장음표시 사용
21쪽
PRAEFATIO EDITORIS. viii dociorum quotquot dixi virorum labores adhibui, nota que quam plurimas, proprio ex fonte haustas, addidi, nullum locum praeteriens quin meam ipsius sententiam declaraverim. Codices mihi ubique fulcro Sumpsi, nec unquam ab eorum auctoritate recedere ausus sum. Verum, ne
ingeniosis emendationibus careres, lector, quas Heinsius praecipue et II. Voss. passim adtulerunt, notis inseruimus quodcunque textu procul esse statuimus. Vitam omnino resciendam censuimus, egregia dissertatione usi, quaman. 1819 edidit Lipsiae FK. A. GUIL. SPOIIN, cujus pars altera valde desideratur, neque tamen tu omnibus huic docto viro consentimus. ExcursuS mytbologicos quosdam, ex illustris Creuiteri symbolica, maximam partem, e
cerpsimus. Quod ad indicem pertinet qui Reynii primum
erat, deinde IIuset hii editioni insertus est, nunc denuo immensa opera auctus in lucem prodit. Unum adhuc superest, de quo te monitum esse velim; si te Τibulli legendi desiderium tenet, textum sequere, unice textum, praeterea nihil; editores omnes abige, qui poetam mendosa scriptura onerant, et barbare loqui interdum cogunt; denique
Me quoque servato, meeel ut itie minus . 3 Tib. Lib. I, F l. I, V. is.
22쪽
Jos. Scaliger, in Commens. p. a 6, ait : u Lege vitam poetae apud η Gyraldum ; ibi videbis exemplar, ex quo omnia quae Tibulli hodie
Μ exstant propagata sunt, aliquot pagellis transpositis, turbatum is sui,se η. Quis non in verba tanti magistri juraret ' Ex quo Scaliger haec pronuntiavit, nullus sere suit editorum, quin eamdem iniret sententiam , qua tamen nihil stultius esse potest. Omnes enim codices ex uno exemplari stuxisse nemo existimabit, qui lectionum varietatem immensam, qua laborat Tibullus, novit; praeterea salsum
est Gyraldum eadem dixisse, quae ei ad tribuit Scaliger. Vita Tibulli legitur in dialogo quarto, p. adia, neque lamen Heynius, neque Vos-Sius, neque ipse ego vestigium istius assertionis reperire potuimus; abusus est itaque Gyraldi loco Soaliger, ut merito notat Smhn, etiam de fabula illa, quam inter somnia creavit doctus vir , nihil omnino superest. Quid de hisce sentiremus, sine dubitalione iam ad libri III, Elegiam vii, v. 3a , declaravimus, ubi Etiam argumentosuit nobis eodicum diversitas, quam non solum in singulis lectionibus reperire est, sed etiam in Elegiis ordinandis atque disponendis.
Altamen fatendum est, eo lices omnes recentioris esse temporis, atque vix saeculum XIV exeedere. Tanta versantur in corruptela, ut aegre legi possint tersissimi poetae earmina, praesertim ex quo, prO-terva temeritate, Scaliger omnia miscuit in editionibus. Fuerunt et
ante typographiae inventionem viri docti quidam ex Italia, qui studia in operibus Tibulli collocarunt; in hac re laudandi sunt Bachii nota
est, quam hie transcripsimus): I'. re Franciseus Philelphus Tolen- . tinensis, natus x398, et mortuus 3 8I , vir suae aetatis multo doc- , tissimus, et Epistolis, orationibus, aliis operibus editis celeber 33 rimus; Σφ. Iovianus Pontanus Cerretensis , natus I usi et mortuusu Isoa; praeter philosophica opera, scripsit Historiam belli Neap.
23쪽
. lib. VII, latin ἰ sermonis bonitate satis celebratus et P. I. Aurispa is natione siculorum oriundus, non multum ab initiis sabeuli XVM sso ruit, versu et prosa oratione plurimum valere creditus; suitis ab epistolis latinis Eugenio Quarto, qui si eius est pontifex an . I 3Ia et ob Iit i 4 . CL Brouehh. ad I, a, dic); 4'. Seneca quidamae de quo non exploratum est; nomen eius in quibusdam eo dieihus is Tibulli, Catulli, Virgilii, adscriptum exstat n.
Contendunt editores plerique, ab his viris malam manum emendandis , vel stipplendis veterum seriptorum locis adhibitam esse: quod licet concesserim, nullus lamen mihi permasum faciet interpolationem ubique irrepsisse in textum, cujus margini nomina eorum adscripta sunt: nam eorum versuum qui pro interpolatis habendi sunt. secundum nasutos quosdam editores, mulli illorum notia; ne ei reum seruntur, qui iam in libris log ntiar vetustissim ἰs, ita ut manifesto Philolphi, Poniani, et Auris pse :etatem excedant. Ηeynius , qui Scaligero nonnullis in delictis aecessit, pariter sta tuit cod; ees omnes ex uno fluxisse : MNee ullus exstare videtur antiis quἰor, nisi sorte Sealigeri exeerpla eum fragmento Cuiae;ano, is nescio an unum quoque Heliasii excipias Anglicanum M. At quod
Huschh. de eon ieetura memἰnit, prodita in I hem. IIII r. a eadem. aen. M a. I amplificata ab uariesio supplem. ad brevior. notiti litterat. Rom. D. r. p. 34 , tibi seribit: α Medio saee io XV floruit quidam Thoma, fetioea Camera . non latinis modo, sed etiam e truseis lilieris commendatus, et poeta; evius latina habentur inter earmina ἱllustrium poetarum ital. Florent. II, tom. IX, p. 3s. Is qui Caesit , Arimini, Bononiae et Florentiae doeebat, onaeum Poreello seu Poreellio de quo multos est gentis in Disser axioni Vosesiane , tom. I, p. i5-αI J. Studium litterarum graecarum, quas ignorabat. stulte sprevit. Quod igitur uterque, homini latitio, grae eis non opus esse litteris temere praedicabat, immo potius odio iraque in Basinium Parmensem, grae earum litterarum amantissimum , inflammatus, hune, omne lomptis, in litteris praeeis eon sumplum . omnino perdigisse elamitabat. Basin tim gravem naelus est adversarium . qui quidem in bin Is epistolis, altera prosa oratione exarata, altera poeti ea , in qua Ostendit, metas Ioianos sine Iiuersamineis nihia posse, contra utrumque stylum aetiit; in utraque autem epistola Thomam Seneenm Camert m. nomine lanium Senoeae, adpellavit. Hie igitur sene ea soriati stiit , qui ἱnterpolaret Tibullum, Virgilium , aliosque poetasel euius nomen adpingeretur versibus interpolatis . . IIus et hius subiicit: M Tamen Sene eam de quo agitur paulo maturius soruisse crediderim , sἰ- quidem interpolationes eius iam notantur in eodire Paria. , qui scriptus est
24쪽
ad antiquiorem illum attinet, qui, more errantis Iudei, saecula omnia regionesque terrarum universas Tibulliana prole poetica conseverit, periisse videtur, si docto viro aceredas; mirum sane satum,
quod, ope duorum tantum librorum, Tibulli earmina propagavit, ut auctor est Heynius, apud quem unicum illud exemplar ex antiquiore aliquo prodiit, quod vetustate ac situ , aut casu vitiatum erat. Quin adeo hoe haud multo post Tibullum tempore evenit. di Nam Λu- η gustet aevi monumenta ingeniorum quoque maximam partem iu-n teriisse videntur, primis statim saeculis, incendiis maxime urbis is quae sub Nerone et per bellum civile, quod ejus mortem insem cutum est, iacta sunt; colligo hoe etiam ex eo, quod Domitianon laude datum est, quod bibliothecas incendio absumptas impen-n sissime reparari curavit, exemplaribus undique petitis Suet. Dom. M ao n. Itaque, quae opinio Heynii est, videtur a Nerone vel saltem a Domitiano, ad saeculum XIV usque, pristinus ille codex semellantum exscriptus, subito innumeris librariis in manus incidisse, et ab iis variegatus atque deformatus, omnibus nostris pro sonte suisse;
quis non haec admiratus eum poeta exclamaret 'κ et habent sua sala libelli M.
Nunc eOdices recensendi sunt omnes, quos editores adhibuere, de quibusve mentio quaeeumque apud eos est; initium faciet Hunii catalogus, quem tamen multis in locis emendavimus , Husebhii aliorumque observationes secuti; deinde codices indicabimus quos H. Voss. habuit, denique Bachii quatuor Berotitiensium nomine insignitos. Η nil itaque verba sunt quae subsequentur: nos te montium t men esse volumus, ne iis confidas quae de editionibus hie loci narrat ; nam de his infra Huschhium secuti te multo meliora edoce bimus. Neque aliter eae hic memorantur, nisi quatenus codicum originem et usum spectant. Accidit enim ut libri scripti plerumque nunc desiderentur, ita ut licet vulgandis editionibus inserviissent , tamen eorum aevum ac sorma penitus ignorentur : ubi vero passim dignosci potuit unus vel alter, qui olim a docto viro inspectus, nunc iterum in catalogo infra posito occurrit, te notula de hac re certiorem facimus. - Quum sub saeculi XV exitum sub prelo excudi libri veteres coepissent , traditi sunt operis Tibulli codices, qui ad manum erant, ne-
25쪽
que adeo emendatissimi, ut in aliis quoque scriptoribus antiquis factum. Misionem princimm I 7a DO dum quisquam satis arcu rate exeussit; si tamen probabile, Venetam , 75 ex ea esse expressam, quippe quae etiam Statii Silvas complectitur, quas prior illa
continebat. Ex hae, diuturna comparatione instituta, intellexi ductas esse editiones Regiensem 148a, Vicentinam I 82, Lipsiensem s. a. sed , aliam aliter, in nonnullis locis correctas. Praeserunt eae edi intiones plerumque eas lectiones, quas e libris script s viri docti restituerunt. Neglecta tamen, neseio quo fato, a sequentibus editoribus est hape editionum antiquarum classis, nec inspecta , nisi sorte Mureto una, et altera Dousae patri. obtinuit enim principatum altera,
etsi deterior, lectio, per Venetas et Aldinas propagata, quam tandem deprehendi ex Romania manasse. Hape igitur Romana quasi pro altera ρrincim habenda, ducta et ipsa haud dubie ex codice, sed minus emendato, diligenter olim a me excussa, prodiit 3475 , fu, jectis Cyllenii commentariis, quos ille ad codirem suum scriptum adornaverat. Ex hae certatim expressae sunt Brixienses I 86, V netae 1487, 3 91 , I 93, 25- et x Sao, sed passim ac varie ex Cyllenii commentariis sorte et aliis edd. interpolatar, quibus alius, ut dixi, codex pro tando fuit. Successero his editiones Aldinae, quae
olim, quum Dresdae viverem, ad manus non erant, nunc autem
partim in bibi otheca Georgine Augustae, part ni virorum omni in genii humanitatisque cultu expolitorum et amicissimorum, Duvii et Brandesii, tum Κulentam pi, collegae coniunctissimi benev lentia, mihi sunt oblata ac missae : atque horum demum exempla rium comparatione in tram tem eum deductus sum, quo lectionis Tibulli propagatae vestigia certa deprehenderem. Nam in superior recensione Intellexeram equidem, disserre inter se plurimum editiones Colim nas, Gryphianas , Basileenses , et reliquas, nec ta
men certam rationem, ad quam rarum discrepantiam referrem, Te-
perire poteram. BrouLhusius enim, qui magnam molem variae lectionis habuit, de editionibus et earum auctoritate parum laboraverat. Nunc igitur intellexi, Aldinam primam a. t Soa, Venetas modo dictas expressisse, nec tamen unam, sed correcto hinc inde contextu, partim ex comparatis inter se pluribus huius generis edi
De hae editione vide infra qiue Husehuius dixerit, et pariter de ea qu.
eiusdem anni est: ambas eonfundere videtur Heynius
26쪽
CODi CIBUS ET EDITIONIBUS. xxiij
tionibus . partim viri docti iudicio; nam codex scriptus adhibitus
non esse videtur. Insecuta est a. ISIS, altera Aldina, a doetissimo viro eurata, et magno eruditionis apparatu correcta, si noti
libris seriptis comparatis , etsi et hoc esse faelum probabile sit, crisi tamen subtili. et, si pauea exeipias, felici. In hae editione sublati sunt aut asteriseis notati plerique ex versibus supposititiis , et omnino iactum est emendatiori Tibulli leetioni landamentum praecla
rum. Alterutram ex his Aldinis seeuis sunt editiones sequentes omnes, sed, quod mirum est, delectu non semper cum hono iv dicio iacto : nam priorem, altera haud dubie longe inferiorem, unice expressere Colina anar et Basileenses; alteram autem Veneta per Seotum 3549, et Gryphiante. numero plures. Nec quicquam in novatum vidi ante Muretum r cui doctissimo viro Tibullus non parum debet, plus etiam debere putaretur, nisi Sealiger eum debita laude fraudasset. Nam editos est a Paullo Manutio, aut verius exed. Aldina altera repetitus, a. i598, Tibullus cum Catullo et Pro pertio a Mureto diligenter castigatus , libro ulique uno et altero adhibito . uno saltem quem suum appellat; sed consuluerat, quantum comparatione diligenter sacra intellexi . hἰnc illine editiones veteres ex Veneta pr. duetas, quas tamen more istius saeculi et ipsas vete rum codicum nomine declarat; saepe etiam, dum alios sic vel sielegere narrat, non libros seu scriptos seu prelo vulgatos, sed virorum doctorum emendationes protulisse putandus est . ,, Achilles Statius, jam tum Catullo doctis commentariis instructo elarus, Venetiis x 567, Tibullum eum commentariis edidit. Secu. tus ille est Aldinam secundam, Mureti, quod Saepe miratus sum. vix verbo mentione facta : ut tamen nec eum convicio vel obtreetatione vellicare videri possit. Fertur lamen, quum Italiam adiisset. cum Mureto vixisse, neque adeo ejus de Tibullo merita ignorare potuit. Is librorum bonam copiam habuit, non minus enim decem usus est; certe laudari videas duos Vaticanos, quorum alterum valde antiquum suisse, ex nota ad I, 3, 34 colligas, veterem bonae nota
librum Guidonis Ascanii Ssortiae Cardinalis . Angeli Cololii librum,
e quo tamen, ut etiam ex Florentino bibliothees, S. Laurentii et alio vetere libro excerpta tantum habuisse videtur: ait enim sere:
I a v. e. saeium in loco I.ib. I. U. vi. a
27쪽
in libro Colotia, in Florentino, in Hieri libro sic fuisse assi marit,
testantur, et similem aliam collationem etiam Helusio contigisse paulo post videbimus; porro librum Marcelli, pontificis maximi, Patavinum et duos veteres libros suos. Idem alios, qui rodiees eou-tulserant, con Suluerat. Non paucae ejus lectiones, id quod per se intelligitur, eum Vaticanis Heinsii conveniunt. is Ianus musa pater a Lipsio lectionum in Tibullum varietates acceperat, quas ille, dum Romae esset, ex antiquia membraniaceorum codicum Ide excerpserat, e quibus insigniores memoravit in Prae eidaneis in Tibullum c. I S, I 6. Suut inter eas nonnullae, quae in nullis aliis libris reperiuntur, ut facile possit suspicio subnasci, libro nostris antiquiore Lipsium usum esse; verum sunt eae sere ejusmodi, ut e viri alicuius doeli ingenio prosectae esse videri possint. Nam quod hoc Sallem loco a me monendum est, quum, litterarum antiquarum studio reducto, ad poeticen Romanam multorum
ingenia speculo XIV et XV se converterent, Tibullus inprimis suitis, quem exprimerent certatim Itali. Laudavi jam supra Herculem Strottam, Sannararium . Pontanum ; videbit alios is qui Italorum poetarum delicias adierit. Hoc ingeniosissimorum hominum studiosactum est, ut Tibulli exemplaria circumferrentur passim a viris doctis emendata , lacunis etiam suppletis, adeoque ejusmodi exemplaria , quae, vero nomine, interpolata erant. Multa igitur eliminanda suere in primis Mureii recensionibus; de quibus singulis locis monuimus. Atquo haec quum non fugissent Ios. Maligerum, virum judicii et ingenii vi praestantissimum, quum sibi videretur non pauca loea in Tibulli Elegiis deprehendere, quae nullo sensus vinculo inter se comprehenderentur, quum in eo subsistere deberet, ut plurium Elegiarum excerptis primam et secundam libri primi constare diceret, eo devenit, ut versus nonnullos ex minus commodo in commodiorem , ut ei videbatur, locum transferret; quod institutum idem in Propertio, etiam in Manilio , et in Sulpiciae Satira, Dousa quidem et Barthio probante, servavit. Et nostri quidem poetae Elegiam primam, ut plerasque libri prioris, plane discerpsit, et inu quam Absyrti alicujus lacera membra, partes ejus dispersit. Enim
vero, ut concedam, aliquot paginas, aliquot versus, quod interdum, v. c. in Luciano, factum vidimus, transpositos esse, lamen illud ineredibile est, in eodem carmine ita laxatos esse versus, ut' modo
28쪽
ex extremis in principia, ex his in medium, ex hoc in utrumque loeum alii et alii disjecti sint, et quidem ita, ut, quod, nisi data
opera, et magna cum arte , fieri vix potuisset, sensum qualemcunque constituant. Hoc si credere debemus, non jam plura de alomorum fortuito concursu cum Epicuri discipulis disputare licet. Non vero tantum ratione destituitur id consilium, sed etiarn pericu losum est et aleae plenum. Nam Primum in tanta ingeniorum, Sensuum ac iudiciorum diversitate unusquisque alio alioque modo lias transpositiones instituit, pari tamen jure quia in semel ex arbitrio agore
coeptum sit: tum si semel illud sequi cooperis, intra quos sues consistendum sit, quousque progredi liceat, in aliis quoque scrip toribus, vix definiri potest; et nullum, imprimis elegiacum, quod sta lis sere distichis sententiam claudit, carmen Prit, in quo non,
discerptis et ad certam rationem compositis versibus, sensum saliseommodum efficere me velle ausim recipere. Hoc tamen institutum
probavere Brou khusius Pt alii . Sed. viri docii genium elegiae non satis perspectum habebant. Quid enim . quaeso, est, in quo maxime illa versatur Z an in sublili aliqua et ad dialectices regulas exacta, severa et acerba rerum vel sententiarum positione et enarratione pan in eo, ut, quar diligenti consideratione et multo iudicio exegeris, diligenti et castigata oratione exponas 3 Immo vero in hoc ejus ingenium et natura continetur, ut animi commoti ac pertur tali sensus et assectiones seu molliores seu ex graviore impetu iam remissas et subsidentes exprimat . In hoc regnat; in hoc tota est; hoc praecipuum argumentum Sibi tractandum sumit, neque temere ad alia avocari debet. Quare illud' quia, cum singulis distichis sen- lentia finiatur, non nisi singulae et a se iuvicem Sejunctae sententi: ein ea poni possunt. Haec est, si ejus indolem recte perspicio, vera caussa, cur molibus animi exprimendis unice destinatae sit. Uti principio luctui et tristitite inserviebat δ, ita successu temporis in amore Sed iam illud reprehendit praeter Vulpium Ayrmannias, S. 69, S. 71.3 Reeta minati in Arte sua :
neipso dixi, Horatilum sequutus noto loeo Art. 75 sq. , non quasi elegi Omnino a querimonia processerint : antiquior eorum usus fuit in brevibus sententiis ethieli , gnomis et praeceptis vitae. Tales suere elegi Theognitis, So
29쪽
et ejus euris praecipuus elegiae usus suit, mansitque etiam apud eos, qui lusus tantum ingenii, non veros amores, carmine persequerentur : id quod iam ab ovidio factum. In curis vero amoris exprimendis omniane aequaliter procedere possunt, ut alia aliam sententiam, veluti in sermone cum ratiooe et multa deliberatione composito et diligenter elaborato , excipiat ' Non credo; sed ut in amante alius alium animi motum trudit, urget; ita sententias, non satis sibi respondentes, neque aectiori vinculo iunctas, subjici necesse est. Λmatorem modo supplicem esse. modo superbire , nune precari, obsecrare, modo iurare, minari, tonare, interdum laudare, objurgare, dolere , gaudere, irasci videmus. Nonne eum ratione insaniret , qui, ut in sedato orationis genere, nulla nisi apta et connexa inter se proserre vellet ' Itaque mirari non d/bemus , si in et gia dissidero interdum aliquid et hiare, eaque se excipere videmus, quorum nexus non a subtili iudicio, sed ab animi dismeti curis ei in eontraria rapti ii pelti proficisci potuit. Scilicet amantis tum sensum quasi induere, ejus statum et conditionem subire et te in eius locum iri animo tuo surrogare debes. Quae quum ita se habere, non levi judicio adductus, arbitrarer, alieno semper sui animo a Sol geranis trajectionibus, quas Broulclausius tam cupide est amplexus.
Sed videamus nunc de ejus recensione accuratius. nu Quam infesto vir summus fuerit animo in Muretum satis constat
lonis et aliorum. Translatus quoque ud sensus et aliae cis animi eorum usus multum a lamentis abfuit, si Turiaeum memineris Ad molliores sensus redis de ados adhibuit elegos Simonides, nondum tamen genere aliquo carminum eonstituto salis ae desinito. Itaque inter sequiorum etiam aetatum poetas vi dehis alios genere elegiaco usos esse , alios elegias scripsisse. Ρrioris generis poetae narrationes, hymnos, et alia argumenta hoc carmine incluserunt: quod se eommeti dabat sensibus per breves strophas facile expeditis ; etsi nee de eo satis sollieiti erant, ut sententiam stropha , seu binis versibus finirent.. Verum urte poetiea magis expolita et ea inis genere aliquo ex argumenti indole et tractationis natura accuratius constituto intellectum est, animi aD seetus molliores tanquam materiem propriam subierios elegiae esse, in qua illi versandum esset. Nec tamen intra eius fines Omnino se continuerunt priueipes carminis auctores, Callinus, Mimnermus, Philetas, Callimaehus, quantum ex fragmentis et aemulantium eos poetarum Romanorum studiis intelligitur : ita ut omnino PMo inter xe diversa ererminum genera consti tuenda esse videantur, aliud genus elegiaeum , externo habitu et trophneum
brevitate ad diversa argumenta adhibita notabile, alia elegia proprie dicta.
30쪽
CODICIBUS ET EDITIONIBUS. xxxij
Ab iisdem odiis proficisci debuit hoc, quod, Mureto plane deserto,
iterum ad Aldinam primam reversus est, eamque iterum a se eme datam operis excudendam tradidit. Nam ex Ald. pr. Scaligeranani duetam esse liquido mihi nunc eonstat; quo ipso factum est, ut plurima , quae in Ald. se . et mox a Mureto egregie erant emendata, naue iterum ani quis sordibus coinquinata proferrentur. Quumque Sealigero sensus Tibulliani candoris ac simplicitatis deesset, doctrinae contra exquisitae copiae maximae, multa ille mutavit aut refinxit docte quidem , quis neget interdum etiam ingeniose, sed a Tibulli genio abhorrenti more modoque. Quum tamen Brookhusius eum religiose seqvatur, Scaligerana recensio , quod nollem factum , pro praestantissima perperam haberi coepit. nu Madiger tres libros habuit: quorum unius copia ipsi saeta erat a Jae. Cujaelo, ICtorum principe, recentis illius et paeso ante typographicam artem inventam seripti, quo tamen moliorem hodie exstare non putabat. Idem excerpta pervetusta, in Chrestomathiae Albianae speciem potissimos locos complexa , possedit, quibus plurimum se adjutum esse, testatur. De iis, quae monuerimus, vide ad II, 6, 39. Sed ei fragmentum quoque peroptimum et quam emendatissimum, a quarta libri tertii elegia ad finem usque libri quarti, commodatum erat ab eodem magno Cujacio, quo emendatius ullum antiquam exemplar legere non meminerat. Liber is sere lectionem veram et genuinam exhibet; sed interdum plane a relἰ- quorum omnivm lectione discedit; ut tamen nec semper eorum s dem elevare videatur. Vide ad IV, 1 , 175, 2OO; V, IO; VI, 16. nae Passeratius in patieulis, quas in Tibullum conscripsit, nolis saepe e vetere libro lectiones memorat: quem peculiarem ipsius suisse etiam Broukhusio persuasum fuit. Ego tamen nondum induci possum , ut eum libro usum esse credam : sed potius de variantibos Statii aut alterius superiorum interpretum intelligo , quando vete rem librum laudat. Certe, quotquot harum variantum comparavi,
eum tino alterove Sintii libro convenire vidi : nisi quod Ι, a, 79, ex libro assert:
Num Venetis magno violavi numina verbo,
quod a nullo alio memoratum vidi; ut ei I, 3, 2, tuque pro *se. nu Eliam Ianus musa filius libro velare suo se uti profitetur in