De morte et varia moriendi ratione

11쪽

DISSERTATIONI s.

PARS PRIMA. De Morte, e usque causiS in

genere spectatis. . Pag. I

PARS SECUNDA. De morbis, quibuS princi

pium vitale deletur. . . 26

CLASSIS PRIMA. Mors ex proprio Mechanis

mo. . . . . 28

Genus. Fatum Senile. . . . . 28

LASSIS SECUNDA. Mors ab animi pathematibus. . . . . 36ORDO PRIMUs. Animi pathemata eXcitantia. . 3ZGenus Primum. Gaudium. . . . 'γ-Seciandum. Ira. . . . . . IORDO sECUNDUs. Animi pathemata deprimentia. 46

Genus. Terror. . . . . . 6

CLASSIS TERTIA. Mors ex Calorico nimium abundante , aut nimiS par

vo. . . . . . O

ORDO PRlΜUs. Calorici eXcessiis. . . 5o Genus Primum. Calor nimius. . . SP Secundum. Ambustio. h. l. . 53 ORDO fgcUNDUs. Calorici desectus. . . . 55 Genus. Frigus nimium. . . . . 5sCLASSIS QUARTA. Mors a stimulo electrico. 53Genus. Electricitas nimia. . . . 58

CLASSIS QUINTA. Mors ex omnibus Gas speeiebus . . . sa

12쪽

CONSPECTUS DISSERTATIONIS.

ORDO PRIMUS. Gas ob nimiam Ogygenii quantitatem lethale. . . Pag. 63Genus. Gas Oxygenii purum. . . 63 ORDO SECUNDUS. Gas, quae ob desectum, OXygenii suffocant. . .. 6s

Genus Primum. AZotum. . . . 65-- Secundum. Uydrogenium. . . 66 ORDO TERTs Us. Gas, quae peculiari stimulo mortem inserunt. . . . 76 Genus. Acidum carbonicum. . . . 78 CLASSsS STXTA. Mors eX veneniS. . . 35 ORDO PRIMUS. Venena animalia. . 8ZGenus Primum. Venena, praecipue per vulnus mortem afferentia. Genus Secundum. Uenena, quae interne aS- sumta noXiam praesertimeXserunt Vim. ORDO sECUNDUS. Uenena Uegetabilia. Genus Primum. Uenena narcotica. - Secun M. Venena narcotico - acria. Tertium Venena acria. ORDO TERTIUS. Venena mineralia. G2ncis Primum. OXyda. Secundum. Salia neutra. A1,ppNDiae. De Ueneno Americano Tucumas. .

CLASSIS SEPTIMA. Mors eX morbis univer

salibus . . . . ORDO PRIMUS. Febres. . . .

Genus Primum. Febris intermittens. - S cundum. Febris Infiammatoria.

13쪽

co NsPECTUS DISSERTATIONIS. ra

Genus Tertium. Febris biliosa, seu Gastrica Pag. I 42--- Quartum. Febris putrida . . . I 3- Quintum. Febris nervosia. . . . I Sextum. Febris Catharratis. . . I 4ZORDo sECUNDUs. Morbi labriles. Genus Primum. Pellis. - Secundum. Uariolae.

- Tertium. Morbilli. - Quartum. Scarlatina seu Rubeoli. - quintum. Erysipelas. - Sextum. Febris Miliaris. - Septimum. Febris Petechialis. . OLMyum. Febris Urticata. ). APPENDIx. De Rheumatismo, Arthritide & Podagra retropulsiS. . . . 373

PARS TERTIA. De morbis, quibus Vita mi

litur ob annulum unum, alterumve Catenae virium vitalium, vel destruitium, vel in agendo impeditum. . . IZZ

CLASSIS OCTAVA. Mors ex Inflammationibus. 179 ORDO PRIMUS. Inflammationes Capitis.

Ge- Quum morbi exanthematici nostro ex judicio, tantummodo per accidens sint lethales, ct omne periculum, quod asserunt, praecipue ex constitutione epidemici, vel ex morbosa Corporis diathesi sit petendum, hine de illis in dissertatione non singulatim, verum unice in genere dixi.

14쪽

ni CONSPECTUS DISSERTATIONIS

Genus Primum. Encephalitis.

- Secundum. Otitis. - Tertium. Glossitis. -- Quartum. Angina. ORDO SECUNDUS. In flaminationes Thoracis. Genus Primum. Pleuritis. . . Secundum. Peripneumonia. - Nertium. Carditis. ORDO TERTI Us. Imflammationes Abdominis. Genus Primum. Diaphragmatitis. Secundum. Peritonitis. --- Tertis . O mentitis. -- Ouartum. Gastritis. - Quintum. Enteritis. - SEXtum. Pancreati tis.. Septimum. Mesenteritis. Octaνtim. Hepatitis. - num. Splenitis. -- DEcimum. Nephritis..- Undecimum. Cystitis.. - Duodecimum. Inflammatio Prostatae. -- Decimum Tertium. Metritis. - - Decimum Quartum, Inflammatio Ova

l Hae sunt Inflammationes, ex quibus homines perire possunt, quas ergo methodi gratia hic enumerandas esu aestumavi; in Disseristatione vero ob insignem assinitatem, quae inter eas datur, illas omnes simul pertractavi. -

15쪽

CONspECTUS DISSERTATIONIS.

CLAssIS NONA. Mors ex profluviis.

ORDO PRIMUs. Alvi profluvia Genus Primum. DiarrhOea. . . . -- Secundum. Dysenteria. - Tertium. Vomitus cruentus, morbus

niger fluxus hepaticus, ct haemorrhoidalis.

& cholera. onno sECUNDUS. Sanguinis profluvia. . . Genus Primum. Haemorrhagiae in genere. .

CLASSIS DECIMA. Mors ex CacheXitS. .

ORDO PRIMUS. Ulcera. a. a.

Gentis Primum. Phthysis. - Secundum. Ostium caries. -- Tertium. Lues Uenerea. - Quartum. Lepra. . . ORDO SECUNDUS. Atropitiae. Genus Primum. Tabes. . . Secundum. IeteruS. . . ,- Tertitam. Hydrops. ORDO TERTIUs. Debilitationes & Privationes. . Genus Primum. Scrofulae. Secundum. RachitiS. . . - Tertium. Scorbutus. - Quartum. Ane uris ma.

--Quintum. Mors partialis. CLASSIS UNDECIMA. Vitia systematis ner

16쪽

xiv CONSPECTUS DISSERTATIONI L

ORDO PRIMUs. Systematis nervosi Atonia. Pag. 39

- Secundum. Morbi clonici. Epilepsia. Aia CLASSIS DUODECIMA. Vitia systematis se-

Cretorii. . . 425onno pniMUs. Vis secretoriae eXCessus. . 426 Genus. Polysarcia. . . . . 426 ORDO sECUNDUs. Uis secretoria degenerata. . 3IGenus Primum. Diabetes. . . . 43I- Secundum. Ulcus cancrosum. . . 4 o

EPILOGUS.

17쪽

MORTE ET VARIA MORIENDI RATIONE

DE MORTE, EPUS OUE CAUSIS IN GENE- . RE SPECTATIS. f. i. M ors nobis dicitur principii vitalis, seu vitae totius corporis abolitio; ex omnium enim Consensu mortuus dicitur is, qui vivere desinit, quum requiratur ad mo tem, Ut ne minimus virium vitalium supersit gradus, sed principium vitale prorsus sit deletum; dum vitae character consistat in eo, quod impediatur, quominus elementa corporis animalis ea connubia, ad quae tam universali attractionis lege, quam lege speciali assinitatis chemicae nituntur, ineant. - Haec enim a principii vitalis energeta unice pendere, probant phaenomena, quae brevi post: mortem observantur. Etenim mox quando actum est: de vita, atque in corpore humano non supersunt nisi vires elementorum, e quibus corpus animale constat, haecque principio vitali non amplius in actione coercentur, sui juris sunt, indeque sistunt phaenomena, quae leges assinitatum chemicarum sequuntur, atque destructionem spontaneam compagis olim organicae, hoc est vitalis, peragunt. Mortis ergo

18쪽

DE MORTE

character vitae est oppositus, & quuya sit qualitas negativa,

tantum ex ea pcti debet. a. Mors itaque adesse censenda est, non quando vis vitalis siet, dum vita per aliquot temporis iΓtervallum ita latere potest, ut non tantum actiones vitales, per eXcellentiam diistae , v. g. pulsus & respiratio, desinant, verum

etiam ne minimus motus percipi valeat, morte tamen non presente, quemadmodum hand pauca exstant exempla hominum, qui mortuorum imaginem reserentes, pro mortuis

ab omnibus salutati, imo jam sepulti, per aptos tamen stimulos in vitam fuere revocati i J. Sed mors, inquam, adest: quum vis vitalis plane cesset, hoc est, ubi simul amissa esst illa facultas, qua per aptos stimulos e quiete resuscitari potest et . Hinc summo jure dicit Cl. v ANGLuNs a b veram mortis notionem haud consistere incessatione sanguinis motus, aut respirationis actionis, quam quidem in eo, ut corpus non amplius stimulis obediat, sive, ut clarius me eXprimam, mortem consistere in exstinc

r) Cf. egregie hac de re agentem Cl. I. I. B R U H I E R sur Γλ- eertitude des signes de Ia mort a. VOl. Paris 1749. 2 Itaque minus recte ab ili. GAUBIO in in sit path. vis vitalis solidi appellatur illa facultas , qua ad contactum irritamenti sese contrahit: nam vis vitalis, & solidorum contractio bene a se invicem sunt distinguendae. Prima est lacultas stimulos juxta certas leges percipiendi, & ad eos reagendi: dum e contra motus vitalis ipse est effectus illius facultatis cum stimulo quodam, quo ad actum

incitatur.

4 Vid. pulchram ejus dissertationem de morte corporea, ' causis moriendi publice defensam L. B. 1761. 4to.

19쪽

EIUSQUE CAUSIS. 3

stinctione illius qualitatis peculiaris, quae corpori vivo soli priva, & a ceteris physicis qualitatibus tum natura, tum agendi ratione admodum diversia partibus corporis constitu. xivis facultatem praebet, ut rite sti inu latae certos & determinatos motus edere, ac sunctiones, quibus peragendis imserviunt, praestare possint. S. 3. Igitur mors nihil aliud est, nisi exstinctio facultatis ad stimulum ita respondendi, ut actio sequatur, quae ex viribus corporum universalibus non pendet; illud vero, quod hancce facultatem perire facit, pro proxima mortis causia salutari debet ) - quum autem mors ipsa semper sibi similis reperiatur, ejus causam prOXimam, utpote plenam mortis rationem in se continentem, quoque semper esse unicam, eandemque Oportet. Determinare interim, in quo proprie illa mortis causa proxima consistit, hoc iopus, hic labor: ante Cl. V AN GEUNs, quantum novi,

) Loquimur hic de vita universali, sive totius corporis, ad quod bene est attendendum, quum illa jam jam tantum non exstincta nonis nullorum organorum vita propria, sicque etiam facultas ad stimulum rite respondendi nihilominus per aliquod tempus adhuc possit esso superstes, si scilicet homo moritur non ob deletum principium vitale, sed ob deletas vitales functiones, praecipue si violentia quadam externa fuerit in causa earum laesionis, in tali igitur casu, ubi vita propria cujusdam organi adhuc superest, non quidem mors absoluta locum habet, sed conspiratio illius vitae propriae cum principio vitali sive vita totius corporis plane est sublata ).

20쪽

DE MORTE

nemo mortis causae proximae mentionem injecit, & ipse Cl. Vir, etsi illam proximam causiam a morte ipsa non dinserre, adeoque eam quoque esse qualitatem privativam &in vitae cessatione consistere asserat, haud desinit tamen, quid proxima mortis causa sit, vel quaenam sit ratio, qua re vita cesset, & illa qualitas privativa, si ve mortis causa proXima geReretur. - Nostra ex opinione haecce mortis causa proxima in destruct ione Virium vitalium est quaerenda: verum hoc non susscit, nisi simul pateat quonam mo. do haecce destructio fiat, sed ut hic modus fiat perspicuus, recurrendum est ad considerationem vitae, sanitatis, & morbi. Huic tractationi inservient sequentes II. S. 4. Vivum nobis dicitur tale corpus, quod gaudet viribus & motibus ex Physica universali minime explicandis. Ejusmodi vero virium species in corpore humano dantur plures, quarum quaeque ad Oeconomiam animalem sustentandam suam confert symbolam; atque ex quorum omnium conspiratione inter se vita universalis, si1ve vita totius corporis nascitur. Vita universalis itaque a nobis consideranda es , uti catena plurium virium, quae rite invicem conjunctae harmoniam quandam constituunt, quae sanitas dicitur; sanitas enim quid aliudes , nisi perfecta regularis & harmonica organorum corporis animalis, ejusque virium conspiratio & aequili-hrium 8 hinc si illa partium harmonia levem modo tu ham patiatur, re vera adesto status morbosus; sed usus voluit, ut tunc demum corpus animale morbo laborare dicatur, quando illa virium harmonia ita perturbata esst, ut actiones, corpori animali aliter propriae, rite & commode exerceri non possint; ubi igitur quacumque demum