Opera quae supersunt omnia;

451쪽

TUSCULANARUM DISPUTATIONUM V io2 168. Isb

clitum physiolani de principe El,liosiorum Hermodoro: universos ni El,liesios esse morte multandoS, quod, Cum civitate expellerent Hermodorum, ita loeuti sint: nemo de nobis unus exstellat; in quis exstiterit, alio in loco et apud alios sit. an io non ita sit omni in populo nonne omnem EXSuperantiam virtutis oderunt quid Aristides

malo enini Graecorum quam noStra proforre se nonno ob ea in causam expulsus est Patria, quod praeter modum

iustus esset quantis igitur molestiis vacant qui nihil Omnino eum liopulo contrahunt quid est enim dulcius otio littorato iis die litteris, quibus infinitatem rerum

atque naturae et in ho ip8 mundo nolunt, terraS, maria cognoscimUS.

Contempto igitur honore, contempta etiam pecunia diquid relinquitur quod extimescendum sit exsilium, credo, quod in maxumis malis ducitur id si propter alienam

et offensam populi voluntatem malum CSt, quam Sit ea contemnenda, Paulo ante dictum est; sin beSSe patriamiSerum CSt, tonae miSerorum provinciae Sunt, ecquibus admodum pauci in patriam revertuntur. at multan Ibitur bonis exsules. quid uni parumne multa de toleranda paupertate dicuntur iam vero exSilium, si rerum naturam, non ignominiam nomini quaerimUS, quantuna

tandem a perpetua peregrinatione differt in qua aetates suas philosophi nobilissimi con3umpserunt, Xenoerates Crantor, Arcesillas Lacydes, Aristoteles TheophraStia S, Zeno Cleanthes, Chrysippus Antipater, Carneades Clitomachus, Philo Antiochus, Panaetius Posidonius, innumerabile alii, qui semel egresSi numquam domiam EVCrierunt. at enim sine ignominia. ciri potest e CSilium Onomini adficere sapientem de sapiente enim haec omni oratio est, cui iure id accidere non poSSit namiur QT Sulantem Consolari non oportet postremo ad Om iobni casus facillima ratio est eorum, qui ad Voluptatem ea referunt, quae Sequuntur in vita, ut, quocumque nee loco suppeditetur, ibi beate queant vivere itaque ad omnem rationem Teucri vox ne commodari poteSt: patria St, ubicumque est bene. Socrate quidem cum rogaretur, cuiatem SE ESSE diceret,

452쪽

dos M. TULLII CICERONIS

mundanum' inquit totius enim mundi se incolam et civem arbitrabatur quid T. Albucius nonne animo aequissimo Athenis exsul philosophabatur cui lanion illud ipsum non accidi33et, Si in re publica quiescensio Epicuri legibus parui38et qui enim beatior Epicurus, quod in patria vivebat, quam, quod Athenis, Metrodorus aut Plato Xenocratem vincebat aut Polemo Arcesilam quo esset beatior quanti vero ista civitas aestimanda est, ex qua boni SapienteSque pelluntur Damaratu quidem, Tarquinii nostri regis Pater, tyrannum CypSelum quod ferre non poterat, fugit Tarquinios Corintho, ibi suas fortunas constituit a liberos proereavit num stulte anteposuit exsilii libertatem domesticae servituti Iam vero motus animi, sollicitudines negritudineSque oblivione leniuntur traductis animi ad Voluptatem non sine causa igitur Epicurus ausus est dicere semper in pluribus boni e83 Sapientem, quia Semper sit in voluptatibu8; ex quo effici putat ille, quod quaerimuS, ut

111 Sapien Semper beatus Sit. etiamne, sinensibus carebit oculorum, si nurium ' etiam nam ista ipsa contemnit.

primum enim horribilis Sta caecitas quibus tandem caret voluptatibus cum quidam etiam disputent cetera voluptates in ipsis habitare ensibus, quae autem SPE tu

Pereipiantur, ea non verSari in oculorum ulla iucunditate, ut ea, quae guStemUS, OlfaetumVS, rasitemuS, audiamuS,

in ea ipSa, ubi Sentimus, parte VerSentur in oculis tale nil fit animus accipit quae videmus animo Utem multis modis variisque delectari licet, etiam si non adhibeatur Spectu8 loquor enim de docto homine et erudito, cui vivere est cogitare sapientis autem cogitatio non 11 ferme ad investigandum adhibet oculos advocato8. etenim si nox non adimit vitam beatam, cur dies nocti similis

adimat nam illud Antipatri Cyrenaici est quidem paulo

obscenius, Sed non abSurda Sententia est cuius caesiitntem cum mulierculae lamentarentur, quid agitis ' inquit an vobis nulla videtur volt ipsa esse nocturna ' Appium quidem veterem illum, qui caecus annos multos fuit, et ex magiStratibus et ex rebus gestis intellegimus in illo Suo a Si ne privato ne publico muneri defuisse C. Dru3i domum conpleri a consultoribus Solitam accepimuS;

453쪽

TUSCULANARUM DISPUTATIONUM, Ios iis dos

Cum quoi lini res OSSet sua ipsi non vidObant, caecum adhibebant duceni pueris nobis Cn. Aufidius praetorius et in senatu sententiam dicebat nec amicis deliberantibus deerat et Graeeam cribebat hi8toriam ut videbat in litteris Diodotus Stoicus caecus multos innos noStrae bdomi vixit. is vero, quod credibile vix est, cum in plii

losophia multo etiam magis adsidue quam antea crSaretur, cum fidibus Pythagoreorum more uteretur cumqUE

ei libri noctis et dies legerentur, quibus in studiis oculis

non egebat, tum quod sine oculis fieri posse vix videtur,gcometriae munus tuebatur, verbis praeeipiens discentibu8, Unde quo quamque lineam scriberent. Asclepiademserunt, non ignobilem Eretricum philoSophum, cum quidam quaereret, quid ei caecita attuliSset, respondiSSO, puero ut uno SSet comitatior Ut enim vel summa paupertas tolerabilis sit, si liceat quod quibusdam Graecis cotidie, si caecitas ferri facile po3sit, si non desint subsidia valetudinum. Democritus luminibus amissis alba ita

scilicet discernere et atra non poterat: ni Vero bona mala, aequa iniqua, hone3ta turpia, utilia inutilia, magna parva Poterat, et sine varietate colorum licebat vivere beate, Sine notione rerum non licebat atque hic vir inpediri etiam inimi iciem inspectu oculorum arbitrabatur et, eum alii saepe quod ante pedes 33et non viderent, ille in infinitatem omnem peregrinabatur, ut nulla in extremitate consisteret traditum est etiam Homerum caecum fuisSemat eius picturam, non POESin, VidemuS; quae regio,

quae ora, qui locus Graeciae, quae Specie formaque Pugnae, quae acieS, quod remigium, qui motus hominum, qui ferarum non ita expietus St, ut quae ipSe non viderit nos ut videremus effecerit L quid ergo autio ii5 mero delectationem animi ac voluptatem aut cuiquam docto defuisse umquam arbitramur aut, ni ita Se res haberet, Anaxagoras aut hic ipse Democritus agros et Patrimonia sua reliquissent, huic discendi quaerendique divinae delectationi toto se animo dedissent itaque augurem Tiresiam, quem sapientem fingunt poetae, numquam inducunt deplorantem caecitatem suam. R Vero Polyphemum Homerus cum inmanem serumque finxiS-

Ciceronis vol. VI 26

454쪽

do M. TULLI CICERONIS

set, cum ariete etiam Onloquentem facit eiusque laudare

fortunas, quod qua vellet ingredi po38et et quae vellet attingere recte hic quidem nihil enim erat ipse Cyclops si quam aries ille prudentior In surditate vero quid- nam est mali erat surdaster M. Crassus sed aliud molestius, quod male audiebat, etiam si, ut mihi videbatur, iniuria nostri Graece fere ne3ciunt ne Graeci Latine: orgo hi in illorum et illi in horum sermone Surdi, OmneS-que item nos in iis linguis, quas non intellegimu8, quae

sunt innumerabiles, surdi pro et Sumus. at Vocem citharoedi non audiunt. ne stridorem quidem Serrae, tum cum acuitur, aut grunditum, cum iugulatur, uis, nee sium quieScere Volunt, fremitum murmurantis maris.

et si cantus eos forte delectant, primum cogitare debent, ante quam hi sint inventi, multos beate vixisse sapientis, deinde multo maiorem percipi posse legendis his quam

ii audiendis voluptatem tum ut paulo ant Caeco ad aurium traducebamus voluptatem, si licet Surdos ad oculorum; etenim qui secum loqui poterit sermonem ulterius non requiret. Congerantur in unum omnia, ut idem oculis et auribu captus sit, prematur etiam doloribu acerrumis corporis; qui primum per 3 ipsi plerumque conficiunt hominem: sin sorte longinquitate producti vehementius tamen torquent, quam ut Cauga Sit cur ferantur, quid est tandem, di boni, quod laboremus portu enim prae-Sto est, quoniam mors ibidem est aetemum nihil entiendi receptaculum. Theodorus Lysimacho mortem minitanti magnum vero' inquit effecisti, si cantharidiati Vim consecutus es. Paulus Persi deprecanti ne in triumpho duceretur: in tua id quidem potestate est. multa primo die, cum de ipsa morte quaereremuS, non aue etiam postero, cum ageretur de dolore, sunt dicta domorte, quae qui recordetur, haud an periculum est ne

non mortem aut optandam aut certe non timendam putei.

si mihi quidem in vita servanda videtur illa lex, quae in

Graecorum conviviis obtinetur. aut bibat' inquit aut abeati et recte aut enim fruatur aliquis pariter cum alii voluptate potandi aut ne sobrius in violentiam vinulentorum incidat, ante discedas si iniuria dortunae,

455쪽

TUSCULANARUM DISPUTATIONUM V. 116 12I os

qua ferre nequeas, defugiendo relinquas. lineo eadem, quae Epicurus, totidem verbis dicit Hieronymiis. Quod si ii philosophi, quorum ea sententia St, Ut iis virtus per se ipsa nihil valeat, omneque, quod honeStuni nos et laudabilo osse dicimus, id illi cassum quiddam et inani vocis sono decoratum Sse dicant, ei tamen semper beatum censent esse sapientem, quid tandem a Socrate et Platone profectis philosopliis faciendum iudicas quorum alii tantam praestantiam in bonis animi esse dicunt,

ut ab his corporis et externa obscurentiar, alii autem haec ne bona quidem ducunt, in animo reponunt Omnia. quorum controversiam Solebat tamquam honorarius arbi 12o te iudieare Carneades; nam eum quaecumque bona Peripateticis, eadem Stoicis commoda viderentur, neque tamen Peripatetici plus tribuerent divitiis, bonae valetudini, ceteris rebus generis eiusdem quam Stoici, cum ea re, non Erbi ponderarentur, causam esse dissidendi negabat qua re uno locum ceterarum disciplinarum philosophi quem ad modum obtinere possint ipsi viderint; mihi tamen gratum At quod de Sapientium perpetua bono vivendi facultato dignum quiddam philosophorum

voce profitentur.

Sed quoniam mane est eundum, has quinque dierum 121 disputationes memoria conprehendamus equidem me etiam conseripturum arbitror, ubi enim melius uti possumus hoc cuicuimodi est otio 3 - ad Erutumque nostrum hos libros alteros quinque mittemus, a quo non modo inpulsi sumus ad philosophas seriptiones, Verum etiam laee8Siti in quo quantum ceteris profuturi inius non facile dixerim, nostris quidem acerbissimis doloribus variisque et undique circumfusis molestiis alia nulla posuit inveniri levatio.