장음표시 사용
61쪽
tia praeter naturam : atque istarum Vnaquaeque vel confirmata vel impersecta est, salubris vel morbo se, uniuersalis, toti corpori communis, vel particu laris. Naturalis temperiem natiuam sequitur impensus siccam frigidamque vel calidam. Alia norinaturalis & ascititia e consuetudine est, victuque sanguinem aut non gignente laudatum, aut laudatum promptius resoluente. Quae praeter naturam
est,illa morbi *mploma est, vel acutissimi ut febris ardentis & colliquantis, vel diuturni ut sebris hecticar,lentae, humidi, licnis & hepatis, ulcerationis
Pulmonis, vermium in intestinis puerorum , & abscessuum in visceribus.Salubris actiones omnes integras tuetur.Denique confrinata est,cum non solum primae & secundar humiditates : sed pinguis
quoque & carnea substantia , atque adeo primigenius humor partium spermaticarum confectus est, tumque cutis contracta siccataque cernitur. Non . confirmata censetur illa, in qua pinguis tantum &carneae molis iactura est,ideoque cutis mollis, laxa faccidaque occurrit tactui, atque haec omnia ex Galae.Epid. comment.3.textu 29. Causae gracilitatis non naturalis externae sunt,eoque spectant,quaecumque sanguinis copiosi generationem prohi-'bent, vel eundem genitum violentius dissipant, ut aer impendio siccior, idemque calidior, vel frigidior, siue temporis,sive regionis ration ς in eoque diuturna nimis mora, item quaelibet e Iacuatio Vehemens , voldiuturna ut haemorrhagia , di arrhoea, sudor,totium immodiuum, laconica, aquarii thermalium, frequentia balnea, exercitationes immo deratae , vel etiam nullis ut enim labore vires dissoluuntur,sic & desidia frictiones validoinultaeque vigi
62쪽
vigil ae,iracundia, curae graues , & litigatio, victiis tenuis tum actu, ut cum paucum rarumque alime utum, tametsi alimentosum sit, exhibesur, tum potentia, ut cum copiosum quidem alimentum sed minimum alens assumitur, vel attenuans Miam ut acres & calidi cibi, vel etiam euchymi, qui aromatis acrioribus & multi, tale conditi sint. Electaria quoque acerrima eadem grac litatis commouendς facultate diuturno usu praestant ut theriaca,rnithridatium, pastilli vi porini, quorum longiori usu quidam non modo attenuati, sed necati etiam sunt a- pud Gal. I .meth. capite IJ. Naturalis maciei caussae internae sunt, temperies natiua tria pense sicca, ca-demque vcl calida vel frigida, haec enim sanguinem Parcius gignit, illa citius & copiosius genitum dige
1 π Aciem naturalem a calida, siccaque ten pe-1 V ric ortam demonstrant venarum latitudo, color lubniger & hirsutiesssed eam quae est a natura frigida, siccaque, affectiones corporum contraria, vcnarum angustia, pauca pilositas, colorque non nigricans designant, insalubrem tum morbus praemscns,cuius symptoma est, tum actionum laeso, quarum integritas salubrem adhuc maciem denotat. Signa Prognostica.M Acies naturalis dc non naturalis, utraque si salubris sit , expetitur potius quam accusatur, nisi fortasse a mulierculis obesam& turgidulam pulpam pulchritudini tribuentibus. Quae morbosa est, fere incurabilis est etiam si confirmata non
63쪽
28 LIBER I. sit, ob morbos comites. Quae confirmata est curationem quoque non suscipit,cum partes selidae hia mectari nequeant,ex Gal. .meth. licet enim siccitas difficilius, quam humiditas &obesitas curetur, haec tamen periculosior est ob facilem exigui caloris & spiritus suffocationem.
CVrationis scopi sunt tres, unus est multiplica
tio sanguinis temperati ex primae & secundae coctionis probitate alter eiusdem ad tertiam regionem habitumque deductio. Tettius est sangui nis attracti retentio dum assimiletur. Instrumenta duo sunt, victus & pharmacia. Ille sit totus anale-pticus,id est refectorius,ab eoq; remoueantur quaecumque pusillum calorem offendunt, extinguendo digerendove ve algor, aestus, lassitudo, cruditas, vigiliae, moeror, ira, omnesque animi rauiores assi ctus . Aer igitur sit humidissimus, ideirique calidus, vel frigidus modice & temperato proximus, qualis natura sua est veris & autumni tempore,aut arte comparetur ut luculentis ignibus per hyemem mconclaui accensis, per aestatem patefactis ad Aqui-
Ionem fenestris , stratoque soliis & ramis frigidarum platarum cubiculo, motus sit moderatus, somnus multus in cubili molli,hilaritas vitae, curarum, negotiorum arduorum , grauiumque animi symptomatum & veneris securitas. Cibi sint euchymi& eupepti,quorum iacilis sit coneoctio &distributio,vi quod robur deest suppleatur, quodque vacuatum est cito resarciatur, snt plurimum humectantes& modice vel refrigerantes, vel calefacientes,Vtiae asininum, capi illum,quotidie mane & ab ube-
64쪽
DE STERI L. VIR tLI. 29 re animalis calens recensque haustum,ut carnes recentes vitulorum,vervecum, caponum, gallinarum saginatarum, lasanorum, perdicum , &. similes rarius tostae , crebrius clixatae, eatumque ius culavi vocant consummata,expressiones, contusiones,cremor hordei,fabarum, cicerum, auenae, medulla panis albissimi cum mulso iure pingui carnium , aut cum aqua & butyro diutius cocta: alioqui enim viscera obstruerent, neque cito facileque distribuerentur, amygdalatum deniq; ex amygdalis, nucleis pineis & auellanis simul contusis & cum iustulis inrnium decoctis. Vinum sub crassum sit, siue rubrum siue album. Hic autem victus parce & saepe
exhibendus est: egent enim multo cibo macilenti, quem tamen pusillus eorum calor affatim non conficiat: Atque sic primus curationis scopus de multia plicatione sanguinis expeditus est. Secundus expediatur de sanguinis in habitum deductione, quam iuuat cutis & habitus moderata calefactio, totusq; pertinet ad pharmaciam remedia .Ex iis primum est balneum aquae dulcis & calidiuscular, & diuti na pro viribus aegri in eodem mora, idque post coctionem utramque ventriculi & hepatis absoluta. ut sanguis in habitum laxatum tepido calore alliciatur & excipiatur. Alterum est frictio mollis vel
ex manu nuda , vel linteolo etiam Veteri, tantum que ad ruborem & tumorem cutis, ut habitum sol uat, poros laxet, sanguinem attrahat & attenuet.
Haec frictio balnei vicem supplebit, dum infirmior est aeger.Vtrique,balneo scilicet & flictioni,vnctio recte subiicitur, praesertim balnei frigidi loco qood
macilentis noxium est. Fiat autem ex oleo aliquo crassolentoque de dulci, non resoluente , quale est
65쪽
go in XV 1. com nume, rosa tum, omphacinu, quod attractiguinis exhalationem per poros suo lentore in factos cohibeat. Quartuna & quintum remedium non solum sanguinis ex hepate maioribusque venis p netratione in habitum sed eiusdem etiam moram in habitu dum aflimitetur,calore & lentore suo adiuuant. It i sunt dropacis spe es duae veteribus co suetae, nostris ob mollitiem & doloris impat 1 cntiam fere exoletae. Simplex pice arida sola , exiguo oleo liquata densoque & recciati lint color indueta constat, quae uniuerso corpori vcl parti alimentum non sentienti subinde caleficta, recalefactaque obducatur vicissura I aues latur , tandemque diutius hae eresinatur. Vis ci calefaciendi & humectandi incit,& ex altis partibus ad summas &cutaneas sanguinis inuitanui bidemque cohibendi, ne ante a similationem exhaletr ni ouet enim calorem & spiti tum remissum , tum per se, tum ex accidenti prae dolore influsto. Ιmponitur autem lapius rariusque uno vel pluribus diebus/pro a flectus magnitudine viriumque aegri, qtiae si robustae sint, repetitum ad mouendi avellendique dropacis laborem ferunt, idque non prae rasis pilis cum affectus magnitudo requirit. Alias rasuram piae uiam doloris mediocri lassuadet. Compositus dropax non sola pice pariter liquata . sed varia prSterea materia in varios usus liquatae pici admixta constat, Vt ad calcfaciendum pipere, pyrethro, euphorbio,semine rorismarini radsiccandum sale, cinere, sulphure. Vterquedro pax
stibilant a alias liquida fingitur, cum vires sunt de biles, sensimque auellitur praera sis pilis, ahas solidiori, qualis est cerati δc emulastri, cum vires sunt constantiores, tumque non radendi pili, & dropa et
66쪽
affatim aues tendus est. Alia denique sunt interna
remedia augendo sanguini tantum destinata , ut turrones, bis cocta, panda leones, panis marcius dc bellaria: tum quae ex medicamentis thoraci cis concinnata sunt,cuiusna odi est optata sequens. N . pulpae nucis Indicae recentis & non rancidae j ij amygdalar. dulc. excorticatarum, nucleorum pini lotorum , auellanarum, pistaciorum an . 5 j.se
minis papaueris albi 5 vj gummi arabici 3 6. Con
tusa omnia exceptaque sa haro dissoluto in aqua communi, fiat optata de qua capiat mane cochlea ria duo vel tria, superdormiendo. De delegitone inuoluntaria. ΙNter non naturales caussas saerilitatis, proponitur deiectio mictioque per coitum inuoluntaria, cuius symptomatis caussa proxima est musculisphincteris, alui Sc ves1 cpe relaxatio,cui facultatis retentricis debilitas succedit. Porro rclaxatio haec a penuria spiritus animalis oritur, quem Vel ingens voluptas ex affusione acriori seminis, & eius quae vehementius appetita fuerat mulieris fruitione,vel immodicus coeundi labor dissiparit. Accedit tertia. causta sine qua non tripertita: tum paucitas raritas que spirituum animalium vitaliumque, tum habitus totius raritas , tum denique mollities & laxitas nativa sphimneris eiusque fibrarum, quae non nisi magna vi spirituum contendi possunt: neque enim multus, crassusque spiritus per habitum densiorem
a graui etiam labore coitus ingentique voluptate tam prompte discutiatur, aut a tantula spiritus p nuria, firmus constansque musculus relaxetur. Eadem est lipo thymiat, syncopes & mortio aliquando
67쪽
t I B Ein I. coitum nimis effraenem consequentis occasio .Pto-
iride duo sunt scopi curationis. Vnus ut copia &crassities spirituum comparet u : Alter visphincterante coitum roboretur: inltrumenta duo, diaeta &pharmacia: illa quidem constet victu copioso&quanto cuncoqui possit,euchymo,crasso, lcnt όque, calido & humido,ut ex paue albissimo,carnibus recentibus porcellorum, porcoru, Vitulorum, boum, maiorum piscium Lex iusculis crassioribus ut panatellis,hordeatis, orizae, quibus aspergatur pulueris dulcis plurimum,ex vino rubro crassoque& dulci, somno denique longiore, & hilari vita. Pharm -
eia sit 'calida , humida , spirituosa & acris. ut .pulpae auellanarum & nucleorum pini an. 3 si s
iij fiant pilulae cui vino deuorandi in introitu lecti. Simile est electarium hoc. .rad.eryngij satyrioqis condit. an. J ij corticis citri conditi , carnis cydoniorum & myrabolanorum,consectionis aikermesan. J si medullae nucis Indicae, auellanarum tostarum re pistachioruman. 31 lumborum stirictorum 3 vj: seminis erucae rapi,napi,&cipuis an . 5 ij,ambrq grizes 9 6 moschielecti B j cum strupo de pomis fiat optata,capiat siij in introitu lecti.
Sphincter uterque roboratus saepe& per plures dies scitu & unctione astringente calidaque regionis ani perinei & pubis.
H. summitatum myrti, oleastri, absinthi j an .m .i. mastichis & corticis thuris an . J g. scoriae ferri, ba laustiorum & nucum cupressi, gallarum viridium an . j j rosaru rubraru p.j coquatur omnia in aquae cisternae & vino rubro. vel N.olei myrtini & na
68쪽
v v sTER1L. v I R. t L I. 33dini an .j ij mastichis,sanguinis dracon. gallarum v-starum , carabes & cornu ceruini an. 3 ij cerae alba parum, fiat unguentum admouendum Post latiuniisdem partibus. De sterilitate a causis internis prater
VAriae eu sint sterilitatis species, ad duo veluti
genera contrahi possunt. Vnum seminis: alteruui pudendi virilis vitium spectat. Ill us quidem
naturales & non naturales caussae earumque rem
dia hactenus proposita sunt.Causae praeter naturam vitiosi seminis deinceps enarrantur curanturque
quaecumque vel per sympathiam, vel per idiopathiam testiculorum ex vitiato semine sterilitatem proferunt. Illis vero sunt morbi & symptomata tatotius corporis communiar tum singulorum vise rum propria,quae si insigniter inteperata,obstructa, tumefacta & exulcerata fuerint,seminis materia aut diripiunt , aut temperiem eiusdein labefactant, ex, qua a testibus etiam temperatissimis semen euani dum,in ecundum &sterile proferri necesse est,nε-pe ex vitiosa materia productum nec caloris & spia rituum puriorum ubertate persusum, qui e partubus animalibus, vitalibus & naturalibus in semen eorriuari solet. occurrit igitur primum sympathia ab inteperi e insalubri eaque uniuersali & toti corpori communi, cuius origo duplex est: una. a caus- 11s externis impensus frigidis , calid 1sve , humidis aut siccis, altera a causas internis, humorum scilicet & viscerum ut hepatis, cordis, lienis, pulmonis vitio. Talis accidere solet cachecticis, icteraiacis, hydropicis tabidis, lentinue febre aut hectita
69쪽
3 LIBsR I. laborantibus. Prius genus intemperiei uniuersa, lis fere sine hutnore est, victuque solo contrario a bigitur,ubi prius species eius tum ex caussarum exia
ternarum exuperantia: tum ex symptomatum comitantium conditione explorata fuerit. Calida igitur intemperies , siccaque ut ab adlu, vigiliis, inedia, amoribus &c. abigatur cibis paucis euchymis actu & facultate frigidis, balneis aquarum fluviatilium , somno multo , quiete, animique tranquillitate: frigida contra ut quae prouenit a coeli rigore imbribus hyemalibus, natatione in gelida vel submersione in eandem, discutienda est victa calido, laconicis & balneis aquarum thermalium, litibus & unguentis ex oleis calidis. Posterius genus intemperiei uniuersalis ex sympathia visce
rum , curatur pariter diaeta repugnante & remediis internis externisque contrariis ut balneis, litibus, unguentis hic breuiter indicandis: hoc e nim compedio sola remediorum genera quae quis que affectus per sympathiam tam uniuersalem quam particularem foecunditati officiens indica sit, mihi consilium est annotare, paucorum tantum quae in unoquoq; affectu efficacisssima sunt explicatione adhibita , quae tamen omnia in idio pathia testiculorum & colis studiose prosequemur,omncsque non solum indicationes, quae ad remediorum genus : sed & eas quae ad rectu in ussirin ut puta quantitatem spectant, depromendus. Particularis viscerum sympathia ex functionum cuiusque propriarum noxa, vitioque cxcrementorum & qualitatum corporis sensibilium digno scitur, ut puta intemperies humida, frigidaque cr-rebri calida enim siccaque partis exanguis rarior
70쪽
est minusque necunditati incommodat ex dolor. graui stupore sensuu motuumque torpore R me nistis inertia, cataphora& veterno, ex pituitoli e
trementi multitudine. Vulnus auteni & fractura a quibus intemperies frigida inferri solet , signis diagnosticis non egent sed sensu solo. Multo minus venarum pone aures incisio. Cordis intemperies stigida humidaque dignoscitur ex tarditate respirationis , palpitatione, lipothymia, dyspnata, verecundia, ignauia, timiditate,& inde fit ut a friagido corde paucus spiritus, calorque proueniat qui semen foecudet. Calidae siccatque intemperiei signa
Intemperies hepatis omnis innotescit ex atroaphia sensim inualescente, cachexia, prauoque colore, vel nigri cante, aut liuescente vel albicante, vel
flavescente pro intemperiei scilicet calidae frigidq-rue dc hutnorum discrimine.Hepatis obstructio exolore graui dextri hypochondrij, tumores tactu dignoscuntur vel cum febre,vel sine eadem. Lienis affectus eadem ratione dignoscuntur. VentrieuIi intemperies vomitu , dolore, coctionis appetentiae sitisque lassione. Vlcus pulmonis ex spiritu foetido, febre lenta, vel hecilia,sputo cruento & purulento, unde vitiantur spiritus animales vitalόsque. Renum intemperies frigida ex rara crudaque mictione, frugoris at lumbos sensu,veneris fastidio, & dimelli erectione penis. structio a lapide de ulcus ex propriis signis detegenda sunt. Iamverd ut horum Omnium therapeia recth instituatur,cerebri imbe cillita, Gintempetie frigida,humidaque qua mulinto frequ e nilo r est quam ea lida, curabitur primum diaeta calida,siecaque, deinde purgatione uniuersali