장음표시 사용
301쪽
venenatorii agitationem dc exspirationem proxime sunt referenda; mota enim vehementer parte qualibet eiusque spiritibus, humores quoque vaporesque quicumque sopiti& iuertes in ea delitesce- .
bant,grauiter commouentur. hinc vertiginis & e
. pile pliae accestiones a vehementi ira & timore, si- cuti hysterieae inuationes suscitantur. Animalis au- 'tem motus uteri nullus est, cum animal non sit v num enim , foeminam nempe, e duobus actu existentibus constare paradoxon omnino est cumque
Omn bus motus animalis & voluntarij instrumentis musculis & neruis careat: neque etiam desiderii sui compos per eiusmodi animalem motum si fortasse a Platone concedatur fieri omnino possit. Simplicem enim & aqueam humiditatem non nauistata sede sua, e vicina vesica & intestini parte aliqua celeriter & quietus captaret; alimentalem autem sicuti sanguineam aut chylosam etiam hepati& ventriculo proxime aduolutus derivare nullam posset prae densitate & crastitie externae suae tunicae nullis meatibus manifestis peruiae , solisque venarum a caua ortarum propaginibus intus hiantibus conspersae. Multo vero minus septi commercio, quod natura siccum aridum & membrano sum est, societate & adhaesione irrigeturm ulla denique coitus voluptate aut generationis cupiditate incitari motus hic animalis uteri possit,cuseminis excretio sicuti stercoris vrinq& molesti cuiuslibet excreme ii sit omnino naturalis brutorumq; citra volupta tis cogitatione prolisque cupiditate comunis. Moistus denique symptomaticus vel co uulsuus uterum attollit deprimitue, aut in latera adducit: sed omnino leuiter neque logius a sua sede ut diaphragma Iacessav
302쪽
DR sTER1L. MVIi IDIO p. 2371acessat, dum scilicet suppresso menstruo impletis venis valida quidem eius, sed tamen laxa vincula vicistim implentur & contra liuntur,Vterumque secum versus suam originem vel aequaliter, si omnia, vel inaequaliter si quaedam conuellantur, revellunt, qui motus violenti,uteri peruersiones, merito vocentur : nequaquam tamen hystericorum sympi matu authores statuantur, cu illa a comuni origine& causa menstrui scilicet retenti corruptione & expiratione suscitetur. Vteri quoque tumor valde ingens amplus & turgidus respirationem quidem crebriorem minoremque per se effecerit coppressis diaphragmate eandem tamen omnino per se non sustulerit, aut hysterica symptomata ut apnoeam, a-phoniam, torporem, conuulsionem sine venenata expiratione non attulerit, sicuti neque satietas & ingluvies immodica aut impraegnatio aut hydrops. Solutio denique continuitatis nullum aliud taedium nisi sortasse doloris pungentis de colico similis commouere potest. Ergo cum neque ascensus uteri neque tumor eius ullus hystericorum
symptomatum author sit,ad intemperiem uteri solam uterinum affectum referri & hysterica symptomata necesse est, quae passio quaedam diuturna, sed paroxysmis acutissima est. Ergo affectus uteri unde suffocatio aegrotantis mulierculae, intemperies est frigida humidaque a veneno simili frigido, humidoque ex corrupto semine & menstruo orta. Ιtaisque viduis potissimum ob intermissam purgationem & venerem symptomata hysterica infensa
sunt,a quibus antea aliena omnino erat,dum probe Durgarentur, parerent, virisque miscerentur. hinc
histerica foemina titillatis digito obstetricis genis
303쪽
218 L I B x R II. talibus magnam vim crasti seminis reiecit &a cessione confestim liberata est; sic monialibus quoque ex voto castis innuptis beneque habitis Sotiosis puellis eadem corrupti pol illimum seminis molestia creberrima esse solet. Caeterum corrupti me
strui seminisque materia non mani festa tantu qua litate frigida humidaque, sed occulta quoque antipathia veneni praesentissimi instar mulieribus est
noxia.Non enim nouum aut inauditum est venena intestina in nostris corporibus succrescere, a quibus ut ab externis & assumptis funestissima symptomata & inopinatae mortes nobis consciscantur. similesque mortuorum corporum a steci ion es ex citentur, ut liuor, nigrities, vari j colores, mollities& laxitas, unico tantum discrimine, quod externo rum pestis in hominem eus archum & temperatem lauteque & frugaliter victitantem saepius grassari videatur. Colligutur autem minutatim, sensimque intus inualescunt venena line graui tamen aegrotatis & euidenti ostensione, donec aut cumulata uberius, aut corrupta deterius, aut longius sparsa, aut mota sint vehementius ab irritata tandem partis in qua desident facultate expultrice. Materia igitur haec in plures vapores resoluitur agitata in utero humorum corruptorum sentina. Hinc repentina mors quam in sinu diutius antea gestaverant aegras vehit ex rnsidiis rapit. Sic rabies a morsu canis ra
bidi non quidem illico sed pluribus postea diebus
vel mensibus hominem invadit, dum scilicet iusta mole satisque vehementi pernicie crevit, quae cerebri temperiem calore & siccitate subuertat. Sed Gnim ex duplici illa materiae venenatae specie, semi nis corrupti maior est quam menstrui pernicies. Cum
304쪽
Cum enim mutatio omnis in contrarium fiat, sitq semen sanguine magis coctum perfectum & elabo' ratum, deteriorem veneni conditionem hoc ipsum subire quam illum necesse est hoc Vero perspicuuna est tui. ex illis sceminis non viduis quae suppressa purgatione menstruali hystericis aliquando symptomatis sed multo leuioribus lacessunt dr, quam pleraeque viduae, quibus procedente etiam purgatione, vehementistima maximeque funesta insultare solet ut apia Cea, aphonia ,syncope, conuulso,stupor torporque, illis piaesertim quibus est a luxu, otiosue & longiori continentia copiosius stinencongestu tria Virile autem senae minus est quam muliebre ad putredinem & corruptelam venenatam procliue, cum sit illud quidem calidum siccumque magis &sincerum, hoc contra frigidius humidiusque,stigidoque veneno magis affine & Vt dicunt proportionatum, & praeterea in obscoeno sordidoque ute ro resideat. Neque tamen hystericis similium syni plomatum molestiam viri plane effugiunt dum umneris consuetudinem diutius intermittunt ut cephalalgiae, stuporis, inertiae,fastidi j cruditatis, metatus & moestitiae. Neque vero dubitandum est quin tantula veneni uterini portio tantum postit aduersus principes totius corporis partes. Quid enim pAn non exiguum valde venenum pungentis phalangij per angustissimum foramen partibus princi pibus co festim imprimiturὶ Nonne ex infixo scoriapionis aculeo quida vel tabificus vapor, vel delete
rium virus sine foramine conspicuo totum cornus
celeriter pervadit Quid λ An non solius qualitatis . sine ulla substantia diffusio vicina corpora permox a
305쪽
LIBER II. uere aliquando videtur Sic piscatoris manum per
continuum tridentem torpedo marina enervat.
Sic electrum paleas. Sic magnes serrum ferreasquciacus complures quasi nexu quodam inter se deu1nctas tacta una ordinatim omnes ad sele pei trahite Recte igitur uterinum affectum ad intemperiem frigidam humidamque uteri retulimus, qua uterus primum , deinde reliquum corpus perfrigeretur. Huius quoque intemperiei continentem causam vere statuimus materiam venenatam frigidam humidamque ex corrupto semine & me struo aut alio quolibet humore, praesertim pituitoso, cuius expiratione tetra, venenata & deleteria, partiu principum omnes functiones labefactentur, vitaque ipsa aliquando eripiatur, dum in cerebrum per neruos di spinalis medullae tunicas, in hepar per venas, in cor per arterias,in totum corpuη per latentia spiracula quoquo versum efflante utero per accessiones spargitur. Inde sympto malum hystericorum numerosa& violenta soboles tum cerebri, ut stupor
sensuum, torpor in motu, mentis inertia, Veternus,
dolor grauans, deliratio melancholica aut furiosa, vertigo, epilepsia, conuulsio siue uniuersalis siue
particularis crurum & brachiorum, eaque omnia a
crassis, frigidisque vaporibus cerebri substantiam meninges neruosque impetetibus, tum cordis,th racis & diaphragmatis ut apnoea, asphyxia , aphonia, lipothymia & syncope, calore scilicet natiuo
aut vaporum frigidorum crassorumque copia oppresso,aut venenata qualitate extincto, tunc enimi espirationis δc pulsationis usus nullus est:tum ventCiculi ut nausea, Vomitus rarus, fastidium, ructus. irrepentibus ex utero malignis vaporibus: tum in-
306쪽
testinoru unde murmura rugitus borborygmi prae Batuu tumultu. Inde etiam imi Ventris, lumborum, pubis inguinum ilium dolor pugens colico simi- Iis, ex statuosa distensione ligamentorum dc membranularum peritonae quibus ad vicinas partes an-
Quod si per mensium aut lochiorum eruptionem nimiam purgationem & inediam extumescere uterum aliquando contingat: hunc quidem tumorem ab aere simplici hiantem sinum mulieris subeunte non a vapore venenato excitari certum est, atque inde diaphragmate leuiter compres minorem & crebriorem spirationcm sine grauioribus symptomatis oriri. Similis est quoque ab odoribus suavibus olfactis dispia Cea, septique oppresso,utero scilicet ad eos odores inclinante unde impelluntur ventriculus &intestina, nisi fortasse vetus & sopita uteri camarina his uteri motibus concitetur. Porro hystericorum symptomatum varie tas non solum ex varia uiscerum utero condolentium natura, sed prodissimili etiam causet efficientis, id est venenatae materiae specie , quantitate &qualitate emergere solet; nam venenum ex semine multo magis quam e menstruo corrupto pestiferum esse iam docuimus. Idem si copiosum valdeque frigidum & humidum sit totum corpus tam vehementer perfrigerat obsesso corde ut veram mortis imaginem exprimat, cerebro inexpugnabilem veternum, thoraci apnoeam, cordi & arteriis asphyxiam, lipo thymiam aut syncopen inducat, si vel crassum vel acre sit conuulsionem, sin bilio in delirationemdurorem, loquacitatem temerariam.
307쪽
νύι LIBER II. , ehrymas suscitet. Ex hac igitur hystericorum sympto matum varietate uterini affectus species tres obseruabat Galenus libro sexto de locis affectis, unam cum hystericae eminae sine sensu motuque, respiratione & pulsatione ςuidenti tanquam ino tuae iacent:alteram cum, sensu motuque & iudicio constante, lipothymia tamen & dispnoea laborant: tertiam cum eidem foeminae cruribus & brachiis praeter reliqua symptomata convelluntur. Sed deprima specie, an a morte distet dubium non est. Vegeto sane calori nativo, per quem vita est & sine quo vita nullo modo possit esse, conseruando, purgando alendo temperandoque respiratio pulsatioque euidens est omnino necessariar sed eun dem tamen debilitatum vehementer maximeque perfrigeratum uterinae labis aspersione seuere tantisper tuerique transpiratio sola potest, dum excunsa ex utero venenata materia omninoque eius expiratione compressa restituatur calor & respiratio; Non igitur nullo,ut in respiratione: sed obscurissi mo & languidissimo pulsu motuque cordis qui transpiratio dieitur, hystericae sceminae possunt vi
Similis est serpentum in suis latebris sine sensu
motuque, respiratione & pulsatione conspicua per totam hyemem vita, qui tamen blando veris tepore excitari & veluti reuiuiscere videntur. Sunt amistem serpentes acri quidem magis calore quam homines,sed minus copioso,& frigore magis infesto, sicuti homines etiam magis quam bruta ob cutis mollitiem & laxitatem maiorem: proinde incertum fallExque est in foeminis hystericis mortis argumentum sumptum ex eo quod neque nitidum
308쪽
DE STERIL. M V L ..ID IN P. 26s
speculum ipsarum ori admotum inquinetur, neque carptae lanae floccus naribus obiectus moueatur; neque denique cyathus quolibet liquore plenus <o - 1Dachi rcgioni impositus agitetur; tria enim haec respirationem solam abesse non transpiratione in denuntiant. Differendum itaque taminarum hystericarum in tertium ab accessione die iri funus, fa-pient uni literis traditur: hoc enim triduano spatio, aut istere grauiter, aut excitari ab accessione incipiunt.
Designu diagnosticis. V Terini astectus signa diagnostica sunt uci pro
pria vel distinctiva. Illa rursus triplicia, imminentis,uigentis & declinantis accessionis. Prima illa sunt torpor mentis, stupor sensuum, crurum debilitas, standique impotentia, faciei pallor, ventriculi oppressio & dispiacea, vetris inflatio, tacilisque
in eum de cubitus, quae omnia incipientem ab utero e uaporationem sequuntur. Secunda hoc est vigentis)sopor,apnoea, aphonia, deliratio, furor, conuulsio brachiorum & femorum aucta vaporu multitudine, maximeque exacerbata continente causa,
risus denique vel lachrymae vel utraq; vicissim pro natura atrabitari j sanguinis vci menstrui. Ter iij ordinis sunt virium recreatio, oculor uapertio, sensus motusque & iudici j redintegratio, corde & cerebro crassis & venenatis vaporibus desinentibus liberato, intestinorum murmur & rugitus, saniel sero se mucosae aut seminalis profluuium aut spontaneum aut titillatione digitorum obstetricis illectu: haec enim sanios accessionis cotinens causa fuerat:
309쪽
as LIBER II Signa distinctiva sunt bipertita, quaedam causis spectant. Sic vitiatum semen insinuant hysterica
symptomata omnia grauiora ut uniuersi corpori vehemens Jc repentina perfrigeratio, apnoea ato-inia aphonia lipothymia,ucternus, couulsio, si praesertim mulier vidua praedita sit lauteque Scotiose victitans & iuniorum virorum colloquii familiaritate que fruens, fluentibus interim mensi bus. Eadem est ratio innuptarum iuuencularum si)ue monialium siue aliarum. Contra menstruum suppressum leuiora sequuntur symptomata ut stomachi dolor & oppressio adducto sursum a venis repletis & contractis vlero cephalalgia grauans,dispnoea tantum, si praesertim mulier sit aetate florens luxuque & otio abundans in ensibus suppressis.
Alia sunt signa ex quibus affectus hic a similibus
morbis distinguitur,ut a syncope,ex pulsu minore, nullo ludore frigido, pallore faciei minore odoratorum noxa: a catalepsi ex eo quod rigor nullus adess,oculi clausi sunt: ab apoplexi a quia sterior nullus: ab epilepsa quia concussio nulla, spuma circa os nulla; pallor vultus nullus aut minimus apparςt, quin potius rubet in praefocatis
De signis prognosticis Sygna prognostica sunt quod foeminae vidus mo
niales & innuptae puellae affectni uterino sunt' obnoxiae, sicuti seniores cessantibus mensibus multo magis quam iuniores; Quod a corruptela seminis multo magis quam menstrui perniciosa& vehemens sit accessio; quod longa & violenta accessio pene senesta sit, breuior leuiorque tuta; quod
310쪽
necessionis longitudo cum vehemetia symptom tum & spuma circa os mortis sint indicia, cotraria omnia sanitatis: quod mulieres foecundae raro sint hystericae absumpto semine in conceptum menstruoque in alitione D scelus; Quod suffocatio a pituita putri,in sex genariis &in iunioribus intemperanter victitantibus frequens est: Quod hyeme& autumno sit frequentior languente magis venere, coercito vaporea densitate habitus & pituita succrescente et Quod denique homines a seminis corruptela minus infestentur.
THerapia siue medicatio affectus uterini est
duplex,praeseruatim & curatiuar haec urgentem submouet accessionem, illa suturam prohibet. Futurae accessionis causa duplex est, una sanguinis menstrui aut alterius humoris, altera seminis r tentio quam corruptela subsequi solet. Vir que amotis suis causis antecedentibus praec uetur, scuti menstrui retentio sublata plethoradi vacuata cacochymia. Minuenda autem est illa plethora tum vacuationibus occultis ut per viactum tenuem parcumque & frugalem , frigidum siccumque, vel humidum & minime cras.
sum &alimentosum, exercitationes vehementeS, vigilias graues, curas, & negotia ardua, tum manifestis ut phlebotomia in cubito & malleolo, qua antecedat leuior purgatio & clyster emolliens. Phlebotomis quantitas ex pIethorae & virium mo-dω aestimanda est, tempus eiusdem ex periodo in stante & consueta menuruae purgationis, ut triduu