Dissertatio theologicoanalytica de vero intellectu trium celeberrimorum capitum 10. 11. 12. divi Augustini De correptione & gratia, seu De vera & falsa adjutoriorum distinctione. Auctore Stephano Lorenzoni Vicentino ..

161쪽

ADNOTATIONES.

Postquam absolvisse credideram susteptam

dissertationem nec non veram D. Augustiani mentem enucleasse , casu accidit, ut ad D. Iustinae Monasterium prosectus, S Bibliothecam, ut mos est, invisensu novissimam mnachorum Maurinorum editionem, praeta tim decimum Tomum adeoque illa tria capista percurrere consilium injerim Cursim itaque

legiri, inveni hujus lectionem editionis aliquatenus variare, ac in eo maxime, ubi ait B. Augustinus: Nunc autem per peccatum perdito bonori merito in his qui liberantur factum est donum Gratia , quae merce meriti futura erat . In hoc

enim codice ly merito non adverbium, sed ut substantivum ponitur sublato comate. Nihil hinc sane confici posse reor, quo labefactetur vel concutiatur quoquo modo vis argumenti, quae illi loco in nostra dissertatione innititur 3 quand quidem sive perdito bono , sive perdito bono merito permanet semper intemerata conclusio gratiam naturae lapis recuperare , quod integra perdidit . Neque per hoc quod dicitur perdito bono merito, aliud Adam amisisse constat quam boni meriti possibilitatem non boni meriti consecutionem , nam si habuisset , perseverasset

162쪽

Adnotaviones. I IAttamen ne aut negligentiae, aut calliditatis insimulet , quasi illi Iectioni potius adhaeream, quae commodior, non quae verior sit , operae pretium visum est collatis ceteris editionibus quas habere potui , eisque paribus inventis nempe Frobeniana Basileenti, Junctarum Ueneta praeposito comateri Lovaniensi vero, Parisina postposito orationem reddere, quibus potissimum momentis Basileensem, enetam lectionem praeferendam censeam et non quo

ctissimorum Theologorum , Monachorum diligentiam , labores , studi , criteria, quibus omnibus de re litteraria ac praesertim Ecclesiastica optime meriti in quomodolibet ca pam, si quia hos naevos hujusmodi esse reor , ut liceat cuique in suo sensu abundare, invetaccuratissimis similia saepe menda surrepere. Dico itaque genuinam eam esse lectionem , quaera merito disjungit a bono interposito comate adverbium non iubstantivum constituit Et primo quidem, quia rectius proculdubio dicitur, amisisse aliquem quod habuit quam quod non habuit et atqui Adam bonum habuit, meritum non habuit, igitur rectius dicitur amissis bonum quod habuit, quam meritum , quod non habuit. Licet enim perdito bono perdiderit, meritum , in boni amissione perdidit quod habuit , meritum vero non perdidit, quia habuit a

163쪽

ria Advolationes .

buit, sed quia habere potuit, nam si habuisset

utique perseverasset. Praeterea qualemcumque meriti notionem in

Adam B. Augustinus excludit, ut videre est in eo ito ait Ille in bonis erat , quae bonitare sui conditoris acceperat. Ad hoc enim ut nemini luceat aliqualem meriti ideam sibi fingere , qua vel ullum ex illis tot tantisque bonis , quibus Adam praeditus fuerat , meruisse existimetur , illico subdit et Neque enim ea bona ille suis

meritis compara inrat, in quibus nullum prorsus patiebatur malum. Ut igitur consequenter ad haec, quae tam circumspecte praemiserat , suo more loquatur, dicere eum decuit Nunc autem perdito bono , non perdito bono merito vel cedite addere ut infra , quod habere potuit Idipsum cerni potest, indum ait Sicori rabatur ut sine hoc adjutorio in bono non maneret, Et dum etiam ait de gratia potentiore secundi mdam . Haec autem tanto major es, ut parum si homini per illam reparare perditam libertatem , p rum denique non posse sine illa Ges apprehendere bonum, me permanere in bonos miliet. Quid est enim apprehendere bonum, vel permanere in bono, quod apprehendimus, nisi eo regredii, de cecideramus , illud recuperare quod amisera mus, Ideo amiseramus, quia ille in bono non nimiit, in bono, inquam, in quo cum merito

164쪽

Adnotatione . a spermanere poterat , rex quo non merito sed culpa corruit Non enim ex bono merito cecidit , sed ex bono culpabiliter cecidit , cujus me. ritum fuisset, si in eo permanere voluisset.

Demum quod profecto liquidissimum est , postquam dixerit Es quippe in nobis ter hane Dei

gratiam in bono recipiendori, perfeυeranter tenendo non solum posse,ito molumus, merum etiam melle quod Possumus. Continuo subnectit de Adam et uod non fuit in homine primo e unum enimborum fuit, alterum non fuit. Namque ut reciperet bonum gratia non indigebat , quia nondum perdiderat . Ecce quid est , quod per peccatum perdidit non meritum , sed bonum , in quo cum merito poterat permanere, si vellet Permansio quidem fuisset meritum, sicut, facta est de Angelis sanctis non bonum , quod neutri suis meritis comparaverant, sed bonitate sui Conditoris acceperant , in quo bono permane tibus anctis Angelis . merito hujusmodi per. mansionis facta est merces beatitudinis plenitudo , de non ulterius cadendi certissima scientia. quo bono defectio, cujus boni desertio fuit primi hominis culpa, cujus boni privatio fuit una etiam totius stirpis , P in illo adhuc posita

tota cum illo peccaraerat justissima poena . uotquot enim ex hac stirpe gratia Dei liberantur, a damn tione utique hberantur, qua jam tenentur Osriciis

165쪽

i notationes. ac proinde stat genuina, simili utique germ nissima lectiori sine autem per peccatum perdito bono , merito in his qui Merantur , factum est do

num gratia, quae mercet meriti futura erat.

Rursum diversimode legunt Maurini Patres a Frobeniana, quam secutus sum . Ubi enim legit Froianiana . Haec est prima gratia edi data est primo Adam , sed haec potentior est in secundo Maurina legit e sed hae potentior es in secundo. Quae sectio non solum rectior, sed plane commodior inmeae aptius interpretationi congruit, nempe si intelligas , quod quidem apertissimum est sed hac prima quam habuit potentior est in secundo Adam, quae latior tunc fuisset certe si habuisset diam enim gratiam non habui primus homo Tum etiam Basileensis legit et Prima immortalis erat posse non mori Parisiensis contra Pinma immortalitas. Sed nullius momenti ista dive sitas est , immo multo dilucidior mihi videtur Maurina lectio, etsi nec alia sit prorsus obscura. Sive enim dixeris immortalis resertur ad illud, quod immediate praecedit, hoc est prima bertas

moluntatis erat posse non peccare adeoque repetitur prima libertas immortalis erat posse non mori vel etiam immortalitas, quod idem omnino sonat, cum sequentibus congruit, sensumisque perfectum quoquo modo legeris, reddit.