meritus vel beneuolus esset, sed ut eo elogio aptus dignus ite iudicaretur maioris momenti mandatis: his deinde adhibitus, non vulgaris probri causam dedit. Itaque Princeps, necubi praecipitantia vel credulitate laba
tur,despiciat serio,quain firmo fundamine , quae referuntur,nitantur: nec minus serio attendet, nurn imbecillitate
forsan iudich,odiove externi Regni aut Regis,si mal a bitus fuerit,relata prosiliant. Sed Legato haud celatum velim; quod, sicuti res ambiguae non citra periculum suscipiuntur,sic ubi perperam
euenere, tristem casum renuntiare, indignationi obnoxium esse. Carthaginensium oratores, ultimum urbis suae fatum renuntiantes, lapidibus a multitudine obruti
sunt. Sic Corrphaeo seu Electo Duci, apud milites sedia tiolas, persaepe exitium imminet, si quid infausti vel in
tuendi suis retulerit. Contra, immane est,quam grati sint nuntij, qui re ancipiti inter spem metumque effundunt laetitiam lubentiamque. Quod quia demonstrat natura; experientiae aut exemplis non inhaerebo, ubi unum subiunxero Covis Thraciae Regis: qui eo vesaniae ex voluptate prolapuas est, ut Mineruam adamarit, sibique nupturam crediderit: eoque dapes, ornamenta, thalamum instruxerit, tantis nuptiis digna. Iam vero dum Deam diu praestolatus, nusquam cerneret , misit quemdam qui in penetralibus prospiceret,num Dea ad thalamum praecessisset. qui ut renuntiauit,neminem ibi esse; sagittis confixus suit. Id cum & alteri accidisset; tertius cautior, stul
tam fidem spemque Regis ( qui melancholia hypochon-
514쪽
LIBER s E C v N D v s. 'idriaca, eoniae uso affectu desipere, ceterum sapere vid batur) ita lirmauit, ut assereret, Deam iamdiu Regem in periri. sic ei gratia & vita integra permansit. Fidem rest ino. Hanc renuntiationibus constare, quia non eorum modo qui Legationes mittunt, verum & horum qui admittunt, permagni interest ; eapropter etiam non petentiabus Leviis traduntur interdum scripto, quae responsa sunt,quo exactivi sinceriusque referantur: utq; rebus in gis iesis mauutiatio reeraesentari videatur, quam verbis;
exhiDeri magis,quam dici. Qu3 quidem ratione si quae
dictionibus inerit perplexitas obscuritasve,non iam abatabitrio Legati,sed a iudicio consilioque Principis 'roced re & dependere videbitur. An comparationem instituo pulchrius quidem,ore referre quae annuntianda sunt; scripto,securius. Ideoque fidem Principi probare Legatus malit, quam memoriam & eloquentiam , culpa carere, quam laudem captare. Renuntiatio, vel mittitur a Legato dum adhuc emanet , eaque est necessariarum fere rerum: vel exhibetur a iam reduce; & haec nihil non continet eorum quae scitu consiliove digna sunt, quae indolem sortunamque Regis aut Regni, tum quoque honorem Legationi exhibitum concernant. Non magni haleresse crediderim,quain dextere Rex pila ludat, testudinem pulset aut tripudiet, oculone dextero an sinistro acutius cernat. E qua penu Renuntiatio commode desumi possit, supra insinuatum est rex iis videlicet litterarum exemplaribus,annotationum ii subsidiis,quae tempestine instruenda esse monuimus; tum discussis iis quae Prudentem esse Legatum docuerunt. Debet autem Legationis Instructioni & mandatis Renuntiatio articulatim quodammodo
515쪽
yr. FRFD. DE MARsEL AER LEGAT us. respondere. Si quid grauioris momenti imandatis seiunctum occurrerit, pari tamen necessitate explicandum se
plicetur, sed seiuncto quoque libello.
At quemadmodum super rebus grauioribus plerumque non nisi conuocato concilio mittuntur Legati; sic idem conciri interdum solet,ut axduces audiantur. Publicam tamen hanc renuntiationem praecedit priuata: qua intelligit Princeps,num sine aliorum arbitrio solus audireta statuere velit, anne plurium commissa iudicio talidius malit expendi. Ita Rex Latinus sibi referri voluit, quae a Diomede Legati acceperant; ac deinde eadem in magno suorum Procerum concilio rursus proferri r . Ergo concie ima metu primo quesiorum Imperio accitos,alta intra limina cogit. Olli conuetare,'tuntque ad regia pleno
Tecta missis. Sedet in mediis ci maximm auo,
Et primis seceptris haud tet fronte, Latinuae..Atque hic Legatos moti ab urbe remistos referantiari iubet, rejonsare scit
Alioqui non alteri renuntianda Legatio est, quam illi ipsi
a quo accepta. Saepe etenim nostra interes At nobis selis, non vero aliis,licet coniunctissimis,quae dicenda sunt e ponantur. Quin etiam peracta Renuntiatione dabit op ram Legatus,ne ulla umquam Legationis arcana aliis ea plicet aut narret. Semper autem meminerit, ea non sua sed 'incipis fuisse, qui pro occasione attollere nonnulla vel attenuare adhuc fori illis,quemadmodum potest, u lit. Mirantur multi, & mirandum est profecto, virum quemdam eruditum, prudentem, accuratis nuper Upis
expressisse quaecumque sua in Legatione Rhaetica obue
516쪽
LIBER sECv Nnus. '3nerant: ni sorte non minis ut scriberet, quam ut ageret, sustinuisse munus credendus sit. Veneti sane scripta LB, teri censura Senatus prosecuti sunt, ubi compertum habuerunt, ex instructionibus relationibusque Legatorum suorum pleraque eum compilasse; & quae propria priuataque habebant, temere omnibus communia re publica fecisse. Videndum porro, ne Relatio quam soli Principi scrupserit,& sic seruarit, Legatus, domesticorum scriDanain expugnata pecuniis fide divulgetur. Princeps rursus quisquis Legatos admisit,nuliqnon studio atque etiam sumptu adniti debet,ut inspectionem nanciscatur earum rela- itionum,quae de statu suo acRegno & huius regimine prolatae aut conscriptae sunt: Vt inde non solum quid exteri sentiant intelligat,quod magnum est; verum ut inde, ceu a paedagogo citra adulationem liberrimo ac fidelissimo, edoceatur, quid sibi maxime cauendum, emendandum, perficiendum,muniendum in rebus ac moribus sit. Q Nd superest Relatio eum in modum dilucida & rebus connexa sit,ut Principem, iis quae euenerint aut gesta
sint,duasi praesentem ubique sistat. Imo ut si quis substituendus fuerit Legatus, iam inde scire possit quid qui agendum sibi sit,tractetque quasi ante praevisa,& nota ac
familiaria, & tamquam inter notos ac familiares. Denique credat quisquis hoc munere fungitur aut functus est; non solita Principi hanc relationem,sed Deo quoque exactam rationem administrati muneris reddendam fore: commissa &omissa a Principe Principum examinanda.
517쪽
TAM Opimis olim stipendiis Legationes interdunt
condecoratae sunt, ut aut publice locupletandus esset, Legatus fieret. nec patebat certius priuato compendium . Sic Attalum, iis quos liberaliter complecti volebat , Legationes detulisse, legere est apud Prili iam rhetorem. Contra , aliquando Legatis legatiuum assignatum non fuit, quia Legationes gratis susceptae ; quae eapropter gratuitae dicebantur. Idque vel necessitate publica, quae interdum Principes, quae rependere non habent, debere facit; vel honoris & gloriae causa, quasi virtutis & merit rum viris generosis atque potentibus aperto campo quo facultates suas gloriose occupent. Attamen ubi sertuna de res Regni florent;ne permittet quidem Princeps,ut L gatione sua priuato quis sumptu fungatur, aliutue Legationis quasi Dominus existat,quam ipsis. Pariter permi tendum nequaquam est, ut honoratij angustia prematur, ac minus magnificus sit Legatus . alioqui non uno imp dimento optima & maxima quaeque claudicent, nec munus contemptui obnoxius erit Princeps,quam qui a Primcipe missus est. Ille quidem quia auarus, &, quod Imperiis exitiosius seret, inops videretur, cum Maiestatem suam apud exteros sic contrahi patiatur: hic vero, quia vix ulli credibile erit, Principem ea denegare quae ad dignitatem Legationis repraesentandam necessaria sunt. Hinc etiam suspicio varia neque vilina erit,Legatum hian, te conscientia & crumena, haec & plura clepere, digerere
posse. Raro etiam fides sine fructu diuturna: &insem
518쪽
est: famae cura,vbi cruciat fames. Verendumqtie, ne qui stipendia praemiaq; a suis non accipiunt, apud alios inueniant, dexteramque ad sinistra extendant. Principes autem qui sta is Legatis aliisve Ministris promiscue honoraria atque etiam stipendia annua ab exteris decerni ac tribui patuitaturi, videant,ne in sinu serpentes foueant, cum illa non semper donentur aut acceptentur gratis. Emit,
sui sic donat; vendit obsequium, qui sic acceptat . crati
denique tenuibus ac velut unciatim erogatis stipesidiis Legatos electuri sunt Principes ; videant ne experiantur
quod au Jiit olim tenax ille, qui filio suo utilem didasca-lum licitaturus accessit Aristippum,quaesitans,quo pretio
eiusce suae curae curam curaret. Mille drachmis, responsum est. At ille admirans postulationis impudentiam, exclamauit,se tanti emere mancipium. Eme, inquit Aristippus, de sabebis duo: alterum tamquam pater,alterum tamquam Dominus. Legatus nisi idoneus, caro conducitur,etiam si obsequitur gratis: si aptus, numquam remunerari potest pretio nimis grandi. Etsi vero impendiorum ratio ab Legato reduce, si exor-bitent,exigi iure possit; non tamen ad quaestorij calciali seueritatem singula sunt exactius reuocanda. Quin pluri,ina (praesertim apud suspectos aut inuisos agenti) elargienda sunt, fideique atque arbitrio eius relinquenda, ut ea delatoribus,exploratoribus, corycius liberaliter, latenter tamen, distribuat. Qimd ipsum, licet profusius quam par est, fecisse eum constet; Legatum tamen feliciter expeditae Legationis negotium,ipsaque mittentis apud exteros dignissime sustenta persona excusabit. Magnitudo hic animi & spectanda & promenda est;ne iis qui incommoda nostra pertulerint,sua commoda denegemus. DIS-
519쪽
Praemia. E D quem tot corporis animique dotibus eminere voluimus, sedulum,fidum , splendidumque omni in actione, denique tot dissicultatibus colluctatum & per-fiinctum, quonam satis amplo honorario siue Princeps siue Respudlica assiciet
Aut decus re pretium recte seret experiens mimsapienter & praeclare Cato, ciuibus auferri studium honesti ait,quoties virtus praemiis viduatur. Neque enim ea vulgo virtus habetur, cui non emolumentum honosque ancillantur. Reversis itaque e Legatione, non tantum sumptus & damna, si quae sorte facta sint, refundentur; sed praeterea honores,praemia, praerogatiuae decernentur, ut remunerationis modus meritis non sit minor. Hoc ex emplo ad ardua rerum,alij quibus Letatio decemetur ecficientur alacriores. Nemini profecto munus Reipublicae causa damnosum esse debet: neque solum a legibus, sed a naturali aequitate alienum est,alienis quempiam debitis grauari. Si recte calculum ponissa liberalitate virtutes rei quae pendent: hanc nutricem & velut matrem habent . Indotatam operam nemo strenue & diu nauaui . Inglorij dixerim ego Sceptri, permittere, ut quis e Regio obsequio iacturam faciat, aut nullum certe commodum nanciscatur. Profecto si aequa meritis merces subtrahi vel
negari soleat; non deerunt,qui imposita ossicia spolio habebunt, vel onera humeris excutientes, sibi viuere & lathre , salem domi lingere malent, quam speciosa sentitute
520쪽
sibi velut eripi. Quippiniὶ si callent, Aulicari Vitam quae
faciant beatiorem. Imo si callent, quam parum tutum sit vestigium proximum supremo fastigio: quam summo culmini prccipitia adiaceant. Solent Principum fauores, ventorum timorem, subinde ressare in diuersum: quorumdam gratia vitro aut lychno non est absimilis. illud quidem pulchrum,sed fragile habetur; hoe autem procul me stantes iuuat, admotos urit . Equidem sic visum semper, eo plus accedere Principi, quo plura benemeritis L satis tribuerit: ut ipsum ic dediss Windubie ditari sit: irrio siquid aerario sic ademptum,adeptum videatur. Est enim LiDeralitas Regia velut falx in prato, quae herbam accisam non marcescere,sed crescere,vigere facit.
Nunc ut de remunerationis modo aliquid dicam a Dabit operam Princeps,ut praemia non tantum meritis, sed maxime ingenio &votocius conformia sint, qui beneficio afficiendus est. alioqui munus ni placuerit accipitarii, tiae male expensum suerit, quidquid impensum. Sunt quos inanes tituli delet Eant reorum igitur potius nomen condecorabit Princeps,quam aerarium suum nummis exhauriet. Et qui Magistratum idoneus requiret, Sacerdotium non oneratur: nec illi Praefectura, qui sibi viuere suauissimum ducet. Nec minus in praemiorum erogati ne obseruandum quandoq; est , ut ultro offerantur, prius quam flagitentur. Magnum impetratorum pretium preces sunt: & plurimum promptitudo addit beneficio, mo- ra adimit. Minus grati, iamque molesti sunt,qui protrahunt beneficia,non ut uberius,sed diutius dare videantur.
quasi sic quidem non satis quid possint ostiadant, nisi quid possint,&quod debeant,diu ostendant. Sed neque auari cupiditas explenda est:etiam post 'q-