장음표시 사용
441쪽
TUSCt LANARUM DISPUTATIONUM V. 66 22 Id amoriendarumve rorum et in cilione vivendi, fortius in
iudicando quid cuique rei sit consequoras, quid OPU-gnun8, in quo ineSt omnis cum subtilitas dissoronditum veritas iudicandi quo tandem igitur gaudio adfici ob
necesse est Sapienti animum cum his habitantem pernoctantemque curis ut cum totius mundi motus converSioneSque perspexerit Sideraque viderit innumerabilia caelo inlinerentia cum eius ipsius motu Congritore certis infixa sedibus, Septem alia SuOS unoque onere cursus multum inter se ut altitudine aut humilitate distantia, quorum vagi motu rata tamen et certa sui Cursus spatia definiant horum nimirum aspectus inpulit illius veteres et admonuit, ut plura quaererent inde est indagatio nata initiorum et tamquam eminum, unde
generis vel inanimi vel animantis vel muti vel loquentis origo, quae ita, qui interitus quaeque ex alio in aliud vieissitudo atque mutatio, unde terra et quibus librata
ponderibus, quibu eavernis maria SuStinoantur, Ua Omnia delata gravitate medium mundi loeum Cmper XPE-tant, qui est idem infimus in rutundo haec fractanti ivbanimo et noctis et dies cogitanti exsistit illa, de Dolphis praecepta cognitio, ut PS: Seben agnoSent Coniunctamque cum divina mente Se Sentiat, ex quo insatin-bili gaudio conpletur ipsa enim cogitatio de vi et natura deorum studium incendit illius aeternitatis imitandi, neque
se in brevitate vitae conlocatum putat, Vm rerum CRUS Sulla ex aliis aptas et neeessitate nexas videt, quibus ab aeterno feriapore fluentibus in aeternum ratio tamen menS-que moderatur hae ille intuens atque suspiciens vel ii potius omni partis orasque circumspicien quanta rurSUS
animi tranquillitate humana et citeriora considerat hine illa cognitio virtutis exsistit, effloressiunt genera stri CSque virtutum, invenitur quid sit quod natura spectet extremum in bonis, quid in malis ultumum, quo referenda sint officia, quae degendae aetatis ratio deligenda quibus et inlibus rebus exquisitis hoc vel maxime efficitur, quod a disputatione agimus, ut virtus ad beate vivendum sit se ipsa contenta Sequitur tertia, quae per omnis et partis sapientiae manat et funditur, quae rem desinit,
442쪽
genera dispertis, sequentia adiungit, perfecta concludit, vora et ala diiudicat, disserendi ratio et scientia ex qua cum summa utilitas exsiStit ad res ponderandas, tum maxume ingenua delectatio et digna sapientia sed haec otii transeat idem iste sapiens ad rem publieam tuendam quid eo possit eSSe praeStantiuS, cum prudentia utilitatem civium cernat, iustitia nihil in suam domum inde derivet, reliquis utatur tot tam variisque virtutibus adiunge fructum amicitiarum, in quo doctis positum est cum consilium omnis vitae consentiens et paene conspirans, Uni Summa iustunditas e cotidiano cultu atque victu quid hae tandem vita desiderat quo sit beatior cui resertae tot antisque gaudiis fortuna ipsa cedat neces3 est quod si gaudere talibus bonis animi, id est virtutibus, beatum St, omnesque sapientes hi gaudiis perfruuntur, omni eos beato esSe confiteri necesse est.2 I. Etiamne in cruciatu atque tormentis , An tu me
in viola putabas aut in rosa dicere an Epicuro, qui antum modo induit personam philosophi et sibi ipso hoc nomen inscripsit, dicere licebit, quod quidem, ut habet
SE EA, me tamen plaudente dicit, nullum sapienti esse tempuS, etiam Si uratur, torqueatur, Secetur, quin poSSit exelamare quam pro nihilo Putot', cum PraeSertim omne malum dolore definiat, bonum voluptate, hae nostra honesta turpia inrideat dicatque nos in ostibus occupatos inanis sonos fundere, neque quicquam ad nos pertinere nisi quod aut leve aut asperum in corpore Sentiatur: huic ergo, ut dixi, non multum disserenti a iudicio serarum oblivisci licebit sui et tum fortunam contemnere, cum sit omne et bonum eius et malum in potestate sortunae, tum dicere se beatum in summo cruciatu atque tormentis, cum constituerit non modo Staminiam ni tum esse dolorem, sed etiam solum ne vero illa sibi remedia comparavit ad tolerandum dolorem, firmitatem animi, turpitudinis verecundiam, exereitationem ConSUE-tudinemque patiendi, praecepta sortitudinis, duritiam
virilem, sed una se dicit recordatione adquieScere praemteriturum voluptatum, ut si quis aestitanS, cum Vim eam
lori non faeile patiatur, recordari velit sese aliquando in Arpinnii nostro gelidis fluminibus cireumfusum fuisse;
443쪽
TUSCULANARUM DISPUTATIONUM, TI uel
non enim video, ito octo sedare possint mala PraeSentinpraeteritne voluptates. Sed ii in is dient Semper entium etsi esse snpiontem, Cui distere loe, Si sibi constare vollet,
non listeret, quidnam faciendum est iis, qui nihil expetendum, nihil in bonis ducendum quod ione8tute carent existumant me quidem nuciore etiam Peripatetici veterosque Aondemie balbutire aliquando desinunt perteque et Clara voe nudenti distere beatam vitam in Phalaridis
taurum descensuram. Sint enim tria o enera bonorum, ius in m a hi quoi Stoicorum, quibus usum me pluribus quam soleo intellego, recedamias, Sint an illa genera bonorum, dum corporis et cxterna lueeant humi et tantum modo, quia Sumenda Sint appellentur bona, alia autem illa divina longo lateque e Pandant caelumque contingant ea qui adeptu Sit, cur eum beatum modo et non beatissimum etiam dixerim dolorem vero sapiens extimescet is enim ui maxime Sententiae repugnat;
nam eontra mortem nOStram atque OStrorum contraque
aegritudinem et reliquas animi perturbationes satis 3se videmur superiorum dierum disputationibus armati et
paratim dolor esse Videtur Cerrumus Virtutis dVersarius, is ardentis faces intentat, i fortitudinem, magnitudinem animi, patientium se debilitaturum minatur. huic igitur succumbet virtus, ut beata Sapientis et con Tistantis viri vita cedet quam turpe, o di boni pueri Spartiata non ingemescunt verberum dolore laniati adu-l CSeentium greges Lacedaemone vidimus ipsi incredibilieontentione certantis pugnis, calcibUS, UnguibuS, Orfiudonique, Cum exanimarentur prius, quam victos e faterentur quae barbaria India vastior aut agrestior in ea tamen gente primum ei, qui apientes habentur, nudi aetatem agunt et Caveas nives hiemalemque vim er- ferunt sine dolore, cumque ad flammam se adplicaVerunt, Sine gemitu aduruntur; mulieres vero in India , cum id CS Cuius earum vir mortuus, in certamen iudiCiumque Veniunt, quam plurimum ille dilexerit, plures enim Singuli Solent esse nuptae, quae St victrix ea laeta proSequentibus suis una eum viro in rogum inponitur, illa victa maesta di8cedit numquam naturam OS inmeCret; Si enim ea semper invicta sed nos umbris, deli-
444쪽
3s M. TULLI CICERONISciis, otio languore desidia animum infecimus, opinionibus maloque more delenitum mollivimus Aegyptiorum morem quis ignorat quorum inbutae mentes pravis erroribus quamvis carnificinam prius subierint quam ibim aut aspidem aut taetem aut canem aut crocodilum violent, quorum etiam Si inprudentes quippiam fecerint, is poenam nullam restusent de hominibus loquor quid bestiae non frigus, non tament, non montiVago atque silvestris cursus lustrationesque patiuntur non pro Suo partu ita propugnant, ut volnera excipiant, nullos impetus, nullos ictus reformident omitto quae perferant quaeque patiantur ambitiosi honoris causa, laudis studiosi
gloriae gratia , amore incensi cupiditatis plena vita
exemplorum est; sed adhibent oratio modum et redeat illuc, unde deflexit dabit, inquam, se in tormenta vita beata, ne iustitiam, temperantiam in primisque fortitudinem, magnitudinem animi, Patientiam ProSecuta, Una forforis os viderit, consistet virtutibusque omnibus sine ullo animi terrore ad cruciatum prosectis resistet extra foris, ut ante dixi, limenque carceris quid enim ea foedius, quid deformius sola retiosa, ct comitatu pulcherrimo segregata quod tamen fieri nullo pacto potest; nec enim virtutes sine beata vita cohaerere poSSunt Decs illa sine virtutibus itaque eam tergiversari non inent Seeumque rapient, ad quemcumque ipsae dolorem cruciatumque ducentur sapientis est enim proprium nihil quod paenitere possit facere, nihil invitum, splendide, COIIStanter, graviter, honeste omnia, nihil ita exspeetare quasi certo futurum, nihil cum acciderit admirari, ut no-Pinatum ne novum aestidisse videatur, omnia ad suum arbitrium referre, suis stare iudiciis quo quid sit beatius 82 mihi certe in mentem venire non potest. Stoicorum quidem facilis conclusio est, qui cum finem bonorum ESSESEnSerint Congruere naturae cumque ea conVenienter Vivere, cum id sit in sapientis situm non officio solium,
VETUm etiam Potestate, Sequatur nece3se St ut, cuius in
PoteState Summum bonum, in eiusdem vita beata sit ita fit emper vita beata sapientis habes quae sorti8Simede beata vita dici putem et, quo modo nune St, Nisi quid tu melius attuleris, etiam veri SSimo.
445쪽
TUSCULANAI UM DISPUTATIONUM V is 85 iss
. Molitis e litidem adferre nihil possum, odi totam Espetrarim liubenter, ut, nisi molestum St, quoniam te nulla vincula inis,ediunt ullius certae diAeiplinae libasque ex omnibus quod eumque te maxime specie veritatis movet, quod paulo ante Peripatetistos veteremque Aondemiam liortari videbare, ut sine retraetatione libere distere nuderent sapienti esse semper beatissimos, id velim audire, quem ad modum his putes consentaneum esse id dicere; multa enim a te Contra istam sententiam dicta sunt et Stoieorum ratione conclusa M. Utamur igitur libertate, aqua nobis solis in philosophia licet uti, quorum oratio nihil ipsa iudicat, sed habetur in omnis partis, ut ab aliis
poSSit ip8a per sese nullius nuctoritate adiuncta iudieari. et quoniam videris hoc velle, ut, quaestumque dissentientium philosophorum sententia sit de sitibus, tamen virtus
satis habent ad vitam beatam praesidii, quod quidem
Carneadem disputare solitum accepimu8 Sed is ut contra Stoicos, quos studiosissime semper refellebat et con tra quorum diseiplinam ingenium eius exarserat nos
quidem illud cum pace agemus si enim Stoici finis
bonorum reos posiverunt, confecta ES QSt: ECESSE StSemper beatum esse Sapientem. Sed quaeramu unam lquumque reliquorum Sententiam, si fieri potest, ut hoc Praestiarum quasi decretum beatae vitae possit omnium sententiis et disciplinis convenire sunt alitem hae de dosinibus, ut opinor, retentne defensaeque Sententiae Primum Simplices quattuor: nihil bonum alisi honestum, ut
Stoici nihil bonum nisi voluptatem, ut Epicurus nihil
bonum nisi vacuitatem coloris, ut Hieronymus nihil bonum nisi naturae primis bonis nut omnibus aut maxumis frui, ut Carneades contra Stoicos disserebat lineo bigitur simplicia illa mixta tria genera bonorUm, ma-XUm animi, Seeunda orporis, externa tertia, ut Peripam
fetiei, nee multo veteres Academio gestus voluptatem eum honestate Dinomachus et Callipho copulavit indolentium autem honestati Peripateticus Diodorus adiunxit. line Sunt Sententiae, quae stabilitatis aliquid habeant; nam Aristonis, Pyrrhonis, Erilli non nullorumque aliorum evanuerunt hi quid possint obtinere videamus omissis Stoicis, quorum Satis videor defendi88 Sententiam. et
446쪽
Poripatefieoruin quidem explicata caUS est praeter
Thoophrastum et si qui illum secuti inbecillius horrent dolorem et reformidant, reliquis quidem licet facere id, quod fere uolunt, ut gravitatem dignitatemque virtutis
exaggerens quam cum ad Caelum extulerunt, quod facere eloquentes homine copioS Solent, reliqua ex conlatione facile est conferere atque contemnere nee enim licet iis, qui laudem eum dolore petendam esse dicunt, negare
eos esse beatos, qui illam adepti int quamquam enim sint in quibusdam malis, tamen hoc nomen beati longe
da et late patet. nam ut quaeStuosa mereatura, fruetuOSaaratio dicitur, non Si altera Semper omni damno, altera omni tempestatis calamitate semper vacat, sed si mulio maiore ex parte XStat in utraque felicitas, si vita non
solum si undique referta bonis est, sed si multo maiore et graviore ex parte bona propendent, beata recte dicidi potest sequetur igitur horum ratione vel ad supplicium beata vita virtutem eumque ea descendet in taurum Aristotele Xenocrate, peUSippo Polemone auctoribus, nee ostin t minimis blandimentis corrupta degeret eadem Calliphontis erit Diodorique sententia, quorum uterque
honestatem si conplectitur, ut omnia, quae in ea Sint, longe retro ponenda censeat reliqui habere se videntur anguStius, enatant tamen Epicurus, Hieronymus et si qui sunt, qui desertum illud Carneadeum curent defendere nemo est enim eorum quin bonorum animum putet esse iudicem eumque condostes assint, ut ea, quae bona 88 malave Videantur, possit contemnere. nam quod tibi Epicurus videtur, eadem erit Hieronymi et Carneadis causa et hereule omnium reliquorum; qui enim parum est contra mortem aut dolorem paratus ordiamur ab eo, Si laeet, quem mollem, quem voluptarium dicimus.
quid is tibi mortemne videtur aut dolorem timere qui
eum diem, quo moritur, beatum appelliit, maxumiSque doloribus adfectus eos ipsos inventorum Suorum EmOria et recordatione confutat, ne hae si agis, ut ex tempore quasi effutire videatur de morte enim ita sentit, ut dissoluto animante sensum exstinctum putet, quod autem Sensu careat, nihil ad nos id iudicet pertinere item de dolore orta habet quae sequatur, Cuius magnitudinem
447쪽
TUSCULANARUM DISPUTATIONUM V. 86 s3 Bbs
brevitate consolatur, longinquitatem Iovitate qui an 8sdem isti erandiloqui contra liae duo, qua nasi xime angunt, melius se habent quam Epicurus an ad cetera, quae mala Putantur, non et Episturus et reliqui philosopli satis parati videntur quis non paupertatem extimescit neque tamen quisquam PhiloSophorum. Hi vero PS quam parvo est contentus nemo de 32 tenui victu plura dixit. etenim quae res pecuniae Cupiditatem adferunt, ut mori, ut ambitioni, ut cotidianis sumptibus copiae suppetant, cum procul ab his omnibus rebus abSit, Cur Pecuniam magno opere desideret vel potius cur curet omnino ni Scythes Anaeharsis potuit sopro nihilo peeuniam dueere, no8frates philosophi facere non potuerunt illius epistula fortur his verbis: Anacharsis Hannoni salutem mihi amictui est Scythicum
tegimen, aleiamentum Solorum allum, cubile terra, pulpamentum fame8 hiete, RSEO, Carne VESEOr. Ua re ut
ad quietum me iste venias munera autem i8ta, quibus es delectatus, vel civibus tuis vel dis inmortalibus dona.'omnes sero philosophi omnium di8ciplinarum, nisi quosa resila ratione natura vitiosa detorsisset, eodem iocaninio 33 potuerunt. Soerate8, in pompa iam magna sivi auri argentique ferretur, quam multa non desiderol' inquit. Xenocrates, cum legati ab Alexandro quinquaginta ei talenta attuli88ent, quae erat pecunia temporibus illis, Athenis praesertim, maxuma, abduxit legatos ad cenam in Academiam iis adposuit tantum, quod satis QSSet, nullo adparatu cum PoStridie rogarent eum, Cui numerari iuberes, quid vo hesterna' inquit cenulta non intellexisti me pecunia non egere ' quos cum tristiores vidisset, triginta mina accepit, ne aSpernari regis liberalitatem videretur a vero Diogenes liberius, ut 2Cynicus, Alexandro roganti, ut diceret, i quid opus esset, nune quidem paululum inquit a sole; os fecerat videlicet apricanti et hi quidem disputare solebat, quunt regem PerSarurn vita fortunaque Superaret sibi nihil deesse, illi nihil satis umquam fore Se eius Volii-ptates non desiderare, quibus numquam Satiari ille pos-
Vides, credo, ut Epicurus cupiditatum genera divi sa
448쪽
serit, non nimis orta SE Subtiliter, utiliter tamen partim esse naturalis et neeESSariaS, Partim naturali et non necessarias, Partim nEutrum neOESSaria Satiari poSSessione nillilo, divitias enim naturae 33 parabiliS; Secundum nutem genu cupiditatum nec ad potiendum difficile osso genSet ne vero ad Carendum tertias, quod SSent plane inane neque essesSitatem modo, Sed ne naturam quidems affingerent, funditus eiciendas putavit. lio loco multa ab Epicureis disputantur eaeque voluptates singillatim
extenuantur, quarum genora contemnunt, quaerunt famoneopiam; nam et obseenas voluptates, de quibus multant, illis habetur oratio, facilis, communis, in medio itaSe83 dicunt, easque Si natura requirat, non genere Rutloco aut ordine, sed forma, aetate, figura metienda Putant, ab iisque abstinere minime esse difficile, si aut valetudo aut officium aut fama postulet, Omninoque genus hoc voluptatum optabile esse, si non obSit, ProdeSSecta numquam totumque hoc de voluptate Si ille praecipit, ut voluptatem ipsam per se, quia Ohipta Sit, Semper Optandam expetendamque putet, eademque ratione dolorem ob id ipsum, quia dolor sit, semper ESSe fugiendum,
itaque hae Surum conpensatione sapientem, ut Et VOhl-ptatem fugiat, si ea maiorem dolorem effectura sit, et dolorem suseipiat maiorem efficientem Voluptatem, Omniaque iusiunda, quamquam sensu corporis iudicentur,2 ad animum referri tamen quocirca orpus gaudere tamdiu, dum praesentem Sentiret voluptatem, animum Et Prae8entem pereipere pariter cum corpore et ProSpicere venientem nee praeteritam praeterfluere Sinere ita perpetuas et contextas voltiptates in sapiente fore Semper, Cum EXSPestiatio Speratarum Voluptatum emi perceptarumpi memoria iungeretur atque his similia ad vietum etiam trunSferuntur, extenuaturque magnificentia et sumptus epularum, quod parvo cultu natura contoni Sit etenim
qui ho non videt, desideriis omnia ista condiri Darius in fuga cum aquam turbidam et cadaveribus inquinatam bibisset, negavit umquam se bibisse iucundius numquam videlicet sitiens biberat ne esuriens Ptolemaeus EdErat cui cum peragranti Aegyptum comitibus non On-Secuti cibarius in casa panis datus esset, nihil vi8um St
449쪽
TUSCULANARUM DISPUTATIONUM V sa Ios etsi
illo pinio iuuindius Socratem serunt, iam Usque ad vesperum Contentius ambularet quaesitumque osset ex Oo, qua re id faceret, respondiSSE Se quo melius Cenaros, obsonare ambulando nitioni quid bi 'tum Lacedaemo s8niorum in ,hilitiis nonne videmus ubi cum tyrannus Conavisset Dionysius, negavit se iure illo nigro, quod Cenae Caput Crat, delestiatum tum is, qui illa coxerat: minime mirum Condimenta enim defuerunt.' quae tandoin ' inquit illo. Habor in venatu, Sudor, curSUS d Eurotam, sames, sitis; liis enim rebus Lacedaenioniorum epulae condiuntur. atque lio non ex iominum more solum, sed etiam ex bestiis intellegi potest, quae, ut quicquid obiectum est, quod modo a natura non Sit alienum, O contentae non quaerunt amplius civitates quae ''dum universne more doctae Parsimonia delectantur, ut de Lacedaemoniis paulo ante diximus Persarum a Xenophonte vietia exponitur, quos negat ad panem adhibere quiequam Praeter naSturcium quamquam Si Uaedam etiam SuaViora natura desideret, quam multa ex terra arboribusque gignuntur iam copia facili tum suavitate praestanti adde siccitatem, quae consequitur hane continentiam in victu, adde integritatem valetudinis conser sudantis, ructantis, reserto epulis tamquam opimos boves tum intelleges, qui Voluptatem maxime Sequantur, eo minime consequi, iucunditatemque victus esse in desiderio, non in satietate. Timotheum, clarum hominem b
Athenis et prinoipem IVItatis, ferunt, OUI CEDRVISSEt
apud Platonem eoque convivio admodum delectatus e8Set vidis8etque eum postridie dixisse: vestrae quidem Cenae non Olum in praesentia, sed etiam postero die iucundae sunt. quid, quod ne mente quidem reete uti POSSUmUS multo cibo et potione conpleti est praeclara elii8tula Platonis ad Dionis propinquos, in qua scriptum Si liis fere verbis: quo cum venissem, vita illa beata, quae ferebatur, plena Italicarum Syracusiariam UE EDSurum, nullo modo mihi placuit bis in die saturum fieri nec
Um Uam Pernoctare Solum, ceteraque, quae comitantiar huic vitae, in qua sapiens nemo effieietur umquam, moderatus Vero multo minus quae enim natura tam mirabiliter temporari potest quo modo igitur iucunda vita ibi
450쪽
Potest e8Se, a qua abSit rudentia, abSit moderatio ex quo Sardanapalli, opulenti88imi Syriae regiS, error adgno8citur, qui incidi iussit in busto: hae habeo, quae edi quaeque exsaturata libido hausit ut illa iustent multa et Praeclara relicta. quid aliud ' inquit Aristoteles 'in bovis, non in regis sepulchro inscriberes 'nec habere se mortuum dicit, quae id ne vivus quidem diutius habebat quam fruebatur. cur igitur divitiae desiderentur, aut ubi paupertas beatoSesse non sinit signis, credo, tabulis studes. si qui est qui his delectetur, nonne melius tenue homine fruuntur quam illi, qui ii abundant est enim earum rerum Omnium in nostra urbe summa in publico copia quae qui privatim habent, nee tam multa et raro vident, cum in SUA Ura Enorunt quo tamen pungit aliquid, cum illa unde habeant recordantur dies deficiat, si velim nupertati cauSam defendere aperta enim res At et cotidie nos ipsa natura admonet, quam ParVi rebu egeat, quam visibUS.
Num igitur ignobilitas aut humilitas aut etiam populari offensio sapientem beatum esse prohibebit vide ne
plus commendatio in volgii et hae quae expetitur gloria molestiae habeat quam voluptatis leviculii Sane noster DemoSthene8, qui illo susurro delectari se dicebat aquam serentis mulierculae, ut mos in Graecia St, inSUSurrantisque alteri hic est ille Demosthenesi quid hoc levius at quantus oratori sed apud alios loqui videlicet didico-
Iol rat, non multum ipse secum intellegendum est igitur nec gloriam popularem ipsam Per SeSe expetendum DCC ignobilitatem extimescendam. veni Athenas, inquit De- moeritus neque me quisquam ibi adgnovit. constantem hominem et gravem, qui glorietur a gloria e suiSSE.an tibicine iique, qui fidibus utuntur, Suo, non multitudinis arbitrio, cantu numeroSque moderantur, Vir a PieHS multo arte maiore praeditus, non quid veriSSimum sit,
Eoi quid velit volgus, exquiret an quicquam StultiuSquam, quo Singulo Sicut operario barbarosque Ontemnas, eo aliquid putare esse universos ille vero nostras ambitiones levitatesque contemnet honore8que Populi etiam ultro delatos repudiabit no autem eo neScimUB