장음표시 사용
11쪽
S. D eius Editione anni Isido p. ob sqq. . De eius Editione annim boo. 8 p. io sqq.S. De eius Editione anni Ibbb d p. 23 sqq.6. De eius Editione anni cib6 8 p. I sqq. . De eius Editione anni ictb8 d p. Tl sqq.
13쪽
Confessio latina ctricti et critice denuo redita I. et s- 16. Confossio fido isexhibita invictiss. Imp. Carolo V. Caesari Aug. in Comicius Augustae Anno M. D. XXX. Praelatio ad Caesarem Carοlum p. a sqq. De οnfessione p. 38 sqq.
CοNFESSI, AUGUSTANA GERMANICE SCRIPTA.
Confessi Augustana germanica, quae riυαricti dicitur Protegomena specialia p. IT-θ36. De Codicibus varias eius formas continentibus p. IT- TH. α odices intermediarum formarum Confessionis: I. Codox imari ensis l. Spalatini apographum p. dii Sqq.2. Code Onoldinus I. Georgii archionis Brandenb. p. dis Sqq.3. Codex Ilannoveranus Ernesti et Francisci Ducum Luneburgensium p. 2 sqqβ odicos integram Confessionem continentes: Exemplum deperditum germanicae Confessionis ab ipsis Principibus Civitatumque Legatis subscriptumet d. b. Iunii Ibdo in Comitiis Augustanis publico praelectum ac deinceps Imperatori Carol v. oxhibitum p. 23 Sqq.Codices, qui adhuc in archivis exstant: I. Codox Moguntinus . dZI-dis .
Editiones huius codicis: a Corpus Brandenburgi eum P. ad 3 Sqq.b Chytraei Editio . 3 sq.e Cootest in Editiones p.rad, Sqq.d Liber Coneordiae p. I sqq.o Editio quae nominari solet taber luis apsti sqq.
14쪽
I. Codex Monacensis sq.8. Codex Norimbergensis Legatorem Norimbergensium p. di I sq. s. Codex Nordlingonsis Nic. Fess neri Consulis ordi in g. p. I sqq.lo Codex Augustanus p. di 3 sqq.Ηorum I 3 Codicum partitio . di 5 sq. 3D Editionibus varias huius Consessionis tamas eontinentibus p. di b-536. aeditionos formarum intermediarum Consessionis germanicae: Editiones antiquiores seu ante-Melanthonialiae p. dii sit f. Editio ant. a. p. dis Sqq. Editio ant. . . d8 Sqq. Editio ant. 3. p. d8 Sqq. Editio ant. d. p.rus Sqq. Editio ant. . p.raso Sqq. Editio ant. . . Sol Sqq. q. Editio integra Consessionis germanicae: Edilio princeps Melanthonis a. I, 3o-Ib3I d p. tb 532. Conspeetus Codicum et Editionum antiquiorum p. 33 sqq.Confessio germanica quae invia ricti dicitur, eritice denuo edita p. 3T-688.
15쪽
Seriptis dogmati eis huius auctoris, quae in Volt. XXI-XXIlI. edidi, iisque, qua in hoce Vol exhibebo, in Voll. Xol V et XXV. Postillam Melanthonianam quae ad pera exegetica pertinet, eam ob causam interposui quod ad libros, quos o Vol eontinebit edendos nonnulla adminicula tunc Psiderabam; quapropter illani Postillam quam in extremis huius Corpοris Voluminibus edere decreveram, prius typis exscribendi consilium cepi ne initus Corporis celerius promovendi ratio, qualis adhuc erat, relardando mutaretur. Sperans, aequos iudi eos, qui difficultates horum librorum edendorum cognoverint, ordinem scriptorum dogmati eo in Postilla interruptum ob illam causam haud improbaturos. Libros dogmaticos ac symbolicos nunc denuo edendos exordiamur a Libris vixilcitoriis in quibus Melanthon doctrinae evangelicae summam perspicua brevitate complexus est. Postquam enim Lutherus inde ab anno Ibyci a Iohanne Principe Eloetore Saxon iterum iterumque petierat, ut ecclesiarum visitationem institueret, tandem anno cita mens Iulio, lectoris iussu, in Thuringia incepta sest ' secundum instructionem visitatoribus datani Ut haec res maximi momenti bene pro dederet, atque docentes in ecclesiis harum rogionum certo scirent quid sequi deberent, neu diversa et dissentanea raderentur, Melanthoni ab Electore mandatum est, ut formuliam Ociri icte cic rituum conseriberet. Quo iussu commolus Melanthon duo scripsit compendia, in quibus doctrinae evangelicae summam complexus est, unum brevius latine, alterum plenius termiani P. Utriusque libri mentionem tacit in epistola ad Ioach. Camorarium d. o. Dec. I 52 T. data in huius Corp. Vol. I. p. Is . hisce verbis: Libellus ille, quem edi postulat Spenglerus est in aula, et, ut opinor edetur. Quidam alius similis, sed revior aliquanto latinus, minime in hoc ut ederetur scriptus, licterga me inscio excusus est, quem nihil dubito ad vos perveni Sse. Nihil hidiet, nisi quandam puerilem tmiae nit . ut ita dicam, Christianae religionis. Et tamen hic tam revis libellus quas tragoedias excitavit Composuit quidam e nostris peracerbam sane censuram in id Scriptum. Et expecto ab eo acerbiorem. - Reprehendit, quod non doceam inelio ari poenitentiam ab amore iustitiae,
'sola enim lectoris ditio huius vigilationis gratia si est divisa: i. Thuringia 2. Eleel oratus et Misnia. d. steriandia et Volgilandia a Franeonia Primae regionis ecclesiae a. 52 T. a Theologis Phlii Melanitione Frideri eo Myconio, Iusto venio, atque Consiliariis Eleet Iohanne a Plaunii g, r. IVeronymo Schursio et Erasmo a Raumi: et visitatae sunt in Secunda regione visitatio a. 528. incepta est a Theologis Mart. Luthero Ioli Bugenhagenio. Iuvio Iona atque Iohanne et ZSch, r. Benedicto Pauli. Rem hardo a it, eliseid Iollatine a Tauben heim: tertiae regionis visitatio ab Electore mandata est Theologis Georgio palatino Antonio Musae dolvangio Fussio atque Consiliariis Anargio Baron a Wilde niuis, Sebastiano aΚset teritet . Daniel a Fellit seli, obaldo a Brandens te in Renrico ab iustodel, Diteri eo a tarschedei denique in Franconiae parte quae ad Electoris ditionem pertinebat visitatores fuerunt Theologi Nicolaus ind. Ioh. Langeruq Balthasar Thuering Consiliari Ioli a Stemberg, Ioli Schotu Sylvester a Schaumbum. Sic Carolus Reber in ditionis infra recensendae praessatione p. 2o-25. visitatores enume rat.' J IIae Instruelio legatur in Teberi praelatione modo laudata p. II sqq. '' Inlinia n. gricola flebius.
16쪽
a IIII L. MEL SCRIPTA DOGMATICA ET SYMBOLICA
quod do te eis ira dieatione urgenda nimius sim . quod aliculi niale detorserim Scripturas, quod quibusdam locis Christiano in lili ortalom lases ori m. Et in illa ip a cirres . quid aliud seculiis sum. Misi ut necessaria in
He iis docerentur, omissis eontroversiis aerisque, quae ea non intelliguntur, vel ad pietatem param eondu eunt itaque praehidi quaedam, ut prudens ieeior intelligere pο,3t, dissensionum semina. Item in epistola ad Larat Spenglernan eo tam die data in huius Coae Vot i P. 2 l. i. in cuius priore parte haec leguntur . Ioachi iis Camerarius se ipsi mihi vos legisse quoddam meum Seriptum, quod excidii mihi in inspectione eelo. si ariani vostrae regionis, teque cupere, ut is libenti ederetur. Si Diem editus eodem argumemio inlinus sed germani eum est plenior aliquanto hie est in aula. Nec Selii, quid Princeps de tota nostro inspectione deeroiurus xii. Multi hon rettudo laeui libellus ille. Sed eg Simplieisiam animo scripsi. Cons etiam, quae Camo rarius in xii: Mela illionis in ita imbel. p. lo sqq. de his libris retari
MI I Ul IDUS LIBER VISITATORIUS LATINUS
utine lilirum latinum, in quo breviu doctrinae compendium exhibet, Melanthon Priu scripsit quam altonim germanicum, neque eo consilio, ut ederetur. Sed ut Verminii Niliri Prim iactumhrotio esset. Quo meus anni ibet hie inlinus libellus elaboratus Sit, certo quidem mori irari non potest at mens lutio vel uorasto in ipsa risitatione aut proxime post eam sarium esse, verosimillimum sit. Mense luata eium et in eunte russi Melanthon versabatur in inspectione eccle Siarum et . . Aug. ex ea venit lenam ibique do e lintschola lii ii dispersos, qui Arademia itebergens ob pestem dissoluta eo confluxerant. Hi lilior vix pons eri- plus in se in ueloro id quod ex loco supra alias intelligitur) illi eo exeusus et evulgatus est. Iam enim menso Decembri eius dona anni in illa epistola ad Camerarium eripia conqueritur de acerba censura, quam Agricola in id scriptum compo SuPrit.
Hane ditionem eodem anno secula Si altera: - Idem index auri sine loci indicio. Pra Pter a litulo paululi variato invenitur in extrema parte huius libri: Aditerrita iiiii, ii istos '. Plesii lilii Ditis uiliciunt. Item iamiasistro tua tire ossit Orci ere Anci- Plistus Io me iii Sen erit . Item Articuli in ectionis Pelea iurum Saxonicie emem Iob. Vipiam. sine loci anni quo indicio. ''s Articuli inrumpo et ioni In hoe lilii tribuni ii pinlii emendoli Quaeritur ergo quisnam huius mendationis infra in niuino in serior ad sori holiar num lor sit. Equidem ni inime dii hilo. ip Quin mel inllio item aut Brenti uni huius I esse iuriorem recons. Nolani honis do irentio iudicium in praelatione in Catechesin puerilem Uhit in orpori i. XXlli. p. illi Fq. recti a l. Ilunes lilitum latinis in P QP p rraru in ex eo plures AEnnii neque diri is Commentario dol. ulli . in quo uili visaiasonis ecclesiarum his loriam l. l. p. sos a tuos i s accurosus enarra it neque I Ilai per rara in nubii ubera onat Norim b. Duriatur. - Recensetur a reueriino in Biblioth symbol. d. lederer pra
17쪽
det et sten stiri ubi plation in de Evangelistben cirten, et te Don Euther und Jlelanchthon e baltei ix orbe n. - Gre Maulio . d. chorii in Articulorum latine seri plorum ullam fecerunt mentionem die a te in Opserunt Melanthoni Collectionibus Ba i leon si citque ii Phergens recusi sunt. Quapropter Strobelius atque ob erus valde laudandi si in s. quod hos Arsiculos latinos denuo ediderunt. Siro belli Editio sic inscripta est:
ordent l. evrer an dem Rurs evangelisten et mullehrer feminar ii Et luch ter n. lector Geiqettigi find Articuli de quibus egerunt per Visitatores in regiοne Saxoniae. Wiltembergae G2 T. 2 te feri ingen. Adjsuditern in . urbe fen 8 3. 8 d. Id et plagrum VIII ab Pan num. sint ii in num. pan num. s. p. III - VIII. Borrere p. I-38. Distorii die Sinsetiunq; p. 3b-io . Unterriti derrasi fitator non die piarberri ini finiri lirile iit pum sit assen. bittember I 528. Seq. tal antica parte eo ni Ierimis tigungen postica alba est in dy agg. ex reinis exhibentur Articuli de quibus egerunt per Visitatores in regione Saxoniae niti emberga I G2 T. . )Uterque editor his libris coniunctis praemisit prole gomena lectu dignissima, in quibus visi lationis et
homni librorum ob eam scriptorum historia accuratius enarratur, quapropter lectores, qui pleniorem huius rei expositionem quaerunt, ad illos delegamus. Melanthon in utroquo libro summam quidem evangelieae doctrinae exhibuit, at non eius consilium suit, ut in iis integri in huius do trinae systema componeret, sed ut piaecipuo eius loci, breviter Proponere t)Latinus libellus, quippe qui alterius tantum ad unit, ratio est ab hοc germanico praesertim eo differt, quod brevior est et ad solam,ostirinum pectat, germanicus vero praeter doctrJnam etiam de cultu atque de Scholis levem tristit titio non exhibet. Praeterea e disserunt, quod germanicu Praestatione instructus est latino autem, praefationis loro, Articuli eri iti cumulos rabie lutores extiminia Nili go praefixi sunt. Hic non est Index capitum subsequentis scripti, sed revissimus conspectus in visi talione praeeipue observandorum, queni Melanthon proxime ante visitationem vel ea ineunte proposuit. E praecedentilius Phic et inlinum libollum visitatorium in Saeculo XVI. ior prodiisse a. his seporalim: I initeber in Ib2 T. Litoriani riuo loci in litio by i. h. semel cum alii dii obus libris coniuncum Z sine mei linique ii dicio. Ilariani ditio altera nititur solius Hardi ii testimonio neque enim Stro helius, neque heberus eam unquam viderunt et, si cre exstitit sine tibi primae ditionis mera tepet illo est. Quapropter iro bellus atque deberus suo iure cutis fallium Editiones distinguunt Prinitam nitebergensem antia 52 T. et CCtii Viam quae supra teri in noni in ala esia, quae in inseriptione appellatur enim litto. Hanc trobe Iiu cum Priore accurate contulit eiusque nriam lectionem in margiue iniurior illi adseripsit. Eandem variet
tem etiam ob erus in sua Editione adnotavit, set ipsi addimus huic libro ex rima Editione initeberctens tinni
18쪽
ne leoni oro an Deeunt decalogum, ex quo tradant doctrina ni timori, De Poeni, corpora libit et serpetuis Disserenti, Poenuriam, ili lingulis ii iis vi Quomodo si lem doceant, quill sit fides, )quo ton equin niur eam. quo doceant homines iustificari. g. ii id do eant de sacramentis, Baptismatis, Euchari liae E. poenitentiae. . Sitne verum corpus Cliri li in pane. Eiusque sanguis in calice, et quo , hoe probent.
S. De charitate, Et obedientia erga Marisumtum, De eruce, de patientia, Et aliis fructi-hus spiritus. s. D Coniugio, do imore Dei quomodo semper
eum id sit de insidiis diaboli
ID. De traditionibu hominum, quo doleant quae Serviliadne Sint quae riuii Nervam l .ie. Cur int Pi linis ne De vitandis scando vis II. De forma missae de Concionibu , De seriis. 2. De ensiliu matrimonialibus de gradibu Pro-hil illi Id. De redditibus. I t timuit . Id. De moxinis quomodo doceant. II. De Prae ratione an enarrent orationem Domi
nicam. IG. An , niti Dion enarrent
19쪽
per Visitatores in regione Saxoniae. 3Pastores debent exemplum Christi sequi, qui
quoniam poenitentiam et reini Ssionem Peccatorum docuit, i debent et ista pastores tradereri ecclesiis. Nunc vulgare est voci rare' de side, et tamen intelligi quid Sit deS, non poteSt, ni Si Praedicata poenitentia. Plane vinum novum in utres veteres insundunt, qui fidem sine poenitentia, Sine doctrina timoris Dei, sine doctrina legis praedicant, et ad carnalem quanduin Securitatem adsuefaciunt vulgus. Ea securitas est deterior, quam omneSerrores ante sub papa suerunt. Ilo genus Concionatorum describiti ieremias et vituperat eo, qui dicant Ul: Pax, pax, et non CS PIX. Quam graviter minatur ContionatoribuS, apud Zecti . . , Dominus praetermitientibus hanc partein Si dicente me ad impiu in morte inopieris, non adnuntiaveris ei Sanguinem eius de Inu tua requirn m.
Itaque Paulus ait, scripturam divinitus traditam esSe ad arguendam, corripiendam i- etc. At nune isti, qui poenitentiam negligunt docere, unam de principalioribus partibus Evangelio detrahunt. Poenitentia vero Sio docenda est, ut hortentur id auditorses ad contritionem, quae est praecipua pars Poenitentiae, et est in scripturi S voeata mortificatio. De hac EZechiel, dicit: cum ingemuerit peccator etc. et Iohel: Lindite corda vestra,
et Iesaias: Ubi habitabit Dominus In Spiritu humiliato. Aliquando totum decologum enarrent ordine, quia praedicati legis ad Poenitentiam provocat, Aliquando certum aliquod vilium vituperent et copiose declarent, quam graviter odendatur Deus et
qua Poenas minetur. Non enisi Satis est Praecepta enarrare, Sed etiam Poena Commemorent,
qua Deus ini natur peccatoribus. Nec tantum de aeterni poenis, sed etiam de PraESentiS vitae o nis doceant, quia Dominus non tantum post hane vitam, Sed multa etiam in hac vita punit exeniplicauSsa, ut alios ad poenitentiam invitet. Genes.
XVIII. ait Angelus, se supplicium Sodomorum ideos Artientis Saxoniae. haec inuriptio in Ed. . derat. et docuit Ed. . docet 3 et ista pastores tradere Ed. . eadem et ipsi traderes vociferare Ed. 2. vociferari Io Ea Ed. 2. Et II dieant Ed. . di eunt123 arguendam, corripiendam Ed. . arguendum, corripiendnm Id uortentur Ed. . incitent
Abrahae dicere, ' quod Sciat, eum iu rei memoriam transmissurum esSe ad ro SteroS, ut CuStodiant
viam Osuini, Et Mose praecipit populo frue de
Interempto Plinraone, deque aliis, quae est derant in exitu de Aegypto: Narrit te ea siliis vestris. Nam haec omnia nuri Propter ipSos, ut Paulus ait, sed propter nos Script Sunt, ut discamus timorem Dei, Est autem timor Domini initium sapientiae etc. Facit etiam ad do pendum exponere, i i quali Sstatus sit hominis, a Deo non gubernati, si quia eni in C in potestate diaboli est. :npellitur ad omne genus id flagitia. Annon videntus, qua oeci Sio-DES, Caedes, et ultorum steterum multis asserat, ut eos prorsus Perdat in Neque ulli verbis explicari poteSt, quanta mala impendeant his, quo Deus non tegit, aut defendit udversus Satanam. Quo ruit Saulus, quo prolapsi Sunt alia, Absalon, Achab, et intiles impii, quia Deus eos non gubernabat, sed tradiderat in desiderium cordium suorum Rom. I. 2o, Ilae exempla sunt exponenda multitudini, ut invitentur ad poenitentiam et ad petendum auxilium Deo, et Oeendi sunt, id quod Christus docet. IIae inculcare multitudini multo Satius St, qualia vociferari ' de monachis, et esu Enrnium et Similibus rebus, qua vulgus vix unquam reete iu-
Secunda par doctrinae est doetrina remissionis e catorum Seu doctrina fidei. -- IIae intelligi ita dei nutu potest, si ante doctrinam tiniori S stupoenitentiae audierint, quia fides non potest concipi, nisi in corde contrito Sic igitur doceant
Est autem fides, credere, quod Deus nobis condonat peccata propter Christum, et quin con-
Id dieere, Ed. . praedicere, Io Facit etiam ad docendum exponere, Ed. 2. Prodest et hic exponere I 6 a Deo nou gubernati, Ed. . qui non gubernatur is Deo, II enim Ed. . cum 18 onine genus Ed. . omuis generis Is Annon videmus, quas, perdat p in Ed. . deaunt. 2o Rom. I. in Ecl. 2. ddito sunt haec: Ita quotidie impellit diabolus desertos a Deo ad caedem aciendam et ad alia
lacinora, ut per eas occissiones perdat illos.
2l quam vociferari Ed. . quam quotidie vociferari 22 seu doetrina fidei Ed. . seu fidei
20쪽
donat peccata, ni Sit, regat ' et gubernet ne et xlvaturus. Sunt etiani monendi ho in in PR, ut eme non tantum credere remissionem peccatorum,
etiam hoc reccedere oportere, ut eredamus, ii condonationem pecuniorum delendi et regi l . . t ideo in quoque docendum, condonari nolit peceat non propter nostra merita, sed propter Christum, quia, si inerit nostra iuberenturre pici conscientiae eorum, ilii nulla habent ierit a. digerentur ad desperationem. Nitia docendi, qui, i etiam si liabeamus merita et bona opera, tamen ea non valent ad placandum Deum, iuxta illud: Dieite, inutiles servi sumit . Item: Non iustificabitur in conspectu tuo omnis ixen . Sed quod Christus sutisfactione ii Mificamur Sic igitur diligenter ostendatur populo
filii . cur miserit elim Pater, ut scilicet salis-
tacere pro peccatis no tris, et ut propter Christum recepti in gratiam detur Spiritus sanctus, a quo sancti licentur regantur et custodiantur electi credente .
Doctores secerunt tres parte Poenitentiae: e tritionem de ea iam diximus), consessionem et
sed sati saetio non Si aliquis no tru Pera, sed Christus, si a Ioannes ait, ipse est propitiatio
Secundo, semper adiiciant, in quibus ire sit
Erile , Cilicet in Corde contrito. nrguant eo, quin somniani se credere aut iidem hahere, Ciani non aheniat timoiem Dei, Cuin non habent cor contrit uni, id erit in nece Se est Praecedere fidem, Nieut aurora, oriente ole diein naturaliter prae edit. Tertio dote ant, quomodo orda concipiant fidem, si e nini concipiunt. Qia Indo Deus miser-lii . periei res acii cor et inculti licui mei uni iudit i . ea scilicei poenitentia, tuae intritio, , tum milia Evangelion, Loe est, Si t udiat sibi condo nari peccata propter Chri tum, et credat certo ignosci sic autem erigatur cor et con et Pitit Contionem l l eum vere iunt in corde et
nim imuli tirpi tune dein coneipit cor tune etiam
concipii spiritum saucium, qui geri ruetus fidei, scilice humilitatem, Casii talem, patientiam, carit
tem ei in ille si uiliis ibi in concipii prodositum litanos tali uin peccati, si Paulus ali uom 6
Cliorum nun tu pudet vos. Nom. S. Si piritu acta carnis inori iliensis, vivetis. Debent nutem Pastoreis enarrare Symbolon: postolorum euelesiis. Quidam somniant credere esse id, quod tenere historialia de Christo, eaque cognita, iustiscari ho inines. Verum hi longe h-
errant. Non ea demum ii de iustitient, quum credit remissionem pecentorum. Idcto in enarratione symboli iubeant nil eun nrlieulum re pisti credo remiSNionem P est dato rur.33. ad ilium omneis arti eulos Superiores conserendos esse doceant.
Hactenus tradi inius i doctrinam iustificalionis, nunc de fructibus die emus. Iuviis catur pia in homo per fidem, non e litiniani, Prili Neu operibus, Sed id es non est nisi in Porde Contrito, Neu mortificam, seu gente poenitentiam. Ita Contritio seu poenitentia praecedit idem. Nunc de cruce di-
Primum docendi sunt homines omne Cassii. Cliones corporales et spirituales, molem valetudi, nolia inopiam et similia esse opera Dei, sicut Ilieremias docet Threia. d. iiis , qui dixerit ut sieret Dontino non iubente i Ex ore altissimi nonne egi et lientur bona ei mala 8 Seeundo, do eant, Propter quam Citu Sani Deus nos asstigat Asiligit enim nos, ut Provocet nil Poenitentiam. Nam nimietiones sunt Parte legi et Poenae Pro Pecenti nostris irrogatae. Sed sicut lex non arguit iis v. ui perdat, te Di Paulus ait: Conclusit omnia sub pecentum, non ut perdat, sed
ut omnium miserentur item Nolo tortem Pe CCatn-rum, in silielione arguunt nos, ut provocent ad
Poenitentiam ideo dixit Salomon: Quem diligit
Deus corripit. Et ni iturum lium ii di amur. Corripimur. Sunt exempla recitanda David, qui nit: Bonum milii, quod humiliasti me ut divi erem iustificationes tuas. Item Manasse, a Paralip . , , qui
Post quain coangustalii P l. oravit Dominum De uni utina et egit Poenitentiam valde Cornini os illi uin Auorum, depre Caium P tb illi et hise Crnvit intente, et u .lixit oration Pin et ii R. Item lin ulla ex cri- pluiis Peleiada Funt.
Tertim in poena seu silietione praestando es patientiis, i. o. Dim debemus irasis seu maledicere
Deo. Nieul Israeliine in P itu mi irmit r. ibi ni adversus
Deus, Sed potius debemus dignoscere ei sateri. ili Oil eiusmoui poenam meriti iriniis pro peccatis nos Norum enim sumus adiudieas ut uia D. Alii praesiui I, Uienti. im dum mites Praecepit ei