Aureoli Thephrasti Paracelsi eremitæ, ... Operum Latine redditorum tomus 1. 2.

591쪽

Incommo

da peruer

dr THEOPH. PAR AC. . occidente, tunc& homo decumbat,&cum tale iterum surgat & dccumbat. Hoc Ordine omnia regimina constitui debent, quae ad somnum & vigiliam spectant: quod ii contra fiat,ibi morbi F peregrini oboriuntur, qoi non iuxta, ili ordinem naturaesed contra se habent:

ex quo sequitur etiam naturalem mcdicinae ordinem non prodeste morbus enim no ortus est naturali modo, cum omnia suum ordinem habeant. exempli gratia, hydrops suo modo oritur,f bris suo,idcirco etiam medicina hydropis talis est,& medicina febris talis,&c. ita ut omnia suum ordinem habeant. Cum igitur hoc loco nullus seruetur ordo, sequitur etiam medicinam eine inordinatam, errabunda & incertam, cui minime confidere quis possit: natura enim destructa est, & absque suo ordine vagatur. . Dicit igitur Hippocrat es, m a i u esse, si in i m i u m fi a t, si ue i n Q-mno siue in vigilia, ita ut mors inde oriri possit, aut morbus perpetuus , quenem O curare possit,aut audacter aggredi ausit : ipsa enim natura in eiusmodi hominibus irregularibus contremiscit.

592쪽

quartus.

Aequesatietas, ueque fames, nec aliua quicquam, quod natura nimium sit, bonum est.

Hoc loco Hippocrates vult in toto hominis corpore nihil inique geri debere, imo omnia debere esse certa de stata, modumque non excedere.& quidem bene rem cogitauit,quod dicit,aequabilitatem esse debere, nihilque ni mium. Deus enim ita omnia creauit, ut naturam suam nihil egrediatur, ni .hilq; nimium iit contra creationis suae

ordinena.&naturam eiusq; terminum, ita ut omne nimium sit venenum :v-nus igitur pes tam ponderosus esse debet atque alter, &c. sic de digitis, unus pes tot digitos habere debet atque aiater:quicquid autem in pondere aut numero superat, superfluum est,& mor. hus est: sit quis enim crus unum pondeinderositus altero trahat, tetrum aspectu est : simili modo etiam intus in corpore res se habere debet, ut quodlibet membrum suum pondus &mensuram

593쪽

roo THEOPR. PAR A C. habeat. Duo aute proponit Hippocra tes,per quq omnes superfluitates oc de fectus intelligi possunt,nempe nimiam

fe pletione, & nimiam inanitione, hoc est,si quis hodie plus, quam natura ferat , se impleat, cras plus, quam natura patiatur,sibi detrahat,utrunq, nihil va. let : seruandus enim est modus certus in numero & pondere,ut in initio sit in aequilibrio & aequali pondere cu repletione: utrumcunq; autem alterum s peret, id contra natura agit,nec natura id ferre potest. Si enim naturam in sua essentia consideremus,videbimus omnia suum ordinem seruare,suum numerum, suum pondus, suum modu, suum circulum,&c.ita ut nec excedat nec deficiant : perinde igitur est, ac si diceret Hippocrates:videte vos medici t omnia vestra eo dirigatis, ut in homine sit aequilibriu, nihilq; excedat vel deficiat in die ta,regimine,&c. ut omnia sint certa &stata,& aequalia utrinq; , nisi hoc Motu cho- cossideretis,quq agitis,frustr1 agitis Noruitiunia. tale igitur aliquot exempla: monast ria habet tales leges,ibi ieiunatur uato tempore & hora cotra natura ita ut nac turae

594쪽

IN APHOR. HI PR ostvrq detrahatur suum debitu illa hora. Alia hora nimium habet,ut naturq modus superetur: ista duo podera franguilibram naturae: alteru enim nimis ponderosum est, alterum nimis leue aut estiam tota libra erratur,ita ut tota sepibmana se impleant: die autem Veneris& Saturni panem comedant & iri nent: aut per totum reliquum annum se carnibus infarciant: tempore autem quadragesimali nullas prorsus vorent. Haec libra est iniqua apud naturam:sed non solum in hoc ita agunt, verum emtiam in labore & octo,& alijs similibus,

quae non opus est omnia recensere.

Medicum igitur decet haec omnia dic pertiri & disponere, & in iusta bilance

collocare, ne natura ex altera parte nimium,ex altera nimis parum habeat.

Similiter de omnibus rebus intelligendum est, ubicunqi inaequalitas reperi tur: de medicina praecipue,de qua Hippocrates hic loquitur, ubi medicus i

aequalitatem pro maximo detrimento naturae accipere debet, eamque aequiparare, ne natura impediatur.

595쪽

isanto

Hoe in loco Hippocratis sententia est, laborem hominis manifestare eius morbos, qualescunque illi sint:vocabaLabormor lum enim spontaneae non respi- hos occul- ciendum est:causa enim & fundamentosfignis tum hoc est. Quando in homine ob suis prodit ortus est morbus aliqui S , non melius

illum percipere potest, quam si labo, ret: morbus enim thac signu aliquod dat sui , quod signum medico indicari debet, qui huius rei peritus esse debet,

quis morbus adsit. Iste autem aphoritismus tantum propter coS morbos pinsitus est, qui seipsos non produnt aliter, quam inquietudini & labore, per quae ad signa danda coguntur. exempli gratia, laborat aliquis calculo, arena, bolo, &c. non autem sentit hunc morbum , nihil tale de se sperans: si autem nimio itinere defatigetur,ad g nimium se incurvet,aut silio modo corpus commoueat, ita ut bolus, calculus, arena,

596쪽

&c. in illa comotione loco moueatur& volvatur,&c. tunc se prodeunt signa icalculi, dolor dorsi, crurum, lateru,co Xarum mordicationes,&c. ex his signis medicus colliget quid significent. Nec solum de labore corporis externo haec intelligenda sunt, sed etiam de labore inter , naturae scilicet laborantis in

seipsa, quae & ipsa sua signa prodit per

labores spontaneos.exempli gratia: comedit & bibit aliquis, haec natura con coquere cogitur, in quo labore etiam signa se offerunt, ex quibus medicu S agnoscere potest, quid naturae desit aut

obsit. Exempli gratia,in digestione,quq

labor naturae est,contingit alicui compressio circa stomachum,illa compressio signum est morbL Item orexis aliquem invadit,& hoc signum est morbi : item vomitus & tormina, dic, haec g -- omnia signa sunt latetis alicuius moret ex is

hi: haec omnia medicum animaduertere decet,ut si quis veniat,dicens,quam monita primum comedo, tunc ita & ita affi- n turae.cior: altu dicit, quam primum lac &caseum edo, hoc vel lio loco sentio, dic.alius. quamprimum uxori m eq i ii mi. yy 3

597쪽

gor,tunc vertigo me invadit,&c.Ex his medice, indica quid ista signa significent. si igitur rerum peritus es,& signa unde veniant agnoscis, tunc quid tibi respondendum sit, scies,& quales morhos curare debeas. Medicum igitur obseruare decet labores hominis, non solum eos,quos homo sponte exercet, sed etiam eos,quos natura habet,ut diactum est:ita enim debet medicus sitam scientiam tuam artem & experientiam demostrare, & ex signis ulterioreS camsas inuestigare. In hoc igitur aphorismo Hippocratem ita intelligite, eum scilicet de alijs longe rebus loqui, qua H vn o RES GALENI docent, qui in explicatione irrisione dignus est, di sapore enim & odore caret.

Sui in parte aliqua corporo dolent doluerem fere non sentiunt, s mens aegrotat. iHoc in loco Hippocratis sententia est corpus nullo morbo laborare, qui non sentiatur & dolores pariat: si quis

autem

598쪽

IN APHOR HIPP. yo' autem morbus absque dolore sitieum in mente esse positum, hoc est, eum morbum non esse corporalem, sed spiritualem.

Fini ammii secundae ionis.

THEOPHRASTI

PAR A CELSI GERM

ni explicationes in quarta sectionem, fragmentum,postremos nouem aphoriimos complectens.

SECTIO A R TA, A PHORISMVS LXXV.

Si quis sanguinem aut pud meiat r m m aut vesicae exulcerationem signiscat. SI in vesica exulceratio fiat, aut in renibus, ea est illorum natura, ut se expurgent per urinam: urina enim his in locis colligitur & exit, ita il la materia, quae exulcerationes facit,

599쪽

in urinam transiit, & quantum urinae mixtum est cum urina quoq; exit,& sic in urina conspicitur, an ulceratio adsit, vel non. Dicit autem Hippocrates, vel pus, vel sanguinem exiturum: cavisa huius rei est, quod sanguis origo est omnis exulcerationis propter sal coraro si uum, quod in ipso residet: quando itaque urina ad loca dicta peruenerit,

vi era,e, ipsa quoque acris fit & aperit, perindeice per ac si quis foris ulcus aliquanto aspe-pus, renc rius tangat,tunc incipit sanguinem e- per cruore mittere. Similiter etiam de renibus ubii 'ma e telligendum: nam in vesica nihil cru pys dirumn ris manat, imo tantum pus, illud est signum exulcerationis vesicae, cruor autem renum exulcerationem denotat: quaelibet enim exulceratio renum facile cruentatur,praesertim si aliquantum arenae calculost admixtum sit,de illam vicerationem pertranseat, tunc ulcus mordicando aperit, & spnguinoletuni essicit. sunt itaque haec duo signa cerexissima vicerationum,alterum quidem in vesica,alterum in renibus.

600쪽

m eum urina crasse exeunte, parua caruncuia , ac veluti upro ant, illa a r nibus excernuntur.

Quando renes lacinio si vel plumosi sunt hic ut foris quoque fieri potest, ut

scilicet ulcera nascantur, quae in forma pilorum, aut sicut scissurae fibrosae catanium, absumuntur, sicut solent ulcera plumosa: quando, inquam,renes eiusmodi ulceribus obnoxii sunt, atque ita

corraduntur,ea omnia in urinam transeunt, saepe in tanta quantitate, Vt me

tus obstruantur, & vrina impediatur, atque ita in urina post exitum conspiciuntur. Si igitur tales laciniae in urina reperiantur,certissimum signum est,invris urinarijs ulcus plumosum delite- vicem Fascere,& quanquam Hippocrates tan- mosiorum tum de renibus dicat, attamen id etia in in vesica contingit: hoc certum est, nariis Squod alius illud lateat in illis locis,per quae urina transit Nerto autem de loco definiri nequit, nisi per putrefactionem urinae, discrimen renu, & aliorum reperiatur. yy F