장음표시 사용
2쪽
cum quattuor sere abhinc annis res metrologicas Graecorum et Romanorum describere instituissem, non mediocris periculi casus incidit, ut statim in primordiis operis multis obstaculis implicitus propositum iusto ac definito spatio exsequi non possem. Nam cum alias eius disciplinae partes vidi adeo incultas iacere, ut brevius de iis disputare disseillimum esset, tum, quo altius inquisivi, eo magis intellexi ad veteres scriptores, quorum auctoritate in rebus metrologicis nitimur, minime ita aditum patefactum esse, ut commoda aut aliquo cum Iructu uti iis liceret. 0uapropter simulac metrologiam absolvi, tamquam incohato, non persecto opere accinxi me ad scriptorum metrologicorum reliquias et colligendas et edendas. Nec tamen hoc uno munere suscepto rem bene peragi posse existimabam, quippe cum IIeronis etiam libri geometrici et stereometrici quibus gravissima de mensuris praecepta contineri cognovissem, quasi viva voce me admonerent, ut tandem aliquando ederentur. Haec igitur mihi proposueram, et paratus eram, quidquid in me esset virium ac studii, ea consilia impigre ad exitum perducere. Verum tamen, credo, infinitam moram et sustentationem ea res habuisset, nisi viri excellentissimi duo, qui Regi Saxoniae adsunt supremi consiliorum administri, FRIDERIGUS FERDINANDUS LIBERBARO DE BRUAT et IOANNES PAULUs DE FALMNSTRINinsigni favore ita adiuvare voluissent meam quantulamcunque operam, ut libri manu scripti tres, quibus omnium primum egerem, Parisiis ex bibliotheca Imperatoria mihi mittereutur, et postea, cum ipse Parisios prosectus essem, reliqui eodices quos aditurus essem sine ulla cunctatione etiam ad domesticas lucubrationes traderentur. Sic peril-
3쪽
lustrium virorum benevolentia essecit id quod alioqui fieri non potuit, ut inter media scholastici muneris officia Parisinae bibliothecae copiis satis ad propositum uterer; cuius
rei gratias quantas maximas possum omni qua par est reverentia hic refero. Eiusdem commorationis Parisinae nunquam recordor, quin gratissimam memoriam repetam spectatissimorum virorum DE WAΙLLY et CLAUDE, quorum alter quaerenti
mihi per litteras de IIeronianis libris non gravate respondit spemque propositi exsequendi, cum etiamtum dubia esset, confirmavit, alter, cum Parisiis alia super alia brevi spatio poscerem - nam ex permultis codicibus Iragmenta colligenda erant - indefesso studio nulla in re deluit. Prima consilia et huius libri et Heronis edendi communicavi cum THEODORO MOMMSEN, cuius auctoritatem ita colo ac suspicio, ut nihil in litteris elaborare mleam, nisi si illa cognoverit cognitumque probaverit. Atque idem non solum petenti mihi facile concessit repeti a me in hae collectione Maeciani librum de asse, quem ipse tam emendate
edidit, ut vix quicquam mea opera addi posse viderem; sed etiam de Columellae codice olim Sanget manensi Petropolim scripsit ad AUGUATUM NAUcK, qui ad libri V initium, quod
in altero volumine editurus sum, variis scripturis sedulo ii dii otatis magno me obligavit beneficio. Praeter codices Parisinos quattuordecim ipse usus sum
Vindoboneasibus tribus, cum ante hoc biennium aliquot dies in illa urbe moratus sum, et Monacensi uno, qui inter omnes Heronianos propriis quibusdam virtutibus excellit. Praeterea Vossiani codicis qui Eusebiana et Didymea continet apographum accepi amicissimo studio OHONIA IAM, cui me uberrimam de disciplina philologica institutionem debere usque pio animo recordor. Ac tabulas duas ponderum et mensurarum e Mutinensi codice descriptas nupermisit ad me per Theodorum Mommsen DETLEPUS DET F-SEN, cuius benevolam operam iam Parisiis multis in rebus
expertus eram. Tum ex Vaticano codice nonnulla metrologica precibus meis contulit - ἄ-GUS HELBIO, qui hunc alterum annum iu Italia versatur in omni antiquitatis genere curiosissimus. Denique dicere vix possum, quan-
4쪽
Vtum debeat hic liber ALPREDO FLEOREISEN, Viro amicissimo, qui et iionnullos libros ignotos mihi - quis enim in tanta tam variorum scriptorum copia unus sciat omnia Τ- indicavit, et commendavit me viris doctissimis ac spectatissimis CAROLO HALII, GUILIET,MO CHRIST , LEON HARDOSPEMEL , HENRICO KEIL , HERMANNO USENER. duorum
meritis quem quaeque huius libri pars Ductum ceperit, infra singillatim demonstraho; hic autem cunctis gratam tantae benevolentiae memoriam, sicuti par est, prositeor. Priusquam ad id me converto quod maxime in hac praelatione propositum est non alienum videtur rem diuvariis iudiciis iactatam nunc tandem metrologicae scientiae auxilio absolvero. Niphulirius enim cum Ciceronis orationum pro Fonteio et pro Rabirio fragmenta ex membranis rescriptis bibliothecae Vaticanae ederet Romae 18 2', in eo codice invenit duas paginas minoris formae, quae medici alicuius Graeci formulas quasdam medicinales, adscripto medicamentorum pondere, continere viderentur v. apud Niebathr. p. 16). 0uam in rem accuratius inquirere noluit vir praestantissimus, gravioribus studiis intentus: illud autem, inquit, nullo modo praetermittam, ιribus in
Deia uia pondera indieantur, conspectas esse notas numerorum quas indicas sire arabicas dicere consuevi--s: eι ita plane formatas quales antiquitus apud Indos et nunc apud unipergas Europae gentes sertaruntur. - Iliis certe locis numeri 10. 100. 14. perspicue arearent, quorum imaginem, propter rei novitatem, in tabula expressi. Atque ut testem haberem locupletem mepana specie decepstum haud fuisse, adeoeant Iohannem
PDymis U. CL, professorem Minensem, qui forte in
urbe aderat, isque me recte vidisse protinus agnovit.
Haec Nisibuhrius: quae tanti momenti suerunt ad historiam remm mathematicarum, ut omnium quorum id interesset studia excitare deberent. Nec tamen plus quadraginta annorum Spatio quisquam eam quaestionem persecutus esse videtur, cum nuper demum Cantor de originibus litterarum mathematicarum scribens s thematische Bearrigenum Culturieben der Urister. Halae 1863ὶ rem impeditissimam ad liquidum perducere insigni animi ardore susce-
5쪽
pit. Scripsit enim ad Principem Boncompagnium, qui nuper libris Leonardi Pisani editis summae laudis titulum meritus est; is vero mandavit Spe Zio, professori Romano, iit codicem denuo diligenter exploraret v. apud Cantorem p. 123 s. 386 ss. . dui re subtiliter pervestigata respondit se easdem Graecas voces quas Niebulirium, ut KΗΡΟΥ, Micloc Nieb.: Mi CYOc) cet. , legisse, numeros Vero Indicos minime inveniri, sed istas notas quasdam esse vel modum vel numerum medicamentorum significantes: FA, l g, quae se interpretari TiΥVεTui 6Υbοας, Ti εTai5ΥbOOv a. Haec cum Spezius scripsisset, omnia comprobavit Cantor: qui si libros vel Galeni vel Dioscoridis vel Oribasii inspexissent, facillime verum invenire potuerunt. Scilicet et apud illos et apud omnes qui de ponderibus ac
mensuris scripserunt pervulgatam esse constat unciae notam F, quae in hoc nostro libro saepissime invenitur p. 1 Tl. 207, 18. 220, 17. 221, 15 cet.). Uncias igitur vel VΙ vel I medicus ille ignotus perscripsit, nec, ubi in codice se exstat, ipse quidquam aliud seripsit nisi F. 0uid autem eo loco voluerit, ubi Niebuhrius legit 14, non satis liquet.
Verum aut eadem est unciae nota minus perspicue exarata, aut latet in eo ductu ΓΡ vel φ, i. e. Υpuμμα sive scripulum. Denique quod dixi ignoti medici id fragmentum esse, minime desperandum esse censeo eundem aliquando notum suturum esse. Equidem, cum primum vacabit, pervolvam medicorum Graecorum libros, sicubi sorte istum locum inveniam. Duod si contigerit, nulla omnino dubitatio relinquetur, quin Vera sint ea quae hic in medium protuli. Iam vero non moror id quod hic propositum est, ut, quibus ubique eriticis subsidiis usus sim, accurat 3 ex
l. In loco Pollucis exscribendo Imm. Re ket i editionem secutus sum, nisi quod in verbis ci bi cuΥκώμψεiuc τουcbακτύλουc cet. commale ante ori' otΥKvivoc, non ante ΠυT V, posito veram restitui sententiam. 2. De fragmento Greavesiano v. prol. 3 2.3. Ad Didymi libellum, quem proxime in publicum editurus sum contuli codicem Parisinum 2475 et Monacensem 165. Ε priore recepi Πτολoluuiκoc. - et 4 omisi
6쪽
μεν post KuTu, quoniam ea quae de quadrata et cubica mensura adduntur adiungere nolui.
4. Tabulam Heronianam I e codice Graeco Paris. 1670 olim 2724) sol. 130'' - 131 primus edidit Monisauconus in Analectis Graecis Par. 1688ὶ p. 3II-Ib, repetivit nuper Letronnius sRecherches fur Heron p. 47 ss.). Idem fragmentum inter eas Heronianas reliquias legitur quas sub Didymi titulo Ang. Maius e codice Ambrosiano edidit v. proL S I . Nos denuo inspeximus Paris. 1670 Ρ'). Praeterea contulimus Paris. 2475 P ), Vindobonensem philos. Gr. 300 VJ, Monacensent 165 M), neque umisimus Ambrosianum a Maio editum N , quorum consensum significavimus littera C. Aliquoties etiam adscripsimiis illius bre, ioris fragmenti varietatem, de quo in prol. 3 19 diximus:
designavimus nota i no est Montlauconi, Le Letroniiii editio. - De reliquis libris manu scriptis qui idem fragmentum continere dicuntur vide Letroim. p. 40, Martin. Recherches fur Heron p. 203; videntur etiam nonnulli ex iis quos Maius p. Ibi commemorat hanc tabulam habere. 0mnino inter omnes et vetustissimus est et praestantissimus Parisinus 1670, saeculi aut XIV aut XIII; reliqui sere saeculi XVI. Illum igitur maxime, ut par fuit, in edendo Dagmento secuti sumus; sed quaedam tamen ex Ambrosiano repetenda esse vidimus. Nam statim initio, cum vulgata scriptura Tot Πεpi Trtu γε μετpia, serri non posset, ex Ambrosiano Tα Πεpi ThV-μέTyrictu recepimus ac postea ex eodem concinne diuuola tu scripsimus. Poetieam formam Tinutu praetulisse videtur scriptor, quoniam vocabuli genetivus pluralis in usu non fuit. Cuc accusativum habet Etymol. II. sub uκuiVcl.) - Paullo infra correxi Uno τοὐ Neiλου pro uno. - S 4. 19 cet. ἁκεVu, quae est recentior pro clxvivia forma, e constanti codicumscriptura retinui. - 3 9 reliquisque locis spiλεταipeioc pro spiλεταipioc) scripsi. Nam nec tanta est in his minulis rebus codicum non admodum antiquorum auctoritaS, et multorum adiectivorum similitudo suadet, ut id vocabulum per Et scribatur. Quam diphthongum oti in etiam Salmasius praetulit v. not. ad script. hist. August. p. 248 ' C), quamquam alioquin spiλεTuistoc scribere consueverat. - 3 20
7쪽
ἐμβαhiκου c conexi pro εμβώboυc. - S 3. 12. 19. 26 cur nonnulla uncis incluserim, in prol. 3 20 demonstravi. 5. Tala. Heroniana II in iisdem libris qui primam continent, praeter Parisinum 1670, statim post illam legitur. Edita est a Maio ex Ambrosiano, tum a Letronnio p. 49 S. e Parisino 2475. - S 1. 4 cet. Παλαicol scripsi, etsi libri constanter παλαicTric habent. Sed cum Ambrosianus ollaminini articulum si praefigat et S 16 fi bε ἐτέρα παλαicrilc habeat, dubium non est, quin olini antiquior sorma Παλcit Til scripui fuerit, quae etiam in tab. III s3ὶ et apud Iulianum Ascalonitam sis. 16, 2ὶ exstat. - S II post
TεT T V tu numerum v, h. e. decem milia, addidi.
Paris. 6 cm0 ih habet, levior error est, quoniam hae articuli sormae initio rubro liquore appictae sunt. - reliquis quae in hac tabula emendavimus vide prol. 3 2 l. 6. Tabulam Heronianam III Vincentius sapud Letron-nium p. 70 e cod. Paris. Gr. supplementi 387 edidit. duo ego dentio collato duobus tribusve locis illum minus accurate codicis scripturam exhibuisse inveni. 7. Tabulam IV Letronnius sp. 67ὶ e codice Vaticano cons. eund. p. 54 adn. 1) in lucem protulit. Ex eodem autem libro ilh criptum esse dicit Parisinum 2438 ssol. 101'ὶ, quem nos cum denuo inspexissemus, et nonnulla e vestigiis quae ibi exstant antiquissimae scripturae emendanda et pauca addenda esse vidimus cons. prol. I 23 . Signavimus nota Pq. 8. Tab. Heroniana V e codice Paris. 1670 inlita est a Monisa ono, repetita a Letronnio sp. 42 s. . A nobis praeterea collati sunt Parisinus 2013 et Vindobonensis philos . Gr. 179 sol. 112h-114'' ί . Parisinus 2013 duos diversos eodices complectitur. Nam primum in Heronis Geometria sol. 100η - 102' , deinde in altero libro qui reuibaidici inscribitur sol. 143''-I44'j ea tabula legitur. Nos priorem librum nota Pq, alterum P', horum autem et Vindobonensis consensum littera C significavimus. De aliis codicibus vide Martin. p. 125 n. 1. 3. Ex hoc numero alii libri alias eius labulae formas exhihent. Atque eam quidem Iormam quae in Paris. 1670 reperitur mox inter Horonis
8쪽
IX reliquias edemus: hic autem alteram trium codicum familiam quam littera C notamus secuti sumus. Sed tamen ne hi quidem codices plane inter se consentiunt. Quem enim contextum verborum exhibuimus, is maxime descriptus est ex Pq, a quo P' et V cum multis aliis in rebus, tum in extrema tabula agrestium mensurarum discrepant. - 3 1 cet. Per totam tabulam in C κovbυλου mensura omissa est, quae cum abesse ab hac collectione non posset, nos eam
uncis inclusam ubique ex P' addidimus. - S b cum initio dixac definita sit, postea pro dixtic scripsi λixoc collato Pollucis loco gr. 1 . Ibidem κυvocToluOV cum Letronnio, qui id in uno libro legi dicit, dedi pro κOIVOcTOμου. 3 12 tivnxεisto, servavi, quamquam duo libri θVTixεipa cons. S praeserunt. Hoc autem discriminis esse videtur, ut GT εlp pollex, uVTixεtpou mensura a pollice derivata intellegatur. Ibidem μεθο bε, etsi de in V omittitur, servavi, cum hoc dicendi genus a recentiore usu non alienum esse videretur. - 3 14 cum vulgo εl μετηὶ0victv legeretur, in uno autem libro ui pro εl exstaret. civ sine dubio corrigendum fuit. - S 16 in tabula agrestium mensurarum edenda Parisinum d secutus sum, qui eandem formam ac Parisimis a habet, nisi quod non ultra mille orgyias rationes subductae sunt, cum ad decem milia progrediatur Ρ'. Ea autem qnae P v et V habent infra breviter adnotavimus. - errore qui latet in verbis πλατoc κcii μηκoc op-Υυuitu nostraque emendatione vide prol. 3 25 adn. 2.9. Fragmentum de orgyiae mensura nondum editum descripsi e cod. Paris. 2013 sol. II 2 cuius scripturam nonnullis locis corruptam ita correxi, ut infra adnotatum est.
10. Tab. Heronianam H Lotronnius j. 65) edidit e cod. Paris. 2371 P J. Nos contulimus Paris. 2013 sol. 143' P ). - 37 quid scribendum videatur, demonstravimus in
11. Tab. Heronianam VII Letronnius sp. 50-6I ex iisdem libris edidit, unde IV tabulam petivit. Nos Parisinos 24 5 sol. 27'-28 et 2438 sol. 100 contulimus, quorum notae, ut iam diximus, sunt Ph et Py. Ex his Letronnii
scripturam minus accuratam aliquoties emendavimus. De
eiusdem coniectura πλε0pα ε vide prol. 3 30 adn. 1.
9쪽
12. Fragmentum de quadratis et cubicis mensuris edidi
Paris. 2013 sol. 154 , quem nos cum denuo inspiceremus, gravissimis in rebus ab illo erratum esse vidimus. Exposuimus de his in prol. 3 3I. 14. Tabulam quae ευκλεiboυ ευθυνιεTpixti inscribitur edidi e Paris. 2438 sol. 109 P ). - S 13 nonnulla prave scripta reperi ster ToυTip pro τουτου vel Tu0Tu corrigendum suit), et in cubici pedis desinitione ph0oc noboc a scoli. Didymo de mens. marm. 1) addidi. 15. In libro qui inscribitur Varia sacra stom. I p. 490-503ὶ Stephanus Le Moyne fragmentum quoddam Πεpi ΠlλiKOTRTOc μετ9 V edidit e codice quem dicit Sarraviano. De quo v. eius prol. p. 17: In eodem vero codice Sarraviano - eaecerpta quaedam legebantur de ponderibus ae mensuris. Ibidem autem p. 10 extr.) legimus haec descripsisse Claudium Sarravium ex codice Antonii Eparchi, qui exstet in Regia Bibliotheca num. 2216. Cuius copiosissimi codicis ipse Le-Moynius in suo libro p. 517-b2M indicem edidit. Nunc in Imperatoria Francorum Biblioth. est inter cod. Gr. num. 1630 bombyc., saec. XIV), ubi sol. 114' hanc de mensuris tabulam invenimus denuoque contulimus.16. Tabulam Iuliani Ascalonitae repetivi ex Heimbachii editione iv. prol. 3 3b adn. 2). Scripturam ου tu intactam reliqui, quamquam OυpTuui, quod Paris. 2013 in tab. Heron. V exhibet, praeserendum videtur. Sed 3 8 priματα cla cum Mercero mutavi in βηματα c , cum tanti erroris culpa auctori tabulae adsignari non possit. De reliquis vide prol.
18-27. Fragm. 18 edidi e Paris. 247b et Monac. 10b, tum fragm. 19-21 ex iisdem et Paris. 2438, denique fragm. 22-25 e Parisinis 1642. 2361. 2438. De sontibus D. 26 et 27 vide supra ad D. 14 et T. Varias scripturas adnotare omisi, quia lis longior explicatio praemittenda suit; nam et nonnulla ex his fragmentis binis locis in Iibris manu scriptis leguntur, nec omnino de codicum scriptura recte
10쪽
iudicari prius poterit, quam universae illae collectiones in lucem prolatae erunt. 28. In Pollucis loco qui est πεpi μετ9 V Bekkeri maxime editionem secutus sum Be); adscripsi tamen vulgatae olim scripturae a Dindorsio editae varietatem Di). - Iutis versibus qui e Straitidis sabula Cinesia citantur nonnulla ita corrupta sunt, ut vix sanari posse videantur. Αpparet duos inter se colloqui, alterum Boeotum, alterum hominem ex alia civitate, Atheniensem puto. Prima verba sunt Atheniensis de hordei pretio quaerentis: respondet alter KO piVOV mensuram asserens: quod cum ille non intellegat, rursus Ti quaerit: tunc Boeotus μετptu εχ9MVTO KOφiVφ. Denique ea quae sequuntur corrupta sunt. Forsitan in lacuna novem decemve litterarum, quae post est, brevior quaedam interrogatio alterius interciderit, ad quam rursus respondet Boeotus TosT' αυθ' ίvel αυθ' quod ex Α edidit Be) 6ri etc.; hic autem metrum turbatum vel sic restitui posse videtur: OiVOυ κο*ivochsivmui Tpεic Πυst v θε me invito intercidit in adii ol. ad p. 206, 19): vel, si id audacius videatur, hoc modo: Oi. κ. Tyεic bυVti 1εVOc II. x.; ac tum in altero versu b6varat suaserim pro bUVtilii Oc. 29. Vetustissimam tabulam de mensuris ac ponderibus Montiauconus in Analectis sp. 393-mb) edidit e codice Parisino olim 3284, quem ego, cum tempus deesset eius numeri quo nunc numeratur quaerendi, denuo conserre non potui. Sed consido Montlauconum, quae fuit in illo cura ac diligentia, sere omnia accurate edidisse. Praeterea autem nonnulla inveni, quae coniectura emendanda essent. Ut S 1 Λπεpicrimoi scripsi pro IrεpicTiκTOi collato Ga-Ieneae colleatonis cap. II, 4, tumque notam α restitui. Ibidem drachmae veram notam c revocavi ex auctoritate eiusdem capitis Galeneae collectionis sII, b). De reliquis quae mutanda fuerunt vide prol. 3 41. 42.30-b0. Locos e Galeni libris excerptos e Charteriana editione repetivi, et si quae discreparent apud Κuliniunt adnotavi. Nonnulla correxi coniectura. Omnino autem vidi vehementer optandum esse, ut quam primum Galeni scripta accurate ad librorum antiquorum fidem edantur.