장음표시 사용
11쪽
36ά. Πominem principio aetivo cogitante, nempe anima S. 358), et corpore constare omnes confitentur. nemine sorsan refragante. Hoc corpus quinque ornari organis sensoriis S, 2l0.ὶ, unusquisque conspicit. His organis sensoriis, quae sunt mire et affabre facta. uti physiologi, et anatomistae demonstrant, totidem respondent nervi. Nervus est illa corporis pars, quae oritur ex medulla cere/ri, cerehellique, medulla oblungata. et Minali, et inde porrecta ad Omnes riere coris poris partes firmas . forma chordarum. Oel funiciatorum ;nuviam tensus . sed tibique laxus procedit, ut ait Meritavius l. de morhis nerooriam, Nervi sunt veluti fasciculi e pluribus fibris adeo tenui hus conflati, ut mille ipsorum ad Iineam quadratam componendam requirantur, uti notat Som mering Fabbrica dei corpo timans l. 5. 111. . Qui vis ipsorum est flexibilis. et absque lensione; nam quivis numiam tensus, sed ubique Iaxtis Procedit, uti patet ex saetitiale, qua corpus in eboreis, in scriptione, in pulsatione chorda Tum citharae movemus. Creditur, nervos esse veluti tubos, aut canaliculos, per quos fluidum nerveuin, succus nempe desaeeatissimus in cerebri medulla secretus, ad omnes eorporis partes derivetur; sed hoc nulla experientia sulcitur, neque ars suo pxamine in internum illarum partium adhuc pervenit. Cerebrum vero est major Pars systematis nervosi. ex vasculis, ea natibus, et fibrillis mirisce eontexta. variisque anfractibus, si nubus. et ea vitalibus instructa, necnon tunicis, et calvaria munita. Substantia cerebri, quae mollis est, replet erantum a fronte ad occiput, atque in duo dividitur haemisphaeria , quae una eademque basi comore junguntur calloso , quod est eandidum, et duriusculum. A parte postica cerebri ac- eum hit cerebelliam, veluti alterum cerebrum, deinde me Ila obtingata. quae est truncus omnium nervorum, qui truncus instar equinae caudae egrediens occipitis foramen per totam spinam ad os sacrum usque descendit, et nomen medullae spinalis acquirit. Qui plura cupit, adeat anatomicos: haec enim ad nostrum systema sufficiunt.
365. Si tu hortum ingrediaris arboribus, plantisque consitum variis, venusteque dispositis, illumque perlustres, pr
12쪽
seelo in anima aliquam modis calionem experieris, quam colorem vocabis, cum objecta oeulos tuos percellunt; odorem, cum flores nares tuas Excitant; sontim. cum placidi rivi murmur aures tuas demulcel; Iaeνem mollitudinem, cum mani-hus solia attrectas; svorem, eum fructus recenter excerpti lin-
suam et palatum tuum titillant si). Igitur aliqua adest relatio
Inter animam nostram et organa sensoria, inter ista et objecta externa, quorum impressionis Oecasione anima in seipsa modificatur, objectaque ipsa sibi exprimit. Jam vero illa quae- eumque mentis actio, qua ipsa, Occasione impressionum ab objectis externis in organa sensoria saetarum , aliquo modo modificatur, objectumque externum sibi repraesentat, et exprimit, dicitur sensatio, vel sensio S. 2lli. Fac ullas autem illa, qua mens percipit, intuetur, attingit, detegit. capit, quae accidunt in qualibet sui corporis parte, occasione impres sionum obj torum externorum, dicitur sensibilitas 2). Sensibilitas itaque in sensu particulari, et strictiori est ipsa vis, qua anima mutationes advertit, quae accidunt in suo corpore, et quidem in ea corporis parte, in qua accidunt, quasi sensu diffusi vo gaudereti Nam in sensu universali sensatio a latiuis dicitur quaecumque animae actio, et sensibilitas accipitur Pro A et intelligendi. et praesentiendi , et iudicandi, et acute 'eroidendi, uti recte docet Genuensis vet. par. 3. nota def. 9.ὶ Quoniam hoe discrimen minime agnovit Condit, laetius sit. 36l. , ideo mentis operationes eum sensibilitate cou- sudit, illasque transmormatam sensationem docuit, uti apposite monet Mastrofini loco et t. S. 376. 366. Sensationem vocant philosoplii etiam senstis intimi esseclum; nam sensum intimum dicunt illam animae saeuitatem, qua ipsa statum suum internum , et externum sentit,
iii Notatum est a philosophis, in oeulos fieri imagines rerum, quas ot lis attingimus, nullamque imaginem gignia rebus, quas ollaeimus, fortamus audimus, tangimus Siquidem, ut videantur res, quae sub oculos eadunt, da bent fisse aliquo spatio ab oeulia remotae , ideoque debent oculis pingi; res ero, quas aliis gensibus habemus, ipsis sensibus debent adhaerere, ut sentiantur. ideoque vicaria specie non indigent. quare, ad habendam objeelorum materialium notitiam, in aliis sensibus susscit impressis, in oculis requiritur ori
lαὶ Philosophi sensum fundamentalem non pauei recognoscunt, quo e perimur, nos habere corpus organice vivum. Revera nos habemus aensum a. zztensionis, vel restrietionis pulmonum; a. sanetion te nutritionis tempore dige sonisi I. caloris ex Mnouinis eirculatione; 4. Amis, sitis, somni . lassitudiis nis; s. membrorum, e. g. braehiorum, eum ea aliqua vi exie dimus; 6. mula. tionum, quas palimur ex passionibus, vel morbis.
13쪽
seu sentit Reipsam, et suos existendi modos. II ine docent, sensu intimo sentiri ab anima sensum doloris sive in capite, sive in visceribus internis, quae circumveniunt nervi, qui atrurico magno rematico oriuntur sSaloat. Mancino Elem. Hi Filos. o. i. Ser. i. c. i. n. 8.). Hinc sensus intimus cum conscientia saepe confunditur, et respicit praeteritum, et praesens, uti res actu Possessas: et futurum, uti rem Pos idendam , licet Beid conscientiam ad statum praesentem coarctet Theorie sur Ia memoire . Sed sensus intimus sic acceptus indicium, et ratiocinium suppotiit, quia cum conscientia re-sexa tunc confunditur S. 193).367. De senm etiam morali aliqui loquuti sunt philosophi, qui illum vocarunt sextum sensum, quo honesialem, vel turpitudinem actionum attingere valemus. Sed perperam prorsus senstremoralis, in modo explicato acceptus, statuitur; nam l. honestas, et turpitudo actionum in convenientia, vel repugnantia cum morum regulis consistit: haec vero con v nientia, et repugnantia ab intellectu humano tantum cognos i potest; 2. bonestas, et turpitudo sunt affectiones actionum liberarian , quae rerte rationis calculum supponiant; 3. si hie existeret honestalis, et turpitudinis sensus, ecquis dehortari valeret aliquem a sensu suo prioato et morali3 Requia proinde consectaria non videt inde deducenda Beligioni, moribus lite exitialia7 Videatur Mastrosint, qui opus. F/siologia delle passioni di M. Alibere, paucis aggreditur l. ά. c. l. art. 6. 368. Ex data definitione S. 365.) sensationis palet. snimam esse, quae sentis , non vero corpus. Quare male aliquitum phrsiologi tum ineta physici dicunt, cerebrum esse sedem omnium sensationum. et sensorium comm tine: nam confundunt illum, qui sentit . cum loco. in quo sentit si . Ex quo
etiam eruitur, perperam Omnino aliquos ex magnitudine capitis, aut cranii, aut cerebri deducere acumen intelligentiae,
uti optime notarunt Sornmering, et Esquirol, laudati a Ma siro fini S. 49l. ά92 . Falsi proinde sunt tum Genuensis, qui Elem. mei. t. 3. sch. Proe. 47. et Pro . 55) ex magnitudine molis cerebri illam mentis deducit, et Gali S. 6 l. in qui ex e rebro, et quibusdam protuberantiis hominum ineli nationesti Neque in solo eerebro ponendus est loeus, in quo anima nostra senistit. Si enim in eerebro tantum sentiret: i. in eerebro nos experiremur e. g. dolorem ex ictu accepto in pedet imo in ipsum e rebrum deberet omnium membrorum gravitas premere, atque totius corporis calor vitalis in ipso restringi. quae tamen experientiae adversantur; a. nnlinm haberemus sensum corporis nostri organice vivi l nota ad 162. a. l, sest solius e erebri; I. debeoe- ,
14쪽
infert. Narrant enim Val isnerius, et Bartolinius, se in aliquibus cerΘhra invenisse petrificata sine iactura iacultatum mentis , et Halter in puero, ex jactu lapidis dimidio cerebri deperdito, alterum dimidium invenit . quin in mente pateretur.
A si si sensorium commune vocamus cerririum, quaterius ab
ipso praecipue oriuntur nervi S. 366), per quos impressionem ab obiecto externo laetam anima animadvertit. tunc con-eedimus Caldario cerebrum esse sensationum Omnium sedem, seu in eo commune quoddam sensorium residere moestol.
369. In sensatione duo distiuguere possumus, et debemus. impressionem nempe iactam in orgauum sensorium, aut aliquam corporis Partem, et usque ad animam delatam ;atque animae ipsius intuitionem, perci Plionem, advertentiam. In primo casu anima omnino passiva est. Et liaee est ratio, cur, excitata in organo sensorio motione, non sit in animae potestat aut nullam, aut aliquam dum laxat habero obje-eli sensationem. Hi uc, si apertis oculis solem inluearis, cogeris illum vides te, licet exei laudo aliam vividiorem sensatiouem, aut alio convertendo oculos, aut attentionem in aliud ssendo objectum, primam sensationem retunderΡ, aut Omnino impedire valeas. Sed anima activa est in secundo casu. Nam l. xeu satio qua vis voluptate, aut dolore comitatur, uti vi do bimus 375 . Anima vero nec gaudium capit, nec dolorem averis
satur, nisi ipsa agat, quia in gaudio agit, ut bono aequisito fruatur: in ἡolore agit, ut ipsum repellat. 2. Anima saepe resistit corporis im 'ressionibus, et eorpus ipsum sibi copulatum liabet vi quadam uniente, uti putat Mast tofini ,. 420). Noe vero intelligi nequit sine Oi sentiendi in anima. 3. Corpus certe sine anima non ageret. Erεo, si agit in sensatione, actio est animae, quae sentit. si Anima sentiendo etiam vim sentiandi sentit, et sentit se sen ire tum in seipsa , tum in parte illa corporis, in quavi agit objectum externum. . 5. Simus dolorem ex vulnere aecepto e g. in manu, per totum nervum usque ad cerebrum sentire. ut demum in terebro sisteret, quod et salsu in demonstrat experientia; 4. non de heremus oeulis ridere, naribus olfacere, auri hus atidi-- , ore gustare, quis haee omnia in solo cerebro evenirent; fi deberent omnes nervi e solo egredi cerebro, tum tamen etiam ex ee bello, aliisque --
liantur pallibus t S. 164. l. Neque dicas, ideo in solo terebro esse loeum sensus . quia in parte membri vinculo eonstrieli inferiore nullus habetur sensus; hoe enim sit ex eo, quod para inferior orbata molibus vitalibus, et organicis remaneat, et veluti paralysi obnoxia vide Mel illo lCareeliis. PsiesI. seg. a.
15쪽
que actionem ipsa certe exerceret, cum attendit, reflectit,
iudieat, aut alia hujusmodi operatur; quod certe repugnat; nam ipsa est, quae percipit et altendit; ipsa vi sua obieeta sibi exprimit, et Objectis attendit; ipsa sua energia objecta percipieudo veluti pervadit, subit, illabitur, uti permhat attentione. 6. Si oculus meus corporeus ab anima in molum excitatus objecta multa, et longinqua attingat; et tur non attinget anima vi sua objectum, quod sibi exprimit, et cujus sibi ereat ideam 3 Quare antina passiva est antequam percipiat, intueatur, capiat, sibique exprimat Objectum; sed dum
naec Vit, acetoa omnino est. Hoc sensu certe Storchen au
motionibus . . . Petuli admonita, et determinata, suam Per-einiendi actionem exeri . Quare non reete se gessit Condit laetius saeuitates animae sensationem transformatam fila luens, praesertim quia Rensalio in suo systemate aeeipitur pro im- Pressione usque ad animam delata sine animae intuitu. Bine neque probamus Iaromi guidre socon di Philos. s. p. quare. Iec.), qui sensibilitatem capacitatem , et non facultatem vocat, quasi sensihilitas semper Rassiseitarem. numquam Ver actioitatem innueret. Facultas enim est ob illam vim insitam. qua anima internas, externasque assectiones recipit, habeturque perceptionis actus, quo ODiectum subiecto mani flatur. Contra Condit lachum, Helvetium, Tracyum scripserunt EX DO-stra Italia Gerdillius, Fianei, eus Soarius , Galluppi Dα. di Dy. e mei. len. 70.), Mancino, Mastro sini; ex Seotia Be id, et Steπart; ex Germania Rantius, et Fiel leus ex Gallia ipse Laio
migui ere, Degerandus, Cousinus, nec non Omnes Sustematα- malinae.
370. Cum anima sentiae, reete intelliguntur, quae bicsequuntur. i. quodcumquε ens sentit, animam habet; 2. anima copulat corpus si hi vi sua, et sentit in se; sentit extra se; sentit in corpore: sentit se spntire; sentit, corpus oceaSionem esse Suarum sensationum ; sentit, se harum esse principium agens; 3. ideoque iure corpus sine anima est gravius corpore vivo, in quo anima agit, ac sua energia corporis gra
vitati resistit, ejusque minuit pondus; praeeipue si etiam vistiniti a Mastrosint supponaturi 1. sensatio est veluti id omne, suod anima ab extertiis reeipit obieelis eum responsione in illa corporis parte, ex qua proficiscitur id, quod sensatio reserti 5. anima itaque sentit in se , et in parte corporis , in Diqitigoo by Corale
16쪽
qua impressio saeta Est, quasi ibi sedem haberet; 6. et proinde sensatio constituit animae modificationem, repositam in notitia ictus in aliqua corporis earto facti, et objecti tangentis; λ anima non sentit, cum alio attendat, quia non percipit, nec proinde intuetur; 8. sensationes gratissimae diutius protractae saepe fastidium creant, delassant, vel etiam doloreasseiunt, uti contigit in longioribus musicis, aeadem iis, theatris, commessationibus; vis enim activa animae defatigatur
37 l. Quoniam sensatio supponit objecti externi impressionem in organum sensorium S. 369.ὶ; ideo eius diversilas
et varietas a varietate derivari potest, et diversi late actionis objecti tu organum sensorium , et proinde ab omnibus iis , quae hanc aetionem impedire, minuere, augere, But quO- eumque modo modificare possunt. Quare diversa oritur sensatio; l. a diversa objecti constitutione, ob quam ex. gr. diversilumitiis radii diverse agunt in eumdem oculum; 2. a diverso ipsius objecti situ comparate ad organum; aliter enim proximum, aliter remotum corpus agit; 3. a diversa perseelione instiumenti, quod adhibetur, cujusque causa sit, ut Objectu in tu organum sensorium diverse agat syorch. S. 18. . Qua-Propter; l. impressiones debent respondere statui orgaui sensorii, atque desinito modo seri super ipsu in organum, ut anima sentiai; 2. potest fieri, ut nullum reale objectum , sed
ejus imago operetur super organum sensorium, et tamen sensatio objeeti tu anima sistat; uti videt amicum, qui videt amici imaginem; videt objecta, qui eorum videt imagines suis oculis efformalas; uti ad carpendam uvam avis in picturam Apellis, et alter avis ad insidendum super arborem depletam
volavit, uti narrat Mastro fiui n. 1528. ); 3. idem objectum
saepius super eumdem sensum agens eodem sere tempore non
eamdem sensationem excitat in anima; uti primus liquoris haustus non est ejusdem sensationis occasio, ac est haustus seeundus, et tertius; et ratio est quia primus haustus non
fuit simillimus seeundo, et palatus, et lin sua irritati, vel stupefacti sunt primo haustu; L ratio cur aliquis duobus ex. gr.
oculis videns, ac duabus audiens auribus unam sensationem experiatur coloris, vel soni, est, quia simillimae sunt im-
ιὶ Videtur lamen homo ita a natura eomparatus, ut aptior sit ad perti. Pienda ea, quae eum circumstant. quam ea, quae ipsi adherent. Sic oculos con-apieit, auris audii, nares ollaeiunt obieeta externa, quin hi sensus eipso
17쪽
Pressiones contemporaneae, unaque super aliam posita, et identisi cata: 5. mutationes tu ramusculis arteriarum, in quilius sanguis decurrit; et etiam mutationes, quae sunt in stomacho, et intestinis, dum digestio peragitur; uecnon mulationes tenues, quas in nobis sine advertentia es scimus stando, o ut sedendo; demum mutationes, quae in nobis ex siuido electrico contingunt, anima non sentit, quia parvae et remissae sunt; 6. si tenuis ima sit impressio in organum se usorium , et proinde nulla quasi mutatio in ipso organo, utilla erit motus communicatio in tota parte organi, nulla in anima notitia, nulla seu qalio; Z si obieetum exteruum sit mi uu-tum. Sensatio nulla habetur, nisi organum sensorium illi apPropinquetur; uti si granum frumenti intueri euviam; 8. anima magis a totius materi aliq im Pressione, quam ab impressione partium trahitur, et allicitur, uti magis a rui is, quam a singularum ejus partium inspecti Oue, quia velle inentior est totius impressio, et ideo sensatio; 9. si impressiodi plex siat in organum sensorium, velle me ultor, et velocior
debiliorem, et tardiorem hebetat: ideoque sensatio habetur objecti, quod sortius egit; sic intelligitur ratio, cur gravis odor, lucensis suffimentis, dispellatur, atque, excitato fragore, pulsatae citharae sonos non distinguamus ; l0. saepe evenit, ut, impressione aequo intensiore lacta Super Orgauum, confusa habeatur in mente sensatio, quia intensior impressio obtundit, os primit, destruit organum sensorium.
372. Ut anima sentiat, impressio facienda est in aliquod organum sensorium, per quod ad e rebrum illa transferri debeat S. 369. ). Quare haec sunt notanda; i. omnia anima ulla habent aliquoa organum sensorium, alioquin sentire nequirent; 2. ita disposita sint orgati a sensoria , ut unum alterius sunctiones non turbet; neque sensatio habita uno organo cum
alia alio organo hahita consuti datur, celoris omnibus paribus ex parte attentionis mentis SS. 369. 370. n. 7.); sic sensatio coloris illa solii non turbatur, neque oum ipsa coui uia ditur;
3. nos linguam, nares, oculos, manus movemus, non item aures, ut exleriori excitentur impulsu, quacumque Sit causa ά. quae is sensatio suum supponit organum se usorium , uti Sensatio coloris oeuloq; 5. tion Oiunia organa sensoria eadem claritate objecta exhibent, neque euindem Objectorum Hume
rum ; nam majore claritate, omnibus paribus, majoremque numerum primum oculi, deinde aures, postea uares, demum gubius, et tactus per lingunt; 6. diversa est sensatio ob diver- Sum educaliouem; nam tu leusiorem sensationem nobilis puel-
18쪽
ia, remissiorem vero agros lis experitur ex aliquo cibo; 7. Di gana sensoria non ad onania Objecta extendi possunt, uti quisque sibi judex est; 8. tenuissima est sensatio in senibus, in quibus organa sensoria hebetata , et vitiata sunt, praeser lim si eorum corpora sint incommodis, morbisque attrita; R ex abusu organi seu sorii segnior sit sensatio, quia stupefactum, aut obstructum, aut hebetatum factum est; l0. diver- Sa est sensatio, ex eo, quod omnia habeantur, vel desiciant organa seu SOtiaῆ quia, uuo deficiente, alterius vis augetur, uti docet experientia; il. sensatio non eadem est in omnibus
animantibus, quia in ipsorum organis speeifica datur disserentia; ex quo ratio redditur, cur quadrupedes, et pulli gallinacei motum terrae, et volatiles trigus et calorem ante homines praeseutiant; l2. imo nec eadem est sensatio in individuis eiusdem speciei eum disserentiae aliquae etiam sint in ejusdem speciei individuorum organis; ex quo intelligitur, quare idem odor ab uno vix, ab alio autem usque ad deliquium sentiatur; 13. nec eadem est sensatio in eodem indixi duo variis temporibus inspecto, et tu vario Statu, quia uoueadem Semper est Oigani dispositio; unde ipsi individuo idem cibus modo sapit, modo insipidus est; lί. et propterea diversa est sensatio, si modo organo sensorio sano, modo vitiato objecta percipiantur; quapropter flava videntur objecta laborantibus morbo regio. 373. Pulat Masi tofini, animam vi unitioa habere sibi corpus, ejusque paries conjunctas, non exceptis nervis, quos i Sua motrice excitat, quando, et quomodo sibi Placet, eodem seruie modo, quo corpus humanum in motu vestem totam in quolibet membro movet; hoc explicat exemplo illius, qui corpus, et Partes, et nervos, et arterias, et musculos adhibet, ut rupem, aut arborem conscendat n. 307. ad 3l0. in. 374. Ceterum, quoniam vervi requiruntur, ut impres sio in organum sensorium saeta ab extertio objecto ad cerebrum de se latur, et ita anima sentiat S. 369. ); ideo haec veluti certa habenda sunt; i. motus ex organo in nervum delatu S successi e communicatur, idtioque non illico desinit; uti idere est, cum Oculos palpebris saepissime tegimus, quin intenebris versemur; 2. nervi motu tremulo communicare nou
possunt impressionem usque ad cerebrum , quia leusi nousu ut S. 36ά.); sorsau hoc fit fluido nerveo; 3. nulla erit senis satio in anima, si nervus organo sensorio respondens Secetur, aut intercipiatur; ά. sentit quandoque anima in parte resecta dolorem, si nervi extremum assiciatur eo modo, quo ante Diuitiam by Corale
19쪽
3 5. Quamcumque sensationem seu er Olutas, aut lar comitatur; nam s. quaevis sensatio aut est conformis, aut opposita statui nostrae conservationis verae, aut apparentis. 2. Motus in organis sensoriis excitati aut cum aetivitate animae in corpus congruunt. et levamen experitur anima, aut
illi activitati aduersantur, et difficultatem experitur. 3. Sensationes omnes diversae esse solent ex diversitate aut objectorum, aut organorum sensoriorum S. 371, 372. in . Pront igitur Objecta congruunt cum animae vel eorporis vero , vel appa re uti commodo, et organa sana sunt, vel vitiata, objecta ipsa blandius langunt, et titillant, vel inclementius premulat, et hostiliter irritant; ideoque causae sunt, cur voluptate, Vel do lore anima afficiatur. Quare sensationes indisserentes in individuo dari nequeunt, licet oppositum putaverit Gioja Esem citio logico p. l. a. 3. c. l. in; et indisserentes videntur, aut uia semiliares saetae sunt, aut quia in aliud objectum animaefixa est, uti advertit Mancino ool. i. sed . l. e. t. n. 9. γ,, Ceterum, apposite ait Slorcliena u Ps ch. S. 16. Wh. in , a
se dolorum sensu potissimum consertatio corporis nostri Pe , , det; nisi enim ingrata sensatio ex laesione cujusdam in eo,, partis oriretur, destructio ipsius saepe citius, quam mens,, advertere Possit, eveniret. Insantes certe , puerique vel ex ignorantia , vel ex temeritate maximum corpori damnum, , frequentius inferrent, nisi dolore admoniti a noxiorum, , corporum eontreetatione absterrerentur. Sapientissime igi- , , tur, beneficentissimeque supremus naturae auctor constiis tuit, ut anima nostra jue undis, molestisque sensationibus,, de corporis statu admoneatur; quo pro muneris sui rali
,, ne ipsius saluti prospiciat. . . Quantas igitis r Conditoriis optimo gratias debemus, qui nobis tot subsidia conserva uinis do eorpori suppedita viti Ulii iam in grati animi testificari lionem iisdem saltem semper benB utere muri ,,
376. Postquam anima sentit, expressitque sibi aliquod objectum, vel uli admonita ab ipso objecto, sponte, et libere in ipsum, conciete sumptum, figitur, aut in aliquam ipsius Partem, ut videat, et intelligat, quidnam in ipso, aut in i Psius parte sit. Si tu hortum ingrediens, in rosam totus contemPlaris, aut in aliquam rosae proprietatem, certe activi latem Disiligoo by Corale
20쪽
animae tuae in exercitium ponis, quas, quid rosa sit, vel aliqua ejus proprietas, nititur intueri. Illa saeullas mentis no strae, qua ipsa dirigit suam aetivitatem in aliquod objectum jam perceptum, aut in aliquam ejus partem, totaque in illo objecto, aut ejus parte contemplanda se colligit et exercet, dicitur attemio, a verbo tendere ad, uti apposite notat La
rontigui e re t Lecon de Philosophie t. i. lec. 11. l. Alii alio
Pacto attentionem definiunt, eamque ab idea distinguunt in eo, quod attentio sit causa, et idea effectus. atque putant, attentionem esse vix idiorem perceptionem. Nimis arcium Oia fietum attentioni haec opinio tribuit. 377. Quare l. allentio est omnino animae facullas, non eorporis proprietas, uti sabulati sunt prae aliis Bonne lus
ta nat . l. l. P. O. chv. l.); quorum primus attentionem explicat per animi reactionem in fibras ab extrinseco commotas; alter vero per duplicem reactionem, animi nempe in suam modi fiealionem, et fibrae in suum motum, quasi actio, et reactio animi non foret ipsius animi operatio, et quasi reactios brillae non esset hujuq operationis effectus V. DmowskiPs ch. S. 75ὶ. 2. At lentio tu eludit semper animae aelionem, quia allentione anima praeci flue in objectum figitur, in ipsoque sistit, veluti quaerens diligenter aliquid. 3. Alientio tamen veluti necessario trahitur in objecta, quorum impressiones in organa sensoria non erant praevisae, et ideo nec Praevisae sensationes; quia tunc anima protinus illuc accurrit, ut sensationis objectum intueatu et uti si ex improviso manum meam caedis, aut aliquid milii triste narras. ά. Verum ab animae voluntate tota dirigitur altentio, eum agitur de sensati nibus ultro perquisitis, et ideo volitis, uti voluptatis, caloris, saporis, quae babentur a scenica repraesentatione, a pictura, a potu ij. 5. Attentio supponit sensationem, a qua allentio excitatur ad actum, quaeque attentionem ad se trahit, secumque veluti tenet, accepta sensatione pro mentis perceptione et intuitu S. 365). Sensatio proinde est objectum in a Mima Ρx- Pressum, attentio vero est ipsius animae ad ipsum objectum
tiὶ Quare altentio potest esse spontanea, sive directa, si ipsa voluntatis impertum auleverial: Doluntaria, seu reflexa, at obtemperet voluntati im- Peranti.