장음표시 사용
251쪽
notatos littera, demus, sed omnes plane,quisus sari tria uerba, o dico,addico,pitatori licebat quorum e numero comitiales erant, ct ij. in lendario hae litterae demonstrant, E N. N. Q. E . . c. I. D. F. P. qmbus omnetbus cum fari liceret etiaini non essemperferet qua de caussa notati sunt alijs litteris potius, quἀm C; ut indicetur, praeterfari, aliquid etiam fieri licui se non absurde mihifacere uideor,si adfastos littiras notatos, qui quidem uere fas dici po sunt qu)dij aliud insu nihilsebat, quo praetor a iure dicendo im . etur, eos quoque dies aggrego, quibus fartur per quidem :cebat,non tamen, quod liceret, se inpersolebat ut omnino tria essent genera,
' et ca de glutis egetui suo loco; primum fasti in
qrab.:sfari sempero liceret , soleret qui nota tan littera, omnes xxxv III aloe proprie erant ni di toti proprie,quod per eos, nisi cum a Pis casus extra ordinem interueniret, namquam phaerer ius non dicebat toti, qu8d fari,
horis omnibus liceret. Alterum geuus suis Ut ij, qui et ipsi proprie falli erant, si non toti qu)d ijs
quidem omnibus fari, non tamen horis omnibus u-ceret erant aut hi, Ei . v. R. . , . R E, c a C. c. I. h. quas litteras infra eaponemus at atra que hi erant omnes xv. Tertium genus comitia-
252쪽
berentur modo ex parte, cum haberentur illa quia dem,sed minime per totum diem hi a xx et verant nos factos omnes vocamus, quibuscunque fari liceret,siue fit proprie sive non proprie essent: itaque ab his profecti, paullatim progrediemur diuidendo, ut, qui nobis propositus es huius narrationis finis e perueniamus. Omnes igitur dies aut
fasti unt, aut nefacti etfacti, partim fessi partim proselii Fessos plerosique partim fassos,partim nefas offuisse, ut Quirinalia, Lupercalia, Terminalia, ex kalendario cognoscitur quibus enim sectis diebus, adscriptum est re, ij sunt nefassi simul et fasi, nefasti priore parte,fasili poseriore dies Feralia adscriptam habet F. quifestus proprie non fuit.
Aedgestandae ad mortuos cenae dicatus dies sit odquia non horassata fiebat , sed ut cuique commodum erat ideo totus dies potuit esse fissus propterea, ut opinor ister, notabatur Fusis porro diebus non dubito quin omnibus haberi senatum licuerit cuius rei exempla sunt in antici orum libris admodum multa quanquam sollemne hoc non erat, ut semper illabus fessis fruamus haberetur; sed legitimum, ut haberi posset sollemne autem illud, ac patum ex more maiorum, ut Talendis, nonis, id bus haberetur itaque in X alendario neque alendIs, neque nonis, neque idibus littera , quae comitiales res significabat,per quos haberi senatus non poterat, neque diebus omnino ullisse is adhaeret. Trosesi jes oti isti erant, aut .esa j. ovo bis
253쪽
hus professis nefassis haberisenatum licebatu profestis autem fasi non plane omnibus j iij tantu,
qui comitiales non essent quibus autem profestis haberisenatus poterat , ijs omnino agi cum populo non poterat contra, quibus prosectis haberi sinatum non licebat, ijs agi quidem cum populo licebat; ec tamen temper agebatur cum ea res ex eorum uoluntatependeret, penes uos populi cogendi potestas esset nomenem, quod licet, id etiam nec se est suod autem disti, comitialibus haberiseriatum non litavisse declarant illa uerba in epitiola ciceronis ad fratrem, quae tertia es lib. II. Consecuti sunt dies cc mitiales per quos senatus haberi non pota rat di illa d. C. quod Coelius ad Ciceronem misit ep. sam lib., iii Vtiq. eius rei cat saper dies corintiales senatum habet ent, . q. C. facerent. uibus uerbis, quod eatra ordinem a senatu eo S. C. decretum es, id omnino fierisolitum non esse dilucide constat iras natus fastis qrsibusdam haberi poterat, quibuidam non poterat siquidem comitiales interfactos iam retulimus nesapis alitein haberi mrubus potui seu iam diximus Sane, qui me torqueat, nodus est, mihi quidem perdifficilis, in epistola ad Atticum lib. i. in qua,cum
dixis et iam 2 in cum dies uenisset rogationi ex S. C. fiscndae; paucis pos uersibus subiunxit,Senatus uocatur quod certe mos morum minus ferre
uidebatur narre Tiro ortioni ferendae lex est, ct te comitialis si qu)d si comitiales haberi se r-s tum
254쪽
tum prorsus non licet cuius rei testimonio sunt ea, quae paullo ante recitauimus. ex epistola adstatrem verba Ciceronis, et e S. C. nisi sit factum id extra ordinem dicamus ut Pisonis consulis iniqui FLmis conatibus obuiam iretur qui crsm esset lator rogationis, ct eius rogationis quam ex S. C. et de religione serebat idem tamen erat dissuasor. Comitialium maenis erat numerus eosq. fui se dies factos, quodsi ra dixi , ita existimo, ut mihi uideara Firmare posse non enim inani quadam coiectura,
sed certa in primis, ut puto, ratione commoveor . uideo enim in orationibus Ciceronis , in Pisonem, de prouincus consularibus, pro Sextio, meritionem
fieri ea de lege, qua P. Clodius tribunus pl. sanxit, ut omnibus diebus fallis agi cum populo liceret quo fit apertum , factis quibusdam non id licuisse, quod, ut omnibus liceret, lege Clodia sancitum est. quam tam ea legem non fuisse obseruatam, demonstratum est a nobis in libro de legibus Romanis Nec uero mirari satis possum cum fas os aliquot fuisse comitiales, pateat; qui uenerit in mentem Macrobio, fassis, dicere, lege agi licuisse, cum populo non licuisse, comitialibus autem utrunque licui se quorum alterum uere dictum conflat, comitialibus, inquam, et lege agi, ct cum populo licuisse quiasicilicet comitiales erant de numerosa o-rum itaqueo illud,omniumsaporrim commuine,
habebant, ut lege agi posset: hoc prae:erea proprium, ut etiam cum populo posset adierum aute, de
255쪽
de factis diebus, quibus ait lege agi licuisse,cum populo non licuisse, in prima parte uerum esse uideo; insecunda Dipol et non esse falsum, haut facile reperio. qui enim si agi cum populo non licet,cum comitiales omnes sa tisint, O, comitialibus agi licuisse cum pysilo iam ostenderim dixisset hoc modo Factis omnibus lige agi licet, G.m populo non omnibus licet nihil erat, quod reprehenderes siquidem, quod docuimus,quibusdam factis agi cum populo poterat,quibusdam non poteratu quibus poterat , eos si quis factos, aut fastos comitiales diceret, non erraret cum dies fuerit nusus comiti
lis quin idem fassus sed comitiales potius, audin fasti, ut a reliquis factis proprio nomine Distinguerentum: comitiales item potius, qudin facti comitiales,breuitatis causa uocabantur. Verum quia libenter, quantum in me es, antiquitatem soleo tueri Macrobium , a quo multa didici, quasi
gratiae reserendo loco ita conor excusare fur, cum
fastos nothinauit, de ij tantum inuellexerit, qui fasti uulgo dicebantur, non etiam deis,qui etsi si ipsi quoque erant, comitiales tamen appellabatur. spectauit igitur non uerbi uim quae dies omnes, quibus praetor tria uerba fariposset tu comitiales essent siue non complectitur sed consuetudinem loquendi qu8dfisos nominabant eos, quibus tantum lege agi posset cum eos, quibus cum populo posset,comitiales priecipuo uocabulo mallent appellare suaeritur hicsortasse cum comitiales omnes
256쪽
essent fasti ijsq. cum populo, di lege agi pos
set cum populo, quia comitiales lege, quia fasti;
feret ne simul utrunque Negatur nam etsi lictabat utrunque eodem die, non tamen utrunque poterat eodem tempore clam enim populis in foru conuenisset, quid iudicibus, aut litigantibus loci relinqueretur e porro, si uacaret locus, qui tamen posset praetor, aut iudices in tanto strepitu, quantus coactae in unum locum multitudinis solet esse eorum, qui causas agerent, orationes attentis auribus, animisque, ut par est, ea cipere e sedata mente diligenter aliquid considerantibus opus est it que absurdum ei credere potui se eodem tempore et cum populo agi, ct iudicus operam dari sicuti fasii 's, qui comitiales non erant, eodem quidem die, non tamen eodem tempore in lege Stu, in senatum esse habitum inuenio, sic, ut lege ageretur primum, deindesenatus haberetur quod ux sex alijs locis, tum ex iii di xui epistola libri II ad esuine tum fratrem intelligitur. Ergo, cum omnes comitiales essent facti, non quiasemper lege ageretur, sed quia semper liceret si modo cum populo non ageretur is nec enim utrunquesimul eri, iam diximus I ita conclud inus: Diios littera in x alendario notatos, iurisdifctionem omnes habui se fastis, littera C notatis, di ius dici agicum populo eodem die,non eodem tamen tempore,
potuisse ideoq. factos eos quoqhe fuisse dico,non ex
eo, quodHrct,scd ex eo, quoa liceret. Haec defa
257쪽
Ilis. Supersunt nefas i. His omnino neque lege agi,
neque cum populo licebat cum enim opponantur fastis, quorum e numerosunt comiriales eo iure,
quod omnes fastidiue comitiales siue non comitiales hah Tit, prorsus care.riit necesse est. Festus imam sic: Die, fusio apud praetorem lege agere, litiosum erat. Caussas tamen Vr et concionem haveri, in lege promulgari licebat. Nam iitque caussas oti , est lege agita neque , concionemra . CN, aut ligem promulgari ci cum populo ut quae probare singula, magni negoti non est Agitur lege, cum praetor tria uerba satur,to, hi addico: quies ultimus iudici dies et cum uero cauis saudiendis prator operam dat, lige tunc non agitur. quare isto es necesse non es omnes dies, quibus aut prore , aut contrarcum dicitur: sed fastum emi csse unum satis est,qtio prator, aut qui iudicio praeest, cum consilio rudicum sententiam ferre debet itaque in pistolari 1i libri ii ad qui, ctum fiat rem, curii l. idus, inquit,dixi pro Be- Ilia de ambitu, apud praetorem Cn. Domit/um. quem tamen diem c est istem iii idus Febrari yiasium non fuisse X alendarium Indicate notatur enim . ut nefastus, littera, nec omnIno de octo diebus, qui ab idrbus appellatitur, meli- se Februario fastus ullus fuit quo ideo platant admoneri, ne quis argueret, it crocu et crum a me,
quorundam exemplo falsa recitata quoniam qui- .em in ea, quam nominaui, ad fratrem stola,
258쪽
bus legitur oe impressiis Oscriptis libris nam,
sive IIII. Die III ligas utrunque diem, o
plane, ut dixi, omnes dus Februar, inter nefastos fuisse , apposita littera, significat, ultimo tamen die, hoc set idibus ipsis excepto qui nefassus priores factus potieriore partesuit notatur enim secubP. Conciones ad populum ita quidem, nec tamen comitiali tantum die,sedo facto, qui comitiesse non esset, nefasto pariter habebantur nolo enim quenquam in eosalli, quia Fortasse agi adpopulum , ct agi cum populo, idem esse uideatur: quae diuersa sunt nam agebatur ad populum, cum ad populum concionem aliquis habebat ut
Gellius docet lib. VIII. cap. v. agebatur autem cum populo; ut ait Fesssus , cum magisti ratus ad consilium , aut comitia uocabat quod fieri comitiali duntaxat die licebat concionari autem omnibus aeque diebus licuisse, exempla demonsrant. itaque, quoties aliquodsi C. eratfaedum, dimisssio senatu, A. C. ad populum recitato, magis ratus aliquis, aut etiam priuatus senator, concione ei a magistratu data, ad populum uerba finciebat. nec tamen is erat dies comitialis nam comitialibus fieri s. C. aut omnino senatum ab ri non potuisse, demonstratum est et Festus haec aperte singuit, cum ait Forum est, in quo iudicia fieri, cum populo agi, conciones haberisoleat.
uo die igitur agi cum populo, eodem agi apud populi m
259쪽
pulum licebat quo autem agi apud populum , eodem agicum populo non temper licebat exempla sibi quisque notet in legendo quod facillimumectissim enim infinita, itaque puto me facere non inepte, qu)d ijs recitandis, quae passet extant, conterendum mihi esse tempus non ea stimem. Illud
addendum uidetur cum aduocabatur concio, ut
populus aliquid si si Vijs, rogante magistratu,
scisceret Iunc adium ei e cum popido, non ad populum cum uero magi ratus, aut etiam priuatus aliquis magis ratu ei concionem ante adpopuluuerba Faciebat, non ut si ragia deinde ferrentur, sed ut aliquid exponeretur,quodsi ragi lationem non e igeret, tunc non cum populo,sed ad populumat Tum esse. Aliud est igitur habere concione:aliud, aduocare concionem ipsum habere cocionem,est, agere ad populum aduocare concionem, si aduocatur ut ii fragia serantur, est agere ii populo ideo scriptast cli haec apud Macrobium lib. i. Sat. Iulius Caesar auspiciorum lib., va negat nundinis concionem aduocari posse,id est, cum populo agi, coq. nundinis j omanorum haberi comitia non posse. Addita enimsunt ictu uerbaudes cum populo agi, quia non semper concione aduocata, cum populo vigebatur sed interdum ad populum duxtaxat. nundinis autem, cum populo quidem agere, non licuit ex quo sequebatur, ut comitia haberi non possent ad populum istem agere, hoc, concionem habere, certe lecuit non enim aduersatur ira
260쪽
Iul, quod a Cicerone scriptum eti lib. IIII ad Atticum Ante diem x. hal nundine conciolis duo nulla quibus uerbis id, quod fata um non est, non id, quod non licuit, senditur . nam cum habe r nundinis comitia non possent, quod non ex Macrobio tantum,uerum etiam exstini lib. xv II r. cap. III. cognoscitur propterea ne concionandum quide P. Clodius, Appius, Metellus eius stati es, putaucrunt; qui proximis diebus, comitiorum caussa, conciones habuerant. Superes de lage promulganda id enim de tribus , quae proposuimus, crat tertium Ferendae legis, O promulgandae non eadem ratio fuit.ferebatur die tantum comitiali,pro- a nudabatur etiam non comitiali hiue fusus, siuencasus esset itaque C. Cato tribunus pl. ratione de abrogando Lentulo imperio die non comitiali promulgauit cum enim Opos IIII nonas Feli uarij, o ante vati idus eiusdem mensis promulgauerit quod ex inola III libri r i. ad fratrem colligitur comitiali die promulgare non potuit, ac nefario quidem primi enim duodecim Februari dies nefalli omnes fuerunt. Haberi autem senatum per nefastos omnes licebat nec per omnestamen sed tantum, cum res possularet, habebatur, eorum magis ratuum, quibus id iuris erat, arbitratu .itasenatus in hoc praeliare populo uidebatur qu)d agi cum populo per unum m odo dierum genus, hoc est per comitiales, quae fusorum pars erat, haberi autem senatum per duo genera, hoc ess