장음표시 사용
321쪽
1 6 LIBER II. saliuae elicitur & affectio sedatur. Postremo ardor partis & seminis relicti extinguendus est topicis tum internis, ut iniectionibus vel oxycrati vel succorum solani plantaginis, umbilici veneris, semperuiui,lenticulae palustris,& clysteribus ex similium herbarum decoctis, tum deniq; petasariis ex earundem herbarum contusis soliis Zerlinteolo exceptis: tum externis ut fotibus, insessi bus ex eodem refrigerantium plantarum decocto, ut unguentis rosaceo iantalino,populeo & refrigerante Galeni cuni pauco aceto frigide impositis,ut cataplasmate denique cum farina hordei subacta ex succis praedictis sine igni & cum pauca mucila
CAput per totam morbi historiam eontra va porum calidiorum impressionem accurate muniendum est repellentibus remediis & reuel ' lentibus. Illius generis ad frontem & nares usus est quale oxi rodinu est ex olei ros acet unciis duabus vel tribus,aceti rosacei j si, album ine oui unius laboriose inter se commixtis ; Quibus unguenti populeonis 3 iij,caphurae 3 si si addantur multo efficacius euadat.apsicetur autem frigide & saepe fronti& temporibus,aut syncipiti etiam rasis capillis de sublimi affundatur & pauco cotone tu pertegatur. Simile est frontale ex puluere grassiori Gruiu rosarum & ne nuptiaris, seminum lactucae papaueris albi , hyoscyami albi, santali albi & rubri,
322쪽
Odoramenta naribus ad inouenda constant pulue- uere eodem nodulo excepto & in roticeam infuso mixtaq; ωpij portione, si somnus quaeratur,alias sola rosacea pauca caphura addita ex cotone ad nares admota satis sit.Olea frigida ut papaueris nenum ris rosarum in aures commode insti lientur.Reuellentia sunt frictiones deligationes & cucurbitulae tum cruribus & femoribus adhibitae, tum brachiis etiam & scapulis ut liberando cerebro magis prosint quo sunt propiores.Neque denique minor est sumendorum usus siue potionum narcoticarum si ferina dementia est aut peruigillum alias refrigerantium tantum & astringentium ex syrupo de granatis acidis de nenu phare de limonibus cum aquis rosarum acetosae nenu pharis &c. addito paucopuluere electarij diam argariti frigidi.
- De morbis uteri in situ mutato. ΡErcuratis organicorum uteri morborum speciebus duabus magnitudinis &repletionis, iamiam tertia eiusdem morborum generis speetes
quae ex situ mutato est curetur. Est autem naturalis uteri situs viscerum omnium abiectissimus in hypogastrio imoque ventre hinc υς-ερα dicta matrix est) in antro coxarum inter vesicam & rectum intestinum medius , osse sacrci pubis & ischij ob vallatus. Inde toti corpori omnique ex parte connectitur supra quidem cordi &hepati per venarum de arteriarum propagines , apophys peritonaei munitas quo Validius grauem uterum sustineant sine ruptionis periculo, spinali medullae & cerebro per neruos sensitivos motivosque. Insea,intestino& vesicae, idq; multo magis secundum collum qua
323쪽
L I B E R ΙΙ. totum eiusdem corpus , per fibras eomplures a peritoneto ductas, ossi tubis ilium & sacro per tunica quoque a peritoneto illic multo spissiorem densio remque,& per vincula duplicia laxa quidem sed valida admodum; ex quibus duo ab osse pubis enata
de quibus pendere uterus Videtur, alia duo ma*ime conspicua ipsique utero propria, a cuiuSprOcessibus orta seper os pubis ad inguina & coxas
Vterus quandiu sanus & incolumis est suisque ligamentis & appendieibus membraneis obfirmatus, in loco descripto 6 naturali constanter persi stit, tametsi naturali motu extendi aliquando con trahique, cum sit membraneus, persaepe videatur, idque boni cuiusdam auiditate aut mali odio instar ventriculi cordisque. At idem uterus ex vinculorum suorum & appendicum iniuria loco suo mouetur vel ascendens sursum ad ventriculum hepar lienem diaphragina,vel descendens deorsum ad vescam intestinum propriamque ceruicem suam aut extra eandem, vel denique declinat ad coxas & latera ad regionem anticam vesicae & pqsticam int stini recti. Hinc ex mutati stus differentiis tribus, totidem morborum uteri species emerserunt,asce-sus, descensus, vel prolapsio etiam aut praecipitatio, atque peruersio siue declinatio,auerso,obliquitas. De ascensu uteri.
Ascensus igitur uteri aliquando a naturali motu eius est gratum odorem aliquem naribus vel ore perceptum consectantis, aut ingratum pu-
dedo appositum vel aduersum denique molestum- . que humoris alicuius quςm suu suo complexus sit, fugi'
324쪽
fugitantis. Alias ex conuulsivo motu superiorum ligamentorum & appendicum eius prae repletione a suppresso menstruo ex vasis propinquis per diape- desim exudante, aut prae crassi lentique humoris in- farchv. Illa autem, ligamenta sunt uteri propria a processibus eiusiacm orta & super os pubis ad inguina excurrentia,& pr terea apophyses peritonari
venarum hystericarum fines roboris causa munietes & obsepientes , ab utrisque enim repletis coarctatis atque adeo versus originem suam conuulsis reuulsus violentius uterus, loco suo naturali cedere cogitur. Caeterum earundem particularum conuulsionem ab inanitione repellit tum ipsa ut criconstitutio ex membrana valde carnea & multiplicibus sanguinis canalibus & curi pis perfusa; situs que visceribus naturalibus finitimus humorum aD fluentia semper restagnantibus, tum ipsa thera pia per digerentia & attrahentia topica . Quod si per
immodicam mensium aut lochiorum eruptionem ascedere uterus aliquando videatur, motus ille certe aut ab acre in hiatem per fluxum matricem sub-Cunte ', aut a concepto intus prae refrigeratione flatu,aut certe a grumis putrefactis excitato, incitatur.
De signis diagnostsci . AS census signa diagnostica sunt communia,
quaecumque ex oppressione stomachi& dia phragmatis obtingunt symptomata, ut dolor stomachi, nausea, vomitio, ructus, lipo thymia stomachica, dyspnoea, inquietudo. Distinctiva signa a suffocatione vera uteri sunt, quod grauiora absint cordis & cerebri symptomata , ob venenati vaporis penuriam , syncope, apnoea , asphyxia, aphonia, conuulsio, deli
325쪽
28o LIBER II. ratio eternus, torpor,stuporque mentis inertia,
Causaru quoque signa distinctiva sunt, quod a s
censum naturale leuiora & breuiora ex oppressi G- ne tantum sequuntur symptomata, suaque sponicidissipantur,sublatis odoribus: scd conuulsivum inoi tum comitatur grauissimus dolor regionis in abdomine , ad quam particuli convelluntur:alias aequa, liter,alias inaequaliter.
ΑScensus curandi duplex indicatio est: una conuulsaru in particularum relaxatio: altera ut C ri in suam sedem reuocatio & cofirmatio .Prior illa constat vacuatione replentis & coarctantis materiae,siue sanguinis, siue mucois pituitq.Vacuatur san. guis tum sectione primum maiorum venarum cubiti dextri, si plethora toti corpori sit grauisuum subinde minorum ramoru saphenae in pedibus .atq*se inanito sanguine immodico vasa & ligameta re- laxantur.Postremo topica emollientia leuiterq; digerentia,admouenda & immittenda sunt, ad discutiedas reliquias; ut sunt fotus, insessiones, unctiones iniectiones & clysteres.Vacuatio quoque cacochymiae pituitosae absoluenda est purgatione phlegmagoga,pituitae probe antea coctan,& per tanto plures dies tulepis &apoetematis calidis siccisque attenu tibus & detergentibus praeparatae;quanto copiosior& contumacior illa suerit. Huic quoque vacuationi topica praedicta ex acri attenuante & tergente materia adhibeantur. Quod attinet ad altera Indicationem restitue di in naturale locum uteri:Ea quide explebitur reuulsionum differentiis omnibus ad inferiore corporis r
gione: ut frictionibus, deligationibus, cruru femO-
326쪽
Tumque, cucurbitulis primu ad inguina, deinde ad hy pogastrium cum magna flamma afiixis. Item perratos odores & suffrius pudendo foris subditos et intus in ceruicem inditos. Contra per ingraros Orco naribus inspirandos: vel in stomachum admittCndos , ut per pitulas ex castoreo assa foetida &riatae semine cum pauca aqua vitae concinnatas &hoc praestantistinuim est sed ante repositionem viateri, vosi ca& intestinum suis excrementis l. beranda sunt,ut recursistro utero locus liber iit: neque abit Iis plenis retrudatur.Sed de tota hac thera pia lege caput de Suffocatione uteri. Continetur denique in suo loco uterus primum decenti corporis decubptu declivique capite &thorace surrecto , coxis depresiis , se moribus diductis δέ cruribus valde extensis, ut extensis abdominis musculis uterus comprimatur loco suo alias spatios , patuloque, vel re inierim a diaphragmate adum bilicum arctius vincto. Ad moueatur deinde bypogastrio emplastrum de galbano , in cuius extremo versus pubem, vel in medio super vinbilicum,moschi vel ciuetae gr. ij aut iij asfixa sint. Frictiones extremorum inferiorum adhibeantur, sicuti grata Pudendo, ingrata odoramenta ori & naribus admoueantur. Et quilibet vehementior corporis motus uterum concutiens prohibeatur ut sternutatio, vomitio, tussis,cursiis,saltus, clamor, choreae,
durities ventris, prolixitas somni,cibique frigidi &humidi fugiantur,calidi siccique apponantur & vinum bibatur rubrum aqua serrata vel cisternar di
Escensus uteri duae sunt primariae differentiae
327쪽
282 LIBAR II. seu species ivnaesueuior: cum collum eiusdem in ceruicem pudendi propius longiusve elabitur. AI-tera grauior:cum non solum uteri collum, sed corporis etiam uterini pars aut totum corpus extra ceruicem pudendum foras procidit & prominet. Ille Desce sus simpliciter.Hic Prolapsio,Procidentia & Praecipitatio,vucetur. Porro uteri collum hoc loco appelletur infima pars eius orcangustinsimo & rictui canis pusilli per simili: quod partibus vicinis.ossi sacro, caxarum & pubis vesicae & intestino pluribus peritonsi fibris & ligamentis,quam
reliquum uteri corpus annectitur. Quibus laxatis magis minusve, ipsum quoque id supremam mediam aut infima ceruicis partem excidere contingit, unde rubes cum suo soramine oculis obseruari
obstetricis& digito tractari possit. Hinc procide tia uteri in tres differetias secari solet: Vna est qua-do non totum corpus uteri ', sed pars eius quaedam, . ut tertia vel media quartave cum soramine proprio caninoque foris extat, oui anserini fere magnitudine: Altera dum totum corpus uteri foris est conspicuum & tractabile instar oui struthiochamaeli, cum eodem soramine suo ad semora suprema media & infima genuaque ipsa: Tertia quando totum uteri corpus sine foramine: at a sendo suo ita euersum apparet, ut virilem penem prae se serat, eiusque interna facies externa fiat. Descensus leuioris causa proxima est laxitas vinculorum & appendicum inferiorum infimae partis uteri collum eiusdem vocant Antecedentes, paralyss & extensio. Ex quibus illa,alias a causa interna oritur ut ab aquosae& serota pituitae perfusione. Quanquam ab externis quoque interna ill succr sestr
328쪽
scit: nec solum a natura & aetate frigida humidaque: sed ab aere quoque simili moraque in illo diuturna, rc liquo victu,otibso, somnolentQ, intemperanti, crcbrisque addiceto baancis, unde affectio haec, non solum seniores, sed iuniores etiam licentiose educatas invadit. Alias a causa externa oritur paralysis, Vta vehementi perfrigeratione, ii ue id iophatica, dum aer gelidus hiantem uterum per mensium vel lochiorum fluxum subit: Vel sympathica, scilicet ob sympathiam generis vi ex sessione diuturna super marmor aliurn ve lapidem nimis rigentcna, & ex longiori mora nudorti pedu in aqua gelida, magnaque animi consternatione, moerore,aut timore: calore scilicet ad cor compulso & coacto nerueasque partes destiti ente. Extensio autem fit a quolibet motu corporis aut musculos abdominis validius intendentis & comprimentis, Ut cursu , saltu, cho-raeis,vociferationibus,tussi,stermitatione omitione, tenesmo, extensionc totius corporis & brachiorum : gestatione grandioris foetus, vel gemini, arduoque partu & in eo longiori spiritus retentione , & coitu a partu recenti nimis effraeno, aut post partum grauioris oneris gestatio sublatioque. Procidentiae cause sunt extensio quidem maxima vel saepius ruptio vin lorum & appendicum uteri, a motibus violentissimis , ut a praecipiti casu foeminarum super coxas, ab ictu graui & contusio
ne hypogastrij, a laborioso nimis & difficili partu,
v ero simul cum scetu excusso, a temeraria secundarum cotyledonibus nimium adhaerent iurua aut laetus etiana mortui detractione facta a chirurgis,
329쪽
Ex signis diagnosticis, alia sunt utrique descen
sus speciei communia,alia leuioris propria, ut etiam grauioris.Illa sunt dolor calorve partium iΙ-larum quibus annexus uterus est siquidem ab eκ- tensione vcl ruptione non a paralysi fiat ut lumborum,ilium,coxarum, pectinis, pudendi,ani: indeque alui excrementorum urinaeque suppressio ob vesi- ear& intestini oppressionein , ab incubante uteri corpore. Propria descensus leuioris sunt tumor o- ut anserini instar, aut minor intra ceruicein instar glandis virilis cum rictu canino, unde congressus
virilis taedium: hinc quoque fit ut aegra stante, grauitas 'd pubem, eadem sedente vel recumbente s pina ad intestinum, eadem denique prona, ad vesicam sentiatur. Grauioris descensus siue procidentiae signa sunt propria,tumor extra pudendum cum rictu cat ino conspicuus in duabus primis disserentiis moleque maiori vel minori ut oui struthio-ehamaeli, pro relaxationis & ruptionis discrimine, colore rubro instar carnis: & sine foramine, in tertia differentia ab euersio ne fundi. Haemorrha-gia in omnibus copiosa, dolorque varius partium
connexarum, cum a ruptione aut violenta extensione est. Prognostica.ΜVlieres aggreditur aut natura,aut aetate, aut ratione victus humidiores, ut aerumnis etiamorbove languidas,& extenuatas: cum sit eiusdem debilitatis & humiditatis cum reliquo corpore Uterus particeps. Procidentia recens facilius dirigitur quam vetusta,aut tumida,aut callosa. In prociden -
330쪽
tia ex relaxatione in iunioribus & aetate florenti bus , uterus facile reponitur suoque loco continetur. At in effoetis & senioribus obfirmari non potest aquoso scilicet redundante excretaento , praecaloris labascentis infirmitate uterique vIncula &appendices emolliente. At a ruptione in quavis aetate & natura in curabilis etsi, tantumque suo loco
cohiberi potes: immisso penitus m linum pestario ouisormi.
DEscensus leuior uteri curatur gemino scopo,
scilicet repositionis dc conseruationis. Prioris il litis duae sunt indicationes, repulsio a parte inferiore ventris, id est a pudendo & ceruice eius, &retractio ad superiorem, hoc est hypogastrium. Primum ergo repositio tentanda est corporeaegrotantis resupinato & acclivi , id est capite & hu meris depressioribus, clunibus altioribus, honoribus diductis de cruribus ad nates reduchis, intestino etiam & vesea,a suis excrementis vacuis,Vt collum
uteri per ampliatam ceruicem pondere proprio &impulsu digitorum obstetricis vel chirurgi, atque pessariis iminissis , in locum tuum facilius reducatur. Eodem tempore eadcm repositio acceleranda est validissimo cucurbitae maioris & cum multa flamma hypogastrio affigendae tractu. Vtraque insuper iuuari potest; retrachio quidem gratorum Ο-dorum ad nares: repulsio vero foetidorum ad vulvam appositione. Repositioni, confirmatio protinus subiungcnda est, per astringentia intus forisque usurpanda, ut laxioros appendices & vincula coarctentur: vel Iola,