장음표시 사용
301쪽
quam Omnia, quae facimus atque agimus, Migantur atque diligantur. Haec epim lex ad unius cuiusque hominia naturam atque indolem pertineti ex igitur naturae est lex rationis omnes igitur consentire ac conspirare debent in iis, quae ex summis principiis
naim a rerum et hominum arcessuntur, quae omnis juris prima Veluti tamina continent. Quae quum xelinquimus atque deaerimus, natura sata: a sua dignitate atque praestantia videtur rece ictae.
Secundo de legibus libro Cicero, priusquam aggreditur assi singulas leges, in principi illa lege, quae
neque hominum ingeniis excogitata nec scitum aliquod est Populorum, sed exemum quiddam, quod universum mulidum regio imperandi prohibendique sapientia, Principii justitiam nat alis repetit Haec
igitur summa lex es mens omnia ratione aut coge iis aut vetantis dei. Ergo ut haec de mens summa lex est ita, quum in homine est Persecta, est in mente ac ratione sapientis. Iussa ac Vesta populorum vim non habent ad recte acta Vocandi et a peccatis avocandi quam vix non modo senior est quam aetas populorum et civitatum, sed aequalis illius caelum atque terram tuentis et regentis dei Quae 4 LOG II. 4.
302쪽
sunt autem Varim et ad aenipui descripta populis, favore magis, quam e legum nomen tenent. Quinetiam Multa perniciose, mu9 pesti sciscuntur in populis, quae non magis legis momen attingunt, quΘm si latroues aliqua consessu suo sanxeritit. Ergo
est lex justorum injustorumque iistinctio, am illam
antiquissimam et rerum inanium Principem KΡT Sanaturam, ad inuam leges hominum diriguntur, quae supplici, improbos assiciunt, defendunt in tuentur bonos ). meque adeo alia est ulla lex non modo habenda, sed ne appellanda quidem , - ain sese accingit ad proponendam ipsam legem de religione, Vel potius ejus ex plum. Leges euim edere non voluit persectas, quod esset infinitum, sed ipsas summas r nam atque sententias ).
Lex quam de religione expromsit, in eo consistit, .ut leges naturales, quae OsSint ad caussam religionis applicari, in compendirim ac Veluti summam redactae exhibeantur ). Singulas proponit ' leges, easque eXplicat atque earum rationem reddit Teletio libro Praecepta dedit de magistiatibus, qui, constituta res, gione, rempublicam contineant Quam quidem lex, 5 Legg. II. 5. 6 Legg. L .
T Logg. II. T. 8 Verba Guentheri I. c. p. 11 9 inde a cap. X. 3quc ad ineui libri II.
303쪽
ipso teste Cicerone, laucis novis ditata, conspirat cum romanorum magistratuum conditione, admodum ipsi probata. Deinceps enumerat atque illustra sim.gulas legis partes: cujus loci prior ara nobis est ser-vata Sub finem disputationis novum indicavit laejure Populi romani argumentum, quod cum reliqualiorum libureum phrte intercidit - Hae igitur lege'
quas Cicero proposuit, in universum sumtae erant a Vetere romanae civitatim constitutione et moribus hcum nonnulla varietate et temperatione, ut occurreret 'erum quae tum in republica erat Perturbationi.
mitis inprimis verbis Cicero versatus videtur in ii stituendo atque inormando principe civitatis, rectore atque moderatore reipublicae. Ad hunc locum spectat quoque plurima pars librorum de ossiciis. Primum civitatis rector tenere debet explanationem aequitati' iii qua juris erat interpretatio, qua nihil est regalius ' . Iuxe igitur et legibus cognoscendis studere, sontesque earum terspicere debet: nam, si summi juris non Peritissimus est, justus es e mon potest nec civilis juris imperitus esse potest Et quum in civitatibus, in quibus inpetunt laudem optimi et decus, ignomi-
a Lem. II. 10. Et x. quae forte a me hodie Og utintur, quas Ion sint in nostra republiea nec fueritit, tamen eruiit fere a more majorum, qui tum ut lex valebat. et des IIep. V. a. 3 de Iep. I. ubi L. Maj. P. 299.
304쪽
niam fugiunt ac dedecus, nec Vero tam metu Oe---que terrentur quae est notituti legibus, quam verecundia, quam natura homini dedit quasi quendam vituperationis non injustae timorem: necesse est ille rector rerum Publicarum hanc Verecundiam augeat, opinionibus perfici atque institutis et disciplinis, ut pudor cives non minus a delictis arceat, quam tus Moderatori reipublicae beata civium vita Pr Posita est, ut opibus firma, copiis locuplas, gloria .mPla, Virtute honesta sit hujus Peris maximi inter homines atque optimi illum perseviorem statuit Cicero Princeps civitatis alendus est gloria ' , et tam diu stat respublica, quamdiu ab omnibus i nox Principi exhibetur Quid multa Vir, quia administianda civitate versatur, animi perturbatioitibus et libidinibus vacuus esse debet, atque is est, ut nunquam a se ipso instituendo contemplandoque discedat; ut ad imitationem sui vocet alios ut sese splendore animi et vitae suae sicut speculum Praebeat civibus ).
Praeclaras etiam de Bro Politic sententias et Praecepta consignavit Cicero in I Pistola ad uiuium, fratrem.
305쪽
Exposita atque eaplanata tota Cicerom philosopliis, iquum est, ut, quae superiori disputatione de bcerone usque philosophia uberius a nobis atque s aius exposita sunt, quaeque Propositam quaestionem: An et quomodo M. Tullius Cicero de philosophia eiusque ingulis artibus bene meritus ait,' quantum in nobis erat, illustrasse videntin , breviter complectamur, atque disputationis praeeipua quaedam a Primaria momenta, veluti in tabula, paucis designata lineis exhibeamus . An Cicero de philosophia eiusque singulis partihus bene meritus sit, in dubitationem atque contio versiam omnino vocari nequiti Quo modo autem bene meritus it id paucis jam perstringamus. Ac Primum quidem, si rite Ciceronis iis philosophiam merita diiudicare volumus, inens uomana, qua philosophus noster immit, tempora, quibus V it, philosophises denique status, qualis apud Romanos ante Ciceronem suit, diligenter nobis sunt pensitanda. Quod a facimus, Ciceronem reperiemus de Philosophia eximie meruisse. Enimvero Micero omnium R ianorum primus, cunctam Graecorum philosophiam complaxus, hanc e Graecia Romam pertu
306쪽
laihil litteris illustiavit civibusque suis inplicuit, atque omnes illas paene incredibiles quae in hoc negotio perficiendo sibi objectae erant dissicultates ingenii antinique magnitudine exsuperavit Latinam linguam, antea ad philosophiae usum minime dotisormatam, atque rudem incultamque unus ita effinxit atque excoluit, ut ad Oxprimendas bilosophicas notiones atque instituendas cujusque generis philosophicas disquisitiones adhiberi Posset. Praeclaro indefessoque suo studio in Romanorum animis philosophiae amorem accendit
atque aluit, civesque uo opera ac labore suo Dori solum doctiores, Verum etiam meliores reddere studuit, mullorumque Romanorum non solum legendi, sed
etiam scribendi studia commovat. Etsi nullum serophilosophiae locum eliquit, quem non latinis litteris
illustraret, non perfectam tamen artis quandam dis plinam condidit, neque condere voluit; sed praeclarissima quaeque et ad mores conformandos vitamque melius instituendam Huberrima sapientiae praecepta, Tomaisi sermonis plendore inposita, civibus suis cognoscenda proΡOsuit. Atque . in eo, quod Cicerophilosophiam inter cives inducii propagavitque omni laudatione sublimior mihi censendus videtur. Haec igitur sunt beneficia, quibus in philosophia Cicero
gentem Oni3Dam OrnaVit atque Cumulavit: quae
tanto splendidiosa atque illustriora apparebunt, si
307쪽
nobiscum reputamus, arduum hoc opus, quod unius mortalis vires atque ingelatum longe l6iageque exsuperare Videtur, unius ciceronis ingenio, indust ita, labor atque opera et inchoatum et praeclare perfectum esse dam paucis Videamus, quantum philosophia i sa, quantum sequentes aetate atque tempora illius iu-
genio a que studio debeant. Cicero in philosophia quidem nihil novi invenit; sed ea retraciaVit, quae jam a graecis Hiilosophis tractata erant. Verum omnes sero ejus libri philosophici et judicii dexteritate, et ingenii humine et ero inprimis metitis sanitate,
et via ac ratione, mira quadam adjuncta urbanitate, festivitate, Venustate, atque romanae indolis garavitate, Imaeclare exsplendescunt. Grarissima satae philos
Phiae argumenta, veluti de natura deorum, de divinatione, de fato, de finibus bonorum et malorum de ossiciis, de republica, de legibus Ilibris suis illii strarit atque Persequutus est. In omnibus Ciceronis philosophicis scriptis nobilissimum quod ille, patriae
suae amantissimus, atque excelsarum riscorum Romanorum rem gestarum cogitatione Percussus,
cepit consilium optimis Philosophiae praeceptis dandis majorum Virtutes, quae tum multae paene videbantur, resuscitandi elucet. Ubinam, quaeso, Virtutiam spundor citi clariores luco lonitur atque essi cloac
308쪽
laudatione mommendatur' vitiorum deformitas taetrioribus orationis coloribus depingitur ill
atriora omnium virtutum Vitiorumque ex Pla, quae, quantua in honestate splendor, quanta ita turpitudine desomniis ait, dilucide nobis ob oculos ponunt, haurire licet exemplari Hoc profecto dicimus atque contendimus, si quis libero animo atque ab omni praejudicata vinione vacuo, enitus se totumque in Cia roma philosophica scripta dederit, eum non solum doctiorem ab hac lectione, Verum etiam, quod multo majoris momenti eat, meliorem discessu um esse γ. Deinde Ciceronia Philosophica soxipta ab alia parte egregie ineae commendant. Enimvero Cicero academicum Philom audi genua, quod sibi ad inquire dam veritatem tertissimam malae Videbatur viam, aequutua est Nullius igitur philosophiae disciplinae auctoritate adstrictus principum Philosophorum se tenuas in utramque lutem 'eri repetiendi caussa disserendo examinavit atque excussit, et in utramque Pariem Ponderaus rei momentis, rationibusque -- Paratis veritatem vel summam probabilitatem sequendam putavita E singulis igitur philosophicis disciplinis
quodcunque ipsum maxime aperie Veritatis moveret,
309쪽
libavit atque in usum suum convertit. Ciceronis igitur philosophica scripta ad ingenii acumen, ubtilitatem atque vigorem eliciendum, acuendum augendumque censenda sunt aptissima. Ei enim ingenii iacultati, quae et Primaria est, et omnium Prima excoli exerce-'rique debet, in eoque posita est, ut visum et honestum a salso et turpi discernat in Ciceronis libris optima ad se excolendam atque copiosissima materia est ρο- rata. megari quidem non potest, Ciceronem disputationes rava philosophicas Graecorum sontibus hausisse; sed graeca non interpretis modo ad verbum in linguam latuiam convertit, sed suum ipse iis adjunxit udishmi, suum scribendi ordinem, viam rati . nemque atque orationis lumen. Putemus nobiscum, quantum cingenii Iudiciique dexteritatis
cero pres,suerit in hauriendis sapientiam praeco iam graecorum Philosophorum monumentis Nam ex omnibus omnium aetatum axaecorum Philoa iphorum disciplinis, ex hac ingenti materiam quasi silva, ea delibavit, quae ad fingendos mores sapientiae Prae sis, et ad omnem Vitam conformandam vim omnino labebant saluberriinam. Et, a spectamus, quam tussi e Vehemunterque Praestanti ima taeeronis philosophica scripta, in mi ea, quae moralem doctrinam eontinent, inde a renatis litteris et ob argumenti Praestantiam et ob aermonis auaritatem, Per
310쪽
Omnes aetates, omnia tenaΡOra, ab omnibus cultioribus populis lectita suerint, Cicero non solum Romanae gerula, verum etiam multoriun aliorum, longa saeculorum seii ab illo distantium pop/rum et philosophiae omnino et inprimis moralis doctrinae magister atque doctor optimo jure dici haberique potest. Quid nonne sane quam multa debuit et urbs, Roma, et debemus nos Ciceroni, qui philosophiam non solum eloquentiae admovit, e eandem cum iuris civilis atque reipublicae gerendae scientia pulcherrimo vi culo conjunxit, atque ei Iustem accendit longe clarissimam ' . DeniqRe Ciceronis scripta philosophica nou molim pro uberrimo atque largi im9, , Verum
etiam purissimo limpidissimoque hiptoxiae philosophicae fonte habeari debent. Cicer ηnim non nu si si id sophosum essententia consign it, sed L c. n simul argumentλunt, eaque addidit ). Sic veluti Antiochi. Stoici, philomphandi ratis m, cujus nihil paene ine
2 me fac re tersa atque iitida disputiatione exposulimetir. natautinua Cras, Lugduato Batinus, in dias rL 3-di , qua spectaneu urisPrudentiae eiseronianae examinanda Ciceronia oratione Pro A. Caecina e stetur. L. B. P. EIIani Maac. 1769. Qui quidem laudat Schulairigi orat. de jurisprud. . . Ciceronis. piso, mihi haud lieuisae Iac Perizonii orationem de Cic. erudit et viduatria oculis