Artificiosa methodus comparandorum hortensium fructuum, olerum, radicum, vuarum, vinorum, carnium & iusculorum, quae corpus clementer purgent, & variis morbis, absque vlla noxa & nausea, blandè succurrant. Autore Ant. Mizaldo ..

101쪽

PARALI POMENA QUAEDAM

vinorum medicatorum, & hinc variis morbis varie medicatium. Vinum ad praecautionem generationis calculi.

Accipi εNDAE sunt radices & solia pent phylli, radices graminis, foeniculi, & petroselini,singulorum ad manipulum unum: qua ubi

in umbra resiccatae erunt, per tempora vindemiae

collocabuntur in mundo vase & doliolo, superinfuso musto albo, eoque genero sissimo, quantum fatis erit ad proportionem immissorum miscellaneoru. Peracta vini ebullitione & feruore, diebus aliquot post, transvasabitur, ut ita dicam, hoc est, in aliud vas reponetur vinii illud, neglectis materiis, quae ibi deseruendo maceratae fuerunt & proprias qualitates reliquerunt, tum demum diligenter & accurate custodietur in usum eorum qui calculo obnoxij erunt: ita ut, ad pro cautionem tantum octauo quoque die, vel his in hebdomada hauriat uncias treis,vel quatuor, sub diluculum: non neglecta ratione corporum qia tum, partium anni, &c. vinum ad maculas sordes re defordationes faciei. Tere radicem serpentariae, &in vino albo coquetusque ad tertiae partis decocti consumptionem: postea cola, & ex eo vino faciem ablue toties, donec emaculata appareat. Quod paucis diebus

fiet, si mane & vesperi id quotidie persequi velis.

Vinum contra entositates, raucitatem,

102쪽

Vinum istud facile tibi comparabis, si vindemiae tempore cum musto ebulliant, & vires suas transmittant, & ut ita dicam concorporent anisum, foeniculum & glycyrrsieta. quae postrema

in duplo aliorum esse debet. Idem vinum fieri etiam potest, urgente necessitate quae morae impatiens esse solet) ex decoctione rerum praedictarum in vino domestico, vel aliunde, quouis tempore,comparato,modo generosum id fuerit.

Habe ampullam, aquae optimae plenam: cuius orificium pollice superposito tantisper claude, donec in vas rubro vino & odorifero plenum ἱlla descenderit: ubi eius fundum attigiste noueris, digitum tolle, de ibi ampullam, diu satis, relinque. Cum hinc extrahenda erit, eo modo quo prius, iniecto ad eius osculum pollice , prudenter extrahe. Videbis paulo post in ea colorem vini cum exiguo illius sapore: a quo inscius aegrotans, summo suo commodo decipietur: dabiturque ei, ad hunc modum, beneficium Perim- posturam. Vinum faciem purpurissam Cr egregio colore illustrans, pro mulierum ornatu Cr mangonio.

In vino rubro tantisper bulliant brasilij ramenta & alumen , saccharinum vocatum, donec e sex partibus decoctio ad unam redeat,vel pauxillo plus,ubi opus erit, cum bona bace, vel gossy-pio, seu cotone, ut cum vulgo loquar, facies blade & lilitatur, & clementer tractetur, votis ride

bit amantum.

103쪽

Aliud Uinum ficiem erugans σ expoliens,

necnon manuS deadbans.

Id praestabit vinum in quo tandiu agitatum se rit albumcn oui, donec liquidum & suxile appareat. Sed expedit secundo quoque die renouati. Huius ablutio, cutem deterget, pellem molliculam ac subtilem reddit, sanguine ad superficiem educit, corrugationes complanat, & sorduis

omnCis exterminat. . Vinum reparans missum, Eum conseruans.

multaque alia salubriter praestans. Compara tibi solioru & radicu betonicae, caryophyllatae,euphragiae, chelidoniae, rutae domesticae& verbenae, singuloru manipula unum: semina anisi & foeniculi, singulorum uncias duas: co tunde parumper, & una probe colliga: tum demum prolico in doliolum musti generosi, quando ebullire satagit, ibique stare permitte donec remissiis fuerit totius ebullitionis feruor, ac dies aliquot amplius. Post haec, transfunde vinum id in aliud vas mundum, & ex proba materia concinnatum , tuumque in usum & amicorum a curate custodi. Cum eo uti voles, tertio quoque die id facito, ieiuno stomacho treis vel quatuor uncias hauriendo : plus minus, pro cuiusque aetate, corporis modulo, temperamento, partis anni natura, & aliis, in talibus obseruare solitis, de consilio docti, periti de cordati medici: quem tibi consulendum & audiendum suadeo & moneo : ne quid tua deliret amussis .

COMA

104쪽

COMPOSITIO PRAESTANTISSI

MI VINI ET DILUTI E SENA:

secundum Ioan . Mesuem, &Anti. Matthiotum.

Vr No musteo albo, inquit Mesues, miscebat

quidam vim magnam Senae, post tres me ses potandum dabat, sicque purybat cerebru, Asensoria instrumenta, gaudiumq; augebat. Sunt qui decocto Senae cum prunis & spica, steliciter purgent: sed modicam coctione sustinet. Infunditur ab aureis tribus ad uncia Unam. Clementer set ' uti deturbat mclancholia & bilem ustam a cerebro, csensuum organis, pulmone, corde, hepate & liene. Proindeq; morbis dictaru partiu, ab humore . huiusmodi proficiscentibus succurrit, Vt melancholicis febribus & antiquis: gaudium gignit,

ablato humore sine causa externa tristate. Floriadum corpus essicit, & visceru obstructiones aperit. Venio ad eximiam illam & exactam praepar tionem diluti Senetici,aut,si mauis e Sena, quam Andreas Matthiolus medicus doctiss. hunc in diluti sese. modum praescribit. sumuntur folioru electissim Senae drachmae sex: etinetiberis, aut cinnamomi contriti,drachma una: florum buglossi drachmet duae: miscenturq; omnia, & fictili vixreato, aut stanneo vase angusti orificu excipi itur, affusisq; feruentis aquae,vel seri caprini unciis decem,valis osculum adeo occluditur, ut nullus omnino spia

radi pateat exitus. His peractis, puluinari plumis anserinis farcto, igniq; calefacto vas inuoluitur, Lxcponiturque in arca, ubi pernoctare linitur. Sic

105쪽

ANTONI i MIEAt Drenim conseruato calore, dilutu omnem facultateriis, Albi; in se recipit. Educet non solum bilem utramque,sreeiici. vi ex Mesue diximus, sed etiam pituitam,ut tradit Actuarius, & experientia probat, adhaec aquas &serosa excrementa. Mundat cerebrum, cor,iecur, henem, pulmonem, & Omnes corporis sensus, consertque omnibus eorum incommodis: auget iuuentutem, senium tardat,& animi hilaritatem inducit. Cor roborat, maxime si comm sceatur medicamentis, quae illi sunt amica, ut Nise. a L Violis, rosis, floribus utriusque bu ossi, & simia rates Muri libus. Praeterea delirio, Ut tradit Serapio, miria fice prodest, necnon amentiae, resolutioni ne

uorum, phthirias, cephalalgiae, scabiei, pustulis,

pruritui&epilepsiae. In uniuersum medicina est optima morbis omnibus diuturnis & melancholicis . Decoctum foliorum eius & chamaemeli, cerebrum & neruos lotione roborat, aciemque oculorum , & auditoriam facultatem plurimum emendat. Sed praetereundum non est, qubd in morbo Hispanico, ex Manardi sententia, maxiarist mopere pollet, putres materias ac pituitam,co B - Auerrhois opinionem, vacuando & expurgando.Verum in facultatibus Senae hic versatum

satis: quas qui fusissimo nosse volet, legat opi sculum nostrum de Sena, planta Lominibus inter alias omnes beneficentissima & saluberrima. Illic inueniet quod didicisse iuuet.

Obseruationes π Annotationes quaedam in praecedentes Vinorum medicatorum N medicantium compositiones.

VINA quae in usum medicum seligere & cocin-

106쪽

MEDICA ARTIFICIA.

nare voles, alba, vel pallida, aut iis media, e g nero sa vite & bene maturis uvis,non vitiatis, nec putribus esse conuenit: in quibus certis ex arte proportionibus, ut medica ars exigit, materiae suis viribus exspoliandae immergentur, mundo vase, & ex legitimo ligno coformato: nisi mauis priscorum more, in vitreatis testaceis, & probe coctis figlinis, id exequi. Quo loco, naturali vini ebullitione a natura perficietur, quod arte est quaesitum, atque ita natura & ars se mutuo i uabunt, mutuasque operas inuicem praebebunt Res enim in musto positae, dum per naturalem eius ebullitionem in vase inuicem colluctantur, vincente & fortiore musti virtute, suis exuu tur facultatibus ipsiq; musto, ceu hospiti, libeter committunt, & una corpus unum efficiunt, eoq; modo, ut ita dicam, concorporantur & trassubstantiatur, ut cum theologis loquar, vini calore id moliente. Quod quidem vinum, quo gen rosius & suauius fuerit, eo penetrabilius erit, dc per singula corporis membra subtiliori actione ac velociori suas vires diffundet. Ex quo refocillata corporis natura, fortius & alacrius resistet his affectibus quae illam premunt, grauant δc laedunt. Adde,quod dum medicae materiς in musto feruent & ebulliunt, id habent commodi, quod

Carum virtus nequaquam in auras resoluitur δί vanescit, nec aduritur, debilitaturue, aut fumum olet, ut fieri solet cum a materiali igne res ea a

popularibus pharmacopoeis perscitur. Suscipit itaq; & imbibit vinui qualitates rerum quibuscumilcetur, estque illarum gratus ac iucundus,cb

107쪽

tusque delator ad minimas de occultas eorporis parteis, a quibus ob naturae familiaritate & deistiatione, sanequam libenter excipitur, & obuiis, quod dicunt, manibus plausibiliter, amplectitur, absque ullo metu & horrore, ut fieri videmus in purgantibus medicamentis, ob tetrum illorum odorem, ingratum colorem, de abominandum sapore, qui longe absunt a medicatis hisce vinis, aut si ad runt, odor praesertim & sapor, facile dederepente occultari, ac emendari possut, sacch ro, melle, glycyrrhieta, Vuis passis, pulveribus odoratis, vel smilibus stomacho non ingratis, nec insuavibus.Sed in his omnibus omittendum non est, quod vinorum istorum penetration celetique distributione per occultos corporis meatus, Vna, eademq; Via corpus expurgatur, dc viscera ab infarctu & obstructionibus,vino viam vi faciente illico liberatur, expediuntur 3c roboratur : magno corporum commodo, & incoparabili iuuandi compendio. Nam reseratis obstructionibus libera datur excurrendi via spiritibus, natiuo calore comitatis, in quo omnium vitai cet.Quandoquide nativus calor pressiis de coculcatus, adeo debilis euadit, ut solita obire munia vix possit, de concoquendo, purum ab impuro secernere: unde cruditates, putredines, & ex iis morbi: Sed haec quia huius non sunt instituti de scopi nostri, idcirco verbu non amplius addam. Finis vinorum arie medicatorum, ob id lectibus

corporis humani 'variu blande medicantium,