Praxeos medicae universae praecepta

371쪽

is. De termina in sede peripneumoniae, ad illius indolenι eruendam deveniendiam est. Una enim eaedemque peri praelamoniarum Caussae, pro vario corporis, in quod agunt, Statu, tempera mento , pro Varia annua Constitutione , morbo ruris lue regnantium natura, proque variis rerum positionibus accidentalibus , morbum eXCitare solent ita a se invicem discrepantem , ut medendi ratio , quae uni casui conveniat, alteri advorseriar. Hujusmodi discrepantiam scholaea G1LENO 58) ad nostra usque tempora, Vari RSperipneumoniarum species statuendo, designarunt. Nos sequentes StatuimUS. Peripneumonias traumaticae.

II. Peri neumonias, quae ex violentiis externis thoraci illatis, vel ex corporibus bronchiis illapsis, aut ex vaporibus acribus ad illa perducti, originem trahunt, traumaticas nuncupamus. Ad illas dignoscendas exploratio Superficiei externae thoracis saepe requiritur, sub qua inprimis fracturae costarum 59 , Vulnerum,

58) Lib. I. de cris. Cap. 5. GALENus peripneumoniam juxta quatuor hutnores in sanguineam , hiliosam , pituitosam , et melancholicam diviserat. 59) Casum novi , ubi doctores medicinae peripneumoniam

372쪽

36 7 ns P Eni PNEUMONIIS. herniarum , et emphyΥematis pulmonum ratio habenda os t. In insantibus ad corpora sortuito, ot aliena via deglutita respiciendum , potissimum , si morbus , nulla alia evidenti praevia Caussa, et derepente oriatur. Peripneumoniacent in traumaticae id genti litium habent, quod in parte inflammata derepente incipiunt, et serius

tantum uni Versum Corpus in consensum trahunt. Ver*noumoniae inflammatoriae.

18. Perfneumoniae infla ni restoriae, frequentissimae omnium ingruunt frigore con

spicuo, diuque protracto 6o . Subjiciuntur illis quam maxime, qui prius hae inorrhagiis obnoxii 6 i) , ac potui liquorum ferinentatorum dediti

a fractura costarum ortam , quin hoc Vitium cognoVerint. farragine internorum pharmacorum hecchicorum , et expectora rati tam Curaverant. Beati qui praxin chirurgicum a medica non sejungunt l

6o) BAGLivius Prax. med. L. I Λpp. ad pleurit idem I. ait: Rigoriserae igitur pleuritides sunt vere inflammatoriae Pleuritides, in iisque sanguinis missio juvabit , dummodo

Caetera consentiunt , ac perinlitant M. Addit : u Si vieto cum rigore non inceperit, spuria solet esse, ab ulti R C. ui sis, noti vero inflammatoriis dependons n. Id sem ib. Dari uiro que sub resp'ctu exceptiones , alibi Acta mea clin. An.

6i Et quia corpora ha mora hagiis admodum obrioxia , plerumque sanguineae sunt con Plexion is , et Spasticis : n

373쪽

DF PER P ΝFUMONiis. 36 orant, sonibus non exceptis 62). Morbo seciem suam, Ut saepe ac 'idit , in paren chymate pulmonum habente , Cavendum ne mollities pulsuum pri erimoniis fana diaris 63) , ut statum inflammatorium praetervideamus , esticiat.

Per neumoniae rheumaticae , ei metastalisae.

I9. Per pHeum Oniae rheumaticae ex transpiratione suppressa ortum ducunt. Febre Cum

symptomatibus rheumaticis 6 stipantur, urget

inprimis dolor pectoris , locum Crebro mutans. Sedes praecipua morbi Pleur a , tum costalis , tum pulmonalis. Quod si Caussa rheumatica fautexanthematicao ad bronchiorum membranam mucosam Conjiciatur, b OriChitis praesto est.

Perseneumoniae gostricae, bilissas, et verminosact.

Io. Per neumoniae gaStricae, praecipue

imo ventre Stricturis patent, hinc fit, ut juvenes , quil .irgas uarium hae inorrhagiaS , Sputum cruentum , et hae Inorrhoides praematuras experiuntur, perquam facile, accedentibus occabionalibus caussis, tu Pleuriticas, et pneumonicas febres incidant n. Fn. ΗΟFFMANdi med. rat. εγSt. T. IV. Sect. V. C. 6. S. VIII. 62) Nil magis a veritate alic num , senes morbis inflamma toriis parum esse Obnoxios.. Ρneumonias Summopere iu- flammatorias in octogetiariis venaesectionum ope felicitex

374쪽

scriptae sunt. Grassantur saepe epide mice praesertim aestivo tempore , Charactere annuo morbis

gastricis favente) inter plebem male nutritam, hominesque gulae indulgentes, aut animi pathematibus ingratis obnoxios. Induunt saepenumerosos in am Pleuritidis , aut Pleur O - Pueram Oritae. Febris signis gastricis insignita SCenam aperit. Ipsius aegri adspectus flavedo nempe faciei, et opulorum, rubor genarum Cir CUI Seriptus , pallor nasi, et labiorum) statum. gastricum indicant. Adsunt praeterea capitis gravedo , oris 65 op.

375쪽

DE PERIPNEUMONlis. 360 amaror, spula flavescentia 75 , exacerbationeqVespertinae, et remissiones matutinae admodum Conspicuae, insignis virium lapsus cum pulsu aepe parvo , molli, irregulari. Vomitus Spontaneus, et diari hoea biliosa symptomata leniunt; quorum nonnulla, ut virium jactura, pulsuumque mala conditio a venaesectionibus repetitis augentur. Cave, ne di agnosim hujusmodi peripia eumoniae , duce uno dumtaxat, alterove gastrico signo, instituas. Coiuigit enim haud raro, quod pueram Oniae Srimmopere inflammatoriae ne dicamus de carditide) apparatum symptomatum astricoriam, et maxime vomitum biliosum exhibeant. Nec id mirum. Sicuti cnim stimulus in abdomine haerens statum inflammatorium pulmonis , ita stimulus inflammatorius pulmonis tumultum gastricum excitare potest; lusus enim nervi Pneumο-gastrici aequali pacto sursum, et deorsum valet. In origine Symplomatum gastricorum explicanda praeter nerVorum ConS DSunt,

ratio etiam habenda est Pleihorae abc mi

nutis ob dissicultatem, quam depletio Venae

5 Colorem istum starum non bilis , sed sanguinis paucae

copiae , multo muco seu puriformi humore Inixtae , tribuendum esse, eX eo Concludo, quod talia sputa, etiamsi biliosum habeant adspectum , super lingua tamen medici gustantis neutiquam sηPOrem amariani excitant.

376쪽

Cavae ascendentis experitur 76) , et jecinoris inflammationis propterea quod peripia eum Oniae, praesertim in haemorrhoidariis, potatoribus et moerentibus saepe cum hepat itide ) societatem in trie sole ut . De Mersneumoniis vermin yis prolixe mentionem 1 ecerunt QUERCEI AN Us

Sentiam, si aetas aegri, regio, et annua ConStitutio faveant affectionibus verminosis; si pulsus fit nonnunquam parvus, mollis, debilis, et inaequalis, si experiantur aegri sensum ac si aliquid versus jugulum ascenderet, et Suffocationem minitaret; si nunc Caleant, e rubeant, nunc frigeant, et palleant; Sique Vermes Vomitu, aut alvo in conspectum veniant. Interea talem evacuationem accidentaliter Cuntingere posse, nuobliviscaris.

377쪽

DE PERIPNEUMONIIS.

Perjneumoniae talei mittentes.

r. Febres intermittentes sub larua Peri-Pueumoniae obvenire posse monuimus 83 . Tales Perstremmonias intermittentes, Seu PeriO-

paucas in Insubria, et Austria ita, ut REILIUM 94) eas iu dubium vocare, miremur. MorbuS,

83 P. I. Vol. I. Cap. II. S. XXIV. I. 84 De intermittent. diagnosi. p. 33. Pyret. P. I I . 85 De recondita labrium natura 1759. CXVIII. 86) Therapeutice specialis ad febres quasdam perniciosas

inopinate ac repente lethales , una vero china , peculiari modo ministrata , Sanabilis. Mutinae III u. L. V. C. 5. P. 323.

378쪽

veluti subres interruit tentes perniciosae, ut Plu-1 imum vertigine, frigore , VOmituque ingruit. Accedit dolor circa alterutram mammam, isque pro re nata Pungens, ardens, obtusus , serusum per sub profunda inspiratione auctus. Respi- rario sit dissicilis , ac urget tussis Sicca. Sympto mala hujusmodi subsequente C 'lore ac men attingunt, aegro delirante, sputa puriformia, subcruenta rejiciente. Sudor universalis, et urina vel jumentosa, vel sedi me uto lateritio instructa singulis malis , excepta debilitate, pro tempore sine in ita imponere solent, Ut Conuale SConlem cora in habere dixeris. A pyrexi a protrahitur per Sex horas, octo , aliquando per nychthemerum, donee novus insultus descripto similis pccedat

et sici vicissim ad sanitatem, aut mortem VS ille.

Morbuni sub adspectu febris tertianae duplicis idimus, quarum par Oxysmi alternis tantum diebus symplomatibus peripneumonicis insigniebantur. Diagno sis peripneumoniae periodicae dissi

cilis non est, si aeger diu, noctuque 95 rite

termitti end gofunden werri , und in der Amrexie die Encetundunς Noli Ommen oerschwinden koiure, beet Nei eich sehr n. 95 Decumbebat vere a. 18oi. in Nosocomio civico Vindobonensi femina peripneumonia gravissima laborans. Custos nullii narrabat uegram tota nocte placide dormivisse. Cum 'alis quies nocturna nullo pacto eum gravi statu diurno

379쪽

DE PERIPA EUMDAlis. 373 observetur, si inconsuetarum alias in peripneu Inoniis mutationum repentinarurn in pejus vicissim, et in melius, ac cla aracteris epide mici sc-bribus intermittentibus faventis ratio habeatur.

Perseneumoniae arthritia re.

22. Contingit interdum, quod impedita Podagrae, aut ery Sselatis habitualis ad extremitates evolutione, morbus vicarius in pnimo nibris praecipue in bronchiis, evolvatur. Alias simplex Catarrhias, Ut pote in tempus paroXysmo podagrae habitualis dicatum incidens hujus morbi vim ad bronchia determinat. Utroque in Casii morbus, quem MVSGRAvS 06 , et B ARTii EZ 07) egregie descripsere , Per Heu mouiae a V-thriticae nomino generali designatur. Orditur

malum cum horrore protracto , rnagna inquietudine; sequitur Calor intensus, a C tandem Symplomata bronchitidis, aut pleuritidis Superveniunt. Gravius solito decumbit aeger , quamvis Saepe uirum tantum thoracis latus ab inflammatione tentatum sit. Morbo jam prope Conva

cohaereret, ac febres intermittentes tunc aliundo eras sarentur, ipse aegram circa media in noctein visitavi , ac omnino apyrecticam inveni. Exhibitus cortex ulterioribus Paroxysmis obstitit. 96 De arthritide anomala. Cap. XI. 9 Abhandi. uber die Gichthran h. Aus d. Pranet. Mon Bi-ScBOEF. a. Th. Be lita 18o3. p. 233.

380쪽

o74 DS PERIPNEUMONII s. lescentiam deducto , interdum novus mali insultus latus oppositum in Vadens cupiat attriti t. Solutio peripneumoniae arthriticae fit comparentibus, aut paro xysmo podagrae legitimae , aut urina cum sedimento arthritico, aut sudoret Oetente , viscido , aut bullis. Perseneumonia II hoidea. 23. Peri neumoniae , socia schre , cum virium magna jactura , labefactatione Systematis nervosi, contradictione sympto malum , peticulis , rnilia

ribus , γρhodes nuncupantur 98). Hujusmodi

morbi, modo epide mice, modo sporadice Obvenientis descriptiones GALLIo 99 , CAMERARio

98) Synon. Peripneumonia pestilentialis, nervosa, Putrida , a Sthenica , a dynamica , ata Sica , muligna. 99 Fascic. de peste, Peripneumonia pestilentiali cum sputo Sang. Brix. i565. ioo) De pleurit. maligna miliarib. soluta. Tub. 3735. i) Diss i de pleuritide vera maligna cuim purpura alba seliciter curata. Εrs. I 28. α Op. T I. Epid. et ephemer. Lib. I. P. I 5. Constitutio