De quibusdam praetorum Galliae Narbonensis municipalium inscriptionibus : dissertatio historica

1쪽

DE QUIBUSDAM

INSCRIPTIONIBUS

DISSERTATIO HISTORICA.

SCRIPSIT

TYPIS P. G. TE URNERI.

MDCCCLXII.

3쪽

I De praetoribus ueteris Italiae municipalibus eum

I enZenius nuperrime, quae Olimi expoSuerat, denuo refracta Sset, nouis exemplis confirmaSSet, in uniuersam

quam de municipalibus Italiae magistratibus instituit quae3tionem recepisset', extitit Cauedonius Mutinensis' adserens ex Narbonensi Gallia inscriptionem quandat quae anno quidem IS Auenione eruta sed parum adhue inter uiros dositos cognita praetorem et ipSa municipalem indicaret, ut quod Italiae hucusque proprium habitum e33et iam prouinciae quoque uideretur uindieandum. Cum uero de Aueniensis tituli lectione non ex omni parte constaret, ad confirmandum Cauedonii testimonium P. Garruceius ex schedis Suis alias duas proponens inscriptioneS praetorum prouinciae Narbonensis municipnlium, ex Aquis Sextiis unam, alteram ex urbE, IURO Costellone hodie appellata ciuitas Salinensis olim fuit', secit, ut fuisse in Gallia praetores municipales iam inon

4쪽

posset negari. Ne suo uero, necuratius Si rem inspicias, prorsus noua Adtul(runt clarissimi uiri, cum et Aquen-

soni Garruccii titulum iam apud Oruterum p. da, si)inuenias et in alia quadam Grutoriana ex Narbone Martio inscriptione (6s, s) haud dubie praetoris municipalis

in foret mentio. Deinde ut missa faciam quae antiquitus edita Sunt, nostro quoquo saeculo et Millinius in itinerario Galliso moridionalisi Vasiensium praetorem habet et Longius quidam, Deensis medicus, Vocontiorum ciuitatis

historiam scribens et monumenta colligens Deensem praetorem in lueem protulit'. Cum autem insolita utique ut in prouincia linoe summorum magiSir tuum nP-

pollutio uideri deberet, haud mirum PSt, quod si quis

eiusmodi titulum deprehendebat, aut parum Certnm Editoris putabat auctoritatem aut aliter rem interpretabatur. Iam uero non modo Cauedonii Garruectique testimoniis confidenter in modio posita erat de Galliae Narbonensis quoque praetoribus municipalibus quae3tio, sed etiam Italicorum monumentorum et fide conflamata et ratione pei Specta quod ex illis ad inlustrandum uotoris Italiae hiStoriam redundauerat, spem dedit, fore, ut si ex Gallia quoque prouincia plura eiuSmodi monumenta possent colligi, haec etiam explanandae eius historiae lucem aliquam adferrent. Itaque eum nuper ad cognoscenda Galliae Narbonensis sub Romano imperio instituta eius regioni8 urbes peragrarem et inScriptioneS colligerem, nil id quoque animum aduerti, ut quaecunque praetorum municipalium monumenta extarent, Congererem et quae eorum fides esset et origo perquirerem. Cuius studii fructu8 quanquam non i8 est, ut multa habeam quae

I. Millin. Voyago dans le Midi de in France IV. p. Ib2.2. Memoires pre sente S par divers Savants 1 l'Acad. d. Inser. t. I. serie 2. p. 3 8.

5쪽

ProrsuS BOUR Adferam, cum praeter enS, quae aliunde Sunt Iidine, unam tantum praetoriS inScriptionem inuenerini nondum publici iuris factam, hoc tamen adsecutus esse mihi uideor, ut certius et de illis situlis of do uniuersa re poSSit iudicari, atque eum ii, quoS Proponam, tituli non ex una aliqua urbe omnes noniant, Ssed ex pluribus iisque et iure et origine diuersis, haud ingratus fortasse eum ad cognoscenda uniuersi imperii institutatum ad explicandam ip3ius prouinciae historiam trebor erit colligentis, quaecunque ad hane de municipalibus Narbonensis prouinciae praetoribu8 quaestionem uidentur pertinore. Ipsa autem quibu3 nitimur monumenis hic lis boas Proposita: Norbonne (Narbo Martius . s. In tabula marmorea reperia paueis abhine Annis Narbono in domo priuata; nunc exint in Narbonensium

DOSeripSi. -- C -I - C sigin quomodo intelligenda sint, docet UenZoniana n. 52 2, ubi habes: COLON - IVLIA .

PATERNA - CLAVD . NARDO - MART.

2. In lapide qui Narbone ex moenibus urbis OX-haeius nune extat in museo. Constut speculo decimo Sexto, regnante in Gallia Franei Aeo I, quidquid uetorum lapidum siue inscriptorum siue Seulptorum tum Supor- fuit , ad muniendam urbem adhibitum o3se. Nostra aetate qui conseruandis urbis suae monumenti3 optime

6쪽

prospiciunt Narbonen Ses quidquid posSunt ex moenibus extrahere et in muSeum inserre Coopserunt.

Q VIBIVS Q F MAXUMUS . M VARIVS . L . FCAPITO PH IIVIR ARAM VOLCANOMACERIA Q

AREAM, SAEPIENDAM PISCINAMQUE EX D. D sic DE - PECUNIA - PUBLICA - FACE DA - COER

Descripsi. - Eandem Oruterus habet Gi, si a Scaligero acceptam, Sed uerSUS male diuiSit. - u. i. MAXIMVS Grut. v. d. FACIENDA Grui. u. 5. VIRBIVS Grut. - u. 2.PR- IIVIR lege: pr fremi cs) Utiumue si . . Ex moenibus urbi3. Desumpsi ex Syllogo manuscripta, quae a PHS suetio abbato c. a. II 6 confecta in bibliotheca Narbonensi adseruatur et insigni eorum, qui bibliothecae prae3unt, comitate mihi, ut Excriborem, Permissa est. Continet hoc manuscriptum haud exiguumnumstrum earum inScriptionum, quae hodie quoque in moenibus latent. In iis titulis, quos ipSe conferre potui, satis diligentem inueni Bo3quetium, quan sunm non omnia se uidi38e, sed eX aliis quibusdam manuferipiis multa excripsisse dicit. lege:

...ir Praetor

Aquis Se iis testam(ento forii iussit sibi et

7쪽

. Extat Aquis Sextiis in museo. Pulchra litterarum quadratarum forma aetatem satis antiquam indicat.

SEX . ACUTIVS . VOLAQUILA . PRAETOR

ACUTO PATRI INGENUAE MATRI SEVERAE SORORI RUFO FRATRIII M II N S

5. Titulus repertu3 Auenione anno i S d in summa rupe, pone eccleSiam cathedralem, quae uocatur Noli e-Dome ces Donis. Extat nune in museo Aueniensi.

DescripSi. - ReVue archeologique i 8 d. dT8 sq.Cauedonius in Buli. d. Inst. Areli. I 86o p. 268, qui legendum censet pr(aetor) Vole ano , litteras autem AR initium nominis alicuius esse interpretatur, quod, nobis incognitum, Deo Volcano in illa regione inditum sit. Contra P. Garruccius et qui primus in ephemeride Gallica titulum edidit pr(ctetorem) Volcursum praeferunt; atque ego quoque de Voleis Arecomicis Aueniensi agro finitimis cogitans, olim his adsentiebar. Quam Supra dedi lectionem, Momnisonii est; qui litteris mecum Communicatis monuit, et difficillimum esse, cogitare de prae-

8쪽

tore Volastrum, i. e. gentis, non oppidi, et simplicius rem

oppido, ubi repertus est, hune titulum tribuo. uison Vasio Vocontiorum . 6. Millinii aetate oviliit in nodibus domini de St. Veran, Prope oppidum Nyon 3. Unde, qui alii ibidem

eongesti erant situli, nune in museum Aueniense inlati Sunt; hune autem non inueni neque ubi hodie sit comperi.

Ex eo E. Proton in Memoires de la societe des antiquai res de France t. XVI p. I T. Die (Dea Augusta Voeontiorum . T. Deae H dan8 uno petite cour de in maison do M. Armand , rancienne prison . LoDg.uXORI SANCTISSIMAE ... IVS PRAETOR . FLAMNLong, in Memoire3 presentes a PAcad. d. Inser. i. IIS. 2. P. 3TS. Ex ea quam Longius dat tituli huius imagine apparet, duorum tantum uersuum eum sui3Se neque quidquam in fine uersuum deesse. Praeterea idem Longius dicit: Hon volt ici, a la premiore ligne, entre deuX palmes, romega uSi te potar los sepultures chrefiennes. Si centeis it in boaute des characteres, on potirrait Penfer que

9쪽

i' epouse dii flamine etait polit-etro de in religion nou- velle. Ce signe est grave superfici ellement . Ipse lapidem non vidi; quidquid autem id e3t, quod hoc modo in lapide sculptum vidit Longius, caueamuS utique ne dochristiana ipsius inscriptionis origine cogitemus; quod leuius signum illud lapidi insculptum dicit, po3tea fortasse adiectum est. Ceterum Longii et fidem et diligontiam aliis exemplis ipse expertus sum. u. 2 FLAIEN fortas8e in lapide QSt. Stellone, dep. des Basses-Alpes (Ciuitas Salinensis . S. D Cippe, qui etait a uire is solis io bonitior doregii se do St. Victor et que te pri eur LaurenSi, nuteur 'uno histoiro diffuso de Castellane , fit placer dans undes anglos 'uno tribuno, qu'il fit batir. Ce cippe, donion ne Peut Voir quo detix coles, Pregente Sur Fune lafigure d'une hacho et fur Dan fre uno inscription doni onne petit distinguer inpune partie . ΗΘDry, Rechorehes suria geographie ancienno et les antiquites du depart. dos DasSeg-Alpes. DeuX. edit. Digne IS 2 p. ST. Sequitur primum ea huius tituli quam ipse Henry imagine expres

M RUFINO SETO . . CIVIT SALINIENSIS

PRAETORIMA XI . . .

. AMANTISSIMO QUI OBlIT PEIONO . NASMENSIS V TITO VE SPASIANO IMPVIX DIEBUS MENS . . . t IANNO . . . IN HORTO SVORUM M . SETOS IUS

10쪽

Denique in alio etiam de urbe Castollane libollo

invenio, esse 'solis te bonitior de Pogli se do St. Victor' inScriptionem quandam, ubi legas: Glinienses Tiberino

Proetori Saveo uno hache, qui annonee te grand magistrat de in ville'. - Apparet, adeo corroSum OSSE lapidem, ut difficillimo legatur et qui ipsum monumentum non uidit, uix constri po3sit omnes illos uerSus reStituere. Con-lntis autem tribus quae dedimus apographis haec fere in primis uersibus fuisse mihi uidentur:

M SE TOS IUS M. F-RVFINVS QVAEST CIVIT SALINENSIS

PRAETOR atque ne inutilis iaceat illa of Ηonryi et Lotiiquyi 'hache', fortasse in ultimo uersu dedicationis SV b asciat mensionem factam esse accipias. - Eiusdem tituli partem inuenias Euli. d. Inst. IS6o p. 226. Ipsis quae dedimus inscriptionibus pauca habemus quae de lectione uel interpretatione hoe loco adiciamus. In titulis primo, tertio, quarto, Sexto agi de praetoribuS, ipsa situlorum uerba diserte indicant, et municipalem horum prasetorum honorem eSSe, non Romanum, nemo erit qui

dubitet, praesertim cum ea, quam primo loco dedimus, in- Scriptio nominet coloniam, cui praefuit C. Cominius. Si quis autem haesitaverit num in Deensi situlo n. T Proetor' uocabulum pro cognomine potius accipiendum sit quam pro honore, ut minus id probem hac ratione inducori quod cognomen illud equidem alibi nusquam inueni. Contra inroliquis titulis PB sigia cum de praefectis quoque PHS-

sint intellegi, recto nos de praetoribus interpretasOS ESSO, antequam hos quoque inter quaeStionis nostrae documenta admittamus, breuiter hoc loco defendendum eSt.