Praxeos medicae universae praecepta

381쪽

DE PERIPNTUMONIIS

debentur. Incipit morbus cum virium Prostratione, mutatione repentina vultus; sequitur horror, Calori intermixtus; accedit magna respirandi difficultas, oppressio pectoris, et anguStia Cum tussi frequenti, laboriosa , modo sicca, modo

382쪽

Cum sputis crudis, sanguineis , ichorosis. Erectos quidem sedero extrema jubet respirandi impotentia ; sed vires desunt, facilisque sub hac po- si tione typothimia accedit. Atrox simul capitis ad occipiat in prirnis dolor urget; ac sub magna vertigine , delirium tacitum , aut serox, nequenter adjungitur. Sed jam ante febris accessum, vel repente Cum illa , maXimus non raro ipsum thoracem , pungensque admodum , Vix attactum serens , animamque sere deprimens dolor cum vomitu bilioso , ac herboraceo ad Oxitur : ac perpetuae vigiliae, aut SoporeS Coma-tosi, linguae siccitas, ariditas, tremoresque, aC subsultus tendinum , singultus, urinae turbidae, aut aquosae, a Ut Saabnigrae , sanguinolentae, li-Xiviosae , furfuraceae ; vel sudores glutinosi , copiosi , cum pete chiis lividis , subnigris, aut

miliaris ortiptio, aut demum haemorrhagiae per

nares, alvum, aliasque Via S Copiosae, atque aegrotantibus funestae observantur. Interdum

dolor fugax aegrotan em quidem deserere videtur, nec tanta respirationis dissicialias urget ; sed ingens sitis, typothimiae, a phthae Cavum oris

exedentes eumdem Circumdant. Emissus hoc in morbo sanguis cohaerentia Diplurimum destituitur, ae dissolutus in CraSSamentum nequa

quam coit. Vidimus tamen et hoc in morbo Curium diarum, sed sanguinolunium obtegisse

383쪽

BR PEMPNEUMONiIS. 3 7 7 cruorem. Sub funesto morbi sine tum sterior

lethalis , tum lethargicus fere sopor, ac interdum Convulsio Cum extremitatum frigore , pulsuque exilissimo scenam claudunt in aliis , cum gastrica simul saburra ad abdomen latuerit , di arrhoea moderata symptomata infringit ; aut abscessus in exterioribus felices comparent, aut circa labia quam plurima ulcuscula , vel ad cutem exanthema in iliare , Ciam Sudore multo, a Colido meliori sub omine essiorescunt. Cadavox hoc a morbo apertum nobis obtulit pui m one mad posteriora turgidum, ac sanguine infarci Um, sed non durum; nec , ut in Vera Periplaetam Onia, graVem , aut Sero , aut coagulabili lympha circumseptum I9 . si In cadaveribus Forolivi ensium pulmones erant perfusi punctis nigris, lividi sue milii granum aequantibus , liquore foetidissimo plenis ; similis liquor in primis viis cum multis lumbricis. Apud Melgorienses epi-demia desinebat, cum accessi ; nullum igitur

cadaver introspicere volui, sed ex relatu SU persti trian conjectavi, gangraenodeas instanrinationes

in abdomine et pectore multos abstulisse Io) n. In cadaveribus a nobi S apertis praecipue ei Si-

Pelas superficiei pulmonis pleuro- pneumonia )

384쪽

o IV DE PER IDNEUMONII s. detexi. Versamur quoque in ea opinione , Plete

nitides sic dictas elysmela Ceas ai) malignas, maxima ex parte, nil aliud quam peripneu monias indolis typhodis, vel gastricae fuisse. Contagium aliquando peripneumoniis typhodibus , aut, quod idem est, typho cum peripneu monia ansam porrigere , vix dubitandum saet) ;ConStat enim, sympto mala Catarrhalia saepe mi

tium typhi insigni re 23) , ex quo actio pecu -

ἱiaris contagii typhodis in membranam mucosambronchiorum elucet. Porro vidimus saepius, praecipue tempore bellorum, milites typho contagioso detentos, praeterea intemperiei aeris, aliisque caussis peripneumoniarum expoSitos fuisse, et inde duplicem morbum , typhum scilicet peripneumoniae junctum, ContraXiSSe. Possunt tandem peripneumoniae ob impeditam respirationem, Cohibitum processum oxygenatio

nis 24 in diathesin typhodem degenerare. Ut -

21 rsipelate interdam prehendi pulmones, auctor est IIIp-PocnATEA lib. de int. assecl. N. 8. De eodem argumento egerunt BΛGLivi l. c. Append. ad pleur. WOLFGLNG Cent.

I. sol 7. Scit ENR obs. 47 in Scholiis. Cis. S. XXXII. N. a. au) CONRINGIUS l. c. 23 P. I. VOl. I. 24 Legi hic merentur observationes NYsTEN Recherches de physiologia, et de chimis Patho lagiques P. I9s , ex quibus elucet, virum gravissima Peripneumonia detentum hi diium

385쪽

DE PER l PNEUMONIIS. J70 at Sit, caveas , ne ob solam debilit tem , aut labefactationem systematis nervosi in peripneu

monia , illico indolem illius typh idem pronun-

Cies; symplomata enim ab thenica, et nervosa pneumoniam comitantia haud raro ex Congestiο-nibus ad medullam minalem 25 , et ad Ceνρ-hDum oriuntur. Politionibus enim inflammatis , et parcnchymate illorurn lympha coagulabili ru-Plet O , ne Cesse est , ut ventriculus dexter cordis sanguinem per arterias pulmonales pellendo magnum impedimentum experiatur. Quo ConceSSO, necessario etiam sequitur, venam Cavam in aurioniam dextram cordis non sine dissicuti a te exonerari. Quum vero Vena Cava a SCendens venam a Zygon , laaec autem sere omnes venas inter os tales suscipiat, inevitabilis congestio cruoris in columna Ne te δε ali eveniat oportet. Languent hinc, vel Convelluntur partes ex Columnavertebrali nervos accipientes. Ne C arduum est, congestionis cruoris in eHCγhalo piae umoniarum sociae, rationem reddere. Idem enim impedimentum quod venae cavae in auriculam

ante mortem undecimam tantum partem aeris atmosphaerici, quam homo sanus inspirasse , et exspirasse , ac longe minorem inde Consumsisse gaz Oxygenii Portionem. α5 Oreto gliackliche Behan lung eines aus emen LuΠgen entetundung entisichelten TyPhus, in HLPvLAND 'ε Diarn.der Dr. I ilh. ISat an nor. P. 28.

386쪽

iugulares venas encephali suscipientes cadit. Effectus congestionum in medulla spinali , et cerebro, liquor scilicet exsudatus non per hypothesim in pneumoniis muli is adrnilli , docent supcx ullatae 26) cadaverum sectione S.

Variam peripneumoniarum indolem perscrutando et Con ligationum mernores esse juvat. Et quidem non solum illarum complicationum, quas peripue umoni ne Cum febribus communes habent, sed et aliarum, quae illae cum morbis Chronicis ineunt. e. Q. mala Consor maiione thoracis, cum latentibus tuberculis pulmonum, cum VitiiS cordis, et Vasoriam majorum , eum inalis cerebri etc. Quare ad lectum aegrorum semper determinandum est, num peripneu

monia , quam coram habemus, qualiscum quo demum fuerit illius sedes , et indoles , locum habeat in homine antea omnino sano , vel labe quadam detento J Unde pulchre GALEN Us : Summa totius praesagitionis in morituris, con- valiturisque est, quoties vis morbi cum aegri

facultate conferatur a 7 η.

387쪽

i. Nisi Prognosin peripneumon larum ex pe

culiari aegrorum conditione , atque e X DotlΟ-nibus cle se de , et indole morbi eruas ex sola interpretatione vaga signorum, qua Semiotice

gloriatur, parum lucri obtinebis.

Prognosis ex aegri conditione

2. Peripneumoniae gravissimae esse solent I.' in recens natis, aliisque insantibus ; u.' in

senibus, viribus jam fractis, aut ad morbos cerebri dispositis senes enim vegeti, dummodo rite curati , omnium facillime emergunt s28);3.' in gibbosis , aliisque, qui pectore anguSto

instructi sunt 29 ; 4.' in gravidis inprimis

superveniente abortu 5.' in puerperis ' 6. ' in ebriosis ; 7.' in hominibus vitiis chronicis cordis , Vasorum majorum , hepatis , ct scrophulis

28 Sic ex diuturna praxi edoctus sum ; annus enim vix excurrit , quin septuagenarios et interdum octogenarios a gravissimis, iisque saepe neglectis peripuerimoniis sanitati, adjuvante DBo , restituam. 29 Sicuti incendia in domibus spatiosis sacilliine extinguuntur, ita inflammationes Viscerum, tu uavitatibus corporis humani ample con8tructis sitorum.

388쪽

obnoxiis; et 8.' in illis, qui peripneumontas jam alias perpessi erant , potissimum si inde tussicula , aut dyspnoea relictae fuerint.

Prognosis ex sede morbἰ.3. Pleuritis omnium peripneumoniarum levissima sciret, nisi periculurn transitus tum in

in dro em acutum cauitatum Pleur ae , et ulmonis, tumque in adhaesiones morbosas minaretur. Pleur Heumonia haec mala , majori adhuc in gradu cum pleuritide sommunia habet. Maximum periculum ex Prier nonia e Inergit , inprimis si , inflammato utroque pulmone, cor in consensum trahatur 3i . Interea pneu

fuerit ciam corde, sic ut ad latus procedat, resolvitur totus aeger, et iacet frigidus sine sensu, et moritur secundo aut tertio die v. Addit S IETEN: u mirum certe videtur. HI POCRATEN haec notare potuisse, nisi vel ex cogniti, circulationis Iegibus , vel ex cadaverum peripneumonia destinctorum sectione illa didicisset v. - u Cum enim cor aquatuor magnis Vasis sanguiferis pendulum in pericarisiobaereat, horizontali sere situ positum , sic ut ventriculus dexter cordis una cum dextra auricula anteriorem corpori a Partem spectet, patet ratio , quare Cordo dextro , et auricula distentissimis ob impeditum sanguinis Per pulmo uera

389쪽

monias latoris sinistri illis dextri , periculo-

Siores eSse, non invenimus. Bronchitis discrimen cum Crouρ sere Commune habet. Pueri , et SeneS maxime illo ex morbo laeduntur 3I).Ρorio ex bronchitide saepissime tussis chronica, et dyspnoea relinqui solent. Tandem cum tiron

chitis saepe cum pleuritide complicetur 33 ,

hydrops quoque oculus Cavitatum pleurae timendus 34). Item transitus in pneumoniam. Quo major enim partium inflammatarum est numerUS , eo majus periculum.

4. Periculi gradus Perfneumonia um tDaumaticarum a vi caussae laedentis, a dignitate loci affecti, et a constitutione aegroti pendent. Perfneumoniae in flammatoriae, et rheuma tiae non quidem ob indolem morbi, sed ob proclivitatem ad exsudationem l3mphae coagula bilis, et seri, necnon ad adhaesiones morbosas, conspicuas dissicultates parant. Difficultates hae

inflammatiun transitum ), sinistro vero corde , et auricula fere vacuis, cor versus anteriora progidat, et latus tangat η.

3 a) Verisimillimum, quatenus saepe dexteritate, aut viribuῶ ad sputa rejicienda necessariis destituuntur.

390쪽

384 nn PERiPNEUMON M. longu rarius in Per neumoniis gast iris , ef tW hodibus obvenire solent, utpote quae Potius virium extinctione, quarti partita in inflammatarum Iube necent. Pe mcleumoniarunὶ intermittentium, arthriticarum, et dum prognosis ex ipsa illarum descriptione apparet. Febrem interni triente in Pe Hic mSam Peri neumonicam minus lethalem, qua in alias perni Ciosas invenimus 35). Per neumoniae com licatae, inprimis cum morbis Chroni Cis, maximum periculum portendunt; dissicillimo enim perfecte solvi solent. Interea contingit aliquando , morbuin acutum chronicum , cui adsociatur , fugare.

35 Saltem plurimas peripneumonias, quamvis Post quarti imaut quintum paroxysmum solum cognitas , seliciter adhuc sanare Potui.