장음표시 사용
41쪽
έ - LIBER I. brities. Quod si frigiditati iurusta sit humiditasMo,. piosum, sed aqueum,si siccitas, perpaucum emittitur semen. Atque hi omnes intemperies, ubi excesserint sterilitatem argutit. Vt igitur certa methodo progrediamur, primo de caussis sterili tatis externis& euidentibus agemus, postea ad internas accede
Curatio sterilitatis a causis externis. S Terilitas quaecunque ex praua diaeta sine ullis corporis, Viscerum, aut pudendi virilis p rq ternatura affectib. marib. accidit, contrariovictu remouenda est. Calidius ergo sicciusque semen dissimili victu te perandu, ac primo cibis euchymis quidem, sed frigidis humidisque, cuiusmodi se ut carncS capreolorum, agnorum, vitulorum, praesertim lacte educatorum, porcellorum,pullorum,quae vel frigidiorib. herbis elixandae,ut lactuca, borragine , bu- losso, Oxalide, portulaca: vel assandae & succis aciis condiendς, ut omphacio,granatorum succo,aurantiorum, Oxalidis. Ex usu quoque erunt pana tellae, amygdalata, pisces fluviatiles elixati, aestiui fructus, ut pruna & cerasa; refrigerat quoque &humectat lac asininum & caprillum, aut potius eius serumane sumptum. Panis sit albus sed insulsus: vinum oligophorum album vel rubellum mediocriter Iymphatum; aer temperatus sit vel frigidiusculus: conueni et etiam balncum vel ex aqua fluuiatili tepida, vel ex decocto herbarum frigidiorum : denique labor immoderatus, immodicae vigiliae eu ira eundia flagi eda. Frigidiori vero & humidiori semini corrigendo conueniunt, panis albus, salsus, an i satus,carnes vervecum, gallinarum, caponum, passe
42쪽
Dg STARI L. VIRILI. Tvum, perdi eum, pipionum, Vel tost de aromate aliquo conditae, vel elixatae cum herbis calidiorib. cuiusmodi sunt eruca , nasturtium , meiatha, hysso Pus. Coueniunt etiam pisces saxatiles tosti,& aromate aliquo conditi, ut cinnamomo, nuce moscha ta, gingibero, fructus sicciores, ut dactyli, pastulat, pistacia, caricae, nuclei pinei, conditura et in giberis, corticum mali aurant ij, seminum anili, foeniculi, carui, in ultima mensa: Vinum quoque competit rubrum generosum modice lymphatum, vigiliae, &exercitatio moderata. Quod si accidat seminis ino pia cx aere aestiuo vel hyemali ille enim seminis substantiam digerit, hic extinguit,unde paucissimae aues me se Iulio & Ianuario foetificare solet ex inc dia, labore, vigiliis, moerore, iugibus curis, at ictoq; nimis studio, haec omnia seminis detrimenta declinabit sapicns coniux, splendida, opipara,& hilarem vitam venereis sermosibus, lectionibus, muliebri busque lasciuiis conditam traducens. Et quia ut dictum est frequentissens sunt distidiorum disterilitatis inter coniuges causae, tu ingenioru disparitas, morumq; pervicacia, tu corporii de rinitas, & a Iieni amores, horum omnium propria sunt & op portuna apud sapientes remedia . Prim si enim alieni amores celeriter profligantur, mutuaque coniugum beneuolentia, quae foecuditatis parens est, redintegratur non solum morum indole, aut corporum venustate, sed multo magis voluptate, quae venerei concubitus comes est.Hqc viso accendi solet
tum internis remediis cardiacis & calidis,a quibus caloris & spirituum omnium substantia inge in inetur,impetusque eorundem concitetur: tum externis etiam, partes obscoenas odore suo,calore &acria ε
43쪽
stantissima Ambra , moschus, ciueta, liquore conuenienti aut oleo soluta, sed quia cariora hic sunt, viliora usurpatur: penis igitur ciueta perunctus aut moscho soluto cum pauco oleo lilia cco, no solum ad venerem excitatur,sed mulieris quoq; ignauiam ad venerem discutit. Simile est pellarium ex lada
lutis in puluerem, S exceptis pauco cottone mota
chato & serico rubro,ut fiat pessarium digitali maagnitudine, altissimc in vulvam dormiturae inserendum. Simile & hoc est. N rad. galangae cyperi, pyrethri, calam. arona. an. 3 j. trochiscorum galliae
in ost h. 3 si: vel moschi optimi Θ j. fiat puluis, ex
cipiatur pauco melle instar optatae: obducatur te stibus S peni cum multa fricatione coituri mariti.
Nimile S hoe sit. ν olei laurini J j de spica 3 6 muse
s halellim 3 ij nucis mosch. piperis longi, Zingi be- Iis an . Si rad. pyrethri 3 6 ciuetae , vel moschi 9 j
cerae parum: fiat.vnguemum illinendum in introitu lecti vesperi. Simile denique est cubebarum masti catarum cum saluta admotarum. Ad voluptatem quoq; confert virginalis pudendi muliebris astrictio, prς sertim a partu, ex balneo, potuque astrin- sente, vel ex pessulis similibus, aut em plastris a lotione iacu ue appostis. ut, rad. bistortae j j ba- Iausti um, nucum cupressi, ealycum glandium an . as foliorum lapsi barbati, vel caudae equinae & absinthijan. m.j. rosarum rubr. p.j. decoquantur in aqua pluuiali& vino astringenti. vel, pulueris gallarii nucum cuprei si & aluminis an . 3 β excipiatur pauco cottone scrico rubro, fiatque possulus ex
Vino astringentii immittedus post finitum lochio-
44쪽
rum exitum .Ex eodem puluere cum oleo myrti no& cera alba fiat emplastrum ori pudendi admouendum,post lotionem & fotum. Quae sequuntur philtra amatoria coniugum a morem mutuu reuocare tuerIque proprietate Occulta creduntur. Huiusmodi est corniculae cere brum, quae viva capta sit S necata, cum melle mix- tu, pudendoque virili applicatum ante coitum. Eadem est vis ovorum eius fractorum & appositorum : Item damarum stercus , & cum olco tepido
dissolutum, item fel apri & hirci & lupi cum oleo calido mixtum & applicatum. Cor quoque hirundinis ustum & ex vino degluti tum mulierem a viro secedere prohibct , scuti adulteri quoque Odium inducitur si rame fluviatilis natura arundine transfixa, surculus eiusdem in menstruis mulieris defigatur, sicque ait Plin. lib. 32.ca .ranae ad cauenda adulteria legibus sunt utiliores. Electariu deniq; ad veneris oblectationem & incendiu ita fingatur. . Cinnamomi electi e lumborum scincoria an 3 j.
seminis nasturtij, erucae, pastinacae,ceparum alb. an.
3 j trium piperum, rad. pyrethri & gummi arabician. 33 si nucleorum pini, pistaciorum,dactylorii te avellanarum, amygdalaru dulc. pulpae nucis Indicet, corticum citri & ringiberis viridis conditi an . 31 lingus anseris, cerebri passerum an .i; si linguae auis, testiculorum vulpis,taur1que an. 5 ij misceantur omnia smul cum melle, ad dedo mo schi optimi 3 gambrq gri et e Bl fiatque optata, de qua detur mane, sed praesertim vesperi 3 iij cum pauco vino dulci.
Iam vero conceptum ex prauitate morum odiucosilio& ratione delendum est, monenda sedulo v-xor est, ut honesto proboq; suo viro morem gerat,
45쪽
IO LIBERI.petulanti & contumelioso talisper blandiatur, dum
obsequi uni suci aut aetas, aut proborum consuetudo peruersitatem mariti, inoriique asperitatem mitigauerit.Mariti quoq; erga morosam & pervicacem uxorem smile sit costium & officium: obsequium enim amicitiam & familiaritatem : dissidium, inimicitiam S sterilitatem parit. Desormitas deniquc eiusque taedium sanitate virtutum lenie dum est, quae prima est maximeque cxpetenda pulchritudinis species,& animis coiugum inter se dissidentium conciliandis aptissima: quanquam corporum quoque pulchritudo negligendano est,quin potius quae a natura est studiose conseruada: sunt enim artis partes duae,una cosmetica,quinaturalem tuetur: altera commotica, quae deficien tem asciscit. Ac naturalis qui de pulchritudo ex moderata corporis te perie & symmetria, quam vegetus calor, cusarchus habitus, & co grua partiu compages cosequatur, a Galeno definitur libro ad Thrasybulu,& ab Aristotele primo Rhetori c. ex actionibus partium integris & ad vita necessariis. Cosmetica igitur medicinae pars est Galeno lib. I. τα-
πνσ,cuius est ea quae secundu natura sunt, omnia accurate custodire,costatque mundi cie corporis cultusq; nitore & cocinnitate, qualis ab Ouidio in viris probis priuatim laudatur, tametsi in honestis matronis & pudicis virginibus minus laudanda sit: ait enim ille:
Mundicia placeant sescentur corpora campo, Sit bene conueniens, oesine labe tua: Linguάque nec rigeat, careant rubigine dentes, Nec leuis in laxa pes tibi pede natete Nec mala deformet rigidos tonsura capidos,
46쪽
HSit comasit do fla barba resola manu Et nihil emineant dies sint sine sordibus ungia s, Inque cava nullus stet tibi nare pilus: Nec male odorati sit tristis anhelitus oris, Nec ladat nares, virque paterque fregis. Altera artis pars Commotica scilicet, fallacem &asci titiam pulchritudinem inducit, Se apud plerasq;getes olim probrosa suit, ideoq; a Philippo Macedonum rege magistratus quida mendacio capillorum suorum exultans,cx ordine iudicum,teste Plutarcho, motus est,qubd nullam iudicij integritatem in eo esse diceret qui capillis cita fucum praetenderet: Gal. quoq; a medicorum munere eam remouit,
lenonumque & mangonum propriam esse statuit lib. ρατα. πους:multi tamen praeclarissimi olim mcdici cana sibi nota esse voluerunt, ut Ucraclides Ta- retinus, Archigenes Crito, neque eius exercitationem sibi indecoram csse duxerui, quoties reginarii S heroinarum votis satisfacere cogerentur, quibus etia addo quaedam pudicarum virginum & hone starum matronarum vitia formam dedecorantia,
posse sinc vllo artificu dedecore dissimulari. Itaque veterum exemplis permoti posteriores medici, ut Fallopius Rondet. mult1q; alij muliebres sucos studiose prosequuti sunt, quib' omissis, unius saetoris curationem ex quacuque parte prodeat breuiter at tinga,quippe ad disiunge dos amatium animos,hoc nullii maius, magisq; tetrum venenu est. Est autem pulchritudinis ad amorem & beneuolentiam tanta vis,ut in quibuscunque hominibus ipsa elucet, Vnu- quemque ad eos a madum mirifice inflamet, ncq; id quide stulte & leuiter: quidquid enim animς cognat u est,pulchru sit oportet, ideoq; amadu & expete-
47쪽
dum. Quod rursus appetendu est,aut est aut videtur
bonum ita quide disputate Caelio) Itaque pulchruboniique eo de nomine Hebraeo vocatur quod
a pulchritudine bonitas vix vi, quam se iΗngatur, id Coq; vulgus etia cos pecto homine formoso gaudet, informis occursu dolet: scilicet illu faustu & auspicatum, hunc infaustum & ominosum arbitratur.
Est igitur foetor duplex,unus no naturalis, a cibi&vel multis &corruptis,vel putrefactis. Alter est prς- ter natura, nepe symptoma odoris deprauati, quod vel corruptela substatiar parti uin, vel antiquum aliquod vicus,vel obstructio a putrido humore suscitauit. Est autem odor qualitas odorabilis in vapore cosidens qui expirare solet a corpore calido tenuique & modice humido,vel parum sicco .Nam a sicciori cras que,siue calido, siue frigido nullus odor spirat . Odorum genus duplex est,unum bene olentiu ob familiaritatem & sympathiam cum spiritu animali alterum graveoletium ob antipathiam, estque sine nomine multiplex: odoris percipi edi unus est sensus, scilicet odoratus, unu instrumentu princeps, vel vetriculi cerebri anteriores, vel potius propagines duet mamillares & papillares ob similitudinem dictae,cum ventriculis continuae,& ad initium ossis ethmoidis cotinentes,quae intra cranium condit et sui mollissimae & rarissimar,ut vapores odoratos facillime admittat & diiudicer, vel certe ad Vetriculos ipsos transferat.Nasi meatus duo, qui nares diculur,osisqueethmoidis peruia foramina principi parti subseruiunt,conserui tame etia ad ventricu-Ioru cerebri pituitae expurgationem & ad respira tionem. Quamobre obmuctita illis cerebri propagin bus ab excrementis ventriculorum,ut per grauedines
48쪽
D E s T η R I L. VIRILI. IIuedines &destillationes,& meatib.nariu ut a poly-Po tuberculo, ossis' et limoids foraminit, . a crassa ει re siccata pituita,odorandi vis perit, aut certe debilior sit,sicuti ab excellenti odore obliterari solet. Pariter a corrupicta substatis narium,ab ulcere antiquo & ab humoris putredine in processibus, vel Osiecthmoide id c sensus deprauatur. Foetoris spiritus origo duplex est, una a caussis no naturalibus,uta putribus eduliis esitatis, aut quae celeriter putrescant , altera interna eaque per idio pathia in nasii &oris partiumque, ex quibus componuntur: tum perstim pathiam partium vicinarum, quarum Vapores suscipiunt, ut cerebri pulmonum,thoracis. Curatio duplex est, una methodica N artificiosa, altera fucata, vel ut dicunt palliativa. Haec constat medicamentis quibusdam odoratis vel Ore continendis, vel in ventriculum deuorandis,cuiusmodi sunt inter simplicia, radix Zedo artae,angclicq, semea nisi, cumini, mastiche,cortex citri, vel limonis, a galloc I. Haec enim comanducata, aut eorundem decoctum spiritus graveolentiam em Endat. In eundesinem usurpantur composita,ut, Galliae mosch. nucis mosch. macis, spicae nardi, corticis citri, xyla-loes an . 3.j. bulliant simul cum vino ad ablutionemoris,vel ex iisdem pulueratis, vinoque exceptis fiat
globuli inter dentcs gestandi, vel pitulae, de quibus
deuoret duas inane,& totidem ore cotineat ilite
diu.Tales sunt muscardini vulgo dicti. Fiunt item Italis trochisci vocati muscardini vel a figura,vel a facultate cardiaca, a quibus spiritus gratia mirifice iuuatur, si ore contineantur diutius versentumue . Gummi Ammoniaci S si terrae sigillati 5. ij. ma- rentur in aqua rosarum per duos dies: deinde in '
49쪽
amyli 3 iij. moichi ex aqua rosaeea dissoluti Θ j. o
tundantur omnia simul pistillo , & exquisit c uo-sceamur in mortario, tandemque in pastillos digerantur ad igne in vel solem siccandos. Legitimae curationis quae simul cu symptomate affectum praeter naturam exscindit duo suist scopi evnus ut excrementa putria dilige ter abstergeatur, omnisque obstructio aperiatur: alter ut ulcera pQR de tertionem relicta, carne impleantur, & cicatrice tegatur. Duo sunt instrum cia, di ta & chirurgia, sed liqc praesertini; ac diaeta quide comunis csto,t um ut fatietas fugiatur, putres & molles, humidiores'; ac
putredini opportuni cibi declinetur, cuiusmodi stit
panis impurus, carnes iuniorum animalculorum,ut porcellorum, agnorum, capreoloru, auiu aquaticaruita, tales quoq; sunt pisces no faxatiles neque salsi; fluctus horari, ut pruna praecocia, melones, cucurbi-rce, vinu crassum &dulce, omnia iuscula, allia quoq;, cepae & brassica.Contra quaecumque sunt euchymati eupepta, edulia&co dimenta omnia acida aut acria, indeque putredini aduersi seligatur. Ante pharmaciam affectus curandi signa expone da sunt. Idio pathia igitur narium ab ulccre sordido,cancro, po typo,oculis notatur. Sympathia cerebri processuu& ossis et limoidis dignoscitur ex pari foetore ante& post pastu, quodque copressis naribus nullus se
tor eX Ore erumpat, quodque clauso ore vicistim ex
apertis naribus, elidus spiritus exhalet: Sympathia stomachi noscitur,quod a pastu aut nullus aut cibi odore mixtus efflatur. Idio pathia oris,ex gingiuaruvlcere sordido,detisque corruptela sensu detegitur,
ex intererie calida oris,siti R caliditate. Sympathiae pulmonis
50쪽
pulmonis ulcerati ex ulceris signis: thoracis empyici, ex sputis purulentis albis, spissis,lentisque: sympathia denique ventriculi ex foetore post pallum obscurissinio sese prodit. Prognostica.
O Miris foetor malum signum est, δc putredinis interioris index: sed in phthisicis perniciosu& tabificum. Foetor si morum & gibbosorum est
in curabilis .Foetor anhelitus per febres cotinuas malum signu est: libidinosorum S eorum,qui crapulae indulgent saetor facile curatur. itaq; idio pathia narium ex ulcere, post revulsionem, per purgationem Sphlebotomiam si utriusque indicationes adsint,& post derivationem per cucurbitulas cum scarificatione,collo,sum nusque scapulis infigendas, & apophlegmatismos,tum demum curabitur per propria viceris remedia, tergentia, maximeque siccatia & pulotica,de quibus vide chirurgicos libros.Sympathia celebri processuum,& ossis et limoidis,post eadem revulsionem &deriuationem, cur bitur errhinis, tergentibus,incidetibus& aperientibus obstructiones partium praedictarum, tad Emque sternutatoriis. Idio pathia oris ex gingiuaru exulceratione, curanda quoque est per easdem revulsiones &de rivationes si sint cx usu, lade inque per validam detersionem fricationemque gingiuarum cum linteolo aspero, donec sanguis essiuat, cui astrictio,iic-catioque validior subiungatur, his formulis.
dae equinae an. m.j. gallarum, nucum cupressi, balau-
ssiorum,calycum glandiu an. 3 j mastichis Si ros
ru rub. boli armeniae an .3 ij coquatur in aqua ferrata,vel vino tortivo. vel, Aluminis rochae usti 3 6