Symbolae litterariae opuscula varia philologica scientifica antiquaria signa lapides numismata gemmas et monumenta Medii Aevi nunc primum edita complectentes volumen primum decimum

241쪽

num sum vita resurgens , Pervulgantissima haee Evangelistarum Symbola cernere quoque est in Musivis aediculae S. Petri Chrysologi. & fornicis Sepuleri Gallae Placidiae . In hac Cruce figurae

omnes ex opere anaglypho, & tota sui mole exstantes. De aetate, & Auctore commonefaciunt carmina quatuor constagosa in stipite ι & metro inis compta , in quibus Anastases mentio iniicitura Deversibus, qui Leonini ὁμοιοτελευτοι similiter desinentes dicuntur , plura adnotavi in Dissertatione Epistolari de duobus antiquis Tintinnabulis Ecelesiae S. Ioannis Capuae . Nolo dicta iterare , etsi Pastricius de Patena argentea Forocorneliens , qui nune pri mum mihi ad manus pervenit , multa refellendi opportunitatem praeberet . Ad carmina iam pro

peremus ἐ

μ seMECIMIARCA DECVS SANCTE DAT ANASTAsis usa viR MACARAVA FAVENs X, ANDREAS SED FABRICAVIT SEDE PETROCINO PASTORE SEDENTE RAVENNEiN sEXAGINTA SEX ANNIS MILLE TRECENTIssed antequam ab Episcopio discedam , exscribam vetus Epigramma , quod est in eius Museo, quo Christiani hominis reposita in Cruce spes declaratur. Φ CRUX SCA ADIUVA Nos 1N IUDICIO

242쪽

s. III. Locus est bis mille passus ab Urbe distans, eui

nomen Classis. Oppidum fuisse, tradunt reis rum Ravennatium Scriptores ad Classicanum Poetum . Desiderius Spretus, qui omnium primus anintiqua Epigrammata colligere, & Historiae subne ctere instituit, cuius opus lueem adspexit Veneistiis 3489. apud Typographam Capcasam Parmensem; quod sane inlustrem Marchionem Masseum

latebat ; si enim hanc editionem compertam hais huisset, scriptis minime consignasset ea, quae Το-mo IV. suarum observationum pag. 37o. leguntur ). Spretus inquam de hoc oppido memoriae prodidit et ut Mercatores convenae, is ceteri omnes, qui pro commutandis, emendi sique invicem rebus astae confluebant, commorarentur . propensius aediscarunt. Inibi Templum augustum , ingens, Divo Apollinari ab Iustiniano dicatum. Adiacet Monasterium, de cuius antiquissima dignitate nonnulla etiam scribit Vir numquam interituri nominis Guido Grandius in Dissertationibus Camal-dulensibus. Dum Pontificatum Maximum gereret Alexander III. intra Conditorium repertae sunt laminae argenteae morti eius Coaevae, in quarum

una: me requiescit secratismum Corpus Beati' simi Apollinaris MartIris , ct Sacerdotis . Hina Apollinarem ex illis esse intelligis, qui ἱερομαρτυρες dicebantur, qui nempe smul Episcopi ensent & Martyres. Nomen Martyris Apollinari plerique abrogant, inter quos Petrus Franciscus Fog-ginius vir eruditus, & mihi a multis annis necessitudine coniunctus in libro de Primis Florentino

243쪽

Misarum a Venerabili Viro ordinis mei alumno Cardinali Thomasio editis, inter Confessores post Sanctam Benedictum , occurrit 6ζ Petrus Chryso logus, etsi aliquando Martyrem, bis tandem Coa fessorem appellat. Nihilominus Bollandiani Mart rem dici posse constituunt; nam etsi gladio vitam non finierit, multa tamen, eaque acerbissima tormenta pastu est Fidei tuendae caussa . His

accedit Gregorius Magnus t Lib. Dis. XXXII.

qui Martyrem vocat; item in Letantis . antiquis apud Mabillonium Analectorum Tomo II. inter Martyres invocatur post Timotheum : de in aliis apud Martene de antiqua Disciptina in divinis of sciis , inter Martyres recensetur post S. Protasium ἰTestimonia haec iam subindicarat in notis ad MartyroIogium Adonis Dominicus Georgius , quem

vita ereptum lacrumis adbuc prosequimur. Tandem Sanctissimus , ac ter Beatissimus Pontifex BENEDI Tvs xiv. bono rei Christianae de litterariae natus, in allocutione habita dum Ecclesiam a fundamentis reaedificatam in honorem S. Apollinaris prope Forum Agonale solemni ritu consecrahat s nullum de hac re verbum facit, nec Marorem, aut Consessorem praedicat: sorte ne uni potius . quam alieni opinioni ex vera eius auctoritate pondus accederet . Sed ais, quid haec ad rem nostram 8 Ad Crucem revertor .

In Fornice arcuato huius Templi est Masivum , auod Clampinius in Monumentis Sacris evulgarat ἔed tabulae eius mendis scatent, quod Clampinio haud culpae vertendum; sed ei qui diagraphicum exemplum delinea vit, de liomam transmisit. Inibi discus est stelliferus , cuius medium occuPatCllux GEMMATA. Simillima est in Fornice fasti.

stato Templorum SS. Naetarii, Celsi, te S. Vitalis.

244쪽

In Tabulis Clampinianis desuper litterae I M DY C , quas, ut ille interpretaretur , mentem diu cruciavit , & tandem quasi hariolans , ait significari IMOlatio Domini Issu Christet sed inanis illi ema-xit labor; nam litterae hae sunt, quas Cl. Eque Victorius in Gemma detexit, De Num. Veter. Chrisian. ὶ & quas etiam Fabretius viderat, sic que suprat interpretatus Θ

Quae de pilae hoc loco dici solent, tacitus praeteribo: unus audiendus doctissimus Victorius libro laudato . Musivi. leu potius C Rucis delineationem ad fidem archetypi placet hic ρdponere .

Dii gentium inter alia nomina illud etiam τοκνωτηρων accePeret . bQs Yςluti aemulantes secuti sunt

245쪽

sunt Principes . ac Reges, plaudentibus assentato ribus, ut praeter alios pluribus , Ostendunt Har

Symbolum Apostolorum. Quaeri hinc coeptum est, an ideo in sacris Litteris inditum sit Christo Ser-Vatoris Σωτῆρος nomen , ut constaret Christum fictitiis inter Deos, & homines serva ribus numquam non Oppnendum, potiorique , & optimo iure Dei Σωτῆροe . R Regis Σωτῆροo sive Aυτρωτου no men obtinere ξ Adfirmant id Deilingius Parte II. Sacrarum Observationum, aliique in Thesauro Criticorum Biblicorum. Quid item iniquius, quam ut salutem humano generi per Crucem partam , Massertam sibimet tribuerent homines p Audacissimam hanc iactantiam vides in nummo Galbae, ubi haec

inscriptio: SALVS . GENERIS . HUMANI. Sed

haec cursim, ut nostrae Crucis epigraphem Paul-lisper inlustraremus. In cavaedio Ecclesiae nostrae Spiritus Sancti antiqua CRvx marmorea peralia cum lemmate: VE

RA CHMANORUM GLORIA Q Tria in sty

lobate symbola ; mitra cum lemnicis , calix cum patella orbiculari, codex reseratus, puto Evangeliorum ; instrumenta scilicet sacris faciundis opportuna . In sacris omnium fere Ecclesiarum septis Sarcophagi sunt veterum Christianorum, quos nobilium familiae compararunt, ut in his sibi, PO- sterisque suis sepulcrum pararent: persaepe in eorum operculo, aut anteriori parte 'Crux cum duobus agnis vel pavonibus, vel palmis, vel Geniis facem gestantibus, vel litteris A. D. Extra Portam Pamphiliam, ubi quondam Templum B. Laurentio a Lauricio Maiore Cubiculi Honorii Imperatoris dedicatina , Ab Opillion o Amiatecto exor

246쪽

ET ANTistris eRVCIBVs. a 23 natum, ut docet Agnellus in vita S. Ioannis σο'Λγγελοπτου , nRnc, nil praeter Crucem marmoream, ne tantae rei memoria deperiret; in cuius medio hinc manus pollice, indice, medioque ianctis erectisque . anulari , auricularique complica tis; illinc Agnus, pro consuetudine , iacens cum ve a illo. Symbolum hoc saepenumero obviam Venit Christianorum Monumenta contemplantibuS, eoque uerae potentis Dei virtutem indicari constans omniumententia est , De nummis Crucigeris, qui RaVennae obtinuerunt, disertissime disputat amicus meus Ioseph Pintius in hoc sacrorum Puerorum contubernio humaniorum litterarum Antecessor in libro De Pacuuia Ravennae pes cussa , quem per hos dies litterariis formis excudendum tradidit

Nier huius Metropoleos admiranda nemo unus est , qui Templum S. Vitalis non videat accensendum, Iulianus, nescio an cognomento, vel ossicia dictus Argentarius, iubente Ecclesiae Ravenna tum Pontifice, excitavit; ingentique sumptd orna mentis permultis splendidissimum fecit. Φ IULIANUS ARGL

Testaru id inscriptio in lapide cavo, di quadra.

247쪽

eo quondam' prae foribus Templi posito ad Aquam

lustralem continendam, nunc prope sepulcrum Ysaacii aptillime conlocato . - . - r In epystylio columnarum , quae porticus , & testudinem subfulciunt, visitur parva CRUX , quam circum stat polygramma hoc ad expediendum dissicile, quodque inplexa in , & iudicatu obscuram inter do inctos viros controversiam exsuscitaviti.

Fabrius , aliique NARs Es sunt interpretati. Narsetem illum citra dubium intelligunt; de quo Pauliatus Diaconus'in libro de Gestis Langobardorum Itie Narses inrius quidem Chartularius fuit, deinde propter utrivium merita Parrici tus honorem promeruit; erat autem vir piissimus. in Religiona Catholicus : & de quo post Ioannem Iacobum de Dracone, Octavianus Gentilis in pereleganti libro

248쪽

ehus Italiae. Sed Bacchinio grave negotium Discessit , quod antequam Narses pro Iuttiniano in

Italia rerum procurationem gereret, iamdum Tem- .plum fuerat ablolutum , dedicatumque. Sunt qui IusTiNIANi nomen inibi latere adfirmant. At ubigentium sumus , boni coelites, ut huius rei eleri . menta hic se se prodant Z Montiau conius in Diario Italico artificis nomen subindicari autumat, nihilque , praeter ea verba NEPos, latitare. Huic

opinioni adstipulantur Clarissimus Uulpius in recensione Testimoniorum Cornelio Nepoti praefixo- ,rum. Verum multa sunt, . quae moram mi iciunt ne

Montiauconium sequamur. DOceat primum oportet per ea tempora in more positum fuisse , ut Architecti nomen suum, illudque in loco tam con- picuo, & iterum iterumque caelarent.. Summam mihi creat dissicultatem, quod Architectis, etsi impensa sua opus excitassent, nomen imponere haud permittebatur. Hinc, ut Plinius narrat s Lib. XXX vi. Suaron , & Batrachum Lacones Architectos in. Porticibus Templi Octaviae in columnarum i piris Ranam & Lacertam scalpisse , ut .quasi . clanculum eorum nomina indicarent: hanc enim σαύρον, illam

βατράχον Graeci vocabant. De huc abunde Philippus a Turre in Monumentis veteris Antii Cap. VIII Severitatem eius moris, quo Architectis in nomen scalpere interdicebatur, confirmat Blanehinius ea observatione, quod in tot millibus inscriptionum vix exemplum ut in lapide Theatri Herculanei reperias . Opificis nomen. invenies quidem 'in lateribus, in fistulis aqualuctuum, in lucernis figlinis; sed opera ea sunt vulgaria, &privata . Μonifauconium nimium coniecturae indulsisse noverat Bacchinius, qui viam aliam sibi ineundam duxit; nempe EccLEsiVM per eas litteras in- SYMBOL. LiT. VOl. v I. P di-

249쪽

226 vn v ET . RVClFIXI slGNO digitari autumat. Verum dum Carpit aliena, ma. tum occupat consilium. Quamvis enim litterae, quae multiplici nexu se revinciunt, obscuram si fnificationem obvolvant; tamen, ut Cuperi veris

is utar , in Epist. ad Goezium ) praecipuas partes commonstrant. Quid ibi de Ecclesio praeter litteram unam perspicacissimus quisque poterit obtuerier i Ciampinio Veterum Monumentorum Par. II. Cap IX. pag. potius denotari videtur NEONYius. sive N Eo, aut NEONA Episcopus , qui paullo ante in Ravennati Sede Ecclesium praecessit . Atiam audiamus quid pandat suinmi nominis vir Scipio Mameius in litterariis observationibus Tomet IV. Monifauconium criminatur , & non Αrchitecti , sed Pontificis nomen se detegere ait, cui nomen T. CORNELivs N Epos. Sed, absit ver-bu iniuria , unde tot recuperat litteras, ut hoc nomen substruat ex qua gente, vel regione hunc bominem accersit Z quae Diptycha bunc novum Pontificem Ravennatibus patefaciunt i Ea propter sς statuo, rem adhuc in accipiti versari, & nil praςter Crucem perspicuum esse et subinde satius duco nihil dicere, quam natas pro libidine inter pretando, ineptire. Sed, antequam ex hoc pervulgatae samae S. Uitalis Coenol, o pedem eiseram, non Commemor bu virum ilium omnium sermone celebratissimum Peti um Paullum Gin annium Cassinensium Praesidem Providentissimum Z Plura de eius in me benevolentia , deque in Rempublicam litterariam meritis inferius dicam; modo unum est, de quo te sertiorem faciam ς nonnulla anaglypta , & antiqua marmora aptissimo loca collocari curavit. Toreuma omnium pulcherrimum , forte ah illis A vGY- TALis Vs , qui Ravennae suum habuere conlegium.

250쪽

dedicatum, iuris publici faciet , & commentario instruet amicus mihi germanum in modum I. Bapt. Passerius. Inscriptiones editae sunt, sed aliquantulum depravate, si illam excipias, quam singulari Epistola interpretatus fuerat Blanchinius. Altatera est pridem e solo effossa. In ea epigrammatis auctor dira mala comminatur ei, qui sepulcrum violarit. Me nckenius iunior in sua Disseriatatione de Diris apud Veteres habet similia; sed haec in plaribus ab usu communi discedit.

. IN N PATRIS ET FILII ET SPIRITUM SCI HIC

REQUIESCIT IN PACE DOMINICVS PRB DESERVIENS BASILI E SCΓ VITALIS MARTY

RIS ET SI QFIS HUNC SEPULCRUM VIOLAIERIT PARTEM HABEAM CUM IUDA TRADITOREM ET IN DIE IvDICII NON RESURGAT PARTEM SUAM CUM INFIDELIAVS PONAMα ι

. f. V.

OVpersunt mihi nonnulla de Cruce, & Christi Crucifixi Simulacris. In aedibus Comitis Marci Antonii Ginannii, Viri Patricii ingenua pietate, ac multiplici eruditione spectatissimi , ectypon vidiantiquae picturae, quam Petrus unus ex suis maioribus iusserae deformari, & Melduladi in Templo S. Francisci constitui mandaverat. Crux duplex , altera angustior ει Immissa alteri ampliori de Commissae super imposita. Tabellae hic quoque ad tres extremas Crucis partes cum imaginibus