장음표시 사용
11쪽
Recta via exceptionibus poenitentiae & incautae promissionis obuiam iri non poterat, neque contra O mnibus conuentionibus obligatio adimi. Medium itaque tenuerunt Romani veteres. Tribuerunt con ventionibus vim obligationis forma quadam prae scripta callideque huic rei applicato contractus nomine. Scilicet, ut plebi aliquid concederent, conuen tiones non obligare, sed exceptionibus iam memoratis elidi posse, largiti sunt; verum addidere, ut siquis alterum sibi obligare perfecte vellet, faceret id modo, quo adhibito, satis deliberatum esse, nullum ad poenitentiam recursum dari, aiebant. Con- Ventionem modo praestabilito initam contractus nomine donarunt. Satis opportune: Contrahere namque genuina significatione ost colligere, cogere, in Wnum redigere, constringere, coarctare. Ita contrahitur in L. vlt. D. de curat. bon. danae contrahuntur avrei so,
frumenta Q, turba e , veterani ), contrahuntur frigore Zigiti so), vires b), exercitus si , copiae II
naues i , ita contracti dicuntur commeatus cm , si bri cn ct cet. Excogitarunt igitur Romani veteres vinculum, quo fidem in conuentionibus laxam saepiusque tractam ita constringerent, contraherent, ut nulla ruptio amplius metuenda esset. Videmus, qua re conuentionem, cui tale vinculum inerat, contra ctum appellarunt. Perspicimus iam , qua ratione
12쪽
conuentiones tali vinculo destitutae nudae pactiones
O , nudae conuentiones cp), pacta nuda O, pacta sola 6, Iolae conuentiones Vocantur. q. IX.
laquies, quodnam fuit illud vinculum, quo co, Primotligebatur consensus duorum vel plurium in idem placitum ita, Vt ndes ellet seruanda, Ut conuentio mcta,ripuis
contractum abiret g Multiplex illud quidem successii Dii.DD- temporum factum est, fateor, sed unicum olim primum Verborum certam sollemnitatem seu stipui tionem exstitisse contrahendi modum, Ut credam, multae sunt rationes. Vnicum fuisse Videtur, qu niam omnes conuentiones sua natura possunt stipulatione instrui t) ; inde Romanos, paucitatem & micam legum breuitatem amantes v), multiplicasse praeter necessitatem entia credendum haud est. Eo enim tempore ciues pauci adhuc continui ciuitate parua continebantur, absentia adeo in censum venire nondum poterat paciscentium ; neque etiam tunc
temporis simplicitas & durities Quiritium multitudi-B a nem
se L. r. 6 4. D. de pact. SONI VS de sortii. et sollemn. Pop. υν L. 33. s. D. de V N. N Rom. verb. L. VI p. It . 49o sqq. ucv. L. I. D. de pignorat. act. uὶ Quod perspici etiam potest si L. 2 . Q de Lac. condact. ex breuitate legum Xll. Tabb. qui- H L. 23. C. de Pign. L. t . bus uniuersena ius complessebantur,f. s. D. de Vert. Oll. ct tamen quas pueri in scholis facile O L. I s. C. de Trans. Vid. et- memoriae infigere poterant, lice iam GER. NOODT de pact. ct fuerint eaedem fons publici priua transact. e. O. lique iuris. Euolue hie B HR Exempla emtionis aliorumque NEC CH Orat. de iurispr. DImui, nolitractuum stipulatione peraetorum S. I s. profert ct probat BAAN. ERI 4
13쪽
nem dc frequentiam negotiorum tantam admittebat, ut stipulatio non ubique fieri potuisset. Numi nondum erant cusi, e labat emtio, reliquae Vero conventiones, quid impediebat, quo minus stipulatione firmarentur g Primum contractus genus autem quoque in stipulatione quaerendum esse, quis est, qui facile in dubium vocarit y cum constet, Romanam gentem a prima inde origine nullum fere alicuius momenti negotium , neque publicum, neque priuam
tum, quod stabile ae firmum elle vellent, gessisse sine formula & sollemnitate quadam, id quod per totum iurisprudentiae huius Sentis ambitum B. HEI- NEC Cius sap) luculentissima illustratione docuit.
Quodsi igitur vim quandam omnium negotiorum Romani quaesiverint in sollemnibus verborum conceptionibus seu formulis, cur quaeso conuentioneS, negotiorum omnium frequentissima, maxime necessaria, & in quibus maXima, Vt diximus, cautione
opus fuit, solas formulis destitutas esse voluerint rNihil itaque magis ad credendum est, quam legem
de contractu primam dc unicam exstitisse: ut si quis conventione alterum sibi obligatum reddere dc aduersus exceptiones poenitentiae & nimiae festinationis tutus esse vellet, sollemni interrogatione & responsione fidem pangeret, his vero neglectis conuentio actionem produceret nullam. Cum ex his patescat, obligationem conuentionis a sola verborum conceptione pependisse, nouum robur inde accipit coniectura PERIL L. DN. DE BEIIR 3 , contradius ab initio
14쪽
Videtur huic sententiae contradicere DIONY-sivs HALICARNAsSEVs a) supra memoratus, Habeam
ex quo probare studuit B. ΗΕiNΕcci us a , Se vium Tullium regem de contractibus quinquaginta .mi leges tulisse, postea in XII. Tabb. relatas. Sed vi-δειαν. detur tantum. Dionysius enim non dicit, de contractibus solis leges has latas esse omnes, sed etiam de iniuriis, possunt autem de contractibus fuisse paucissimae. Monendum etiam esse videtur, ex hoc loco non constare, Seruium de variis contractuum generibus aliquid sanxis se, potuit enim varias dedisse leges de iis conuentionibus, quae stipulationes seticontractus appellantur. Sed largimur lubentissime etiam, Vno plures contractus legum Servianarum fuisse obiectum, quid inde aliud sequitur, quam non diu permansisse stipulationem Unicum contractum,
verum insequentibus temporibus numerum contractuum senssim crevisse, quod per duo secula fieri facile potuit, imo debuit, ut mox dicetur, tanto etenim temporis interuallo distat fere aeuum SERvIIT VLLI I regis a tempore, ad quod contractuum originem referendam esse arbitramur.
f. XI. Suspicabuntur sortasse nonnulli falsitatem sententiae, qua inter contractus primum antiquitatis locum Do monstipulationi adsignamus, ct ouidem ex antiquitate ' f 'permutationis, quae sine duuio stipulatione longe s sis
15쪽
prior fuerit. Allegabitur ab his Paullus b , qui ait:
olim enim non ita erat num us, neque aliud merx, aliud pretium vocabatur, sed unusquisque seeundum necessiatatem temporum ac rerum utilibus inutilia permutabat,
quando plerumque euenit, ut quod alteri superes, a teri defit, heu quia non jemper nec facile concurrebat, mi cum tu haberes, quod το desiderarem, inuicem b
berem, quod tu accipere veles, cet. Addo ego, pe mutationem antiquissimam fere fuisse & frequentissimam bilateralem conuentionem apud omnes gentes, qui in separatis possiessionibus vixerunt. Neutiquam tamen exinde concludi potest, permutationem apud Romanos ut contractum ante stipulationem suisse cognitam ; qui enim permutare valide vellet, is ut permutet stipulatione interueniente necesse erat. Qua ratione vero factum sit, ut sero a modum permutatio in numerum contractuum fuerit recepta, paucis interiectis paragraphis oste
n..υ. stipulationem quadrasse omnibus conuentioni-ιω-- bus, supra g. IX.) adstruximus: intelligi hoc debet excepe' tantum de prima ista Romanorum simplicitate vitae es & paupertate & hominum paucitate. Postea popu- ιι, H. Io aucto, republica per aliquot secula stante ac ΠΟ-ctio. xente stipulatio sum cere desiit. Erat ea quidem mordus firmandi fidem, sed interrogatione & promissione absiolutus. Hinc nova erat excogitanda sollemnitas, qua in abalienando Quiritario dominio Vteren-
16쪽
tor ciues; Vnde NEX V M suum traxit ortUm. Pomro in stipulatione antecedebat interri gatio qPEm responso seu promismo teqIiebatior d P. Fc rla sic aliquendo p itet cum filiam dotaret, Promiserat dotem non prius eXspectata interrogatione sollemni, & novellus maritus accepit promissionem ὴ quaestio erat, utrum sine stipulatione dos promitti queat, utrum obligetur, dotem dare hoc modo promittens y Et 1ane quia necessaria fuit ilos, ut concubinae ab uxoribus distinguerentur, inuenta est noua contractus species, dotis dictio, vi cuius dos sine interrogatione pro- milia, adhibitis quibusdam aliis sollemnitatibus, recipiebatur, quas post alios GER. No ODTiv s e HEI N EC C I V s descripserunt.
Repagulum exceptionis poenitentiae & perm nrborum diae stipulatio erat; sed hoc quoque malitia perfido-Ρrum frangere saepius laborabat pertinacI negatione , is eius, quod stipulatione promiserant. Quid enim creditorem iuuabat stipulatio, cum eam factam, aut AE sic & non aliter interrogatum responsumve esse, probare non semper valeret ' Huic malo itaque medendi caussa iure introductum est, Vt quaevis conuentio licita in nomina seu contractum obligationem ex literis capientem transferri posset, quo nempe faci
lior fieret probatio. Cuius negotii descriptionem, li
IV. p. ni. 79 comment. in Top. Cieeron. Noo DTIVM l. e cap. 8.έα L. s. D de Verb. Obiit ad quam docte HEI NEC CIus comin mentitus est In sun arm. Antiquit. Rom. Lib. III. Tit. XVI. f. a. a L e. cap. 8.
17쪽
cet impersectam dedit nobis THEOP HIL Vsu , n, mirum ita fieri solitam esse apud veteres Romanos nominibus obligationem, ut is, qui rem aliquam emtionis, locationis, stipulationis, aut simili quovis titulo sibi habebat obligatam,maioris securitatis caussa tabulas proferret, quibus debitorem ad perscri-hendam debiti seu nominis quantitatem & caussam
veterem hac intentione urgebat, Vt Omissa veteris obligationis caussa commo)ior succederet ex literarum subsignatione ciuilis debiti persecutio. Hanc nominum originem eleganter & luculenter expressit
SENECA h) verbis: Vtinam quidem persua fere postie
mus, ut pecunias creditas tantum a volentibus acciperent i utinam nulla sipulatio emtorem venditori obligaret sinec pacta conuentaque impressis signis custodirenturi fides potius illa seruaret, re aequum colens an mus i Sed necessaria optimis praetulerunt, ει cogerem dem, quam spectare malunt. Adbibentur ab utraque parte te stes. Ille per tabulas plurium nomina interpostis parariis facit: ille non es interrogatione contentus , ns rem manu sua tenuit. Ο turpem humano 'eneri fraudis re nequitiae publicae professonem I Annulis nostris plus quam animis creditur.
In quid si viri ornati adbibiti sunt 8 in quid impri
munt si na' nempe ne ille neget accepisse se, quod accepit ci). Verum ne hoc quidem contrahendi vinculum non rumpere interdum ausi sunt perfidi,
b) De benefieiis Lib. IlI. eap. Iς. 0 De expenslatione re formulis
in nominum contractu receptis con
sule BARNAB. BRISSON. deform ct sollemnib. Pop. ROm. ver, Lib. VI. p. m. 6374 seqq-υ paraphr. Inst. III. 2I. In quem loeum praeelira scripserunt I A Co. Evs RAE ARDUS Libr Varior. lli. eap. l. ct HEI NEC CIVs Syntam. Antiquit. Rom. Lib. lil. Tit. X . quos vide.
18쪽
17 Nostra scilicet aetas non miustum fidei gerit: Tabulae notantur : adsunt reses duodecim: Tempus locumque scribit actuarius: Tamen invenitur Rhetor , qui factum neget se
ita ut recte hic applicare possimus verba P LAv T I I):
At scio, quo vos solearis pacto perplexarier. Pactum non pactum est, non pactum pactum est, quod τε bis lubet.
Contractum inuentum esse, Ut obuiam iretur & perfunctoriis exque animi leuitate proscctis pro- mulionibus, & malevolo poenitentIae ac praecipi ijactari
tantiae praetextui, supra iam monuimus f. VIII ). At promiserat quis sine stipulatione mutuam pecuniam, & dederat di, quaeri potuit omnino, Vtrum conuentio haec valeret inuito creditore, quippe quae non gaudeat vinculo stipulationis y Spopondit item nude quispiam, se Velle usum rei certum atque gratuitum concedere alteri, deditque rem, ast postea poenitentia ductus repetit ante finitum usum i em, dicens, se non satis deliberasse. Vt custodiat gratis rem suam, Caium rogauit Titius; Caius promittit custodiam, recipit rem, sed non custodit, negligit candem, quasi non sit contractum, sed solum comventum. Debitor in securitatem crediti osteri creditori remi, deinde eam nondum soluto debito reuocar, interserens caussam, poenitere se facti. Ne itaque talia
CERI supplementa ad Plauti A v. 8 I. R. lular. V. 6a. sqq.
19쪽
talia euenirent exempla, aut exstantia perfidiae latius rependi occasionem praeberent; videbatur Romanis ille serio & constanter conuensisse , adeoque satis deliberasse, qui non modo rem promiserit, sed α dederit, vel receperit. Caussam ergo obligati nis praeter verba sollemnia & scripturam, rei quoque traditione & acceptatione, non qualicunque &ad vitae ministeria inutili, sed ex ea, quae ad vitae humanae commoda promouenda faciat, quibusdam conuentionibus Romani dederunt m). Atque tales quidem primum reputarunt sola negotia mutui, com-' . modati, depostιi, pignoris, quae adeo in contractus transtulerunt. Sic re contrahi coepit obligatio, uti
ex latioribus iuris nostri libris patet. g. XV.
e n. Sunt quaedam negotia, quae in ciuitate floren-ν ἰουμ i te commereiaque tractante singulis diebus, imo singulis horis millies necessitatis tum publicae tum pri- δε κωδε vatae caussa non possunt non perfici. Quot quaeso singulis Romae nundinis iniri oportuit emtiones venditiones, quot locationes conductiones quotidie in tanta hominum luxui deditorum multitudine, quot mandata, societates quot 8 Non semper venditor
statim tradit rem vendendam, neque locator simul ac de consentu utriusque constat, rem locatam. Neque etiam semper ementes sortasse parui rem pretii, conducentes, socii, mandantes, dum interponunt
consensum , praesentes possunt esse. Ob negotiorum quoque frequentiam non semper est tempus confici-
20쪽
I9endi nomina, vel stipulandi, aut operae pretium, ut conuocentur pararii & testes, qui subscribant, non enim res tanti semper sunt. Ecquis putat Romanos tam stupidos tamque ineptos, Ut credat, eo S non probe perspexisse, in his omnibus negotiis exigere stipulationem , vel nomina, Vel traditionem rei, esse nihil aliud,quam e pumice aquam extorquere & cCmmercia commodaque totius ciuitatis sti filaminarer His igitur de caussis iure ciuili approbatum receptumque est, Vt emtio Tenditio, locaιio conductio, s cietas, mandatum non amplius habeantur nudae conventiones, sed sint synallagmata, seu contractus, qui causiam & vinculum ciuiliter obligandi nudo consensu complectantur. Quam ob rem etiam, non Vialia pacta appellantur nuda,sola, ut supra dixi f.VIII. , sed actionys ciuiles, negotia ciuilia, cavissae ciuiles, simpliciter calffae ct contractus negotia n). Explicui
caussam, propter quam emtio venditio, locatio conductio, societas, mandatum in contractus abierunt& ex mero consensu obligationis ciuilis vim acceperunt.
Quos recensui contractus, omnes sunt conuen-S AEtiones, eaeque Verae quae cum a consensu duorum
p uriumue in idem placitum suam habeant essentiam, ais, consequitur, ut plane consensu deficiente, vel alte---πι fC et rutrius