Praxeos medicae universae praecepta

361쪽

quando duro, pleno , et gems ac si suco colorataeeSSHnt , urina rubra, respiratio dissicilis 28), laboriosa , anhelosa interdum ad quadraginta

vices in sexagesima horae parte Cum Suffocatio

nis periculo ) , loquela interfecta ita ut aeger

dissiculter, et nonnisi sensim, sensimque historiam morbi enarrare possit 29 ), dolor pectoris saepe paucus 3O , internus, aestu OSUS,

28) Haec dissicultas respirandi saepe a medico non antii adinxertitur, nisi ad diu phragna a respiciat, quod opus respirationis plus quam thorax , utpote quem aeger elevare timet, absolvit. 29 si omnes vero , qui hoc.morbo decumbunt, dum sermocinatitur, brevia et anhelationibus interfecta verba proferunt D. I. D. FBAM l. C. P. I 28. 3o Pulmonis paren chyma paucos, saltein respectu ad bron Chia , accipi re nerVos, inter aliose Ill. SOEMMEcBitia docuit. Ueber. u. Hau a. Lungen. De liri i8o8 . Explicatur inde absentia doloris magni multis pneumoniis propria. Dulcbie

hinc ait CELsus : u Hoc genus morbi pneumonia ) plus periculi quam doloris habet n. Lib. IV. C. Ex hac

vero doloris absentia , ex pulsu molli, ex respitatione primo intuitu non laboriosa accidit , ut praeumonia longe 1 requentius pleuriti de praetervideatur. Error iste cujus in juventute mea pluries ipse particeps sui) praeserti in in recenti , necdum plane evoluto morbo , locum oblivet. Cum vero solum in illa recenti periodo ab artis conaminibus quid boni jure expoetare liceat, Concludendum , per diag uos in nitia is sero iii stilia Iam aegrotos mori, qui alias sis Ivari ui'ς 'l Hortor hinc, iturumque hortor, ut

362쪽

oppressivus, lancinans, modo lateris thoracis alterutrius, modo utriusque ) exasperatus vel a iussi ab initio sicca, dein cum sputis puris ormibus , tenacibus , Viscosis , spumosis , si avis , iride,centibus , sae pe cruentis 3 i) ubsoluiu

vel a decubitu hoc plerumque potius in latu

assectum concesso ), et anxietas prae Cordiorum. Aerem expiratum calidiorem esse, Vulgu, Credit. Veriam potiuS Contrarium inventurus, quod ex brevi aeris in pulmone, Ciliu S respirante, mora facile explicatur. Provectiori in morbo thorax

quoties qiris febre, urina rubra, oppressione aestuosa Pe .cioris , genae alterutrius rubore , et tusSi cum sputis viΘscidis . in primis si illa indicia cruentu exhibeant, corri

pitur, malum etiamsi adspectu leve, flocci haud pendatur. illudque viriliter indicandis auxiliis aggrediatur. 3i u Qui sanguinem spumosum exspuutit, illis e Pulmonibus talis sit dojectio M. Hipp. Aph. XIII Seet. V st Delous les Aymριomes de la perit neumonia Γρnestimonio P leseul qidon Puisse regia GD comme Piathognomoni e , PGV ce via'il n'existe que dans certe mala lis ' J . est Pea Pe

363쪽

lege artis percussus Sonum ObsCurum edere solet,

et qui deni in universo suo ambitu, Si ambo pul-niones iussa immati fuerint, alias in alterutro latore 32 . Sicuti enim ophthalmias, quae ianum tantum oculum assiciunt, ab illis, quae utrumque OCulum invadunt, distinguimus; ita peripia eumOniam dextram, sinistranive a diutici distinguere

32 Absit interea ut dicam cum LAENNEC l. οὐ P. III et

364쪽

358 DR PC RIPNEUMONIIs oportet. Talom distinctionem, et exactiorem 'INO, ipio , utpote ad iobiun assectum spectantem ,

Hi PPOCRATI non latuisqe, sequentia divi Sem svorba docent: si in pulmonum instanamationibus, si lingua tota fiat alba , aspera , utruque Pulmonis Pars laborat: quibus vero dimidia lingua, qua Parte id omaret, eam inflammatio amisit. Quibus ad unam claviculam dolor subit, iis una siveVior Pulmonis alia laborat ; quibus vero ad ambas claviculas dolor extenditur , ambagst orioris Partis alae laborant; quibus ad mediana CO , tam , media ; quibus vero ad qua tu Partem p almo extenditur dolor permeat, inferna ala laborat: quibus vero una tota pars laborat, quae ei parti respondent omnia aegrotant 33 n.

I a. meumonia pulmonem Sinistrum , aut Utrumque lobum anteriorem pulmonum deii

nens , facile eum Aericanditide , et facillime cum Carditide confundi potest 34 . Item piae u-monia multis sputis cruentis insignita Pro PHeu- monorrhagia haberi posset.

365쪽

DE PERIPNEUMONIIS.

Bronchilis.

13. Peripneumonias, quae praecipuam sedem in membrana mucosa bronchia investiente inveniunt nomine bronchitidis salutamus. Hujus

morbi Symplomata , variis sub nominibus 35) jam

35) Catarrhus suffocativus , catarrhus pituitOSus , anginabronchialis , et per neumonra notha. α μν Heiamonia notha fortior nobis bronchioniam catia rhus est, quo in pituitosis , obesis , senibus , cachecticis , laxisque hominibus frigida , et bumida sub tempestate , ab accedente membranae mn Cosae hos canales investientis irritatione, copiosior, tenaxque pituita celeriori passu secreta bronch&rum fines opplendo , suffocationem s9t cito minatur n. I. P. FRANK l. c. Sunt vero a Iii , qui sub Domine Peripneu moniae nothae intellexerunt peripneumoniam mitiorem sine sebre, aut etiam inflammationem musculorum intercostalium. ORTI OB l c. 3.

3 i Opera universa LOud. i7o5. C. 4 de Per*nciam Onia notha. st Primo febris insultu nunc inculescit aeger, nunc friget. Vertiginosus est, de capitis dolore queritur lancinante , quoties tussis importunius satigat. Urina turbida cernatur, et rubens intense. Sanguis detractus Pleuriticorum more sanguinem resert. Anhelus saepenumero spiritum crebro, et celeriter ducit. Si mox tur, ut tu isti Provocet , haud

366쪽

nam illius caussam, inflammationis scilicet tironchiorum , primum J. P. FRANK 3) indicavit Patris, et magistri exemplum secuti sumus ),

aliter dolet caput , ac si in partes mox desiliret. Dolet et thorax omnis. Pulmonum coarctatio auribus adstantium percipitur D. 4o Med. rat. Syst. Sect. I. , XVII. 16. si Trahitur in hostmorbo si imma cum dissicultate et anxietate spiritus , et quia,hronchiis secedente a sataguine humore vi Scido seroSo repletis , nil tamen sputi rejicitur, aer admissus strepitum et rhonchum in fistulis edit , donec , Praecluso penitus acre, aeger suffocetur. Quod antequam evenit , pulsus aliquot saepe ante horis intem ttit, sensim gracilescit, penitusque inte cidit. Nonnunquam etiam mentis turbatio Cum extre- mortini frigore super,enit n.

refert, in qua ultima vix non constantem internorum b Onchiorum Phlogosin in centenis cadaveribus deteximus M. Cis. et ejusdem auctoris Interpr. Clin. Tub. I 8 Ia. P. Oo i 28.

P. I. Vol. I. Cap. VI. S. LXV. N. 6. u. . . . rectam habebis febrium catarrhalium saltem fortιοrum ideam , si eas pro inuaminatione bronchiorum , sive Pro bronchili se

consideres v,

367쪽

BADuΑMo hinc solum laus, primam de bronchitide Seripsisse monographiam, relinquitur 48 . Ac cessit HAsii Nos 49). Bronchitis plerumque ex

frigore humido aestia rate Corpore SUSCepto, ex contagio, sive morbillorum , sive Coque luChe,

ex croup 5 o) , et corporibus pulmonibus illa -

368쪽

psis oritur. Adgreditur saepissitne insantes, et senes, haud raro homines, prae Cipue mareS,

aetatis florentis. Incipit aegritudo derepentes cum febre pulsu frequenti, saepe duriusCulo,

Contracto, Vix forti, Calore cuti S Si CCo, Vespertinis horis adaucto, siti, an orexia, urina turbida , prosunde tincta stipata ), et Cum SenSu Constrictionis, lentionis, ponderis, et titillationis ardem is in pectore. Respiratio frequentior Cum strepitu,

veluti rhoncho, absolvitur. Sub prosurida inspiratione tussis siccae insultus ex Citatur. Decu

bitus unctique liber, aeger tamen libentius sedet, quam decumbit. Bis , terve de die respirationis dissicultas accedit, aucta simul tussi frontis dolorem, si adsuerit 5 i), exacerbante. In nou nullis rauco do animadvertitur. Singula haeC mala, interdum primis morbi diebus lethalia, pleruinque ad hebdomadem protrahi solent. Morbo in melius procedente, tussis post quartum die in humida sit, aegroto Sputa mucoso - puriformia aliquando striis sanguineis , HUt Corpore quo dam extraneo quondam pulmonibus illapso notata ) cum levamine rejiciente. Alias tussis sicca perstat, respiratio dissicilior evadit, vires franguntur, sacies livescit, ac aeger Suffocatus perit.

5i Frontis dolor certe non spectat ad symptomata genti-litia hronchitidis , et saepe complicationi hujus morbi cum coryza sinuum frontalium tribuendus videtur.

369쪽

Distinctio a febre colori holi, et morbillis.

4. Febres catarrhiales a bronchitide ita gradu tan tum differre, ut sortiores illae ad hanc revocari possint, jam monuimus. 52 . Νo interim nomine bronchitidis ibi, ubi inflammationis praesentia a dolore in pectore, et a respirandi dissicultate non confirmatur, abulamur lBDonchitidem posse a morbillo um Contagio CX-

citari , jam dicium est 53 . Ut hujus exanthe

malis stadium invasionis a genuina brouehitide distinguas, respiciendum est ad aetatem, Conditionemque aegri, et ad annuam constitutionem.

15. Inflammationem e bron hiis ad paren-ebyma pulmonis posse propagari, non dubitandum; cum tot morbi Cum symptomatibus bronchitidis incipiant; ne tandem sta pervenientibuSillis pneumoniae terminentur, cadaveribus dein inflammationem simultaneam bronchior tam , et

Paren Chymatis pulmonis offerentibus 54 . Nil

54) α Nullum scilicet nos , nec ad hanc usque diem , neque serius, Pulmonum incendium absque tirouchiorum simul inflammaticine plus minus conspicua Perspeximus i quotiescumque vero a morte ι-nchitidem fortiorem , toti

370쪽

364 DE PERIPNE UMONIIS. impedit quominus morbo sic constituto nomenbronchm-ρneumoniae iiii ponatur. Nec complica

ritis ) rara est. Sic tum ex simul lanea existetitias3mptomatum inflammationis bronchiorum , ct pleurau 55), tum ex copioso sero in cavitatem Pleurae extraVasato, quod Cadavera ex bron

chitido desunctorum saepe exhibent 56 , concludimus 57 . Quodsi incendium singula res

pirationis instrurnenta in cavitate pectoris sit reprehenderit, tale malum nomine generico Peri-ρneumoniae salutandum foret.

etiam parenchymatis pulmonalis molem , duritiem, pondus adaucta, et puriformis in eodem materiae collectionem reperimus v. I. P. FRANK interpr. cliti. I. c. p. I 25. Fateor vero , me aliquotieου sola bronchia sine ullo visibili paren-chymatis pulmonalis vitio detexisse. 55) Ait quidem J. P. FRANK l. c. p. rasi , posse inflammationem bronchiorum dolores lateris , quin pleura in flammata sit, Producere. Verum potius ALBEnsio nota 8i ad opus BADii Mi ) adhaereo dicenti : u Wenn ein stechender Schmora diabet stati sindet , εο At wahi schemtich pleursetis Oder periρneumonia mit der bronchitis per bunden M.

56) Sic observationes BADBάΜ1 l. c. Kap. 4 et meae docent. 5 re Uebrigens lassi die bei den Leichenos ungen in der