Cratinus et Eupolis

121쪽

tiarum vim, in quemcunque ordinem ideoque vilissimae plebeculae gregem fusam, coacervarent, ut omni luxu. riae foedissimisque libidinibus sese darent. Indo pessiamus ille theniensium status, popularis regiminis em nata licentia, potentissimorum flagitia, arrogantia, fra des, inertia demagogorum vanis orationibus donisque perniciosissimis aucta, plebis porro insanientis summa levitas et inconstantia. Iam orto bello Peloponesiaco et infeliciter gesto, omnes illi sontes luxuriose vivendi a sorbebantur et quasi evanescebant populus autem, qui opulentiam semel gustaverat, inertiaeque indulserat, in P terum quoque hoc otio frui cupiebat. Ita factum est, ut innumeri homines divitiis orbati, nihil agendo cupati, per totum diem in Oro versarentur exspectantes aliquem nobiliorum vel opulentiorum, cui blandiloquentia et dicterii exoptatis placerent, deinde ad lauta convivia Invitati, inter epulandum commatis et leporibus variam praeberent delectationem. Egregium vocabulum, quo Eupolim in describendis parasitis eleganter usum

esse testatur Athenaeus III. p. oo B est κολιοδαιμονες, qui selicitatem ventre metiuntur, quorum nempe deus est venter ων ὁ θεος ἡ κοιλια, ut monente Casaubono, Paulus Apostolus ad Philipp. 3. 9. postea scripsit; similitor sensum expressit Cratinus exquisito vocabulo Gστροχαρυβδις Behheri necd. p. 33. 18.). κολακες, quo nomine Eupolidis fabula inscribitur, proprie sunt adulatores vel assentatores Eupolis vero et veteres poetae eos maxime castigasse dicteriisque salsissimis persecuti esse videntur, qui hanc deteriorem, quam supra exposuimus, Vitae conditionem excolebant. Haec sententia Confirmatur primum testimonio uaenaei Lis36. ., Cuius verba haec sunt: οἱ δ' αρχαῖοι ποιν αὐτους παρι σίτους κολακας καλουν ' μφ' ἀν καὶ Mπολις τω χα-

122쪽

huius sabulae apud Photium, Suidam Athenaeum Scholiastam Aristophanis, alios laudatis, quae sero omnia CO Viviorum apparatum, Parasitorum voracitatem et gulam inexplebilem explicant. Veluti apud Plutarchum de Adulat et amicit. c. 3. his verbis: Tαστὴρ λον το σωμα, πανταχῆ βλέπωνοφθαλφιος, ερπον τοῖς δουσι θάγρων, parasiti effigies adumbratur, amici περ ταγηνον καὶ ριετ' ωριστον, ut Eupolis ait De hoc loco cf. Schaeseri Μeletem.

crit in Dionys ari rhetor. p. 34.); qui adulatores eo temeritatis processerunt, ut nec igne nec aere nec ferro

a coena Calliae arceri posse dicantur in nostra fabula os Plutarch in libello: axime cum principibus viris philosopho esso disputandum in fine. Suid. V. αφυγμ ὁ Behher Anecd. r. p. 96, 7 Athen. VII. P. 286.). Calliam Hipponici filium patrimonia profudisse luxu et dilapidasse, eiusque cum parasitis morem in hac como dia exponi monet Scholiasta ad Aristophanis Ave v. 284. Acta est haec Eupolidis fabula Archonte Alcaeo, anno tertio Olympiadis octogesimae nonae a Chr. 42I. et Praeter parasitos universim Alcibiades propter ins nam et libidinosam vivendi rationem Athen XII. 35. A et Protagoras eius, sophista et Callias Athen. XI. 5o6. F. VII. 68. B quantum equidem scio, potissimum perstringebantur. Protagoram ut Athenis Versantem induxit Eupolis: mipsias autem in Contio, fabula biennio prius in scenam producta Ol. LXXXIX. 1. Protagoram in sophistarum choro non recenset. Liquet igitur intra illud tempus eum advenisse Athen. V. 18. Q). Locus Diogenis Laertii X. o. quem viri docti varia intellexerunt et interpretati sunt, mihi sere persuadet, Protagoram sophistam ipsum ab Eupolide in scenam productum esse; nam illa persona, quae sententiam a Diogene Laertio servatam:

123쪽

Ἐνδοθι his εστι Πρωταγορας Trῖος,ος αλαζονευεται μὲν λιτῆριος περι τῶν μετεωρο- τα ὁ χθαμαλ ἐσθλα in scena protulit, de Protagora quasi de persona totius subulae vel saltem huius rei, de qua sermo est, participe loquitur, inter parasitos inim diserte numeratur CL Plutarch. Sympos VII. a. acroh. Saturn VII. c. s. Amen. I. p. 23. F. orson. Advers. 75. Chorus, ut inscriptio indicat, e parasitis constabat atque illustre ragmentum Eupolidis legitur ex cantico ori nostrae tabulae servatum apud Athenaeum VI p. 236. E. F. Post primos conatus clarissimi viri Hug. Grotii, qui hoc canticum chori soluta sere oratione scriptum mira doctrina ad metri leges adstrinxi me mannus in Elem doctr. meis. p. 85 de constituendo hoc metri genere optime est meritus, eiusque Versuum dispositionem et emendationem in plurimis secutus sum. Est autem metrum choriambicum, sumatum ab Anacreonte, quod his pedibus constat: Δ τυ- - Δ-- l a υυ-υ - ν

λίζοιαν αλλ' ακουσαθ' ως ἐσμεν απαντες κομμνοῖανδρες Tοῖσι πρωτα μὲν παῖς ἀκολο- ἐστιν ἀλλοτριος τω πολλα μικρον δε τελουμεν αυτρ. Ἱματιω δέ χοι μ' ἐστον χαριεντ τουτοινουνυ ταλαμβανων ἀει θάτερον, ἐξελαυνω εἰς ἀγοραν ἐκεῖ δ' ἐπεδὰν κατιδι τιν ανδραν λιθιον, πλουτοιντα δ', ευμ περ τουτον εἰμLKαν τι τυχη λέγων ο πλουταζ, πάνυ τρυτ' ἐῆαινῶ κα καταπληττομαι, δοχῶν τοῖσι λογοισι χαιρειν. ἐπι δεῖπνον ἐπομεσθ' αλλυδις αλλος hi οδιυμαζαν ἐπ' ἀλλόφυλον ου εr χαριεντα πολλὰ τον κολακ' ευθέως λέγειν, ξ φέρεται θοραζε.οιδα δ' Ἀκέστορ αυτο, τὸν στιγματιαν, παλντα

124쪽

σκῶμμα α ου ποτ' ελεγε εἶτ' αντον υ παῖς θυραζε ἐξαγαγὼν χοντα κλοιον παρέδωκεν Οἰνεῖ. Versus quari us in libris varie corruptus est et mutilatus, a primis editoribus sterisco notatus atque colligi potest ex annotatione quadam Hugonis rotii alteram partem huius versus in codicibus plane abfuisse Lectio ex codicibus hausta haec est: μικρυν δέ τι κῆμον αντον, quam, cum sententiam non satis commodam praeberet, Casa bonus mutavit in μικρον δή τι κατα λυματιον που quod vertit: arseam domuneulanti Cum vero Grotii acumine totum isagmentum ad iustum metrum redigeretur, Casauboni editio paulo prius prodiret, videtur factum esse, ut vir summus in loco nostro emendando versus nondum suspicaretur ideoque contra metri rationem corrigeret Orotius scribit πικρον δέ τι ἰκανον αυτ et ex versione latina Patet eum cogitasse sibi aliquem victu

exiguo contentum. Haec coniectura, ententiam si considero, non displicet, metro tamen non satisfacit est igitur relinquenda. Post conamina Porson et aliorum Hermannus quoque L L nostrum locum tentavit scribens: μι ρον δέ τι καμον αντον, atque cum in constituendo metro doctissime, ut solat, rem suam Perirnetasset, sensum minus eliciter assecutus esse videtur. His enim verbis ententiam reddit servulam habeo Plerumque alienum, in quo mihi nonnisi a iam tridiuris est. Primum enim non intelligo, quo modo haec sintentia singularis ac perspicua verbis illis, quae secutus est vir egregius, inesse Possit tum Vero, si eam inesse concederem, miror Eupolim, qui, si hoc scripsisset, meram tautologiam Posuisset; nam in hominem nobis alienum nihil iuris nobis esse exercendum, manifestum est. Si haec statueremus, posterior Versus pars priori contineretur, de qua e vehementer dubito De- indu vocabulum Mao propterea in ossendit, quoniam,

125쪽

eum pluralis numerus in mecedentibus parasitos sive eliorum ipsimi sive choragum loquentem ponamus no taret, singularis numerus ieiune sequitur. Non me fugit poetas in comoedia pariter ac tragoedia horum, quatenus totum aliquod eum existimarent, singulari numero, quatenus singulos respicerent, plurali numero de se ipso loquentem in scenam induxisse concedo quoque in uno eodemque cantico hanc sententiam commutatani legi et multum saepe valere ad varietatem elegantem efficiendam, sed despero, quin loci inveniantur, qui in una simul eademque nunciatione chorum et singulari et plurali numero sese nominantem exhibeant. Quae cum ita sint, alius lectionis proponendae periculum feci et sic legendum esse statuo: μικρὸν δὲ τελουμεν αυτ p. Parasiti ipsi inopia pressi, cum proprium servum non habeant, alienum, qui divitum nomina et res bene noscit, mercede quidem conducunt, sed vilem tantum reddunt mercedem. ελεῖν vero dicitur de solvenda pecunia, quam et civitati et singulis debemus, itaque hoc voca-l,ulo usus, paucissimis tantum litteris mutatis et aensui et metro satisfacere omnino ari itror. Versus quintus hoc modo legitur: ἱματιαν δὲ ριοι μ' ἐστον Ἀραρίειπε τουτοιν

Lacunam, quae statim ab initio versus sexti in codicihus observatur, Grotius explevit addita particula ον. me mannus et ponens ea commate intemungens post Ἀεiaententiam totam pertur asse videtur Sine dubio ip- huius mutationis infirmitatem perspexit et versus alvi scripsit: Ἱματίω δέ suo δυ' ἐ-δν χαριεντε τουτου

126쪽

At ii Iaanc quidem emendationcm probare equidem possum, cum non credibile sit, purasitos pallia sua omnia secum in scena portasse et distincte auditoribus ostendisse altero potius induti sunt, duo in universum se possidere commemorant. Haec sententia eo magis commendanda videtur, quum statuendum est haud dubie scenam fuisse in foro, videlicet ea sede quam Per totum diem presserunt parasiti, inde circumforatie dicti altero pallio indutos forum se petere ipsi confirmant versu septimo. Τουτοι est praeterea lectio omnium codicum, quam aegre relinquo.

Hyperbolus pessimus homo et flagitiosissimus civis ex infimo loco tandem est summos honores adeptus Α si an Var. Hist. XII 3. suit enim λυχνοποιος Aristoph. Nub Io . q. 3ox. Vesp. I I. , post Cleonem rei publicae gubemationi admotus Pac. 68o. atque antea obscurus Nub. 592 624. magna auctoritate valuit apud Athenienses Eupolis ut scelestam vitam eius satis accurate sepingeret comoediam scripsit Maricani, eumque sub huius nominis persona in scenam induxit Schol ad Aristoph. Nub. 553. 592. Plutarch. Nic. c. 4. Schol ad Aristoph. an. 57 . . Maricam interpretatur Hesychius Κιναιδον οἱ δὲ ποκορι ιι παιδιο αῆρενος βαρβαεικον. Quintilianus Inst. r. I. o. p. o6. d. Burm testatur Μaricam confiteri apud Eupolim nihil se scire ex in sicis nisi litteras; aricae nomine vero exagitatum esse Hyperbolum, hominem, cuius improbitatem veteres Attiacorum comoediae praecipue notarunt Cic. Brut. c. 62.

ex his ristophanis versibus intelligitur Nuh. 4'. d.

τουτον δειλαιον κολετρῶσ' ἀει , καὶ τῆν ρι τέρα. Mπολις με τον Μαρικαν πρωτιστον παρειλκυσεν,

127쪽

Προσβεις αυτ γραυν ωθυσην του κορδακος οἴνα , ῆν Φρυνιχος παλαι πεποιη , , το κοτος ἡσθιεν sqq. Aristophanes de sua arte magnopere gloriatur et Eupolim, cum aricum componeret, ex Equitibus, fabula celeberrima omnia dicit spoliasse et ad persti ingendum ΗΡperbolum usurpasse. Hanc iniustam criminationem in Buptis ita a se removet noster poeta, ut demonstret, e consecisse Aristophani quites, dicens: τους Ἱππεας συνεποίησα τῆ φαλακρῶν τουτε: κἀδωρησα ιζν.

Schol ad Aristoph. Nub. 536. q. 1238. ibique Herman-niun. Eupolis inmarica matrem Hyperboli videtur risisse, ut ex versibus modo adscriptis apparet, et ex scholiis ad lutum v. o38. ubi conseratur emsterhusii observatio. Docuit Eupolismaricam biennio post priores Nubes, scit post Cleonis mortem Ol. LXXXIX. ., Archonte Alcaeo. Cf. Sam. Petit Misceli I. c. 6. Κuster. p. 56. Homines molles militiaeque ob nimium otii studium et meticulosum ingenium ineptos perstrinxit in sabula, quae duplici indice , τρατευτοι sive Aνὁρογυνοι inscribitur Suid. v. υπολιο sicut in alia, Irid αρχοι inscripta, militum vitia notavit et rei militaris apud Atheuieti

se statum suo tempore corruptum et dissolutum. Pros

pallios veluti δικαστικους traduxit haud dubie in subula eiusdem tituli cf. Io Ileursi de populis Atticis dissori. in Gronovit hes Antiquiti Graec. T. V. p. 733.3; sabulis veterum comicorum saepissime indices dosii niti sunt ab Atticis populis Hemsterii ad Aristo . Plui. p. 47. De vera inscriptione vide Casa os ad Athon.

Socratem quo rarius eo vehementius tamen cr-

128쪽

Σωκρατους, μαλλον η Ἀριστοφανης ἐν ἴλαις ταῖς εφαλαῖς αυτον καθῆφατο. s. Lucia in iscat. c. ab T. Lp. 595. me is αδολέσχην eum vocabat et Ἀδολεσχεῖν αυτὸν ἐκδιδαζον, ὼ σονστα. Etym M. 18. o. Nemorabiles sunt versus de Socrate apud Scholiastam ad Aristoph. Nub. 7. ex Hermanni

sententia choriambici dimetri hoc ordine dispositi: Λεξαμενος δὲ Σωκρατης

Στησιχορον προς τον λυραν οἰνοχόην κλεμ εν. cum quo loco conseratur Aristophanc in Nubibus a s. et Schol ad h. I. Etenim illud Cratini tum, si unquam alias, evenit τω θεατρο νοσῆσαι τὰς φρενας. Socrates Vero, quandoquidem sciebat, se in comoedia iactatum iri, theatrum frequentabat atque per totum drama certantibus histrionibus cernebatur a spectatoribus. Tanta erat eius constantia in sustinendo comicorum impetu i in contemnendis Atheniensium facetiis. Suida teste v. Et πολιο scies victoriam assecutus est Eupolis, fabulas docuit septendecim. E comoediarum catalogo, qui numerum iusto maiorem plerumque exhi- here solet, nonnullae haud dubie sunt extrudendae. Μακαρισμος et Μαρικασο in eukeri necdotis r. p. aas, . et p. 467, a fabulae, ad Eupolim vulgo relatae, suspectae sunt et admaricam pertinent. Στεφανοπώλλιδες, qua Eupolidis nomen mentiuntur, Eubulo reddendae sunt. Cf. Casauh ad Allien IX. p. 384. C. Πύλας, Iahulam semel tantum a Scholiasta ad Aristophanis vescommemoratam, diu iam in schodis meis sterisco notavi, quamquam locum ipsum Eupolidi non abnegaverim. Nonnullas alias, voluti sunt κλοταὶ Erotian. p. I a.

129쪽

νισκείεται, ραπεται Eum 3I P. I sesa. num Eup μ lidi tribuam, incertus haereo notasse eas hoo loco uia sciat. Hoc tamen pro certo potest affirmari numerum sabularum genuinarum Eupolidis, siquidem spurias removeris omnino quadrare vel saltem propius, quam pra in Cratin sabulis diiudicandis factum est, accedere, Suidae testimonium.

130쪽

CORRIGENDA.