장음표시 사용
21쪽
κυια dicitur uberius enarratum est. Sic postea quoque Semper summi momenti erant oracula, quae νεκρOMαν-τεια vel 'πομανrεi dicta in terrae saucibus aliisque locis edebantur. Quibus quum locis introitu in regnum infernum esse putaretur sacrificiis et precibus animae defunctorum invocabantur ut petentibus re ignota nuntiarent. Erat enim opinio, vitam post mortem SSe quodammodo perfectiorem quam in hac terra, animaSque maiorem humana scientiam habere.
In omnibus his sacris eiis instituendis animalia immolari solebant, eorumque sanguis in scrobem insundebatur Od. XI 2bin, qui scrobis inseris altarium loco orat
Itaque iam a prima Graecorum aetate OnSuetudo Sacrificiorum ad placandos et deos inferos et mortuoSipsos instituendorum repetenda est. Progredienti autem tempore Graeci omnes deiunctos eodem modo atque heroes colere atque divinis honoribus prosequi solebant. II. Et hactenus quidem de Homero. Transeo iam ad Homericas opinione cum ceterarum nationum indo-europaearum antiquiSSimis Sententiis comparandas, quae ad eandem mythologiae partem spectant omnium autem harum nationum quum longe antiquissima Indi sint, prius mythologiam torum aliquanto accuratium exponeres in
Quasestionem igitur de antiquissima sententia, qua homines primi mortem vitamque futuram sibi excogitaverint quum instituturi simu naturae consentaneum videtur, ab Indis disputationem exordiri, quum inter Omnes constet, Sacros Indorum libros, qui eda dicuntur, iam multo ante Homericam aetatem Orto adeoque Omnino antiquissima literarum monumenta Sse. attamen Grae-
Corum notione primum investigari volui propterea quod Homerica carmina has distinctas easdemque Sati aeCurate copioSeque proposita nobi praebent, Indorum vero antiquitas, praesertim quod ad eda pertinet, nondum satis explorata est. Inde quum efficiatur, ut de rebus, qua hic perscrutamur, copiosa disputatio institui nequeat, tamen Si Summam rei inspicias, facile erit intellectu, in hac quoque religionis et mythologiae parte omnium veterum Opinione Summam prae se ferre similitudinem. Nam industria ac labore multorum virorum qui Summo ingenio Summaque erudition praedit his novissimis decenniis ad studium anseritarum literarum incubuerunt, factum est, ut etiam his rebus quae ad rationem inter homines deos iu pertinent, magna lux allata sit. Quare iam nunc patet, O viro non erraviSSe, quum censerent ), edis explorati sore ut multae res, quae ad cultum deorum et mythologiam uliarum natiOnum SpeCtarent, multo accuratius et Spicerentur.
De vitae defunctorum condicione.
Indi ut omnes gentes prima aetate Singulari cum amore vitam amplectebantur eamque quam diutissime in augusta pulchraque patria sibi servatam volebant. Sed a metu atque terrore morti longe alieni erant. Nam animas immortales esse et post mortem alteram adeoque beatissimam visam degere iam ab initio iis observatum suit. Quo factum est ut Indi mortuos, quos itara spatres nominabant, genio benevolo esse putarent Semperque artiSSime cum iis coniuncti permanerent. Ac primum quidem quod attinet ad naturam animit Cf. R. Roth in Zeller: the0l0g. Jahrb. V. p. 351 a. eber
22쪽
mortui, Indi ut Graeci animam quum de corpore decessisset aeriam fieri putabant, s. Mahidhara comment ad VM. S. 19 49 et 60): aiatmano vatarupam raptaS
h. e. animae efflatae venti formam nactae Eandem notionem nobis ostendit nomen martit ventus quod eos qui mortui sunt significat 3. Cum hac opinione, animases statas venti alis, ipsas in venti formam permutata abire,
coniuncta esse et cohaerere videtur illa posterioris aetatis, Sen8us morientium in ignem solem lunem ventum
vel coeli regiones dissolvi Vatap. X. 3. 3. i. Sunt etiam beati homines solis radii ibes . 3. 0), et stellae sunt lumina priorum hominum qui ad coelum prosecti sunt ib. VI. b. 4. i.
Usitatissima et vulgaris orat opinio animam augustiore, divina quadam specie post mortem ornatam laetissimam beatissimamque vitam agere in societate Yamae,
qui mortis deus habebatur. Quae sententia in multis Rigvedae hymnis nobis occurrit cons. X. b. 1. Sqq.
Quare Superstite mortuum prosequebantur verbis, quibus precabantur, ut perveniret ad patres, ad amam in summum coelum pulchra instruetus sorma quum omne imperfectum exuisset X. 14 8 sam achasva pitriblii hSam ameneShtapurtena parame yoman hiivayavadyam planar astam hi Sam achasva tanua uvarcah M). Ibi patres bene beateque viventes semper vinculo artissimo cum vivis propinquis atque amicis conivucti esse putabantur. Laborantibu opitulantur, pios tuentur
X. 15. bin, divitias impertiunt ib. 11.), sunt comites administrique deorum VII. 76 4. X. 68. 113.
Quare quum patres hac ratione divina quadam na-
tura ornati essent, in numerum deorum minorum reserendi sunt, quorum in comitatu summi dii apparent, a-rutum Rudrae Ribhuum. Hi omnes inter se cognati sunt et antea mortales fuisse, deinde vero ob merita in deorum societatem recepti esse dicuntur ). Quam ob rem patres etiam apud amam habitant, mitem dominum animarum desunctarum in medio coelo cf. Rigv. X. 14 8. 3. Yama autem mortis deus mortuorumque dominus innumero illorum deorum habendus est, quo paucos admodum in Vedis invenimus humana specie indutoS, quum
plerique merae naturae vireS, non autem PerSonae appareant. Pater eius est Vivasvat Rigv. X. 14. 13, qui apud Iranios Vivanghat vocatur ibique pater imae est. Unam autem eandemque fuisse de ama et ima, qui postero tempore apud Iranios schemschi dicebatur,
fabulam iam summorum virorum auctoritate Sati constat 3. Apud ranios enim ima si vetustissimam fabulaesormam sequamur, est is, qui primus agriculturam homines vitaeque cultum docuerit. Itaque bonus congregator dicitur, qui homines donis suis beatos reddiderit et luco sua terrae partes impleverit ' Sic ima, administer ut ex end-Αvesta intelligetur, dei hura-Μagdae, antiquissimo tempore moderator apparet mundi et rex hominum beatorum aurea illa aetate, quam variis multisque simulacris in Omnium nationum literarum monumentis exornatam Videmus.
Sed tamen hae de ima notione recentiores Sunt, quam quae in Vedis de ama reperiuntur. Ibi amaprimus homo dicitur, primus pervenit ad inferos ), quo-
23쪽
rum Princeps est, vocatur congregator X. 14. .: PareyiVunSam ravato a alii anu aliubhyali pantham
ma r unam avisti duVasya . Nam quum Indi magis quam aliae nationes, quaSArios appellare consuevimus, hanc vitam terrestrem fragilem fluxamque esse cognoscerent, factum est, ut vitam post mortem sibi excogitarent sperarentque beatissimam. Famam igitur deum in vita sutura regnare atque Versari firma tenebant fide, quum quidem Iranii imam aurea aetate iam dudum praseterita in hac terra moderatorem atque regem hominum illo tempore beatissime viventium putarent. Sod quum ama et ima ab eodem patre orti sint, primi sint homines, eo congregare atque inter beatissimos vitam laetam agere dicantur, non St,
quod dubitemus, Ruin de iis una eademque abnia exstiterit. Itaque ama, cuius soror am eandem habet vim ac naturam in vetustissimis fabulis, quae riis communes erant, primu homo est et poSt mortem pater Rigv. X. 13b l atque princeps patrum beatorum, eorumque mitis rex in coelo, ubi patres una cum eo epulari olent X. 4. 10)J . Idem in summorum deorum Sede ac Societate versari putatur ubi patribus sedem luce tenebris aquis exornatum praebet. s. X. 14 9 apeta vita vi casarpatat 'sma tam pilaro loham ahran hobhi adbhir alitubhir yahiam amo adat avaSanam Smai. Frater amae est anu qui Indis antiquissimae aetatis rex erat, qui hominibus leges omnemque vitae ac victus cultum instituisse putatur. OStea Vero, ut Webery censet, hae de an notiones ad fratrem a-
mam transierunt Quare tenebimus hoc, has de amao Manu tabulas artissime inter se cohaerere, quapropter
Rothio l. c. p. 430 hae de Manu opiniones alia quaedam
ead0mque uberior forma eiusdem fabulae sunt. Quamquam igitur ha0 notio de beatissimo patrum regno pervagata vulgarisque fuisso apparet, tamen In dorum etiam de hac re sententia in diversas partes abiisse par est. Sic popularis erat opinio, anima patrum vitam degere ei simillimam, quam Graeci in Plutoni regno in Somnio quodam agunt. Legimus enitia in Kath. pan. . : atha vapne atha pitrilohe, h. e. ut in somnio aut somno, quoniam radi SVa et omniare et dormire significat), sicut in patrum mundo. Eandem Sententiam commemoratam videmus in Vatap.
Regnum autem amae antiquiSsima aetate non tam multis simulacris quam regnum infernum apud alias nationes, praecipue apud Graecos instructum est. Imprimi vero huc referendi sunt canes duo, qui in Vedicamythologia ministri amae saepius oecurrunt. Hi caneS, quorum uterque quatuor oculos habet, custodes amae
eiusque angeli Yamasya utata sunt. Dicuntur Sara-meyau, h. e. filii Saramae, quorum unum ulin ' deum
Somni, alterum ver morti esse putat Sarama quod nomen a radice Sar, ri, ire derivandum est), canis deorum dicta proprie significatio venti est. Nomen autem Sarameyas perspicue ulin l. c. probavit idem esse atque suεiας, qui ut Supra ostendi somnia mittit tanimas in regnum infernum ducit.
Qui canes quum in Vedis nominati sint abalaia,
argumento firmo atque certo demonstravit eber 'i, no-
24쪽
men abal idem esse atque Graecorum Κερβερυς Nam sabaia sive avara, quae forma nonnu8quam deprehenditur, priore tempore arvara vel arbara erat, et ab Indicis interpretibus voce arbura . . colori maeulOSi
explicatur cf. Mahidhara ad M. S. XXIV. 10. XXX. 203.
Itaque ut vocabula abal et Κερβερος eadem Sunt, Sic eadem iis significatio subest. Horum canum non quidem munus quod Cerberi est, prohibere, quominus mortui ex Orco effugiant, quum ama invocetur ut eos canibus custodiendo tradat, sed tamen in universum unum idemque Indis et Graecis observatum fuisse haud quemquam effugere potest Quare res non gravis esse momenti videtur, quod notionem invenimus, hos canes exire ut homine peterent, quos naturae debitum reddere Opus erat; sed iusmodi repugnantiae in his rebus consentaneae Sunt ob eamque rem ubique deprehenduntur.
Eodem pertinet quod ama ipse eos, qui bene vixerint, baculo instruetus in suum regnum ducit Mahabh. III. 67543. Alia porro antiqua Indorum de regno inferno opinio ad Graecos spectat. Nam in carminibus epicis saepissime flumen commemoratur, cui nomen StVaitarani ). In eius fluctibus animae malorum pereunt, quum patre in alteram ripam perveniant ibique beatam
vitam agant. Quod ad mythologiam iam multo aliter
formatam Spectat, quum opinione de ama eiusque regno, quo tempore carmina pica florebant, a prioribus de hac re pervulgati alienae essent. Tunc enim ama in numero Septem Summorum deorum, qui mundi custodes habebantur, erat in terrae faucibus atque regione meridionali, ubi regnum insernum esse putabatur. Non est iam mitis ille mortuorum rex, sed Severus dominus
et una cum coniuge ami eorum iudex, qui crudeli specie indutus in terra apparet ut ipse homines ad mor-
tem postulet Fingebatur vir forma niger, flavis oculis
praeditus, baculum manu tenens ).
Itaque homines qui male vixerint in ardentibus fluctibus fluminis aitarani pereunt et in aniae regnum, quod infra flumen situm est, descendunt Ibi varia animalia, caneS, 'Ves rapidae, praecipue lupi sunt 3 Regnum autem infernum et in regione meridionali et locis tenebrosis atque in terrae faucibus isse firma semper fido Indi tenebant. Sic etiam posteriore tempore ii mortui, qui nondum quietem nacti erant ob eamque rem preta dicebantur, noctu locis ubi mortui sepeliri solebant, Spectra versari existimabantur Horum quoque rex Tama erat, indeque ei cognomen retar an tribuebatur ) Apparet igitur apud Indos aeque atque apud omnes fere
nationes prima de morte vitaque futura notione progredienti tempore omnino in deterius conversa e8Se.
g. 2. De poenis ac praemii futuris.
Antiquissimis temporibus Indis observatum fuisse videtur, vitam immortalem in Sede beatorum 8Se mercedem virtutis vel sapientiae, insipientes contra et stultos vita amissa evanescere. Sed iam in iis odicis libris, qui nomine Brahmana comprehenduntur haec vetustissima opinio valde permutata est. Notionem enim iam excultam invenimus, anima renasci in vita futura, in qua optimus quisque praemiiS, malus poenis afficiatur. Et locupletissimum quidem poenarum teStimonium invenimus in libro undecimo alapatha-Brahmana, adhyaya 6.
25쪽
loco uberius exponitur eos, qui male in hac terra vixerint eodem modo et ex iisdem membris quibus peceaVerint, post mortem in regno inferno laborare. Farunae enim filius, Blirigu, quum arroganter in patrem egiSSet, ab eo punitur et ob arrogantiam mittitur, ut poena Varias, quibus mortui afficiantur, cognoscat Spectat hoc ad Graecorum fabulam, in qua γυας et φεγναι propter arrogantiam viravissimas rapud inferos poenas
dare putabantur, et recte mihi eber censere videtur, has Indorum et Graecorum fabulas inter se coniunctaSesse atque priore harum nationum aetate unam eandemque fuisse, quamvis singulae res non iam accurate diiudicari possint. Nam Bhrigu nomen idem pDr' est et radix sanserita lirh gr. φελγ φλεγ significat rigere, torrere Haec autem opinio, animas defunctorum
in regno inferno premi et laborare aestu, haud aliena
esse videtur ab harum nationum condicione, quae Vel maxime sole ardenti aegrotare solent. Imprimis vero ad poena post mortem dandas Indorum sententia posteriore aetate perVagata pertinet, animas post mortem ab aliis
transire ad alios et in aliis deinde corporibus tam diu renasei et renovari, quoad puri et boni essent itaque in Summum Brahmani mundum reciperentur Qui bonam in hac terra vitam degissent, deliciores renaScebantur, contra qui malam poenas graviSSima apud inferos passi denuo humiliores homines, quin etiam animalium corporibus praediti in hanc terram redibant, atque tam diu hac in vitae condicione vivere coacti erant, quoad qui purgati persectique in Brali manis societatem pervenirent, digni putarentur ). Si quis integra vita peracta mortuus SSet, puruS spiritus ad deorum, spirituum lucis consortium proficisci
poterat. Quare in primo libro aushitaki-Upanishadis
legimus omnes qui decedunt ex hoc mundo, ad lunam perveniunt a luna deinde per varios mundos in mundum Brahmanis dei perveniunt ); ibi anima a Brah-manis ancillis, quae psarase dicuntur, excipiuntur et ad solium de ducuntur. Neque hic praetoreunda esse videntur Iraniorum pervulgatae uberioresque in sacris scriptis propositae demortuorum iudicio opiniones, quod iudicium ad pontem Cinvat dictum erat. Inde boni in praeclarissimam Sedem proficiscuntur, mali contra pontem transgredi non poS- sunt itaque in Tartara removentur i.
Magnam lucem ad explorandas Indorum antiquissimas de vita futura sententias ritus asserunt, qui iis insuneribus observati erant. Et primum quod attinet ad genus Sepeliendi, ali constare Videtur primi temporibus, ad quae edica religio spectat, Indorum OnSuetudinem fuisse, mortuorum corpora terra condere'). Quod
luculente loci testantur Rigv. quidam, imprimis X. 18. 10,
ubi terra invocatur ut mortuum benigne in gremium Suum accipiat acceptumque foveat. Erat autem etiam antiquitus mos ille notus, mortuos ammi in rogo comburendi, quod posteriore tempore unicum Sepulturae genuS
fuit. Remanebat tum autem e veterrima ratione Onsuetudo, quum mortuu flamini COnSumptu eSSet, OSSacolligendi terraque componendi. Propinqui et amici imprimis vero mariti defuncti
26쪽
Adest et sacerdos, quum Indi praecipue in funeribus multa caerimonias variaque sacriscia diligentissime ob-
Servarent. Atque haec sane memorabilis esse videtur con-Suetudo, ex qua viduam admonebant, ut a corpore coniugis decederet, quum iam vinculum, quo maritu et uxor Coniuncti fuissent, dissolutum esset ). Hinc autem intellegitur non iam antiquitus Indorum fuisse morem et legem, ut viduae una cum maritis flammis cremarentur. Spectat enim haec consuetudo ad aetatem edica multo poSteriorem ). Corpu mortuum quum terrae mandant, voti Prosequuntur quibus terra invocatur, ut benigne mortuum
recipiat Rigv. X. 18 10 et ama deus, ut animae defuncti coelestem sedem impertiat ). Posteriore igitur Indorum antiquitate Omnes rituSSepulcrales ex combustione corporis, oSSi legio atque lustratione constabant, ita ut Indis idem fere de his rebus atque Graecis et Romanis Observatum fuiSSc appareat. Imprimis autem si quis lustrationis, quae apud Indos ab ultima aetate multas caerimonias variaque aeriscia Ontinebat, Singulas parte accuratius perScrutari Velit, X- stant multi libri, in quibus de his rebus uberrime disseritur 3. Multis etiam locis in veterum Graecorum et Romanorum scriptorum libris varios ritus relato legimus, quos Indi in funeribus instituendis habebant. Patet omnino ex iis quae hi scriptores tradiderunt, Indos simplici modo sine pompa mortuorum corpora componenda curavisse. Etenim mortuis non tumulos instituere solebant, quamquam nonnullis loci iis parvos suisse reperi-
Denique commemorandae Sunt Iraniorum de mortui opiniones quae adeo a ceterorum Ariorum abhorrent, ut tempore multo OSteriore ortae esse videantur.
Eorum enim libri sacri, Avesta, prohibent, quominu corpora defunctorum sepeliantur vel comburantur vel in aquam coniiciantur cf. Vend. I. 18. VI. 6. Collocari autem solebant mortui quibusdam locis, ut a bestiis lacerarentur, quo factum est, ut Iraniis haec loca terribilibus rebus repleta essent se in iis praecipue dii tenebrarum mortisque versari putarentur cf. Herod. I. 140.
Nulla enim ratione se magis contaminari OSSe opinabantur quam quum in mortuorum Oeietatem VeniSsent, quare plurimas lustrationes ranii semper Summa cum diligentia ac religione obServabant.
Duodecimo die post alicuius mortem vacca immolari solebat, quo sacrificio peracto anima mortui ab hac vaeca, cui nomen erat anustarant, trans flumen alta-rani in patrum mundum duci putabatur. Ad quam opinionem Spectat etiam morientium OS, Caudam vaccae
prehendere et similis alius ritus qui in sacrificio illo pitrimodii dicto institutus erat, de quo LMuhnaeitschrXV. p. 226. Familiae porro et gentis antiquitus ossicium erat, mortuis patribus certis anni diebus, tempore potissimum novae lunae et die mortuorum natali sacrificia offerre ).
27쪽
Quibus cum sacrificiis epula illa coniuncta erant, quae Romani silicerni dicebant. Ad haeo enim animae maiorum invitabantur ut una cum vivis cibo fruerentur cf.
Manu III. 187-2383. Et in funeribus et in his silicerniis erat Indorum consuetudo in honorem eorum eantare, qui de familia decesserant Arrian. Ind. X. 1). Quin etiam quotidie animis patrum aquam libare
solebant; praecipue vero die mortui natali omne propinqui conveniebant, ut animis defunctorum dona ac Sacrificia offerrent.
Ab his opulis funebribus haud multum raniorum
seriae mortuorum abhorrebant, quae hi Semper re gravisSima Summique momenti erant. Itaque posteriorem Graecorum morem heroes prioris aetatis post mortem divina veneratione proSequendi etiam apud Persas usitatum reperimus, qui viros bene de patria meritos summis et perpetuis post mortem honoribtis dignos habebant ). Hic igitur mortuorum cultus et ad prima Ariorum tempora spectu et ad poSteriorem aetatem qua omne defuncti singulari quodam honore colebantur. Patre in Summorum deorum consortium perveniebant, administri et socii deorum erant, adeoque, qui homines fuerant, post
mortem fieri putabantur dii. Qui dii quum primis temporibus ex Indorum Sententia in aere, venti atque tempestatibus versarentur, SuperStite Semper cum ii coniunctos et a sui maioribu cireumdato Sese existimabant.
Indorum Vin morte situque futura sententii expositis iam me converto ad reliquam disputationis partem,
qua demonstraturus sum, nationibus indo- europaeis in universum easdem de his rebus ab initio opiniones suisse. Sed satis fecisse mihi videor, Si praestantissimis nationibus idem observatum fuisse demonstravero, Indis, Graecis, Romanis, Germani omiSS Ceterarum quae huc pertinent religione. Etenim nihil attinet cunctas Romanorum et Graecorum de morte vitaque futura notiones proserre, id quod et alii atque multi uberius fecerunt et ad quaestionem quam institui diiudicandam opus non esse videtur. Nam quum nationes, de quibus hic agimus eandem habeant originem, fieri non poteSt quum e Sedibus antea communibus alias petiturae discederent, quinquas de divinis humanisque rebus notione Secum tulerint in universum retinuerint, quamvis quaeque natio has ut par erat excoleret atque permutaret. Quare quaestionem ita instituam, ut, si Summam rei SpectaS, unam eandemque apud diversas natione Sententiam aut aperte proferri aut, si minus, certo concludi posse demonstrem, deinde vero singulas et proprias res attingam, e quibus hoc perlucide apparet.
g. 1. De animi humani post mortem natura.
Ac primum quod attinet ad animi humani post mortem naturam, iam Supra cognovimus Indos pariter atque Graecos animam aeriam habuisse mortuorumque animagin aera recessura putavisse. Neque aliter existimaverunt Romani et Germani. De Romanis igitur satis esse videtur dicere, quod Servius commemorat ): secundum eos, qui animam volunt esse ventum, ut IV. 705 . . . atque in ventos vita recessit; et quod Varro dixit apud Augustinum ): a Summo autem circuitu coeli usque ad ad Verg. Aen. II. 562 d eivit dei VII. 6.
28쪽
circulum lunae aethereas animas esse astra ac Stellas eaSque coeleStes deo non modo intellegi esse sed etiam videri inter lunae vero gyrum et nimborum a ventorum acumina aereas esse animas, sed ea omnino non
oculis videri et vocari heroes et lare et geniOS. Jam vero Germanorum in multis antiquis fabulis traditum legimus, animam hominis, qui vitam efflavisset, avem fieri itaque in inera abire δ) Huc referenda est opini illa antiquitus pervagata, oportere, quum qui mortuus Sset, senestras patefieri, ut anima evolaret, quae consuetudo usque ad inodiernum diem nonnullis patriae regionibus observatur ) Cui sententiae coniuncti et cognata est opini, illa sopularis etiam nunc retenta, ave ferre animas, liberos dico, in qua opinione manifesta illius antiquissimae notionis vestigia inesse satis intellegitur. Inde igitur riuum sequatur communi lantiquissima sententia, hominis mortui animam aeriam esse atque in aera abire, maxime memorabilis opinio est, animas duci canibus, Aut iidem venti esse fingebantur. Quam opinionem. in Indorum fabulis copiosius enarratam, quamquam Graeco amplexo eSSe non traditum est,
quippe quum V uεiας φυχυπ0urro canis labitus isse non appareat, 'amem Canem aliquo modo ad mortem regnumque in sernum sertinere, moi ignotum iis erat,
In nostra vero antiquitate eodem modo ac mortuorum comite apud Indo cane erant, cantiquissima opinione cani animas ad sedem defunctorum ducit i.
Eodem pertinet, quod comites dei uotan, agmen illud,
quod dicimus: 'utendes heur et: Milder ager animae
mortuorum in cane permutatae sunt 3.
Itaque animi praecipue eorum qui male vixerunt. Spectra apparent Saepi8Sime canis specie induta et mortis deam Hel haud raro cane sequuntur, quorum latratus mortem postulat atque indicat. Ad communem autem hanc antiquissimam de cane, qui est ρυχοπομπος notionem demonstrandam non alienum esse videtur docere quid Iraniis observatum fuerit. Nam hi vel maxime omnium canes colebant, quod iis praecipua quaedam laneribus peractis lustrandi vis nosset ). Atque quantopere raniorum Sententia, canem flavum quatuor oculis praeditum viam, qua mortui elatieSSent, Purgaturum Sse, ad Indos spectet neminem effugere poteSt.
Anima hominis igitur immortalis corpore derelicto in aerias regiones evolat, ubi sedes deorum sunt. Et primis quidem hominibus ubique, ut mihi videtur, persuaSum erat, defunctos in altiorem dignitatis gradum
promoveri, ita ut quodammodo ad deorum coelestium con8ortium accederent. Nam vitam tantopere naturae consociatam degebant, ut et vivos persaepe in societate et consuetudine deorum, quos nondum humana specie indutos in rerum natura praesentes ibi fingebant, sese VerSari, atque OS mortem, quam minime detestabilem habebant, iam artius cum ii semper coniuncto Se putarent. Indorum quidem augustior haec patrum natura coniunctioque cum diis, quorum administri erant, supra exposita est. Eodem respicere mihi videtur pulchra venustaque Graecorum de Elysio narratio, cuius Homerus
Od. IV. 560 sqq. mentionem facit et de insulis fortuna-
29쪽
tis sιακάρων νῆσοι quas Hesiodus commemorat cf. p. et D. 171). Praeclarissimam enim quandam pulcherrimamque animarum OS mortem sedem apud omnes hasitatione in universum eadem ratione excogitatam atque
descriptam videmus, in qua mortui divina quasi natura ac dignitate praediti beatissimam vitam agunt et Superstitum genii benevoli sunt. Imprimis illud Romanorum uberiores demonstrant sententiae de Manibus, Laribus Geniis, qui quum proprie et initio animas defunctorum significent, paulo a curatius de iis disputaturus sum. Et quod attinet ad vocem Manes, inest in ea bonitatis notio; nam manus idem significat ac bonus, ut Serv. ad . . multis locis testatur cf. I. 139 manum nim antiqui bonum dicebant, unde et mane dicitur cf. ad II. 268. III. 3. Hac autem cum nominis significatione optime congruit, quod Romani animas mortuorum Divos vel Dios Manes dicere consueverant sc Cic. de leg II. 9. 22). Eandem et nominis et naturae notionem ostendunt Mania et Mana Geneta, ater Matuta, saepissime Bona ea vocata, in quarum dearum tutela et dominio Manes erant. Similes Manibus Lares sunt animi defunctorum, quOS Romani divinis honoribus prosequebantur. Hoc autem nomine, quod SSumptum Sse ab Etruscis, quorum lingua ars praestitem Significat, inter Omne ConStat, Ptissime animi mortuorum appellantur, quippe quum Romani firmam semper tenerent fidem, eos humana re curare viviSque quoquo modo opitulari. Sed quum Lares proprie ex animis maiorum facti benigni vitae privatae publicaeque haberentur daemones Cic. in Timaeo c. IL), temporis decursu hoc nomen latius usurpabatur et multae de Laribus notiones invalescebant ) Quotquot au-
cf. Schoemanti, Opusc. I. p. 360 De iis Manibus, Laribus et Geniis.
tem Lares colebantur, pertinent ad deos illos qui dicuntur animales, qui ex animis humani facti erant ). Et Genius quidem, quod nomen a Verbo gignere derivatur, proprie est genitalis, praecipue naturae humanae deus, qui ut Varro ait ap. Aug. de civ. dei VII. 133
praepositus est e vim habet omnium rerum gignendarum. Sed tamen Genii cohaerent cum Manibus et Laribus, quare Servius ad A. III. 63 sunt etiam qui putent Manes eosdem esse quos vetusta Genios appellavit. s. ad VI. 743. Itaque Genii ad genus illud e
linunt deorum medioximorum ), quorum cultu ac veneratio praecipue apud Romano latissime pervagata erant. Neque ab his, quas exposuimus opinionibus abhorret quod antiquissima aetate Germanis de mortuorum maiorum condicione observatum fuit. Nam quos Indi deos minores et genios putabant, arules Ribhuos Ru-drae, idem apud Germanos inveniuntur et Sunt quOS
dicimus, elbe Werge ieSen. Imprimis vero qui dicuntur Werge sunt proprie animae patrum mortuorum eadem ratione ac Indorum pitaras et Romanorum Manes. Nam eandem degunt vitam beatissimam et nomina eorum, quae SaepiSSime deprehenduntur: authen Olken then osserken ulterhensignificant nata maiores. Sunt autem genu praeStantius quam hominum, quare hominibus periculis laboribusque oppressis opitulari putabantur ) His geniis ar-
s. Serv. . . III. 168 Labeo in libris qui appellantur de
diis animalibus ait esse quaedam sacra quibus animae humanae Vertantur in deos, qui appellantur animales, quod de animis fiant. 3 cf. Serv. A. VIII. 275 Sunt etiam numina aliqua tantum coelestia, aliqua tantum terrestria, aliqua media, quos deos Apuleius de doctrin. Platon Medioximos vocat, h0 est, qui ex hominibus dii fiunt et Varro dicit, deos alios esse, qui ab initio certi et sempiterni sunt, alios, qui immortales ex h0minibus facti sunt.' es. vh Zeitschr. IV. p. 10 et in Hauptii Zeitschr. V. p. 488.
30쪽
tissime cognati sunt qui dicuntur elbe cf. uhnmordd. Sagen p. 485 quod nomen ipsum plane idem ac ribliuesse recte Mannhardi censet Nam et natura eoruni eadem fere dicenda est, quum in nubibus tempestatibuSque versentur comitesque sint de Wilotan qui una cum agmine illo truci per aera fertur Respicit autem hoc Saevum agmen, quod inde ab initio usque ad novissima tempora in populari notione Wilde ag retentum intellegimus, ad agmen ventosum deorum quorum comites,
quae erat Indorum opinio, dii ex hominibus facti orant Quare ex his, quae exposui, efficitur, ut Indorumpitaras comparandi in cum Manibus et Laribus, iisquo genti quidam, quo antiquissima Germanorum religio amplectebatur similes sint. Quin etiam Germani antiquitus animas defunctorum in Solis astrorumque luce versari et ipsa haec lucida sidera esse putabant ) Itaquo
communis erat primis temporibus sententia, mortuos ad deorum consortium augusta praeclaraque natura praeditos accedere, ita ut animae maiorum in mundi partes, quae elementa sunt abirent indeque ministri sociique sum
morum deorum re humana Curarent.
Ad hanc autem sententiam accedit alia quaedam. cuius origo ab antiquissima aetate repetenda est. Perveniunt enim ad amplissimam illam animarum defunctarum sedem pulcherrimamque vitam primi vetustissimi hominum rege atque civitatum conditores, ad quos posteri omnes leges atque instituta omnemque vitae cultum re- serre consueverant. Qui ut primi fuerant homines et roges, sic post mortem principe defunctorum posterioreque tempore eorum iudices habebantur. Indorum igitur de ama eiusque frater Manu sabulas, qua explanavi iam priusquam singulae nationes in sedes proprias immigravissent, his omnibus communes fuisse inde intelle-
Τ Mannhardi Germ. Mythen p. 728.
gitur, quod nomen ipsum an plurimae SServaverunt. Nam unum idemque esse nomen Manu, Miνως, MaiaeS
Divi Manes), annus quem ac germ. . conditorem gentis dicit iam diu inter viros doctos constat ). Et apud Phryges, quae natio indo- europaea habenda est,
hoc nomen primi regis et conditoris St, ex quo apparet, etiam hos fabulam de Manu in sua sede secunitranstulisse ). Haec igitur nomina sunt primorum regum, quibus regnantibus aurea aetas hominum erat. Itaque poSt mortem hi reges in eadem condicione vitae verSantur, ut antiquissimo tempore una cum patribus defunctis laetam et beatam vitam agant iidemque mortuorum imperium obtineant. Imprimi vero huc spectant Romanorum de Manibus opiniones, qua vera atque genuina eorum SSe, nequaquam a Graecis aut aliunde receptas nisi e communi priore sententia retentas existimari velim. Quae sententia in Homericis carminibus non plane prolata est tamen e narratione de Elysio, in quo Rhadamanthus, frater Minois regnat, Sati apparet. Aecedunt autem ad eam vel maxime comprobandam quae Hesiodus de hominibus aureae argenteaeque aetatis tradit, quorum qui illa vixerunt post mortem δαίμονες αγνοὶ